Met Duitschland naar nieuwe vrijheid
Buit enlandsche Revue.
December:
De maand voor hel Kind.
„mei nuiischiand voor
een nieuw Europa”.
De Bolswardsche Courant en Westergoo
MJtTCAL
9 UITHAEEN
Stadsnieuws.
Uit den Omtrek.
No, 97
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIHIIIIIIIIIHIIlillllli
lllllllllllllllllllllllllllllllllillililll
llleiiwlaarsüroeien
37?!£ Jaargang
Dinsdag 16 December 1941
Uitgever Fa. A. J. OSINGA, Marktstraat, BOLSWARD
„Hbl.”
Advertentifin per regel:
Dlnsdagsnummer 10 cent
Vrijdagsnummer 12 cent
Tusschen de tekst dubb. prijs.
Giro no. 87926.
Verschijnt DINSDAGS- en
VRIJDAGSAVONDS.
Leesgeld fr. p. p. per hali jaar f 1.57
Buiten de provincie f 2.10; inn. 15 c.
Voor het Buitenland f 7.35 per jaar.
Leesg. p. looper 42 ct. p. kwartaal.
WOMMELS
COLLECTE W. H. N.
13 December 1941.’
De op 5 en 6 December j.l. gehouden
lijstcollecte voor W. H. N. heeft voor
brengsten der toeslagen, wordt nu ver
deeld over de ongeveer 350 stichtingen
en inrichtingen, die er op het oogenblik
in Nederland werkzaam zijn. De ver-
deeling geschiedt percentsgewijze met
dien verstande, dat een gesticht met b.v.
400 kinderen meer krijgt dan een inrich
ting met 50 kinderen. Ongeveer twintig
jaren nu worden er steeds in de maand
December kinderpostzegels verkocht en
de opbrengst was gelukkig ieder jaar
stijgende. Zelfs verleden jaar, toen de
actie voor de kinderpostzegels onder ta
melijk ongunstige omstandigheden plaats
vond, was de opbrengst nagenoeg niet
minder dan een jaar tevoren.
Zoo hebben wij op eenvoudige wijze
uiteengezet: het doel van de kinderpost-
zegel-actie. Laten wij er nog aan toe
voegen, dat alle inrichtingen en stichtin
gen, onverschillig of het katholieke, pro-
testantsche, neutrale of joodsche instel
lingen zijn, een deel van de opbrengst
van de kinderpostzegels krijgen. Wan
neer wij dan ook hier in groote trekken
hebben weergegeven hoe het jaarlijksche
bedrag van de kinderpostzegels, aange
wend wordt, dan zal het toch duidelijk
geworden zijn, dat het bedrag van de
totaalopbrengst van de kinderzegels
voor allen die een uitkeering ontvangen,
van bijzondere beteekenis geacht moet
worden. En daarom willen wij dit arti
kel besluiten met den wensch, dat ons
volk ditmaal op ruime wijze de actie
voor de kinderpostzegels zal willen
steunen. Dat dit thans, onder de huidige
omstandigheden, meer dan ooit nood
zakelijk is, behoeft geen betoog. Als
iedere Nederlander slechts éénmaal in
deze maand aan de arme, misdeelde
jeugd denkt, dan zal dat beteekenen een
zonnestraal in de dikwijls zoo moeilijke
financieele omstandigheden van vele in
stellingen, inrichtingen en gestichten,
die zich in weerwil van die moeilijkhe
den, zoo goed mogelijk van haar taak
kwijten 1
Daarom, lezers en lezeressen: koopt
deze maand de bekende kinderpostze
gels, ten bate van het misdeelde kind.
Sm.
R. E. S. m-Freno Hl 3-3.
De derde elftallen van R. E. S. en Fre-
na hielden het vandaag bij de drie en
scoorden beide 3 doelpunten. Een uitslag
die de verhouding goed weergeeft.
R. E. SI was gedurende het eerste
kwartier het meest in den aanval, waar-
In het nummer van 31 Dec.
a.s. zal gelegenheid be
staan tot het plaatsen van
Nieuwjaarsgroeten
tegen den prijs van 40 ct.
voor
FILMAVOND IN DE DOELE.
Zondagavond draaide in een goed be
zette Doelezaal de Nederlandsche film
„Amsterdam bij nacht”.
Een leuke, lollige film, waarbij je zoo
nu en dan hartelijk kunt lachen. Ook
een voorrecht in dezen tijd.
Verschillende koddige tooneeltjes
vooral in de scène’s met den .ouden
boekhouder, kwamen zeer goed tot hun
recht.
Het voor-programma was ook nu weer
goed verzorgd. De voorfilm, „de scarra-
tee” werd bijzonder op prijs gesteld.
Men heeft de maand December we|
eens de „maand van het kind” genoemd
en dat is niet te verwonderen, want de
eerste dagen van deze wintermaand
staan immers in het teeken van het Sin
terklaasfeest, waarin de goede oude hei
lige de geheele kinderschaar van Neder
land pleegt te verrassen met geschenken
en versnaperingen. Bovendien is het
Kerstfeest immers ook een feest, gewijd
aan het Kind, het Kindeke Jezus. Geen
der twaalf maanden van het jaar heeft
daarom zoo diepe beteekenis voor het
kind in het algemeen, dan de maand
December, want er is nog een derde
factor van belang, waarom we deze
maand de „maand van het kind” zou
den kunnen noemen.
Immers, vanaf 1 December zijn er tel
ken jare in het geheele land de befaam
de Kinderpostzegels verkrijgbaar. U
kent ze wel, die mooie zegels met de
bekende kindergestalte er op, ieder jaar
een ander beeld. Het is indertijd dan
ook ’n goede gedachte geweest van het
Comité, om juist in de maand December
de kinderpostzegels uit te geven. In de
eerste plaats is deze maand min of meer
gewijd aan het kind en in de tweede
plaats is er vrijwel geen maand in het
jaar, waarin er zooveel post: brieven,
briefkaarten en felicitaties worden ver
zonden, want der traditie getrouw ver
zenden wij óf met Kerstmis óf tegen
Nieuwjaar gelukwenschen en daarop
plakken we immers een postzegel. En
de Centrale Propaganda-commissie voor
de| Kinderzegels hoopt dan ook ieder
jaar, dat men voor deze post zooveel
mogelijk kinderzegels gebruikt.
Er zijn nog altijd menschen in ons
land, die niet weten welk een groot so
ciaal doel behartigd wordt met den ver
koop van de bekende kinderpostzegels,
ondanks al de reclame, die er ieder jaar
voor wordt gemaakt. In het kort willen
wij hiervan dan nog eens eenige bijzon
derheden vertellen.
De kinderzegels dit jaar verkrijg
baar in de waarden van iy2) 2y2, 4, 5,
en 7y2 ct. kosten meer dan de waar
de, die er op aangegeven is. Zoo kost
■bijv, een kinderzege! van 11/2 niet lh/2
maar 3 cent, en de zegel van 5 cent kost
8 cent. Er is dus een toeslag op.
Wat wordt er nu met dit geld gedaan,
dat opgebracht wordt door de toeslagen
op de zegels?
Misschien hebt U wel eens gehoord
van blindeninrichtingen en van doofstom
meninstituten. Van stichtingen voor
idiote kinderen en zwakzinnigen. Van
opvoedingsgestichten voor verwaarloos
de en misdadige jeugd. Van de inrich
tingen voor Maatschappelijk Onvolwaar
dige Arbeidskrachten. Wellicht weet U
ook, dat dit vrijwel alle particuliere ge
stichten zijn, of gestichten, die uitgaan
van een bepaalde vereeniging. De exploi
tatie van dergelijke inrichtingen kost
vooral in dezen tijd veel geld. Dit geld
wordt opgebracht door contributies,
subsidies van het rijk en vrijwillige bij
dragen, legaten, schenkingen, enz. Maar
de meeste dezer stichtingen en inrich
tingen hebben jaarlijks met een deficit
te kampen, want de uitgaven overtreffen
in den regel de inkomsten, vooral gedu
rende de laatste jaren, waarin het aantal
vaste contribuanten der diverse stich
tingen nu niet bepaald vooruitgegaan is.
Jaren geleden is er in ons land een
comité opgericht, dat in samenwerking
met de P. T. T. des winters de z.g. kin
derpostzegels uitgaf. Het geld, het batig
saldo dus, overblijvende van de op
antwoorden. In de eerste plaats heeft
men in Amerika de kracht van Japan
onderschat, precies zooals Engeland de
Duitsche kracht telkens onderschatte.
Vier groote schepen van de Ameri-
kaansch-Engelsche vloot zijn in deze
eerste week vernietigd en dat is een
moeilijk te herstellen verlies. Van de
Amerikaansche vloot de West-Virginia
en de Oklahoma en van de Engelsche
vloot de Prince of Wales en de Repulse
en verder enkele kleinere schepten en
vermoedelijk nog een kruiser.
De Ned.-Indische en Australische ma
rine kunnen dit verlies niet goedmaken,
omdat deze over zwakkere vlooteenhe-
den beschikken. Wil dus de Engelsch-
Amerikaansche ,vl|oot wéér op oude
sterkte komen, dan zal deze aanvulling
alleen kunnen komen van den Atlanti-
schen Oceaan en een verzwakking van
die strijdkrachten is wel het laatste
waartoe men zal besluiten.
In de tweede plaats heeft Japan de
strijd direct op
Engelsch-Amerikaansch gebied
gebracht Idoojr de bezetting van vel
schillende eilandjes, die als vlootstëun-
punjpn zeer; veel; waarde hebben. De
verst naar Japan vooruitgeschoven Ame
rikaansche post is het eiland Goeam, on
geveer 530 vierkante kilometer groot,
waarop sedert het uitbreken van den
oorlog in Eluropa een Amerikaansche
versterking is gelegd. Hoewel dit eiland
nog 4000 km van Japan verwijderd is,
heeft de Japansche legerleiding voor alle
zekerheid de eerste aanval gericht op
deze post en na korten strijd het eiland
bezet.
Het tweede steunpunt is Wake en we
zouden hierbij kunnen noemen het
eiland MidwayJ onbewoonde koraal
riffen, maar voor den modernen oorlog
en met de moderne hulpmiddelen op den
duur zeer geschikte landingspunten. Het
eiland Wake ligt 3600 km ten Oosten
van Goeam, terwijl Midway weer 3300
km ten Noorden van Wake ligt en 1700
km ten (Noordwesten van Honoloeloq.
Deze eilanden heeft Japan steeds als zijn
invloedssfeer beschouwden tegenstelling
met de Hawaii-eilanden, waarvoor Japan
weinig interesse had, daar deze teveel
Oostelijk liggen. Wat is nu de beteekenis
van de Japansche bezetting der boven
genoemde eilanden?
Allereerst de Engelsch-Amerikaansche
verbindingen langs den kortsten weg
tusschen Hawaii en de Philippijnen te
onderbreken en ten tweede de bezetting
van de Philippijnen en op Malakka mo
gelijk te maken.
Tot nu toe is het initiatief geheel aan
Japansche kant waarmee ten overvloede
weer eens bewezen wordt, dat ook Ame
rika de kracht van jden tegenstander
heeft onderschat.
Volgens de laatste berichten heeft de
Japansche legerleiding zelfs een ultima
tum gericht tot de Engelsch-Amerikaan
sche strijdkrachten in het gebied van
Hongkong teneinde deze tot overgave te
dwingen. In de komende weken zal nu
moeten blijken, op welke manier de En
gelsch-Amerikaansche belangengemeen
schap de kans ziet, de Japansche bedrei
ging van zich af te schudden.
De nieuwe phase in deze wereld
oorlog heeft ook
voor Nederlandsch-Indië
en daarmee ook voor Nederland groote
beteekenis.
Hoe ook de uitslag van dozen strijd zal
zijn, vast staat nu reeds dat bij een Ja-
pansch succes rekening zal worden ge
houden met de belangrijke strategische
positie van Ned.-Indië. Eveneens zou bij
een eventueele Engelsch-Amerikaansche
overwinning wel eens een kleine correc
tie van deze Nederlandsche bezitting
plaats kunnen vinden. Dat heeft de tijd
na den vorigen wereldoorlog ons wel
geleerd, dat Amerika profijt weet te
trekken van den financieelen nood, waar
in sommige staten na een oorlog ver-
keenen. JNia den Spaansch-jAmqrikaan-
schen oorlog kocht Amerika de Philip
pijnen voor 20 millioen dollar en eenige
jaren later eveneens het eiland Goeam.
In al deze duisternis rondom ons is er
misschien een klein lichtpuntje, n.l. dat
we thans het laatste stadium van den
oorlog zijn ingegaan. Deze nieuwe wor
steling kan nooit jaren duren, de fron
ten zijn thans allen in beweging en een
rustperiode is menschelijker wijze ge
sproken niet meer mogelijk.
Toch zullen we niet alleen In de oor
logvoerende landen, maar ook in de neu
trale landen en de bezette gebieden nog
een zeer moeilijken tijd tegemoet gaan.
We spreken daar juist
over neutrale landen.
Is dit nog mogelijk in dezen wereld-
krijg? Tot nu toe hebben nog enkele
Europeesche staten die neutraliteit kun
nen handhaven. We noemen zonder 'ge
heel volledig te zijn Zweden, Portugal,
Spanje, Turkije, maar of deze landen in
staat zullen zijn tot het einde toe buiten
dit wereldconflict te blijven, valt te be
twijfelen. Voor Spanje en Portugal spe
len in dat geval de overzeesche bezit
tingen een belangrijke rol. We denken
hier aan de Azoren en de Kaap-Verdi-
sche eilanden. Nu zijn Spanje en Portu
gal ideologisch aan de As-mogendheden
verwant; hun eilandenbezit is in uitste
kende staat van verdediging, zoodat het
Amerika in de tegenwoordige omstan
digheden niet zoo gemakkelijk zal vallen
beslag op deze eilandengroep te leg
gen. Voor Turkije staat de zaak even
anders. Dit land ligt midden in ’t strijd
gewoel en naar Turksche gewoonte
wacht men hier rustig af (zoolang het
nog kan) aan welke kant de weegschaal
dreigt door te slaan.
Zoo komen we dan ten slotte op het
terrein van de diplomatie, waartoe we
allereerst
de groote Rijksdagrede
van den Duitschen Rijkskanselier Hitler
moeten rekenen. Veel nieuwe gezichts
punten heeft deze rede niet opgeleverd.
Voor een deel vinden we een herhaling
van reeds eerder meegedeelde feiten,
waartoe we de passsage over de bevei
liging van het Europeesche contingent
mogen rekenen.
Van Kirkenes tot de Spaansche grens
HOOFDREDACTEUR A. J. OSINGA,
JONGEMASTR. 8, BOLSWARD.
strekt zich een gordel van steunpunten
uit. Tallooze vliegvelden zijn aangelegd.
Vlootbases hebben onkwetsbare be
schermingen voor duikbooten gekregen.
Meer dan 1500 nieuwe batterijen staan
in dienst der verdediging. Weggen en
spoorlijnen beveiligen, onafhankelijk van
de zee, de verbinding tusschen de Spaan
sche grens en Petsamo. Er zijn installa
ties aangebracht die in niets achterstaan
bij de Westwal. Zij worden vastberaden
verder versterkt. Dit Europeesche front
kan door geen enkele) vi|and| worden
aangevallen.
Uitvoerig heeft de Führer de houding
van Amerika en speciaal den Amerikaan-
schen president Roosevelt aan de kaak
gesteld. Het slot van deze rede behelst
dan de tekst van de overeenkomst tus
schen de drie As-mogendheden Duitsch-
land-Italië-Japan.
In deze 4 artikelen komt de onwrikbare
wil tot uiting dezen oorlog tot een zege
vierend einde te brengen, geen afzonder
lijke vrede of wapenstilstand te sluiten
en na de victorieuze beëindiging van de
zen oorlog ten nauwste samen te wer
ken met het doel een rechtvaardige re
organisatie tot stand te brengen in den
zin van het drie-mogendheden-verdrag,
zooals dat op 27 September 1940 door
hen is gesloten.
Ier de van God gegeven Germaansche
leider is, die tot roeping heeft, de Ger
maansche volken uit den nood en de
bedreiging van het heden te leiden naar
een lichtende toekomst, en ten slotte:
dat hij Mussert, de onwrikbare over
tuiging heeft, dat Adolf Hitler, als Ger-
maansch leider, nooit iets zal eischen, dat
in strijd zou zijn met de eer, de waar
digheid of de belangen van het Neder
landsche volk, waaruit hij ten slotte als
consequentie trekt: „de verbondenheid
op leven en dood”.
Als taak voor de toekomst gaf Mus-
sert op:
actieve, doelbewuste deelneming aan
de samenwerking van alle Germaansche
volken tot veiligstelling van Europa;
deelneming van het Nederlandsche
volk aan de kolonisatie en exploitatie
van de Oost-Europeesche gebieden;
hef verkrijgen van volkomen gelijkbe
rechtigdheid in de Europeesche levens-
ruimte en |het zoeken ten vinden van
emplooi voor den ondernemingsgeest en
de arbeidskracht van ons volk in Euro
pa;
voorkomen van het wegkwijnen en
voortvegeteeren van ons volk in een te
nauwe levensruimte. nu alle wegen van
overzee zijn afgesloten;
z^delijke, geestelijke en lichamelijke
verheffing van ons volk;
organlseeren der levenskringen van
ons volk, waardoor de enkeling tot zijn
recht kan komen en een dam wordt op
geworpen tegen gelijkschakeling en
staatsabsolutisme
organlseeren en tot leven wekken van
den komenden Nederlandschen Ger-
maanschen nat. socialistischen staat,
waarin wij in vrijheid kunnen leven.
Tenslotte deelde Mussert mede, dat de
N. S. B. op 5 Januari weer wordt open
gesteld voor nieuwe leden, die na ge
bleken ernst en bereidheid tot dienen,
zullen worden toegelaten uit de kringen
der sympathiseerenden.
DE RIJKSCOMMISSARIS EN MUSSERT
VOERDEN HET WOORD OP DE HER
DENKINGSBIJEENKOMST TE
UTRECHT TER GELEGENHEID VAN
HET TIENJARIG BESTAAN DER
N. S. B.
Belangrijke mededeelingen.
Zondag is te Utrecht het tienjarig be
staan kan de Nationaal ^Socialistische
Beweging in Nederland herdacht in een
groote bijeenkomst, welke gen sober
maar plechtig karakter droeg.
Rijkscommissaris dr. Seyss-Inquart
hield een rede, waarin hij mededeelde
„de conclusie te hebben getrokken uit
het besluit van Mussert, om hem en zijn
Beweging te betrekken in de gemeen
schap, die op leven en dood heeft ge
zworen. een nieuw, beter geordend
en gelukkiger Europa te stichten.”
Aan deze conclusie is vorm gegeven
door het besluit van den Rijkscommis
saris, „om in Nederland nog slechts één
politieke wilsvorming te dulden en wel
die in en door de Nat. Socialistische
Beweging onder haar leider Mussert,
zoodat derhalve alle andere vereenigin-
gen of bewegingen met politiek karak
ter, die in Nederland nog aanwezig zijn,
zijn ontbonden, voor zoover zij dit niet,
met inzicht van de noodzakelijkheid
daarvan, uif eigen beweging doen.”
De leider der N. S. B. deelde mede,
dat hij „na de bezetting van Curasao en
Suriname en na de onverantwoordelijke,
ja Waan^fnnijge ^(Nederlandsche”! oor
logsverklaring aan Japan, zich verant
woordelijk heeft gesteld voor de toe
komst van ons volk en naar den Führer
is gegaan. Hij heeft dezen, niet als par
ticulier, doch als leider van de N. S. B.
gezegd:
Dat naar zijn meening het welzijn en
voortbestaan van ons volk alléén kan
worden gewaarborgd in het lotsverbon-
den samenhouden van alle Germaansche
volken, benevens,
dat hij het geloof heeft, dat Adolf Hit
ten hoogste 4 regels.
Elke regel meer 10 cent.
Deze NIEUWJAARSGROETEN
kunnen ook worden opge
geven aan onze Agenten.
Opgaven in te zenden
uiterlijk tot en met ZATERDAG
27 DECEMBER 10 uur v.m.
Un onjsj vorilg weekoverzicht hadden
we nog juist gelegenheid het uitbreken
van
den oorlog in den Stillen Oceaan
te vermelden en thans, nu deze strijd in
zijn vollen omvang is ontbrand, kan men
de slachtoffers weer bij duizenden tel
len.
Met een zekere bezorgdheid vraagt
men zich in deze dagen af. in wat voor
een wereld leven we nu eigenlijk? Het
schijnt, dat er geen andere en betere
bezigheid bestaat, dan vernietigen, men-
schenlevens tellen niet meer mee, ma
teriaal wordt er met koortsachtige haast
verwerkt tot oorlogstuig, om toch maar
in den kortst mogelijken tijjd) zooveel
mogelijk naar den bodem der zee te
jagen.
In dat opzicht is een zee-oorlog nog
radicaler dan een landoorlog. In het
laatste geval blijft er tenminste nog oud
roest over dat nog eenige waarde heeft.
De oorlogsgod heeft thans de geheele
wereld in zijn meedoogenlooze greep ge
vat en met angst en vreezen stelt men
allerwege de vraag: Quo Vadis? Waar
moet dit heen?
Donkere wolken drijven er langs ons
werelddeel, geen enkel lichtpuntje valt
er te bespeuren. Men zou het liefst zich
in de huiskamer opsluiten, zonder radio,
zonder krant, om zoo den tijd af te
wachten, dat het gezond verstan 1 gele
genheid krijgt naar de oppervlakte te ko
men. Zou deze gemoedsgesteldheid ons
een betere wereld kunnen brengen? Neen
en nog eens neen. Ieder van ons heeft
thans een taak te vervullen. Meewerken
moeten we aan den opbouw van een
betere samenleving, waarin geen plaats
is voor den waanzin die we thans bele
ven. In de situatie waarin we thans leven
lijkt dit nog,een ijdele hoop, maar wie
weet, hoe spoedig de zon doorbreekt en
we weer in rust en vrede kunnen bou
wen op het fundament dat thans in bloed
en tranen is gelegd.
Wanneer we na deze eerste week oor
log tusschen Amerika en Japan eens de
balans opmaken en de vraag stellen: is
deze Amerikaansche inmenging een ver
sterking van Engeland’s positie? dan
moeten we deze vraag ontkennend be-
bij diverse aanvallen door buitenspel
verloren gingen. De R. E. S.backs drin
gen ver op, de Freno-midvoor gaat er
alleen van door, de doelverdediger ver
laat te laat zijn heiligdom en Freno
heemt bij den eersten aanval ook direct
de leiding. Voor rust blijft R. E. S. een
tikje sterker en weet de stand op 2-1 te
brengen, het laatste doelpunt was een
fraaie kopbal uit een hoekschop.
Na rust krijgen de bezoekers den wind
iets mee en weten al spoedig gelijk te
maken. Ook de thuisploeg zit niet stil
en weet met een lage bal van dichtbij
de stand op 3-2 te brengen.
Beurtelings zijn de doelen in gevaar,
maar de jonge keepers zijn voor hun
taak berekend en zijn voor een smerige
broek niet bang. Een fraaie kans voor
R.E.S. om de score te verhoogen gaat
verloren als de midvoor van dichtbij een
kalm schot inzendt dat de Freno-keeper
weef te verwerken. Uit een hoekschop
maakt Freno in het laatst nog gelijk.
Officieel orgaan der gemeenten Bolsward, Wonseradeel en Hennaarderadeel
J» Telefoon No. 451
DE JONG s NIEUWSBLAD
waarin opgenomen
