Buit enlandsche Revue.
V VICTORIA
De Bolswardsche Courant en Westergoo
Geruchten, Geruchten, Geruchten
Uit den Omtrek.
Stadsnieuws.
37?!£ Jaargang
Dinsdag 2 September 1941
No. 67
Uitgever Fa. A. J. OSINGA, Marktstraat, BOLSWARD
Officiéél orgaan der gemeenten Bolsward, Wonseradeel en Hennaarderadeel
a Telefoon No. 451
r.'
dit
MAKKUM
Advertfcntifin per regel:
Dlnsdagsnummer 10 cent
Vrijdagsnummer 12 cent
Tusschen de tekst dubb. prijs.
Giro no. 87926.
Zeer waarschijnlijk is de komende ont
wikkeling op dit oorlogsfront ook be-
met 17 en
hij bad om
WITMARSUM,
Verschijnt DINSDAGS- en
VRIJDAGSAVONDS.
Leesgeld fr. p. p. per half jaar f 1.57
Buiten de provincie f 2.10; inn. 15 c.
Voor het Buitenland f 7.35 per jaar.
Leesg. p. looper 42 ct. p. kwartaal.
OPBRENGST COLLECTE.
De opbrengst van de j.l. Zaterdag ge
houden T. B. C.-Collecte bedraagt ruim
410 gulden.
Duitschland wint
voor Europa
op alle fronten
BEGIN VAN BRAND.
Vrijdagmiddag werd de brandweer ge
alarmeerd voor een begin van brand bij
den heer J. van Hettema, Bagljnestraat.
Een pot mef kokende vloeistof was
op het fornuis In brand gevlogen. Ge-
De ontwikkeling van den toestand in
het Oosten heeft geruimen tijd de volle
DE AMBACHTSTEEKENSCHOOL.
We vestigen nog even de aandacht op
de aangifte voor deze avondschool die
hedenavond tusschen 7 en 8 uur kan
plaats vinden in school II aan de Wit-
heerenstraat.
„FLORALIA”.
Als bewijs van waardeering voor hef
60-jarig bestaan van de bekende vereen.
„Floralla” welke Vrijdag haar traditio
neel bloemenfeest houdt, heeft de Bols-
-wardsche Bank een medaille toegezegd.
Ook Kingma’s Bank gaf een medaille.
r
I
31 Augustus 1941.
Hedenmiddag deed Ds. B. J. Geerllng
Jr., nadat hij des morgens was bevestigd
door zijn vader, den WelEerw. Heer Ds.
B. J. Geerling Sr. van Oudewetering, zijn
intreepreek in de Ned. Herv. Kerk te
Idsegahuizum.
Het kerkgebouw was tot in alle hoe
ken bezet.
Bij de opening van den dienst gaf de
organiste op om als voorzang te zingen
Ps. 100 1, 2 en 3. De nieuwe leeraar
sprak daarna het gebruikelijke votum en
zegengroet uit en las de geloofsbelijdenis
voor, waarop als antwoord werd gezon
gen Ps. 79 7. Daarna las Zijn Eerw.
nog voor Ps. 23 en Lucae 10 1 tot en
ging voor in gebed, waarin
j uitbreiding van het Evan
gelie en uitbreiding van geloof. Nog werd
gezongen Gez. 91 1 2 en 3.
Als tekst gaf Ds. G. op Mattheua 28
LATEN WE TOCH ALSJEBLIEFT
VERSTANDIG EN NUCHTER
BLIJVEN.
Ondanks waarschuwingen van offici
eels zijde en ondanks het feit, dat van
de honderd geruchten er geen negen en
negentig bewaarheid zijn geworden,
worden er toch telkens weer nieuwe
smoesjes opgehangen, smoesjes, die he
laas maar al te graag luisterende
ooren vinden en die als een sneeuwbal
voortrollen, uitgroeien en vaak exhori-
bitant groote afmetingen aannemen.
Want we leven nu eenmaal in een tijd,
waarin tientallen onuitgesproken wen-
schen de vader der gedachten is en wat
we maar al te graag hooren nemen we,
zonder het gehoorde aan de waarheid te
toetsen, voor waar aan.
Het is een eigenaardig verschijnsel in
ons volk, dat we onszelf maar blijven
bedriegen en onze „hoop” voeden met
ijdele, nietszeggende en op fantasie be
rustende geruchten. „Men” is de held van
den dag en als hij weer eens iets nieuws
„uit zeer betrouwbaren bron” heeft ge
hoord, zijn tientallen anderen er als de
kippen bij, om het „nieuwtje” met de
gebruikelijke franjes en opschroevingen
er aan toegevoegd, aan anderen verder
te vertellen. Diep in ons binnenste twij
felen we zelf aan deze verzinsels, maar
omdat we nu eenmaal in een raren tijd
leven, kón het immers wel eens' waar
zijn, hópen we, dat het waar zél zijn,
hoewel ons betere ik ons zegt, dat het
niet waar kin zijn. Dat het allemaal
maar plausibele verzinsels zijn.
Neemt U eens de moeite, om geduren
de «Hechts een paar weken alle geruch
ten, verzinsels, smoesjes, en dergelijken
op te teekenen, dan komt U, wat betreft
de toestand in de eerste maanden van
het komende jaar tot de volgende slot
som:
Brandstof krijgen we dan eens per
week, op een bon van het algemeen dis-
tributiebonboekje en wel twee kilogram
per week. En dan moet U er nog als de
kippen bij zijn, als er een wagon kolen
op het station aankomt, want de hande
laren leveren ze alleen vanaf de /wagon.
Thuisbrengen kan hij ze niet meer, want
alle paarden zijn dan al gevorderd en
benzine is er natuurlijk in het heele land
niet meer. In het Rijksmuseum te Am
sterdam staat de laatste auto de an
dere zijn allemaal in den oorlog en
In Artis kunt U nog een paai paarden
aantreffen als curiositeit.'
Het water is gedistribueerd en wel
een liter per persoon per dag en voor
kinderen beneden 3 jaar twee liter per
dag. Ook de waterleidingbedrijven heb
ben gebrek aan kolen. Van half §lf tot
elf uur ’s morgens en van vier tot half
elf ’s avonds is er een beetje druk op
de waterleiding.
Heel Nederland uitgezonderd de
bezettende macht loopt dan op klom
pen, want schoenen zijn er niet meer
en de enkeling, die het nog waagt zich
op schoenen buitenshuis te begeven,
wordt gearresteerd door de W.A.
politie bestaat er dan vanzelfsprekend
niet meer omdat hij schoenen ge
hamsterd heeft.
Brood is er haast niet meer en op
onze broodkaart krijgen we 5 gram per
bon, ongeveer één heel brood per week.
Maar zorg er voor, dat u ’s morgens
om zeven uur al in de rij staat, want
anders kunt U wachten tot den volgen
den dag, want de meelvoorraden bij de
bakkers bestaan dan natuurlijk niet meer.
Je staat met daglicht op en gaat met
daglicht naar bed. Want gas en electri-
citeit wordt er niet meer geleverd; alle
bedrijven staan stil wegens kolengebrek.
Eens in de maand krijgen we één ons
vleesch per persoon, en dat is dan na
tuurlijk honden- of kattenvleesch, want
onze varkens en koeien zijn dan al lang
verdwenen. Ook hiervan kan men nog
een paar exemplaren in Artis vinden,
scherp bewaakt door enkele W.A.-leden
want er zijn nog genoeg mepschen, die
ons zelfs no,g van deze zeldzaam ge
worden dieren willen berooven, enkel en
alleen om hun maag er mee te vullen.
Met de aardappelen zal het nog we!
meevallen; we mochten 1 van onze
productie voor ons volk behouden en
krijgen zoodoende één aardappel per
persoon per dag op de bon.
Kranten ^verschijnen er dan niet meer;
waar moet het papier vandaan gehaald
worden? De plaatselijke omroeper ver
telt eens per week, welke bonnen geldig
zijn. Althans, als hij een bulten-loop-
vergunnlng kan krijgen, want het loo-
pen op den weg Is natuurlijk niet meer
voor iedereen toegestaafi. Dat kost
klompen en voor klompen heb je ook
een bon noodig. Trouwens, je krijgt de
eerste vier jaar toch geen nieuwe klom
pen meer, dus je moet er zuinig mee
zijn.
De textielwinkels zij^i Leeg. Kleenen
maak je van oud papier; oude kranten
kun je voor tien cent per stuk koopen.
’t Is niet duur en toch warm, want voor
een gulden heb je dan al een aardig
pakje en het voordeel van zoo’n kran
tenpakje is, dat je allemaal toch hetzelf
de draagt. Natuurlijk dragen de burge
meesters een pakje van het Handelsblad
of De Telegraaf, terwijl de mindere man
maar tevreden moet zijn met een cos-
tuum van een plaatselijk blad.
Overigens leven we veel goedkooper
dan vroeger. Op verschillende bonnen
krijgen we de vitaminepillen, ter grootte
van een erwt, waarin alle voedingsb#-
standdeelen aanwezig zijn, die we noo
dig hebben. Al het andere voedsel, zoo-
als vet, melk e.d. Is dan overbodig ge
worden. U begrijpt, dat die vitamine
pillen veel en veel beter zijn dan bijvoor
beeld een kippenei of een liter melk. Er
zijn vanzelfsprekend wel menschen, die
toch crepeeren, maar dat ligt niet aan
de pillen, maar aan de menschen. Bo
vendien Is dit ook niet zoo erg, want er
zijn toch teveel menschen In ons land.
Fantaseer U zelf maar verder. Moge
lijk lacht U om bovenstaande regels en
vindt het onzin. Dan geef ik U volko
men gelijk, want ik vind het zelf ook de
reinste onzin. Maar toch zijn er honder
den menschen, die dergelijke profetische
voorspellingen weten te doen, ze in alle
ernst vertellen en ook emstig-luisteren-
de menschen onder hun gehoor hebben,
menschen, die dergelijke nonsens voor
waar a'annemen, het weer verder vertel
len, een beetje erger, of mooier maken,
en zoo voort, en zoo voort.
Hoevele malen hebben de diverse
„men’s” al niet verteld, dat „ze” wat in
het zout zouden gaan doen, om al dat
inmaken tegeh te gaan. En hoevele men
schen, die geloof hechtten aan dit ver
zinsel, zijn aan het zout hamsteren ge
gaan. Wij kennen ze wel die 70, 80 pond
in voorraad hebben. Evengoed als wij
menschen kennen, die verschillende pa
ren nieuwe klompen op zolder hebben
staan, „omdat hetwmet de schoenen wel
gauw afgeloopen zal zijn en dan natuur
lijk ook de klompen op de bon komen.”
Ja, u lacht er misschien om. Dan is
dat het beste bewijs, dat U in ieder ge
val nog een verstandig mensch bent. Blijf
dan zoo, en leen Uw oor niet aan al die
tientallen geruchten en verzinsels, die de
dwazen onder ons uitkramen.
Laten we in dezen moeilijken tijd toch
alsjeblieft verstandig en nuchter blijven
en maling hebben aanal die onzinnige
praatjes over „dit” is er binnenkort niet
meer en de distributie van „dat” wordt
over enkele dagen stopgezet, want de
voorraden zijn op.
Laat ons één ding voor oogen hou
den: in-Den Haag zitten er mannen, die
vóór de belangen van het geheele Ne-
derlandsche volk waken, werken en
als het moet ook vechten. Zij zorgen
er voor, dat wij ruimschoots het noodige
krijgen voor voeding en kleeding. Van
zelfsprekend is dat niet zoo, als wij het
in vroeger jaren gewend waren, doch
wat we werkelijk nóódig hebben, krijgen
we ook. Er behoeft geen angst te zijn
voor honger, want er is voedsel vol
doende om .ons volk door den komenden
winter heen te helpen. Laat ons daarom
vertrouwen hebben in de toekomst, ook
al staat weldra weer de winter voor de
deur. Vertrouwen hebben en nuchter blij
ven. Dan zullen we onze ooren sluiten
voor alle geruchten en verzinsels en er
varen de ware beteekenis van de oud-
Hollandsche spreuk:
,,’t Sal waerachtigh wel gaenl”
Sm.
Toen we in ons vorig weekoverzicht
de veronderstelling uitspraken dat
de strijd in Iran
wel spoedig'beslist zou zijn, hadden we
niet kunnen vermoeden, dat dit op zoo
korten termijn zou worden bewaarheide
Immers de diverse berichten van dit front
vertelden ons van een algeheele mobili
satie van het Iransche leger en de op
roep tot onbeperkte tegenstand. Wan
neer we echter rekening houden met de
sterkte van het Iransche leger en dan
niet in de laatste plaats de practische
weerbaarheid, dan behoeft ons dit ver-
Wanneer we den toestand in het Zui
delijk deel van de Oekraïne bezien, dan
bestaat er weinig kans, dat de bolsje
wieken nog met eenig effect tegen de
opdringende vetfoonden legers kunnen
standhouden. De belangstelling voor de
olie van de Kaukasus is voor beide par
tijen even groot en juist daarom zal de
Duitsche legerleiding alles in het werk
stellen zoo mqgelijk in den Kaukasus
door te dringen. Misschien ook ligt het
in de bedoeling van de Engelschen de
hier terugwijkende Sovjettroepen op te
vangen, opnieuw te groepeeren of.te
gebruiken als dekking bij de verdediging
van het oliegebied,
Wanneer men op dit stramien iets
verder doorborduurt, zou men de mee-
ning kunnen lanceeren, dat deze situatie
juist een kolfje is naar de hand van de
Duitschers.
We herinneren ons nog een uitspraak
van den Duitschen Rijkskanselier, dat
hij de Engelschen op alle fronten waar
ze zich vertoonen, zou aanpakken. Hier
komt dan weer een dergelijke kans. De
uitrusting, de bevoorrading van een be
langrijk Engelsch leger dat met eenige
kans op succes het Duitsche leger' op
dit front zou kunnen bestrijden, vraagt
door de lange afstand zoo’n enorme in
spanning, dat we daartoe de Engelschen
niet in staat achten.
Er kan evenwel op dit stukje van on
zen aardbol nog meer gebeuren en dan
denken we speciaal aan Tuildje.
Dit land wordt nu rechtstreeks betrok
ken bij den strijd, die nu aan alle kan
ten van z’n grenzen woedt. Diplomatiek
wordt er momenteel te Ankara onder
hoogspanning gewerkt. De Engelschen
beheerschen nu het geheele gebied tus
schen Egypte en Voor-lndië. Alleen
Afghanistan en Turkije liggen nog een
beetje in den weg. Beide landen, van
groot belang voor een van beide par
tijen, maar voor Turkije wel de moei-
|ifksrtei keuze. Tot mï toe hebbent de
Turken getracht met alle partijen goeie
vrienden te blijven en dit is hun tot nu
toe wonderwel gelukt.
Ook nu» zal Turkije een beslissing ne
men, overeenkomstig met zijn eigen na
tionale belangen, dat is dan aan de zijde
van die partij, die de meeste voordeelen
kan bieden.
lukkig kon door onmiddellijk ingrijpen
van den bewoner erger worden voorko
men. De schade bepaalde zich nu tot een
geblakerde schoorsteenmantel en moge
lijk enkele brandblaren.
KAATSEN VAN SCHOOLKINDEREN.
28 Augustus 1941.
De uitslag hiervan is als volgt:
1ste groep.
1ste prijs: K. Hofstra, S. Huisman en
A. van Popta.
2de prijs: A. van der Meer, L. Stein-
fort en J. Yntema.
3de prijs: T. Tuinstra, Tj. Hager en
K. Heeringa.
2de groep:
1ste prijs: B. de Vos en W. Vos.
2de prijs. D. Holtinga en J. de Vrij.
3de prijs: P. Hibma en D. Steinfort
sproken op de dezer dagen gehouden
conferentie tusschen Hitler en
MmmdHdL/
In een vier dagen durende conferentie
tusschen deze twee staatsleiders zijn
naar gemeld wordt, alle militaire en po
litieke kwesties in verband met den hul
digen oorlog diepgaand besproken.
Allereerst mogen we er dan op wijzen,
dat dergelijke conferenties reeds meer
malen werden gehouden en dat telkens
eenigen tijd later een nieuwe étappe in
deze strijd werd ingezet. Wanneer men
dus naar aanleiding van deze conferen
tie de veronderstelling uitspreekt, dat er
ook nu met de inzet van het najaar
groote gebeurtenissen op til zijn, dan is
dat waarschijnlijk niets te véél gezegd.
Alleen de heeren laten zich niet in de
kaart kijken, dus zit er niets anders op
dan enkele gissingen te maken.
Wanneer we het front in Rusland be
zien, dan is de val van St. Petersburg
nog een kwestie van, enkele dagen. De
positie van het strijdende leger der bol
sjewieken tegen de Finnen wordt dan
niet rooskleuriger, vooral nu Reval, Nar.
wa en Baltisch port in Duitsche handen
zijn.y
In het Centrum naderen de Duitsche
legers meer en meer Moskou, terwijl de
weg tusschen Klejew en Charkow zeer
spoedig onder het bereik van het Duit
sche geschut komt. Het kolenbekken
van de Don wordt daardoor van twee
kanten bedreigd. In het Zuiden vordert
de opmarsch langzaam maar zeker en
vermoedelijk is hier het eerste doel de
bezetting van het. petroleumgebied bij
Krasnadar, dat aan de Oostelijke oever
van de zee van Asow ligt. Slaagt de
Duitsche legerleiding In de bezetting van
de belangrijkste hoofdsteden en boven
dien in dit petroleumgebied, dan is het
niet ónmogelijk, dat het voorloopige doel
bereikt is, temeer omdat dan het over
schot van het Sövjetleger afgesneden is
van de vitale deelen van het land, n.I.
de voedselvoorziening en de bevoorra
ding met oorlogsmateriaal.
En dan? zult ge misschien vragen. Al
les wat zich in dit afgeloopen Jaar heeft
afgespeeld, zijn nog steeds strategische
zetten, maar het eigenlijke hoofddoel, de
hoofdaanval moet nog komen.
Per slot van rekening gaat de strijd
tusschen Duitschland en Ehgeland, dus
moet er één keer een phase in dezen
strijd komen, waarbij een rechtstreek-1
sche aanval wordt ondernomen.
In welken vorm en wanneer? Dat zijn
vragen, die een buitenstaander niet kan
beantwoorden, maar zeker is, dat de
bolsjewistische rugbedreiging eerst
moest veilig worden gesteld voor en al
eer men er aan kon denken een directe
aanval op Engeland te probeeren. -
Wanneer we dan ten slotte nog op ’n
bijzonderheid in de ontmoetitig Hitler-
Mussolini willen wijzen, is het wel dit,
dat voor de eerste keer in deze reeks
ontmoetingen een gemeenschappelijk
communiqué is uitgegeven over den in
houd der besprekingen.
In een beknopte formuleering, aldus ’t
Duitsche Nieuwsbureau ademt dit com
muniqué de onwrikbare wil om ‘den oor
log tot een zegevierend einde te brengen
en tevens een
nieuwe Europeesche ordening
tot stand te brengen in den, zin van een
uitgebreide samenwerking tusschen alle
volken van dit continent.
Hierin ligt het reëele program voor
een nieuw Europa besloten, dat zich be
wust is van zijn groote zending en elke
inmenging van een ander halfrond van
de hand wijst. Dit gaat natuurlijk lijn
recht in tegen- de doelstelling van En;
geland, zóoals ze In de 8 punten vaó
Roosevelt en Churchill werden geformu
leerd. Wanneer we nu weer het verloop
in Iran zien, dan worden we toch ietwat
huiverig voor het betreffende punt wat
spreekt van het zelfbeschikkingsrecht der
kleine naties. Met meer dan gewone be
langstelling wordt dan ook uitgezien
naar de aangekondigde verklaring van
Roosevelt, waarvan we misschien nog
een commentaar in dit nummer kunnen
opnemen. Misschien ook dat we ons te
veel van deze verklaring voorstellen en
dat het uiteindelijk alleen een ophelde
ring zal brengen over de gespannen toe
stand tusschen Amerika en Japan.
Goed beschouwd hoort ook die kwes
tie te worden bezien in het kader van
de geheele strijd tusschen de As-mo-
gendheld en Amerika en Engeland.
KAATSVER. „BOLSWARD”.
Zondag werd op het sportterrein
Oordje een ledenkaatspartij ^georgani
seerd.
Er was een flinke deelname; in de
oudste klasse 8 parturen en in de jong-
gere klas 16 parturen.
De uitslag was als volgt:
Rubriek I.
1ste prijs: F. de Wit, O. Knier en M
Hoekstra.
2de prijs: K. van der Heide, W. Nota
en C. Ebbendorf.
3de prijs: Jan de Haan, W. Bosma en
P. van der Molen.
4de prijs: G. Zwaagstra, R. van der
Zee en T. Hiemstra.»
Rubriek II:
1ste prijs: D. Hoitsma, J. Ferwerda en
L. van Dijk.
2de prijs: D. Ykema, S. Visser en A.
Apeldoorn,
3de prijs: Joh. Vellinga, H. de Groot en
H. Nauta.
4de prijs: B. Wolthulzen, J. Molenaar
en A. de Vries.
28 Augustus 1941.
Benoemd tot melkcontroleur aan de
Coöp. Stobmzuivelfabriek alhier, de heer
L. Reitsma alhier.
ZWEMSCHOOL.
De temperatuur van het water Is he
den 18 graden.
groote actie onmogelijk maakte. Nu de
hitte in Lybië aan het afnemen Is, kan
men spoedig een grootere activiteit op
dit front verwachten en we zeggen niet
te veel wanneer we beweren, dat de
eerstvolgende étappe een grootsch opge
zette aanval op het Suez-kanaal zal zijn.
Daarmee kan het geheele Oostelijke
deel van de Middellandsche Zee wel
eens tot een beslissende schakel worden.
Dat ligt dan trouwens geheel in de lijn
van de hiervoor ontwikkelde situatie in
Britsch-Indië, Syrië en Iran. De koftste
weg voor de bevoorrading is de Middel
landsche Zee. Zou men er in slagen op
dezen zeeweg de aanvoer vanuit Enge
land te belemmeren, althans voor een
deel onmogelijk te maken, dan werd
de positie van de Engelsche troepen in
Iran niet onverdeeld gunstig. Men kan
natuurlijk ook den langeren weg kiezen,
maar de veel langere afstand maakt dit
niet gewenscht.
loop hoegenaamd niet te bevreemden.
Tegen een goed uitgerust Engelscn le
ger ten Zuiden en de Sovjettroepen uit
het Noorden was dit leger niet bestand
en ons inziens heeft de Sjah de juiste,
beslissing genomen, ook al om onnoo-
dig bloedvergieten te voorkomen.
Het Iransche avontuur is een zuivere
copie van eenzelfde vertooning in de
Meidagen van het vorig jaar. Wat is.
nu het resultaat van de bezetting van
dit grondgebied van den Sjah?
Allereerst beveiliging van de Britsche
belangen in het Oosten en speciaal de
landverbinding tusschen Mesopotamië en
Indië, tot nu toe het eenige doel van Ein-
geland in dezen oorlog, eigenbelang
staat voorop.
Vermoec^elijk zijn de olievelden thans
onbeschadigd in hun bezit gekomen. Het
is juist de bedreiging van deze olievelden
die deze aanval op Iran noodzakelijk
maakte.
Aandacht getrokken, zoodat er weinig
belangstelling bestond voor den gang
van zaken op andere fronten.
We denken hier speciaal aan
het Afrikaansche front
In zekeren zin was die rust in
deel van de strijdende wereld verklaar
baar, omdat de weersgesteldheid elke
I
l
I
i
i
s
ir
i.
n
i.
i
HOOFDREDACTEUR A. J. OSINGA,
JONGEMASTR. 8, BOLSWARD.
n
DE JONG s NIEUWSBLAD
waarin opgenomen
