Buit enlandsche Revue.
De Oorlog
„Mei Duiischland voor
een nieuw Europa”.
De Bolswardsche Courant en Westergoo
ONZE KOLONIËN.
Dinsdag 9 December 1941
Uit den Omtrek.
Stadsnieuws.
L Jaargang
Officieel orgaan der gemeenten Bolsward, Wonseradeel en Hennaarderadeel
Uitgever Fa. A. J. OSINGA, Marktstraat, BOLSWARD A Telefoon No. 451
No. 95
ARUM.
EN
aan
f de
ihe-
eeft
ver
lens
gste
eeff
in
van
raf-
k<w
tot
on-
i landen van de As-mogendheden, en zelf
thans ook met succes strijdende aan
hef Oostfront, kan gevoegelijk dit En-
gelsche dreigement naast zich neerleg
gen. Zoo staat het eveneens met Roe
menië. De blokkade tegen deze landen
was reeds sedert de 22e Juni afgekon-
digd en de diplomatieke betrekkingen
waren reeds verbroken. Bovendien kan
KERKELIJKE VERKIEZING.
6 December 1941.
Hedenavond had een verkiezing plaats
van vier gemachtigden in het Kiescollege.
De aftr. leden de h.h. K. Huizinga, H.
Jansma, S. P. Huizinga en J. Broersma
werden herkozen.
In de vacature A. OJpma, die per.
frich die intusschen als diaken was be
noemd, is gekozen de heer B. Bouma.
UITGEWEKEN NOORSCHE REGEE
RING VERBREEKT BETREKKINGEN
MET FINLAND.
HELSINKI, 7 Dec. (D.N.B.). De uit
geweken Noorsche regeering te Londen
heeft door haar vertegenwoordiger al
hier, Michelet, aan het Finsche ministe
rie van buitenlandsche zaken doen we-'
ten, dat zij na de Engelsche oorlogsver
klaring van gisteren eveneens de diplo
matieke betrekkingen met Finland ver
breekt.
HOOFDREDACTEUR A. J. OSINOA,
JONQEMASTR. 8, BOLSWARD.
Advertentifin per regel:
Dlnsdagsnummer 10 cent
Vrijdagsnummer 12 cent
Tusschen de tekst dubb. prijs.
Giro no. 87926.
Dit
llijk-
de
c zal
alen
11 OP
i af-
i, de
den.
ver
ren s
ont
land
zen.
:r te
wel
gel-
ge-
tan-
jun_
Ne-
1 3
:en-
ruit
atie
>en-
zer-
nen
ler-
van
icht
Wij willen ons niet verder aan ver
onderstellingen wagen en rustig afwach
ten wat de toekomst voor onze landge-
nooten in Oost-Indië zal brengen. Dat
zij evenwel een moeilijken, zorgvollen
tijd tegemoet gaan, staat evenwel vast.
En daarom gaan onze gedachten in deze
dagen naar onze verwanten, vrienden en
familieleden in dat verre Insulinde. En
wij leven in deze dagen met hen mee,
omdat wij weten, omdat wij zelve onder
vonden hebben, wat oorlog is en wat
oorlog beteekent.
Ten slotte nog iets over Turkije, een
der weinige landen, die tot dusver bui
ten den oorlog kon blijven. Bijna rondom
ingesloten door de /strijdende palrtijen
wordt de positie van Turkije hoe langer
hoe moeilijken
Thans trekt de algemeene aandacht de
verklaring van Roosevelt dat de verde
diging van Turkije van vitaal belang is
voor de Vereen. Staten, dat Turkije
daarom binnen de Amerikaansche de-
fensiezóne is komen te liggen en leveran
ties op grond van de pacht- en leenwet
kan verkrijgen. De speciale correspon
dent van het A N. P. te Berlijn wijst er
op, dat dit een! herhaling is van den druk
indertijd op Finland uitgeoefend.
Daar zou de toevoerweg voor Ame
rikaansche wapens naar de bolsjewisten
via Moermansk en Archangelsk het Ame
rikaansche levensbelang vertegenwoordi
gen. Precies eenzelfde druk wordt op
Japan iutgeoefend. De Birmaweg, waar
langs de Amerikaansche leveranties aan
Tsjoenking gaan, vormt daar het be
weerde levensbelang der Vereen. Staten
Over Turkije nu voeren wel de beste
wegen van Roode Zee en Perzische golf
naar de Sovjet-Unie.
De procedure is du$ heelemaal niet
origineel en kon door oplettende waar
nemers voorspeld worden. Te Berlijn
toonde men dan ook niet de minste ver
rassing. Van bevoegde zijde gaf men als
zijn meening, dat men van Angelsaksi
sche zijde blijkbaar de aandacht der we
reld van de tantam rondom de weinig
roqtavolj verïoqpelnde gevechten in de
Marmarica naar een ander gebied wil
afleiden.
Het laatste woord is in dezen nog niet
gesproken, verklaarde men in de Wil-
helmstrasse in zake Roosevelts opdrin
gen. Ongetwijfeld verwacht men van
Turkije eenzelfde houding als van Fin
land en Japan, dat men n.l. eigen direct
belang zal laten praevaleeren boven de
vermeende en geüsurpeerde levensbelan
gen van de Ver. Staten op 6000 mijl af
stand van Washington.
Van eenige Turksche reactie op Roo
sevelts verklaring was tot op dit moment
nog niets bekend.
HINDELOOPEN
KERKNIEUWS.
4 December 1941.
In de gehouden kerkeraadsverkiezing
van de Ned. Herv. gemeente alhier werd
A. J. Poeze (per. aftr.) met algemeene
stemmen herkozen.
In tie| Vacature A|. IJpma, ‘dije per.
moest aftreden en zich niet weer her
kiesbaar stelde werd tot diaken gekozen
IJ. IJpma.
FINSCHE SCHEPEN ONDER
AMERIKAANSCHE BEWAKING.
WASHINGTON, 7 Dec. (D.N.B.). Het
ministerie van marine heeft bekend ge
maakt, dat de Amerikaansche kustwacht
opdracht heeft gekregen de Finsche
koopvaardijschepen in de 'Amerikaan
sche havens onder bewaking te plaat
sen.
Verschijnt DINSDAGS- en
VRIJDAGSAVONDS.
Leesgeld fr. p. p. per half jaar f 1.57
Buiten de provincie f 2.10; inn. 15 c.
Voor het Buitenland f 7.35 per jaar.
Leesg. p. looper 42 ct. p. kwartaal.
PINGJUM
BILJARTPARTIJ.
Oudergewoonte had alhier op Sint Ni-
colaasavond een maatsbiljartpartij plaats
bij Wed. R. de Vries, waaraan door 22
spelers werd deelgenomen.
Na menig spannende partij werden de
prijzen als volgt gewonnen:
le prijs: P. Attema en M. S. de Vries.
2e prijs: P. S. Rijpma en M. H. Wij-
nalda.
3e prijs: J. Althof en D. J. de Vries.
Hoogste serie 17 caramboles C. Atte
ma, waarvoor een haas beschikbaar ge
steld was.
ST. NIKOLAAS.
5 December 1941.
Hedenmiddag deed zooals gewoon
lijk St. Nicolaas met zijn zwarte Piet
een rondgang door de stad, en bracht
bij verschillende kinderen een cadeautje.
Op zijn tocht werd de Sint door vele
belangstellenden gevolgd. Hierna ging
men naar de O. L. School alwaar het
onderwijzend personeel en de kinderen
hen verwelkomden. In de school werden
de kinderen getracteerd en kreeg ieder
nog een verrassing mee naar huis.
Te ongeveer 5 uur vertrok de Sint
weer te paard met zijn Piet.
Re
der
zen
idel
niet
ane
ar-
in
or-
het
’n
oet
er-
ge-
VERKOOPING.
4 December 1941.
Ten huize van den heer Lukkes alhier
werd ten overstaan van Mr. K. Bijlsma,
notaris te Franeker, te koop aangeboden
een Sate en Landen genoemd „Meers
wal” groot pl.m. 101 pdn. en twee perc.
weiland 7.4 pdm., alles gelegen onder
Arum.
Bij de nieuwe wijze van verkoop werd
door den notaris een maximumprijs op
gegeven en wel voor de Sate en Landen
de som van f92409.60. Op dit perceel
werd idoor nielma/nd 'een bod gedaan.
Voor de perc. weiland 7.4 pdm. werd als
prijs opgegeven f6875. Op dit perceel
werd 4 maal geboden n.l. f4068, f5114.
f 5400 en f 6825. Hoogste bieder was de
heer P. Blanksma te Hitzum.
FILMAVOND IN DE DOELE.
Zondagavond draaide in de Doelezaal
de sensationeele film „De drie Codona’s”
een circusfilm van den eersten rang.
Veel spannende momenten en een goe
de beeldweergave.
In sommige gedeelten is deze film een
beetje erg vrij in zijn uitbeelding en is
de beperking, toegang alleen boven de
18 jaar, wel gewenscht.
Het voorprogramma bevatte deze keer
naast een kort journaal, veel oorlogs
nieuws.
De zaal was tjokvol.
In de thans achter ons liggende week
staat evenwel onze grootste kolonie:
Oost-Indië in ons aller belangstelling.
Men heeft ongetwijfeld kennis genomen
van de maatregelen, die de Ned. Indi
sche regeering heeft gmeend te moeten
nemen. De staat van beleg is voor het
geheele eilandenrijk afgekondigd, terwijl
gelijktijdig de mobilisatie van het ge
heele leger is afgekondigd.
Op het moment dat wij dit artikel
schrijven, is er in het Verre Oosten nog
geen oorlog uitgebroken, doch, indien
wij ons niet vergissen, kan zulks ieder
oogenblik gebeuren. De besprekingen
tusschen Japan en de Vereen. Staten zijn
in critiek stadium, want Washington
handhaaft zijn eischen: terugtrekking uit
China, erkenning van Tsjang Kai Sjek,
als regeeringshoofd, terugtrekking van
de troepen uit Annam (Indo-China) en
opheffing van de bedreiging van de an
dere Aziatische gebieden, waaronder on
ze koloniën in de Oost. Japan kan deze
eischen evenwel niet aanvaarden, en het
ligt voor de hand, dat beide partijen
niet tot een vergelijk zullen komen. Wil
Japan, na de afbreking der besprekin
gen, hetgeen iederen dag kan geschieden
zijn prestige in het Verre Oosten tegen
over de geheele wereld handhaven, dan
zal het de handschoen, welke de Vereen.
Staten en het Britsche Rijk hem toewer
pen moeten accepteeren met al de con-
seqenties die daaraan zijn verbonden.
En één van deze consequenties is: oor
log.
Jhr. Mr. Tjarda van Starkenborch
Stachouwer heeft dan ook gemeend, ge
zien de ontwikkeling van den toestand
in zijn gebied, den staat van beleg voor
de geheele Indiën te moeten afkondigen,
gepaard gaande met de algeheele mo
bilisatie. Hij acht het noodzakelijk, al
dus meldde de „United Press” Dinsdag
uit Batavia, onde- de gegeven omstan
digheden paraat te zijn.
De mogelijkheid is niet uitgesloten, dat
deze maatregelen zijn genomen op in-
ijtignatie vsÉn Washington en Londen,
temeer, omdat men ook in Australië en
kele maatregelen genomen heeft ter ver
zekering van de veiligheid van dit eiland,
terwijl ook op ’t schiereiland Malakka
de oorlogstoestand is afgekondigd.
Hieruit zou dan tevens af te leiden zijn
dat Washington met deze maatregelen
druk wil uitoefenen op Tokio. Met an
dere woorden: men heeft het wapen
reeds omhoog geheven en Washington,
Londen en Batavia staan thans gezamen
lijk in dreigende houding tegenover Ja
pan. Of Japan zich hierdoor zal laten
Intimideeren?
Bedriegen de voorteekenen niet, dan
staat Ned.-Indie een moeilijken tijd te
In bewogen tijden worden de banden,
die er bestaan tusschen ons, Nederlan
ders in het vaderland en onze landgenoo-
ten in de overzeesche gewesten, dieper
gevoeld dan in normale omstandighe
den.
En het is daarom niet te verwonde
ren, dat in deze dagen onze gedachten
uitgaan naar de Nederlanders, die daar
vertoeven in de West en in de Oost, want
beide bezittingen staan in deze dagen
in het middelpunt der belangstelling van
vrijwel de geheele wereld. Was het en
kele dagen geleden onze kolonie Suri
name, thans is het de Oost-Indische
eilandengroep.
Na Curasao is thans ook Suriname
bezet gebied. Beide gdbieden worden
thans beschermd, een term, die in oor
logstijd meer wordt gehoord. Wij kun
nen vanuit Nederland niet beoordeelen
in hoeverre de „bescherming” van Suri
name, één der drie Guyana’s in Zuid-
Amerika, noodzakelijk is, omdat ons
daartoe niet alle gegevens en berichten
ten dienste staan. Het komt ons even
wel voor, dat de regeering van de Ver-
eenigde Staten een welkome gelegenheid
heeft aangegrepen, om zich meester te
maken van de belangrijke bauxietmijnen
in Suriname, die voor de oorlogsindustrie
van Amerika van groote beteekenis zijn.
Duidelijk is het ons dan ook niet, tegen
wie Suriname beschermd moet worden.
Doch, zooals gezegd, is zulks vanuit Ne
derland in de huidige omstandigheden
moeilijk te beoordeelen, vandaar ook, dat
wij van dit punt zullen afstappen, .hoe
wel wij het bericht over de bezetting
met gemengde gevoelens hebben gele
zen. Want het zou niet de eerste maal in
de geschiedenis van Nederland’s kolo
niaal bezit zijn, dat wij op deze wijze
een stuk grondgebied voor goed kwijt
raakten. De toekomst zal evenwel leeren
of wij Suriname voor goed of voor tij
delijk verloren hebben.
OOK BRITSCH-INDIË IN OORLOG MET
FINLAND, HONGARIJE EN
ROEMENIE.
STOCKHOLM, 7 Dec. (D.NiB.). De
gouverneur-generaal van Britsch-Indië
heeft vandaag in een proclamatie be
kend gemaakt, dat Britsch-Indië zich met
Finland, Hongarije en Roemenië in staat
van oorlog bevindt, zoo meldt de Brit
sche berichtendienst
Sedert 6 December middernacht be
schouwt Engeland zich in oorlog met
Finland, Hongarije en Roemenië.
Dit is een gevolg van het feit, dat de
door Engeland ultimatief gestelde eisch
tot staking der vijandelijkheden door
deze landen is afgewezen. Veel veran
dert dit niet aan den reeds bestaanden
toestand en trouwens we vinden de hou
ding van de bovengenoemde landen zeer
verklaarbaar.
Eerst wanneer Finlands grenzen ten
opzichte van de bolsjewieken geheel
zijn veilig gesteld, zou Finland er aan
kunnen denken den strijd te staken. Ge
zien de groote opofferingen welke de
Finsche natie zich getroost, is dit doel
gerechtvaardigd.
wachten. Hoe de strijd tusschen Japan
en de Oost aangenomen een oogen
blik, dat die uitbreekt zal verloopen,
kan niemand vooruit zeggen. Japan is
nu niet bepaald een sterke mogendheid
op militair gebied. De jaren van strijd
jn China heeft de weermacht van Japan
nielj bepaald jgoed jgedaan en of. het
Japan van 1942 zooveel zal kunnen
presteeren, als het Japan van 1936, toen
tot de tanden gewapend en met het beste
ijitgeruste! legqr in het Verre Olosten,
staat nog te bezien. Of Ned.-Indië in
zijn geheel dat wil zeggen: op alle
eilanden tegen Japan zal moeten
strijden, meenen wij te mogen betwijfe
len. En zoo zijn er nog meer actueele
vragen, die op het oogenblik niet met
zekerheid kunnen worden beantwoord.
Immers, in een oorlog tegen Japan zal
het hoofdzakelijk gaan tusschen lucht
en zeemacht der strijdende mogendhe
den. Een bewegingsoorlog is in het
Verre Oosten haast niet denkbaar, of ’t
zou moeten zijn door China.
gen verklaard, dat de regeering zonder l Hongarije, geheel ingesloten door de
twijfel een onderzoek zal instellen naar
de bronnen waaruit de Chicago Tribune
het geheime plan heeft verkregen. Dat
het Witte Huig tot nu toe deze onthul
lingen niet heeft tegengesproken, vindt
zijn oorzaak in het feit, dat de desbe
treffende onthullingen eerst degelijk zul
len worden onderzocht.
Het is ook zeer goed mogelijk, dat het
geheele plan zooals de Amerikaansche milijtair ^gesproken Engeland niet veel
doen. Op het vasteland van Europa heeft
Engeland geen steunpunten meer. Blijft
dus de moreele druk die er op geba
seerd is, deze landen van Duitschland
log te werken. Dit is natuurlijk ook mis
lukt.
bladen dat aan hun lezers voorzetten een
handig opgezette camouflage is om de
aandacht van meer concrete punten af
tq leiden. Wanneer het waar is, wat zoo
dikwijls beweerd wordt, dat het Ame
rikaansche volk (geen /persoonlijke in
menging in dezen oorlog wenscht, dan
zou men zich kunnen vereenigen met de
gedachte, dat deze geheele perscampag
ne een handige manoeuvre is om de
aandacht van
de spanning ten opzichte van Japan
af te leiden. Dat die spanning tot een
buitengewone hoogte is opgevoerd, kan
men uit de verschillende berichten af
leiden.
De verloven van de Australische lucht-
machf en die van de Ned. Indische lucht
macht zijn ingetrokken.
Uit Mexico wordt gemeld, dat de daar
aanwezige Japanners overhaast getracht
hebben hun bezittingen aldaar te ver-
koopen, waarbij dan de veronderstelling
wordt geuit, dat in geval van een oorlog
tusschen Amerika en Japann, Mexico aan
de zijde van Amerika aan den oorlog zal
deelnemen. De troepen op Malakka zijn
versterkt, eveneens in Birma. In NederL-
Oost-Indië zijn de troepen zesmaal zoo
sterk als vroeger en bestaat voor 22
uif Nederlanders. Op de Philippijnen zijn
eveneens de troepen tot het viervoud ver
sterkt. De Japansche schout bij nacht
Matsoenagoe berekent het aantal vlieg
tuigen van het A B C D-front op onge
veer 1000, waarvan 250 van Amerika en
400 van Engeland. De steunpunten lig
gen op de Philippijnen, te Singapore en
Birma.
Daartegenover beluistert men in de
Japansche pers nog steeds een geneigd
heid tot onderhandeling.
Sprekende over de verklaringen van
Huil aan de pers dato 3 December, ver
klaarde de Japansche perschef Hori. Ver
onderstellende dat de dagbladberichten
juist zijn, dan verbazen we ons over ’t
feit, dat er naar het schijnt een groot
misverstand bestaat aan de zijde van de
Vereen. Staten ten aanzien van onze
politiek in het Verre Oosten. Hij voegde
hieraan toe, ten slotte was toch het be
staan van een misverstand de reden
waarom oorspronkelijk de onderhande-
lingen zijn aangeknoopt. De fundamen-
teele politiek van Japan ten aanzien van
de Chineesche kwestie is herhaaldelijk
door de regeering uiteengezet in den
vorm van verklaringen. Deze politiek is
gebaseerd op de volgende punten:
1. geen territorialer ambitie;
2. geen eisch tot schadeloosstelling;
3. vreedzame samenwerking tusschen
China en, Japan.
De Minister van buitenlandsche zaken
Tojo heeft dezer dagen verklaard, dat
Engeland en Amerika en de andere lan
den nog steeds niet de Japansche idealen
in het Verre Oosten begrijpen en belem
meren de poging van Japan de nieuwe
orde in Oost-Azië te verwezenlijken,
welke ten doel heeft een duurzame vrede
voor allen te bereiken.
Onderwijl dit deel van ons weekover
zicht reeds bij den zetter in bewerking
was, bracht de radio ’t bericht, dat Ja
pan aan Amerika den oorlog verklaard
hacjj. De vijandelijkheden waren reeds
Zjondag (bejgonnem Het zoo Hang (ge
vreesde feit is nu werkelijkheid gewor
den. Een werqldworstelipg ^an jonge-
kende afmetingen.
Wat zal nu de toekomst brengen?
Hierop valt thans geen antwoord te
geven, maar wel mogen we de conclusie
trekken dat deze nieuwe phase de duur
van den oorlog beïnvloed o.i. op lange-
ren termijn.
Op zijn minst 90 van de wereld
bevolking vraagt zich dezer dagen met
angstige bezorgdheid af: zal deze oorlog
zich
uitbreiden tot een wereldkrijg
met als gevolg, dat het einde van deze
geesel de$ tijds tot een ver verwijderd
tijdstip wordt opgeschoven?
Voor het niet regelmatig courantlezend
publiek klinkt die aanhef van ons week
overzicht wat al te pessimistisch, maar
volgens de deze afgeloopen week bekend
geworden feiten, is dit vermoeden ge
rechtvaardigd. Twee van de meest be
kende Amerikaansche bladen, de Was
hington Times Herald en de Chicago
Tribune hebben een vertrouwelijk rap
port gepubliceerd,, opgesteld door het
opperbevel van het leger en de vloot in
de Vereen. Staten.
In dit rapport wordt een plan ont
vouwd voor een expeditiecorps van een
millioen man, dat gebruikt zou moeten
worden voor den strijd in Europa, Als
datum voor het begin van dit Amerikaan
sche offensief in Europa wordt genoemd
1 Juni 1943.
Intusschen zou Amerika in steeds
grooter vorm hulpmiddelen naar de
meest bedreigde punten zenden. Wan
neer men de verschillende perscommen
taren, die over dit nieuwe plan worden
gelanceerd, leest, dan komt men onwille
keurig onder den indruk en is een ietwat
pessimistische stemming, heusch geen
wonder.
We gaan in dat geval nog een heel
moeilijke tijd tegemoet Elk offensief
vooropstellende dat dit mogelijk is in
Eüropa zal niet alleen de in oorlog zijn
de landen groote schade berokkenen,
maar ook is het onvermijdelijk, dat de
bezette gebieden gevrijwaard kunnen
blijven. Misschien is alles fantasie van
de een of andere handige reporter, maar
daar staat weer tegenover, dat de mi
nister van oorlog Stimson in een pers
conferentie de echtheid van het door de
Chicago Tribune gepubliceerde docu
ment heeft toegageven. Hij beweerde
evenwel dat het hier een onvoltooide
studie die wapenbehoefte voor de verde
diging betrof, welke door de generale
staf was uitgewerkt.
De publicatie van dit document zal
wellicht de verdediging bemoeilijken. Het
ergste van deze publicatie is evenwel
het feit, dat er een groep Amerikanen
bestaat, wien het zoozeer aan vader
landsliefde ontbreekt, dat zij dergelijke
documenten publiceeren.
Ook uit andere gezaghebbende bron
wordt de publicatie van dit plan voor
barig geacht.
Perssecretaris Early heeft dezer da-
WITMARSUM
6 December 1941.
Vrijdagmiddag vierden de kinderen
van de kleuterschool onder leiding van
mej. K. Boermans en juffrouw Visser
hun traditioneel St. Nicolaasfeest in het
gymnastieklokaal.
Ruim half drie arriveerde Sint en Piet
die met glundere en stralende oogjes
werden begroet. Onder het af en toe
zingen van de bekende en onbekende
liedjes en de verschillende spelen hield
St. Nicolaas de noodige strafpreekjes en
voor hen, die erg zoet waren een be
moedigend woordje.
Een versnapering en aan het slot van
den middag het uitreiken der cadeautjes
vormden hier wel het hoogtepunt van
dit feest en werden St. Nicolaas en
Zwarte Piet tot het volgend jaar vaar
wel gezegd.
Ook vele ouders en belangstellenden
vulden het lokaal. Aan mej. Boermans en
Juffr. Maaike komt eveneens een woord
van dank toe.
DE JONG s NIEUWSBLAD
waarin opgenomen