N
Buitenlandsche Revue.
V VICTORIA
TWEE JAREN.
37g!± Jaargang
No. 69
Uitgever Fa. A. J. OSINGA, Marktstraat, BOLSWARD
I
Dinsdag 9 September 1941
Officiéél orgaan der gemeenten Bolsward, Wonseradeel en Hennaarderadeel
A Telefoon No. 451
Stadsnieuws.
Og
id
e
rantsoeneering nuttig en noodig.
Duitschland wint
voor Europa
op alle fronten
rea
;en
de
Wanneer we ons deze week de vraag
stellen: waar het zwaartepunt van dezen
oorlogstoestand momenteel gezocht moet
worden, dan Is het antwoord verre van
gemakkelijk.
De strijd aan het Oostfront
verloopt volgens de Duitsche berichten
BENOEMINGEN.
De heer S. Bootsma, kweekellng met
acte aan de school voor C. V. O., is per
16 October 1941 benoemd tot onderwij
zer 1. o. aan deze onderwijsinrichting.
Als kweekeling met akte is benoemd
de heer O. Bruinsma, thans in gelijke
betrekking aan de bijz. school te Wom-
mels.
OPENB. LEESZAAL EN BIBLIOTHEEK
„BOLSWARD en OMSTREKEN”.
Over de maanden Juli en Augustus
(vacanjtienyaanden) zijn 'in (toitjaal 700
banden (394 en 306) uit de eigen biblio
theek uitgereikt en 88 uit die van Sneek,
tezamen dus 738 boeken.
Het bezoek gedurende bovenstaande
maanden bestond uit 70 personen t.w.
8 dames en 62 heeren.
HOOFDREDACTEUR A. J. OSINGA,
JONGEMASTR. 8, BOLSWARD.
Ad ver ten tiön per regel:
Dlnsdagsnummer 10 cent
Vrljdagsnummer 12 cent
Tusschen de tekst dubb, prijs.
Giro no. 87926.
't
n
Verschijnt DINSDAGS- en
VRIJDAGSAVONDS.
Leesgeld fr. p. p. per half jaar f 1.57
Buiten de provincie f 2.10; inn. 15 c.
Voor het Buitenland f 7.35 per jaar.
Leesg. p. looper 42 ct. p. kwartaal.
ten
eil-
ds-
in
eze
len
ge-
i.
e
lijk de beschikbare grondstoffen uit Ja
pan zelve, Mandsjoekwo, Indo-China en
Thailland te halen, maar met één arti
kel is dat niet het geval, n.l. de olie. De
eenige olievelden van Japan liggen in
Sachalin, in het Noorden en de meest
belangrijke is wel Borneo in het Zuiden.
Dit is voor Ned.-Indië een zeer onaan
gename situatie.
Nu is dezer dagen een Amerikaansche
tankboot met benzine de haven van Wla-
diwostok binnengekomen en onwillekeu
rig stelt men zich de vraag waarom Ja
pan dit vaartuig ongehinderd heeft laten
passeeren. Het antwoord moet worden
gezocht in de omstandigheid, dat Japan
nog niet geheel klaar is met den aanleg
van de noodige voorraden en voordien
geen openlijk conflict met een der mo
gendheden riskeert.
We noemden zoo juist ook nog ter
loops Amerika als een der meest op den
voorgrónd komende brandpunten. Voor-
loopig moeten we dit land dan nog be
schouwen als de economische factor.
Zoowel Engeland als China en nu weer
de Sovjet-Unie moeten van oorlogsma
teriaal worden voorzien eri daarvoor is
de geheele Amerikaansche industrie in
geschakeld. Men zou hieraan de conclusie
kunnen vastknoopen, dat Amerika er fi
nancieel zeer mee gebaat is, wanneer
deze oorlog nog eenigen tijd kan wor
den gerekt. Dat Is maar tot zekere hoog
te waar. Aan een totaal kapotgeslagen
en uitgemergeld Eüropa heeft Amerika
na dezen oorlog, wanneer de grondstof
fen weer vrij kunnen worden uitgevoerd,
niets. Hier komen we echter op het ter
rein van een financieele beschouwing.
Willen we die kwestie goed belichten,
dan moeten we oorzaak en gevolg zeer
duidelijk onderscheiden en dit zou in
het kader van ons overzicht te veel
plaatsruimte vragen.
Wel meenen we een kort oogenblik te
mogen blijven stilstaan -bij een den laat-
sten tijd dikwijls gelanceerde meening,
dat op den. duur inflatie niet is te voor
komen.
Een Zweedsche deskundige, de nieu
we president van den raad van beheer
voor de nationale schuld, is van oordeel,
dat inflatie kan worden voorkomen.
Daartoe is in de eerste plaats noodig
een stijging van de prijzen van levens
middelen te beletten of indien dit niet
Steensma.
Dit vernieuwde bestuur zal zijn best
doen om het 60 jaar oude Floralia op
dezelfde beproefde wijze te beheeren.
Hierna herdacht de Voorzitter het 60-
jarig bestaan en de 60-jarige vriend
schappelijke samenwerking met het
eveneens 60-jarige Sted. Orchest, waar
na hij overging tot de prijsuitdeeling.
Nog vermelden wij dat aan de jongste
leden van het Stedelijk Muziekkorps t.w.
Kees Bakker en Sybrandus Bijlsma een
certificaat werd uitgereikt in fraai ge
kleurd schrift ter herinnering aan het
feit van den dag.
De jury-uitslag is als volgt:
Eerste prijzen: J. Draaisma, G. Stel
lingwerf, A. Postma, J. Clifford, J. H. de
Vries, M. Sluijter, Joh. van der Schaaf,
wed. Teinsma, M. Brinksma en P. Draai
sma,
Tweede .prijzen: wed. van Dijk, T.
Stormer, L. Bleeker, wed. de Groot, H.
Postma. G. Buisman, Th. Kuipers, P. de
Wit, Tj. Bits, A. v. d. Zee, en S. Bang-
ma.
Derde prijzen: G. Pietersma, A. S. Kui
pers, G. Zwaagstra, J. van der Schaaf,
Arjen Bangma, B. J. van der Meer, S. van
der Meulen, W. Hibma, O. Vallinga, J. de
Vries, W. Hardenberg.
Vierde prijzen: D. Grijpma, D. Adema,
Sj. van Manen, wed. IJ. de Bruin, Sj. Vis
ser, D. de Jong, P. van der Veer, H. de
Boer en J. Dijkstra.
Een extra prijs voor de mooiste gera
nium ontving J. Draaisma. Idem voor de
mooiste begonia L. Bleeker.
waarin opgenomen
De Bolswardsche Courant en Westergoo
hebbende, toch niet nationaal-socialis-
tisch is.
De beteekenis van dezen twee jaren
oorlog wordt duidelijker wanneer men
dezen strijd niet alleen uit militair, doch
ook uit politiek oogpunt beschouwt.
Elvenals Napoleon de drager was van
een nieuwe gedachte, is ook Hitler dit.
De Idee van Napoleon komt in vele pun
ten met die van Hitler overeen. Beiden
zien slechts in een algeheele samenwer
king iusschen alle landen de basis voor
een betere, gelukkiger toekomst. Uit de
iputen, die Napoleon maakte, heeft Adolf
Hitler leering getrokucn. En hij, vermijdt
risico’s, doch berekent alles nauwkeurig
van te voren uit. Bovendien kan hij re
kenen op zijn soldaten, omdat hij ze
vechten heeft geleerd. Verder beschik
ken de soldaten van Hitler over de beste
wapenen ter wereld. Allemaal factoren,
die meer kans op succes geven.
In de jarert die achter ons llgjgen^
heeft Europa steeds oorlog gekend, de
Fransch-Duitsche oorlog, de Balkan-
strijd, de wereld-oorlog. En dan de bin-
nenlandsche politieke onlusten. Het is te
begrijpen, dat Hitler en Mussolini als het
voornaamste oorlogsdoel althans
volgens het jongste communiqué over de
samenkomst tusschen deze beide staats
lieden; „het wegnemen van oorzaken,
welke in het verleden tot de Europee-
sche oorlogen aanleiding hebben gege
ven.”
Dat is het doel van dezen strijd. Po
len was slechts de aanleiding, en niet
de oorzaak. Die lag veel dieper. Dat be
sefte de Poolsche regeering twee jaar
geleden niet en dat besefte men in Ne
derland en in de meeste andere Europee-
sche landen evenmin.
Tweet jaren van strijd liggen thans
achter ons. Een strijd, die vrijwel alle
Europeesche landen overgolfde. Een
strijd, waar wij nog midden in staan en
waarvan de uitslag nog in het duister
ligt. En waarvan niemand nog kan zeg
gen, hoe lang het nog zal duren.
Alleen één ding moeten wij niet ver
geten: het zal ons een ander inzicht in
dezen oorlog geven; Hier wordt niet ’n
gewone oorlog gestreden, het is ook ’n
botsing tpsschen twee wereld-ideolo-
giën. Het is de geweldige stroom, die
voorhands nog niet af te dammen is en
die alles met zich meesleept, zooals een
wild-stroomende rivier alles van ‘den
kant tuk slaat en doet verzwelgen in
de kokende golven.
De eenigste oplossing voor ons is:
het hoofd boven water houden. Wel
licht komt er weer eens een eiland in
het zicht, waarop wij kunnen klauteren.
Tegen den stroom inzwemmen is noode.
looze afmatting en juist nu hebben wij
onze krachten zoo hard noodig.
Twee jaren zijn voorbij gegleden, ja
ren waarin ons geslacht veel heeft mee
gemaakt. Mogelijk hebben wij uit deze
ervaringen ook veel geleerd. Wellicht
zullen wij in de naaste toekomst nog
meer moeten leeren. En een beter begrip
krijgen voor de dingen, waar tegenover*
wij thans nog wat onwennig, vreemd en
misschien afwijzend staan. Dat komt,
omdat wij thans nog midden in deze
revolutie staan en nog niet geheel de
groote draagwijdte en dé beteekenis van
deze algeheele politieke ommekeer kun
nen bevatten.
Eén ding staat echter onomstootelijk
vast, hoe het einde van dezen strijd ook
zal zijn: veel van hetgeen er ook in ons
land was vóór 10 Mei 1940 zal niet meer
terugkeeren. Als wij dit goed begrijpen,
dan zullen wij wellicht ook geleidelijk
aan een beter begrip krijgen voor den
huldigen tijd en de toekomst van de
wereld In het algemeen en van ons land
en ons volk in het bijzonder.
Sm.
volgens de plannen, waarbij dan waar
schijnlijk de gehqele ineenstorting van
het Sovjet-regime over een iets langere
termijn wordt verschoven dan oorspron
kelijk in de bedoeling lag.«*
In den zuidelijken sector is Odessa
bijna geheel omsingeld en kan voorzoo-
ver de Duitsche vliegtuigen den zeeweg
met rust laten nog alleen verbinding via
de Zwarte Zee met de Sovjetlegermacht
onderhouden. Een prachtig gebouwde
stad wordt hier weer aan de verwoes
ting prijsgegeven, maar veel' erger is
misschien het lot van St. Petersburg.
De opperbevelhebber van het Noorde
lijke leger des Sovjets, maarschalk Wo-
rosjilow, heeft bevel gegeven de stad
tot het uiterste te verdedigen. Dit bevel
beteekent het doodvonnis over deze
mooie stad,, een schepping van Peter den
Groote.
Na Moskou is St. Petersburg de groot
ste stad van de Sovjet-Unie. Van groote
beteekenis als militair steunpunt, maar
niet minder als industrieel centrum.
Reusachtige fabrieken voor metaalbe
werking en machinebouw, de chemische
en textiel-industrle, de kleeding en ban
denfabrieken leveren ongeveer een vier
de deel van de totale productie. Juist
daarom en ook als moreel effect zullen
de Sovjets trachten met alle beschik
bare middelen deze stad te verdedigen.
Worosjilow is een der bekwaamste
Russische militairen, maar hij vindt in
deze sector tegenover zich generaal-
veldmaarschalk Ritter von Leeb, de
voormalige opperbevelhebber van de le
gergroep C, onder wiens leiding de Ma_
ginotlinie in Elzas-Lotharingen werd ge
forceerd.
Wanneer de oorlog om St. Petersburg
een stellingsoorlog wordt, dan vreezen
we, ,dat èn belegeraars én belegerden
een buitengewoon moeilijken tijd tege
moet gaan.
Dus, zoo concludeert u misschien, het
Oostfront is momenteel niet het belang
rijkste?
Niet, wanneer U alleen maar ziet naar
de militaire resultaten, maar wel, wan
neer ook de diplomatie een woordje mee
spreekt.
Na de staking der vijandelijkheden in
Iran is de rust in deze hoek niet terug
gekeerd, daarvoor liggen Turkije en
Afghanistan te dicht in de buurt. Het
laatste land als een schakel in de om
singeling van Japan en Turkije, wat be
treft de Dardanellen en de Bosporus.
Tot nu toe is Turkije neutraal gebleven,
maar is nog steeds voor beide partijen
een waardevolle partner. De vroegere
chef van den generalen staf der Ameri
kaansche marine, admiraal Sterling heeft
dezer dagen verklaard, dat Turkije voor
de Engelschen de zee-engte zou moeten
openstellen.
De Duitsche schrijver, Dr. Karl He-
gerle, zegt dat de Turksche openbare
meening daarop een waardig en vastbe
raden antwoord heeft gegeven.
Wie de ontwikkeling van het Angel
saksische imperialisme de laatste jaren
heeft gevolgd, begrijpt, dat men hier te
doen heeft met een meening, die niet is
ontstaan in den warwinkel der betrok
ken publicisten, maar de vrucht is van
een nieuw buitenlandsch klimaat, dat in
Engeland en de Vereenigde Staten
heerscht sedert het oogenblik, waarop
deze alle maatregelen gerechtvaardigd
hebben verklaard, die gemotiveerd wor.
den door z.g. „defensienoodzakelijkhe-
den”.
Een deijgeiijk bericht wijst er mis
schien op, dat ten slotte Turkije’s sym
pathie nog het meeste naar die der As
mogendheden uitgaat, maar dat aan den
anderen kant de belangrijke Britsche
macht in Syrië en Britsch-Indië de
schaal weer eenigszins ten gunste van
Engeland zal doen overslaan. Hoe het
ook zij, een beslissing Is voor Turkije
momenteel zeer moeilijk en toch geloo-
ven we, dat die beslissing eerlang voor
de deur staat.
Hoe belangrijk de houding van Tur
kije ook voor een der beide partijen is,
toch moeten we op dit moment deze
kwestie niet als het meest actueele be
schouwen./
Weet ge waar het momenteel wringt
en spant?
In Japan en in Amerika.
De Japansche minister-president, prins
Konoje, heeft nog dezer dagen de ernst
van den toetand uiteengezet. Japan staat
volgens dezen spreker, voor de zwaarste-
crisis sedert het begin van zijn geschie
denis. De econoniische blokkade (stelt
Japan voor schier onoverkomelijke moei
lijkheden. De eenige manier, aldus prins
Konoje, om dezen noodtoestand te bo
ven te komen Is gelegen in een zoo
doeltreffend mogelijke totale mobilisatie dat alles binnenkort in beperkte mate
van de economische krachten van het verkrijgbaar zal zijn. Voorshands blijft
land. Voor een groot deel is het moge-
FLORALIA-FEEST.
J.l. Vrijdagavond werd in de Doele
het Floraliafeest gehouden.
De heer H. R. Kingma opende, nadat
het Sted, Muziekkorps met een fleurige
marsch voor de goede stemming had ge
zorgd, met een kort woord deze bijeen
komst.
Nadat de Floralia-tentoonstelling twee
jaar door de omstandigheden niet kon
plaats vinden, staan wij allen nu weer
eendrachtig klaar om het Floralia-feest
te vieren, maar alvorens wij hiertoe
overgaan wil ik u in herinnering bren
gen dat hier thans voor het eerst in 20
jaar ontbreekt mevrouw Nijk-Térhenne,
die als secretaresse zeer veel voor de
Vereeniging en dus voor ons allen heeft
gedaan. Met weemoed, maar ook met
groote dankbaarheid gedenken wij haar.
Het secretariaat wordt thans waar
genomen door mevrouw Lunter-van der
Werf en Mevr. Theunissen beheert de
penningen, mevrouw Boerma, die Bols-
ward metterwoon verliet, werd opge
volgd door mevr. Osinga en Ds. Kosters
die bedankte wegens zijn vertrek naar
geheel mogelijk is, zooveel het kan, te Zutfen werd vervangen door den heer J.
remmen. Het is mogelijk de dekking van
het begrootingstekort op de juiste wijze
te financieren. Naar de situatie en de
tendens op de geldmarkt te oordeelen,
behoeft het niet op onoverkomelijke
moeilijkheden te stuiten, zeer groote be
dragen aan leeningen op te nemen zon
der dat de tegenwoordige gang van het
bedrijfsleven teveel gestoord wordt. De
groote geldruimte is wel in de eerste
plaats een gevolg van de vermindering
van de voorraden en van de onmoge
lijkheid om bij het tegenwoordige ge
brek aan grondstoffen een omvangrijke
investeering in machines en gebouwen
te beginnen. Wanneer de oorlog eenmaal
voorbij is, aldus deze deskundige, zal er
evenals na den vorigen oorlog, een
groote vraag naar goederen ontstaan,
maar groote kans op inflatie wordt door
de ervaringen opgedaan in 1919 en 1920
zeer zeker voorkomen.
Ten slotte geven al die bespiegelingen
ons de stellige overtuiging, dat we in
Europa een nieuwe oorlogswinter tege
moet gaan en dat de meest actueele
vraag daarbij is
Hoe staat het met de bevoorrading
van het volk?
Naar het oordeel van een Duitschen
deskundige, is de voedselpositie van
Europa heel wat beter dan in den vo
rigen oorlog. Alle Europeesche regeerin-
gen streven er naar de voedingscapacl-
teit zoo hoog mogelijk op te voeren.
Voorts moeten de landbouwmethoden
intensiever worden gemaakt. In Neder
land en Denemarken, de Europeesche
landen met den intenslefsten landboüw,
is het gelukt de productie bijna overal
op het oude peil te houden. Vooral in
Denemarken dat door zijn, veredelings-
bedrijven in dierlijke producten sterk af
hankelijk was van den invoer van over-
zeesch veevoeder, is het bijv, gelukt de
boterproductie bijna op het oude peil te
handhaven.
Naar het oordeel van dezen Duitschen
deskundige bestaat er thans geen twijfel
meer over, dat Europa door de blokkade
op het gebied van de voedselvoorziening
niet ernstig gevaar meer kan loopen,
.vooral niet op een langen duur.
Thans reeds is de stand der voedsel
voorziening beter dan in 1939. Deze uit
spraak moet niet zoo worden opgevat,
Maandag 1 September was het twee
jaren geleden dat de Duitsche veldtocht
in Polen begon. Daarmede was een nieu
we periode van oorlog en revolutie voor
de geheele wereld ingeluid, een periode
van zoo ontzettend groote beteekenis,
als velen nog niet bevatten kunnen.
Evenals in 1789 de democratische re-
volultie in Frankrijk uitbarste en zich
over vrijwel geheel Eüropa verspreidde,
golfde de nationaal-socialistische revo
lutie sedert 1939 door de landen van ons
contingent
Eigenlijk is het jaar 1939 niet de his
torische datum. Want reeds in 1933, toen
Hitler een einde maakte aan de repu
bliek van Weimar, is de nationaal-socia
listische omwenteling begonnen. Een
orfiwenteling, die zich in Duitschland op
vrij onbloedige wijze voltrok, zooals de
fascistische revolutie zich jaren van te
voren in Italië zonder bloedvergieten
voltrok. Alleen in Spanje heeft het tal
rijke menschenlevens gflkost, (alvorens
tn dit land de democratie plaats moest
maken voor de totalitaire staa’tsvorm.
Wie een blik terugwerpt op de laat
ste jaren, komt uiteindelijk tot de con
clusie, dat de data 1933, 1935 en 1939
historische jaartallen zullen worden.
In 1933 kwam Adolf Hitler, na een
strijd van meer dan tien jaren, aan de
macht, en zijn taak was allereerst in
eigen land de eenheid onder nationaal-
socialistischen vorm te verwezenlijken.
Een, taak, die hij, ondanks alle moeilijk
heden en tegenwerking in de eerste jaren
heeft kunnen volbrengen.
Terwijl Adolf Hitler nog bezig was
met de hervorming van het nieuwe
Duitschland, waagde Mussolini het de
Elngelsche dreiging te trotseeren en viel
met zijn leger Abessinië binnen. On
danks sancties en ondanks de steun, die
Abessinië van verschillende zijden ge
noot, wisten de Italiaansche legers dit
geweldige land te veroveren. Hiermede
was al bewezen, dat de Britsche we
reldmacht op een keerpunt stond en niet
meer die invloed bezat, als zij honder
den jaren heeft gehad. De Italiaansche
veldtocht in Abessinië was één der be
langrijkste fazen in de nieuwe ontwik
keling van de wereldverhoudingen. Niet
de Negus en zijn leger leden in de Abes-
sijnsche velden de nederlaag, maar het
Britsche prestige in Afrika. Het was niet
meer het geweldige Britsche Rijk, dat
de toon aangaf in het koloniale, Afri-
kaansche gebied. Italië had bewezen, dat
ook een klein volk, dapper en volhar
dend, met goed succes een strijd kan
winnen.
De jaren, die volgden tot den gedenk-
waardigen eersten September van het
jaar 1939, waren bestemd tot de voor
bereiding van dezen oorlog. De aanslui
ting van Oostenrijk, de veldtocht tegen
Tsjecho-Slowakije, het was slechts het
voorspel van de totale ommekeer in de
Europeesche verhoudingen en toen ten
slotte, na angstige weken van spanning,
de oorlog tegen Polen begon, begreep
men direct, dat deze oorlog jiiqt om
Polen begonnen was, doch enkel een
strijd om de wereldmacht. Het was het
nieuwe, opgestane Duitschland, dat de
schande van Versailles wenschte uit te
wisschen en de plaats in Europa, ja, in
de geheele wereld wenschte te verove
ren, waarop het meende recht te hebben,
dat in botsing kwam met het onmete
lijke groote Britsche wereldrijk, dat zijn
positie in Europa, Afrika, ja in alle we-
relddeelen wenschte te handhaven. Bo
vendien en dat was het niet het
minst was deze strijd een botsing
tusschen twee levensbeschouwingen: ’t
nationaal-socialisme en de democratie.
Adolf Hitler die zelf in zijn eigen land
de democratie had geliquideerd ging van
het standpunt uit,, dat eerst in alle landen
een werkelijke, Innerlijke eenheid moet
ontstaan, will de ernstige wil tot samen
werking meit andere landen aanwezig
Ikunnenl zijn. Hij spreekt (dan ook in
„Mein Kampf” wèl van eenheid, maar
niet van nationaal-socialisme, als de
wereldbeschouwing. En zeer terecht.
Want al beleven wij in geheel Europa
op het oogenblik een politieke revolutie,
het nationaal-socialisme is geen export
artikel. De politieke wilsvorming van
ieder land moet op de eigene wijze ont
staan. Het spreekt evenyvel vanzelf, dat
die politieke hervorming een dusdanig
resultaat moet hebben, dat samenwer
king met andere landen dus ook met
het nationaal-socialistische Duitschland
In ieder opzicht mogclijk moet zijn.
Daarom behoeft zoo’n land nog niet na-
tionaal-socialistlsch te zijn. Adolf Hitler
wijst hierop In „Mein Kampf” meerma
len. Het beste bewijs zien wij in Spanje,
dat, hoewel een totalitairen staatsvorm
GEWESTELIJK ARBEIDSBUREAU.
Het Bijkantoor Bolsward van het Ge
westelijk Arbeidsbureau meldt ons:
Evenals de afdeeling mannen heeft
ook de afdeeling vrouwen onze volle
belangstelling.
Een ambtenares, verbonden aan het
Gewestelijk Arbeidsbureau Leeuwarden,
houdt op het bijkantoor zitting iederen
Vrijdag van 2-3.30 uur, teneinde vrou
wen en meisjes, die een betrekking zoe
ken of van betrekking willen verande
ren van voorlichting te dienen en be
hulpzaam te zijn. Door omstandigheden
wordt 12 September a.8. geen zitting
gehouden.
Wij vertrouwen, dat, evenals in an
dere plaatsen, van deze kostelooze be
middeling en voorlichting een goed ge
bruik zal worden gemaakt en dat het
zóó zal worden, dat de werkgevers ook
voor het bekomen van vrouwelijk per
soneel zich tot ons bureau wenden.
BLAD
i.
f
i
i
DEJONGsNlEÜ
