De Oorlog
De Bolswardsche Courant en Westergoo
l
I
I
I
Distributienieuws
Engelsch-Russische
betrekkingen.
f
No. 3
38^2 Jaargang
Europa overgeleverd aan
het bolsjewisme
De „Times” J
Vrijdag 9 Januari 1942
DE JONG s NIEUWSBLAD
waarin opgenomen
Officiéél orgaan der gemeenten Bolsward, Wonseradeel en Hennaarderadeel
Uitgever Fa. A. J. OSINGA, Marktstraat, BOLSWARD a Telefoon No. 451
over de
AdV3rtentl 8n per regel:
Dlnsdagsnummer 10 cent
Vrljdagsnummer 12 cent
Tusschen de tekst dubb, prijs.
Giro no. 87926.
DE OORLOG IN OOST-AZIE.
EEN NIEUWE ZEESLAG?
Volgens berichten van den zender van
San Francisco, die te Saigon zijn opge
vangen, zou er op 600 mijl ten Oosten
van Mindanao een slag hebben plaats
gevonden tusschen twee Amerlkaansche
slagschepen en verscheidene Japansche
torpedobootjagere. Eén der slagschepen
zijn geregeld, wordt itfet ondersteund
door het Atlantische charter, dat met de
grootste uitvoerigheid ver uitgaande
boven het gebruik der wapens dreigt of
wellicht dreigen zal. Een positief einde
zal niet alleen door 'een onderdrukking
zonder meer bereikt kunnen worden. De
taak van den opbouw van een nieuw
Europa vereischt zoowel een militaire,
alsook een economische organisatie. Bo
vendien wordt daartoe het grootste
staatsmansbeleid vereischt.
naar blijkt uit Woensdagavond te Tokio
ontvangen berichten van het front.
De tegenstanders maken gebruik van
de rimboe en van hooge bergstellingen
om den Japanscren opmarsch tegen te
houden.
PAP OP DE GORTBON.
Ook als zij van andere grond
stoffen Is bereid.
De secr.-generaal van het Departe
ment van Landbouw en Visscherlj maakt
bekend, dat de ter verkrijging van gort
Verschijnt DINSDAGS- en
VRIJDAGSAVONDS.
Leesgeld fr. p. p. per half jaar f 1.57
Buiten de provincie f 2.10; inn. 15 c.
Voor het Buitenland f 7.35 per jaar.
Leesg. p. looper 42 ct. p. kwartaal.
DUITSCHLAND STRIJDT
VOOR EUROPA
zou tot zinken zijn gebracht, het tweede
bechadigd zijn. Ook vliegtuigen zouden
aan den strijd hebben deelgenomen.
Voorts verluidt, dat hier sprake is van
de slagschepen New Mexico en Missis
sippi, die op weg naar Port Darwin door
Japansche oorlogsschepen ontdekt en
aangevallen werden. Dit bericht is te
Tokio nog ni-et bevestigd.
WINTERBEVOORRADTNG VAN AARD
APPELEN NU STOPGEZET.
Eenigen tijd geleden is voor particulie
ren de mogelijkheid geschapen om, voor
de vorst intrad, een wintervoorraad
aardappelen op te doen. Tevens werd
daarbij medegedeeld, dat zij, die niet tot
opslag zouden overgaan, er van verze
kerd konden zijn, op hun bonnen het ge
bruikelijke rantsoen aardappelen te kun
nen betrekken.
Om deze laatste belofte gestand te
kunnen doen, zijn bij de bevolkingscen
tra groote reserve-voorraden aardappe
len opgeislagen, die thans reeds voor
iedere stad voor ten minste vier weken
toereikend zijn, terwijl de aanvoeren
voor de dagelijksche behoefte normaal
blijven doorgaan.
Door particulieren in de dichtbevolkte
consumptiecentra is een veel grootere
wintervoorraad gevormd dan gebruike
lijk was. Dit komt niet doordat zij, die
vroeger ook gewend waren wintervoor
raad te maken, nu zooveel meer hebben
opgeslagen, maar omdat veel meer huis
gezinnen tot voorraadvorming zijn over
gegaan.
Het aantal gezinnen, dat, gezien de
afstempeling der bonnen, alsnog voor
raadvorming wenscht, is evenwel zoo
groot, dat, indien daaraan voldaan zou
worden, 'de watervoorraad vele, vele
malen dien van normaal zou overtreffen.
Dit nu moet om verschillende redenen
ongewenscht geacht worden.
Daardoor zou o.m. onze kleiaardappel-
voorraad te veel worden aangetast. De
kleiaardappelen vormen onze meest
houdbare aardappelen en die moeten we
voor de algemeene consumptie in de
laatste paar maanden van het seizoen
bewaren. Daarbij kwam, dat ook reeds
in September en October kleiaardappelen
moesten worden verstrekt. Door ’t sterk
invallen van de aardappelziekte in Aug.
en September konden de veen- en zand-
aardappelen het lange transport niet
verdragen; ook onder de kleiaardappelen
waren er, dite gedurende den geheelen
winter niet houdbaar zouden zijn.
bruggen e. d. tot staan te brengen, zijn
zij klaarblijkelijk in het Zuiden voorne
mens om,, door gebruik te maken van de
voor dit deel van het schiereiland karak
teristieke hooge bergketens, hardnekki-
gen tegenstand te bieden. Zij koesteren
blijkbaar van dit bergachtige terrein
groote verwachtingen, want de weg
naar Singapore leidt door talrijke
ravijnen, welke een handig manoeuvree-
rend vijand betrekkelijk goed beheer-
schen kan.
Na een krachtigen opmarsch door de
bergengten aan de grens tusschen de
sultanaten Selangor en Perak hebben de
Japansche strijdkrachten Woensdagoch-
HOOFDREDACTEUR A. J. OS1NOA,
JONQEMASTR. 8, BOLSWARD.
AMERIKAANSCHE STEUNPUNTEN
IN ENGELAND.
Mededeelingen van Roosevelt
Associated Press meldt uit Washing
ton, dat president Roosevelt in een rede
voering voor het Congres o.a. bekend
heeft gemaakt, dat land-, lucht- en zee-
strijdkrachten van de Vereen. Staten
zouden worden gestationneerd op de
Britsche eilanden. De strijdkrachten van
de Ver. Staten, aldus Roosevelt, worden
niet alleen gebruikt ter verdediging van
het Westelijk halfrond, doch ook buiten
dit halfrond en derhalve moeten zij dien
overeenkomstige steunpunten betrekken.
De Ver. Staten zullen in dezen strijd
wellicht een hoogen prijs moeten beta
len.
Vervolgens maakte Roosevelt bekend,
dat voor het oorlogsprogram van het
nieuwe financieele jaar 56 milliard dol
lar noodig zal zijn.
I n*
s-
;n
ten einde de voorraden der badoelde
grondstoffen bij de papbereiders te rui
men. De hoeveelheid pap of vla, waarop
de bon recht geeft, behoeft niet terstond
in eens te worden gekocht: na de afgif
te van teen bon kan de hoeveelheid op
verlangen in gedeelten worden afgele
verd, bijvoorbeeld een liter per week in
de vierweeksche periode gedurende
welke dte voor gort aangewezen bon gel
dig is. Voor de hierboven genoemde
pap- en vlasoorten geldt dus dezelfde
distributieregeling welke is getroffen
voor gortpap.
DISTRIBUTIE VAN VASTE
BRANDSTOFFEN.
Nieuwe bonnen aangewezen.
De secr.-generaal maakt bekend, dat
gedurende het tijdvak Donderdag 1 Jan.
tot en met 30 April de bonnen genum
merd „13 H.K.” en „17 H.K.” van de
brandstoffenkaarten J. en K., welke aan
verbruikers zijn uitgereikt, die hun wo-
Bloedige gevechten aan
het Oostfront.
Aanvallen der Sowjet-
troepen afgeslagen.
Duitsche luchtmacht actief.
Artillerievuur bij Solloem.
UIT HET HOOFDKWARTIER
VAN DEN FÜHRER, 8 Jan. D.N.B.
Het opperbevel der weermacht
deelt mede.
In het centrale en Noordelijke
deel van het Oostelijke front her
haalde de vijand ook gisteren on
der bloedige verliezen zijn aan
vallen; op enkele plaatsen zijn de
gevechten nog aan den gang. De
luchtmacht heeft kade-installatites
en scheepsdoelen in de haven van
Feodosia met succes aangevallen.
In de overige frontsectoren zette
zij de doeltreffende bestrijding van
de aanvallende Sovjets voort en
bombardeerde zij achterwaartsche
verbindingen van den vijand.
Voor de Schotsche kust hebben
gevechtsvliegtuigen overdag een
koopvaardijschip van 6000 brt. tot
zinken gebracht; een ander schip
werd door bommen zwaar be
schadigd.
In Noord-Afrika levendig vijan
delijk artillerievuur in het gebied
van Solloem; in de overige secto
ren van het front geen belangrijke
gevechtshandelingen. De luchtaan
vallen op Engelsche vliegvelden op
het eiland Malta werden met suc
ces voortgezet.
In de vroege ochtenduren van
den 7den Januari hebben eenige
Engelsche vliegtuigen lukraak
bommen op plaatsen in West.
Duitschland en in het Noord-Duit-
sche kustgebied geworpen; er ont
stond geen schade.
„191” van de bonkaart Algemeen in
den vervolge tevens recht zal geven op
het koopen van een hoeveelheid haver
moutpap, tarwebloempap of rijstpap dan
wel een hoeveelheid in flesschen ver
pakte vla, waarin resp. 250 gr. haver
mout, tarwebloem, rijst, maïzena, cus
tard of aardappelmeel is verwerkt.
De voorraden van dte voor deze pap
en vla benoodigde grondstoffen bij de
papbereiders zijn gering, zoodat boven
genoemde producten waarschijnlijk
slechts gedurende korten tijd en niet bij
alle papbereiders verkrijgbaar zullen
zijn. De beschikbaarstelling geschiedt,
Van bevoegde zijde merkt men hierbij
op, dat ln( het TimesartikeJ wel zeer
sterk naar voren komt, dat de Sovjet
unie het onbestrijdbare recht en de volle
toestemming der Angelsaksen verwor
ven heeft om bij teen toekomstige her
ordening van Europa een belangrijk
woord mede te spreken. Deze conclusie
moet voor de neutrale landen wel zeer
beteekenisvol zijn.
Voorts heeft de gewezen U.S.A.-gêzant
Earl in Boedapest voor zijn vertrek uit
Sofia verklaard, dat Churchill en Roo
sevelt het plan hebben Bulgarije van de
landkaart te doen verdwijnen.
Bovendien Is het het voornemen van
deze beiden in het geval van een geal
lieerde overwinning geheel Oost- en
MMden-|Eüropa tot aan den Rijn aan
Stalin over te laten, die deze gebieden
bij wijze van straf bezetten zal.
Deze uitlatingen en het Times-artikel
zijn samen even zoovele bewijzen, dat
Eden te Moskou Europa aan het bolsje
wisme heeft verkocht. Tevens is een en
ander een merkwaardig symptoom van
den noodtotestand waarin met name Gr.-
Brittannlë zich bevindt, nu het zulke
concessies aan de Sovjet-Unie moet
doen. Duidelijk is ook, dat de dusge
naamde strafbezettlng niet bij den Rijn
halt zou maken, doch dat Nederland,
België en Frankrijk dan geheel door het
bolsjewisme zouden worden over
stroomd.
PEULVRUCHTEN THANS
OP BON 195.
De secr.-generaal van het Departement
van Landbouw en Visscherij maakt be-,
kend, dat gedurende de periode van
Donderdag 8 tot en met Zaterdag 24
Januari tegen afgifte van den met ,>195”
genummerden bon van de bonkaart Al
gemeen de peulvruchten mogen worden
afgeleverd, welke gedurende het tijdvak
van 15 December tot en met 3 Januari
besteld zijn door afgifte van den met
„169” genummerden bon van de bon
kaart Algemeen.
Uitsliujtend degenen, dia bon 4169”
hebben afgegeven ten einde peulvruch
ten te bestellen, kunnen deze peulvruch
ten dus thans bij hun leverancier, waar
die bon werd ingeleverd, verkrijgen te
gen afgifte van bon „195” van de bon
kaart Algemeen.
Per bon kan 250 gr. peulvruchten ge
kocht worden.
De aandacht wordt er op gevestigd, ^e.d. aangewezen bon "dus thans bon
dat personen, die hun maaltijden betrek
ken bij Centrale 'Keukens, jbon „195”1
niet bij hun leverancier maar bij de be
trokken keukens moeten inleveren.
z
f
BRITSCH SLAGSCHIP ZWAAR
BESCHADIGD.
Tevens een kruiser gezonken.
Weersgesteldheid belemmert de
strijd in West-Cyrenaica.
In zijn weermachtsbericht no. 585
maakt het Italiaansche opperbevel het
volgende bekend:
In den nacht van 17 December waren
aanvalsstrijdkrachten van de Italiaan-
sche vloot de haven van Alexandrië bin
nengedrongen, waar zij een aanval heb
ben gedaan op twee Engelsche slag
schepen die voor anker lagen. Thans
heeft men de bevestiging ontvangen, dat
een slagschip van de „Valiant’-klasse
ernstig beschadigd is en in het droog
dok van Aadoeb ligt; voorts hebben onze
eenheden kunnen vaststellen, dat de En
gelsche kruiser „Phoebe” door drie tor
pedo’s van onze vliegtuigen voor To-
broek getroffen waarvan melding is
gemaakt in ons weermachtsbericht no.
548 gezonken is.
De Samoen (een verstikkende wind)
die zich met kracht deed gelden, verhin
derde krijgsverrichtingen van beteeke-
nis in Westelijk Cyrenaica, de vijande
lijke druk op de versterkingen van Sol
loem en Haifaia werd met hevigheid
voortgezet. De luchtmacht ontwikkelde
een zeer beperkte activiteit, ten gevolge
van het slechte weer. Onze luchtmacht
deed aanvallen op ravitailleeringscentra,
waar branden uitbraken. De vijandelijke
luchtmacht liet bommen op Tripolis val
len, waarbij onbeteekenende schade aan
gericht werd; de actie in de lucht van
de strijdkrachten van de as op het eiland
Malta werd voortgezet.
’s-GRAVENHAGE, 7 Jan. In aan
sluiting op de radiorede van Eden na
diens tqrugkeer dit Moskou houdt de
„Times” zich in een hoofdartiktel bezig
met de betrekkingen tusschen Engeland
en de Sovjet-Unie,
De Sovjet-Unie, zoo schrijft het Lon-
densche blad, vormt een onvoorwaar
delijk noodig belangrijk onderdeel van
het groote bondgenootschap tegen het
Hitlerdom in al zijn uitwerkingen. De
„nauwe politieke samenwerking” tus
schen Groot-Brittannië en de Sovjet-
Unie, waar Eden over gesproken heeft,
vormt het pendant tot de nauwe samen
werking, die zich zoo snel tusschen En
geland en de Vereen. Staten ontwikkeld
heeft. De grondslagen voor een derge
lijke politiek kunnen thans gelegd wor
den. Door den krachtigen stimulans van
den oorlog neemt zij reeds thans vasten
vorm aan, immers, zij moet stevig ge
grondvest zijn op een bondgenootschap
van Engteland met de Vereen. Staten en
de Sovjet-Unie, dat door den oorlog tot
stand is gekomen. Elke gezonde toekom
stige politiek moet Engeland in staat
stellen, met Europa eenerzijds en met
overzeesche landen anderzijds de nauw
ste betrekkingen van vriendschap van
practische samenwerking te onderhou
den. Deze tweeledige politiek vindt haar
uitdrukking in het verbond der drie
groote mogendheden, welker vereende
kracht alleen in staat is het hoofd te
bieden aan Hitler uitdaging en een nieu
we wereld van geordende vrijheid op te
bouwen, wanneer de aanvallers zullen
zijn verslagen.
Het is daarom in hoogste mate ge-
wenscht, dat de latere organisatie van
Europa nog tijdens den oorlog door de
Britsche en Russische staatslieden en na.
tuurlljk niet door dezen alleen, ernstig
zal worden overwogen en besproken. De
gevaarlijke veronderstelling te aanvaar
den, dat dit vraagstuk reeds uitsluitend
door het uit den weg ruimen van de
Duitsche militaire macht voor altijd zou
CAVITE DOOR JAPANNERS BEZET.
Cavite, het steunpunt van het Amerl
kaansche. Oost-Aziatische eskader in de
baal van Manilla, is reeds op 2 Januari
zonder strijd door de Japanners bezet,
naar de Tokio Asahl Sjimboen uit Ma
nilla meldt.
JAPANNERS OPENEN NIEUW OFFEN
SIEF OP MALAKKA.
De laatste frontberichten van Malakka
malden, dajt ,'ln Zuid-Ma^akka belang
rijke beslissingen voor de deur staan,
waarvan het lot van Singapore en daar
mede van den geheelen Maleischen veld
tocht afhangt.
De berichten wijzen eensluidend op de
geographische verschillen In Noord- en
Zuld-Malakka. Terwijl de Efigelschen in
het Noorden getracht hebben den Japan-
schen opmarsch door het vernitelen van I nlng door middel van haarden en kachels
verwarmen, elk recht geven op het koo
pen van een eenheid vaste brandstoffen.
Gedurende bovengenoemd tijdvak ge
ven de bonnen „23 C.V.”, „24 C.V.”, „25
C. V.”, „26 C.V „27 C.V.” en „28 C.V.”
van de brandstoffenkaart L, welke aan
verbruikers is uitgereikt, die hun huis
door middel van een centrale verwar
ming verwarmen, eveneens elk recht op
het koopen van een eenheid vaste brand
stoffen. De bonnen „21 C.V.” en „22 C.
V.” van de kaart L. zullen niet worden
geldig 'verklaard ien jkunnen derhalve
worden vernietigd.
De aandacht wordt er op gevestigd,
dat de overblijvende bonnen van de
tend het algemeene offensief geopend, kaarten J., K. en L. of van de periode
bonstellen in geen geval vernietigd mo
gen worden.
Tevens geven gedurende het tijdvak
van Donderdag 1 Januari 1942 tot en
met 30 April de met de woorden „brand
stoffen een eenheid zevende periode” en
„brandstoffen een eenheid achtste pe
riode” gemerkte bonnen van de periode-
bonstellen, recht op het koopen van een
eenheid vaste brandstoffen.
Zooals bekend zijn de periodebonstel-
len uitgereikt aan verbruikers, die voor
een extra rantsoen van ten minste 12
eenheden in aanmerking komen, of aan
klein-verbruikers in de groepen B. C. en
D. , wier rantsoen ten minste twaalf een
heden bedraagt.
Voorts zal in de maand Januari wor
den overgegaan tot het uitreiken van de
toewijzingen voor de zevende en achtste
periode aan groote verbruikers in de
groepen B., C. en D. en aan de in aan
merking komende verbruikers in de
groep E. De plaatselljke distributiedien-
sten zullen het tijdstip van deze uitrei
king nader bekend maken.
UITREIKING NIEUWE ZEEPKAARTEN
VOOR KINDEREN EN TOESLAG KAAR
TEN VOOR BIJZONDEREN ARBEID
VOOR DE TWEEDE PERIODE
VAN 1942.
De secr.-generaal van de Departemen
ten van Handel, Nijverheid en Scheep
vaart en van Landbouw en Visscherij
maakt het volgende bekend:
Zeepkaarten voor kinderen.
In het tijdvak van Donderdag 15 Jan.
tot en met Vrijdag 23 Jan. a.s. zal de
uitreiking plaats hebben van nieuwe
zeepkaarten voor kinderen.
De nieuwe kaarten zijn, in tegenstel
ling tot die, waarvan thans de laatste
bonnen in gebruik zijn, slechts bestemd
voor een tijdvak van drie maanden en
bevatten elk drie bonnen.
Ten behoeve van kinderen, die op 1
Februari 1942 nog geen twee jaar oud
zullen zijn en dus zijn geboren 1
Februari 1940, wordt één kaart voor zeep
en één voor toiletzeep uitgereikt.
Ten behoeve van kinderen, die op 1
Februari 1942 den leeftijd van 2 jaar
zullen hebben bereikt, doch nog niet dien
van 8 jaar en die dus zijn geboren nó
1 Februari 1934, doch vóór 2 Februari
1940, wordt één kaart voor zeep uitge
reikt.
Belanghebbenden dienen bij de uitrei
king de distributiestamkaarten der be
trokken kinderen te toonen enworden
voor wat betreft den dag van uitreiking
verwezen naar de bekendmaking van
den distributiedienst in de gemeente hun
ner inwoning.
Toeslagkaarten voor bijzonderen arbeid.
Tevens zullen op nader door de plaat
selijke distributiediensten bekend te ma
ken dagen gedurende het tijdvak van 15
Januari tot en met 22 Januari a.s. dte
toeslagkaarten voor bijzonderen arbeid
voor de tweede periode van 1942 wor
den uitgereikt.
Voor de uitreiking (gelden dezelfde
normen als tot dusverre. Zij, die recht
kunnen doen gelden op een toeslagkaa^
voor langdurigen arbeid, doch tot nu toe
rantsoenbonnen hebben ontvangen, zul
len teen toeslagkaart ontvangen, indien
sedert het tijdstip van uitreiking dier
bonnen dertien weken verloopen zijn.
Van de thans in gebruik zijnde toe
slagkaarten voor zwaren en zeer zwaren
arbeid zal een der aardappelbonnen niet
worden aangewezen. In verband hier
mede komen op de betreffende nieuwe
kaarten vijf inplaats van vier bonnum-
mers voor, namelijk „05” tot en met
„09”, zoodat de bon, welke extra wordt
gegeven, in de komende periode recht
zal geven op het koopen van het rant
soen, dat in de eerste periode niet wordt
verstrekt.
De regeling voor zelfverzorgers blijft
ongewijzigd. Degenen op wier distribu-
tiestamkaart het vakje K 1 of L 1 geda
teerd is, komen niet voor toeslagkaarten
in aanmerking.
Eerst bij de uitreiking voor de vierde
periode zal men wederom kunnen kiezen
of men van de zejlfvdrzorgeflsregeling
gebruik wil maken dan wel toeslagkaar
ten wil ontvangen. Dit is dus thans niet
mogelijk.
DISTRIBUTIE GESMOLTEN
RUNDVET.
De secr.-generaal van het Depane-
ment van Lanbouw en Visscherij maakt
bekend, dat de met „03” genummerde
bón van de vetkaart en de met „vet ¥2
rantsoen 11-17 Januari” gemerkte bon
nen, welke zijn uitgereikt aan personen
die zwaren en zeer zwaren arbeid ver
richten, nog tot en met Zaterdag 10 Jan.
bij dte slagers mogen worden ingeleverd
ter verkrijging van gesmolten rundvet.
Zooals reeds eerder is bekend gemaakt
zal dit gesmolten rundvet eerst gedu
rende de periode van 15 tot en met 23
Januari oor de slagers mogen worden
afgeleverd. Een rantsoen gesmolten
rundvet bedraagt 200 gram.
Degenen, die boter in plaats van spijs-
vet wenschen te koopen, kunnen boven
genoemde bonnen daartoe tot de voor
deze bonnen aan te wijzen periodes be-
waren.
«nt
gnt
I )ii-
i 21
<3
lit-
i iet
en
en
C-
Q-
