Revue van de week. I De Bolswardsche Courant en Westergoo De Oorlog DE KATOENCULTUUR IN ZUID-OOST-EUROPA. 5 S Ir w Woensdag 10 Februari 1942 No. 12 - Uitgever Fa. A. J, OSINGA, Marktstraat, BOLS WARD >- i. n i ien bevrijden. Wat is er van terecht ge- een twee-oceanen-oorlog te voeren met t It n n BRITTEN LEGGEN VERDEDIGINGS WERKEN BIJ STRAAT VAN JOHORE AAN. Volgens waarnemingen van de Japan- sche luchtstrijdkrachten zijn de Engel- schen op het oogenblik koortsachtig be zig, In het heuvelgebled op ongeveer 3 km ten zuiden van de Straat van Johore oude verdedigingswerken te versterken en nieuwe aan te leggen. Deze moeten blijkbaar een verbinding vormen tus schen de vliegvelden van Seletar en Sem- bawan. In dit gebied zijn duizenden ar beiders waargenomen. De Japansche artillerie, die deze pun ten hevig bombardeerde, is intusschen afgelost door luchtstrijdkrachten, die thans krachtige aanvallen doen op de Britsche verdedigingswerken. Advurtuntlön per regel: Dlnediigsnummer JO cstrt Vrijdagsnummer 12 cent Tusschen de tekst dubb. prijs. Giro no. 87926. n t e n :h is ie :n cent cent fties ard, n le ie g il !- :n J- Ik ,n >f !- .n n )- 1- Ie g ir 17 1- hoepel men in Roemenië dit jaar op grote schaal met de aanplant zal be- girien, terwijl ook Kroatië de katoen- bouwd. Gedurende de laatste jaren werd de katoencultuur uitgebreid en de nieu we cultuurgebieden vindt men thans in de Oeral, de Krim, het Wolgagebied en den Noordelijken Kaukasus. In b?gin 1941 was de productie dusdanig geste gen, dat de Sovjet-Unie in de wereld productie, na Egypte en de Vereen. Sta ten op de derde plaats kwam. Begin 1941 waren in de Sovjet-Unie 150.000 ha in cultuur met katoen, d.w.z, ongeveer twee-derde van de oppervlakten die in Egypte met katoen is beplant. Intusschen is de. Duitsche bezetting reeds thans bezig, om in het komende voorjaar de katoenverbouw in de bezet te gebieden van de Sovjet-Unie op den- zelfden voet voort te zetten. Daar de productie in de gebieden als De Krim veel te groot zijn voor eigen gebruik, zal een niet onaanzienlijk deel bestemd kunnen worden voor uitvoer naar an dere Europeesche landen, met name die landen, die zelf geen katoen verbouwen. Daaronder valt ook Nederland. Het spreekt vanzelf, dat de katoen- produceerende Angelsaksische landen deze ontwikkeling met belangstelling en zeker niet zonder bezorgdheid gade slaan. Want ook ten opzichte van de katoenbehoefte wordt het meer en meer duidelijk, dat Europa onafhankelijk wil bezorgdheid en opwinding. Het moet toch eens aan het Engelsche volk dui delijk worden, dat van al de beloften, door Churchill gedaan, zoo bitter wei nig is terecht gekomen. Tot nu toe leef de men in Engeland nog altijd in de rus tige zekerheid dat de tijd wel de winst zot geven, maar zoo langzamerhand maakt men toch wel een beetje misbruik van die tijd. Van de vele beloften aan het Engelsche volk is nog o zoo bitter weinig terecht gekomen en de stemming, die langzaam maar zeker bij de Engel- scie bondgenooten de 'boventoon begint te krijgen, zal langzamerhand ook door het Engelsche volk moeten worden aan- gjnomen. Neem b.v. de blokkade door Churchill voorgesteld als het doodelijke wapen de belangrijke mededeeling lanceerde, vaarvan Dultschland zich niet zou kun- „tot nu toe hebben wij geprobeerd om r d I Jit- hti- iet '.en tu 21 1 !S- en We hebben in ons vorif weekover zicht aan de hand van tw£ redevoerin gen die van Churchill en Hier, gewezen op de tegenstflingen en ook de punten van overeenkmst die daaruit konden worden opgedi^t. Het karakter en de beperkte omvan van een week- revue leent er zich nie altijd toe derge- lljke belangrijke felteriets meer uitvoe riger te bespreken. Toch meenen we oor vandaag nog maals iets uit die wee redevoeringen naar voren te moete brengen en wel de ernstige ondertoon 'e in de redevoering van Churchill doorllnkt. Het Engelsche optimisme en dt beende Engelsche fleg matiek heeft plaat moeten maken voor Duitsch legerbericht. HOOFDKWARTIER VAN DEN FüHRER, 7 Febr. - Het opperbe vel der weermacht maakt bekend: In het Oosten duren de gevech ten bij groote koude en sneeuw stormen 'voort. In den centralen fronlsector werden sterke deelen van twee bolsjewistische divisies ingesloten en verslagen. Daarbij vielen ons 15 kanonnen, alsmede 44 machinegeweren en granaatwer pers in handen. Bij de gevechten der laatste twee weken werden al leen al in den sector van ’n leger 80 pantserwagens, meer dan 300 kanonnen, 1000 machinegeweren en granaatwerpers, alsmede meer dan 400 automobielen en 850 sle den buitgemaakt of vernield. De vijand verloor behalve talrijke ge vangenen meer dan 18000 dooden. In den Noordelijken frontsector brachten de Duitsche troepen den vijand bij verscheidene acties van stoottroepen zware bloedige ver liezen toe en vernielden een groot aantal vijandelijke stellingen. Aan het Karelische front hebben Duitsche en Finsche luchtstrijd krachten van de Moermanlijn als mede barakkenkampen van den vij- and bestookt. In het zeegebied rond Engeland brachten gevechtsvliegtuigen twee yijandelijjke koopvaardijschepen van 10.000 b.r.t. in totaal tot zin ken. Verder zijn nog vijf groote vrachtschepen Idoor bommen ten deele zwaar beschadigd. Ten Wes ten van Engeland heeft een duik boot een Britschen toiipedojager tot zinken gebracht. Aan de Oostkust van Noord- Amerika brachten Duitsche duik- booten zes vijandelijke koopvaar dijschepen van 38000 b.r.t. in totaal tot zinken. Daarbij heeft de duik boot van den luitenant-ter-zee 1ste klasse Rasch zich bijzonder onder scheiden. In Noord-Afrika is bij het verder op dringen naar het Oosten Ain el Gazala bereikt. Duitsche gevechts vliegtuigen steunden de achtervol- gingsgevechten van de verbonden troepen en bombardeerden materi- aaldepots ten Westen van Marsa Matroeh. Een Duitsche diukboot heeft voor Cyerenaica een Britsch konvooi aangevallen en een torpedotreffer geplaatst. Op het eiland Malta troffen bom men van zwaar kaliber wederom duikbootligplaatsen en havenwer ken te La Valetta. Aandere luchtaanvallen waren gericht op ’t vliegveld Halfar. In luchtgevechten boven het eiland verloor de vijand vier vliegtuigen. n n waarin opgenomen Officieel orgaan der gemeenten Bolsward, Wonseradeel en Hennaarderadeel A Telefoon No. 451 aaplant zal gaan uitbteiden. Ook Bul- grije is nog aan het uitbreiden. Tot voor den oorlog 22 Juni 1941 - was de Sovjet-Unie het land, waar de leeste katoen werd verbouwd. De laaf de jaren heeft men in dit land de ka- minister-president onder zeer verdachte omstandigheden is gestorven. Nadien is een opvolger gekozen die iets meer Fn- gelsch gezind was, Maar deze leiding bleek toch niet te beantwoorden aan de •doelstelling van koning Faroek van Egypte. Het resultaat van al deze strub belingen is thans, dat de regeering is af getreden en een nieuw kabinet moet ge vormd worden. Of de diplomatieke arm van de geallieerde mogendheden hier bij ook de hand in het spel heeft, weten we niet, maar de oplossing welke Koning Faroek aan deze regeeringscrisis heeft gegeven, zal velen en zeer zeker de En gelsche diplomatie verwonderen. Met de vorming van een nieuw kabi net is belast de leider van de Wafdisten- partij, de z.g. Egyptische volkspartij. Een deel van deze partij is Engelsch georiën teerd en het andere, het grootste deel, staat op het standpunt van een onafhan kelijk Egypte. In hoeverre deze Wafdis- tenleider een oplossing voor deze crisis weet te vinden en welke politiek in de toekomst gevolgd zal worden, moet de tijd ons leeren. oogsten hebbende pas ontgonnen gebie den in de vroegere Pontijnsche moeras sen opgeleverd. Geleidelijk wil men 100.000 ha voor katoen in cultuur bren gen. Meer kan niet worden verbouwd, althans niet onder de huidige omstan digheden, daar anders de graanaanplant zou moeten worden vermnderd. De tot dusverre geoogste hoeveelhe den katoen vormen iitusschen nog slechts 6 van de binrenlandsche be hoefte van Italië. Een verdere toeneming der productie hoopt men te bereiken door verdere ontginning van andere ge bieden, o.a. in Albanië waar nog zeer veel geschikte grond braak ligt en die in 1942 voor een tamelijk groot deel voor de katoencultuur bestemd zullen worden. Is Italië dan feiteljk de bakermat voor de katoencultuur h Europa, elders in Zuid-Oost-Europa groeit reeds veel meer katoen, dan men h het algemeen weet. In Hongarije hebten de genomen proe ven weinig succes gehad. Hier schijnen de weersverhoudngen niet bepaald gun stig te zijn. Op den Balkan zijn echter betere resultaten behaald en onder In vloed van de Mtsche blokkade is ver leden jaar de aanplant overal toegeno men. Het verft heeft men het in Turkije gebracht, wair echter de grootste aan plantingen h Klein-Azië hebben plaats gehad. In 1939 werden reeds 300.000 balen geoogst en 1940 leverde een half millioen bden op. Ook in Griekenland zijn de veersomstandighelden gunstig. Sedert 1*31 is de opbrengst daar van 10.000 t't 50.000 balen toegenomen. In overeentemming daarmede is de Griek- sche iivoer van katoen van 40.000 tot 10.000 balen gedaald. Bulgarije brengt jaarliks 20.000 baien voort. Roemenië en MINISTER DR. TODT DOODELIJK VERONGELUKT. Bij vliegtuigongeval. Rijksminister dr. Todt is bij het ver vullen van zijn soldatenplicht tijdens ’n dienstreis als gevolg van een vliegtuig ongeluk doodelijk verongelukt. De Führer heeft opdracht gegeven, dat voor rijksminister dr. Todt een staatsbe grafenis zal worden gehouden. Het D. N. B. teeként hierbij aan: Het groot-Duitsche rijk verliest in den doodelijk verongelukten dr. Todt een van zijn! markantste persoonlijkhejden. Zijn schitterende prestaties op ieder gebied, waarvan hij de leiding had als gevolg van het vertrouwen, dat de Führej in hem stelde, bewijzen, dat hij een van de geniaalste organisators van dezen tijd was. De autowegen, de bouw van den Westwall, den bouw van de versterkin gen aan den Atlantischen Oceaan, drie reusachtige opgaven, die door hem wer den opgelost, zullen zijn naam voor al tijd in de geschiedenis boekstaven. Zijn verdiensten op het gebied van de con centratie der Duitsche bewapening zul len pas in de toekomst ten volle weiden beseft. DE OORLOG IN NEDERL.-INDIE. EEN ZWARE SLAG VOOR DE NEDER- LANDSCHE VLOOT. Drie kruisers en een. torpedo jager tot zinken geb acht De Nederlandsch-Indische vloot is j.l. Woensdag door een onherstelbare slag getroffen; zij kan zelfs grootendeels als vernietigd worden beschouwd, Uit de tot dusver ontvangen berichten die elkander ten deele nog tegenspreken, kan het volgende worden opgemaakt. Het was gebleken, dat de herhaalde luchtaanvallen op Soerabaja en andere plaatsen op Java en Madoera werden uit gevoerd door vliegtuigen van een Ja- pansch vliegtuigmoederschip, dat door de verdedigingslinies in de Straat van Makassar was heen gebroken. Het Ned.-Indische Java-eskader, dat In tusschen versterkt is met Amerikaansche oorlogsbodems, die zich nog voor de Japansche aanval op de Philippljnen uit de baai van Manilla hadden kunnen t«- een vloot, welke slechts voor één oceaan was berekend.” Het deelnemen van Amerika aan de zen ocrlog heeft dus een andere overwe ging toj grondslag gehad en het is mo gelijk niet al te ongerijmd wanneer we de veronderstelling lanceeren dat zonder de algeheele medewerking van Amerika de mogelijkheid bestond, dat Engeland practisch deze oorlog als verloren be schouwen moest. Dit neemt niet weg, dat Amerika zoowel als Engeland de Ja pansche kracht ten eenenmale heeft on derschat. Deze Zuidzee-oorlog heef in belangrijke mate de onvoldoende voor bereiding en de gevechtswaarde van de Amerikaansche marine aangetoond. Voor een deel is die Amerikaansche vloot vernietigd en voor een deel nog in opbouw.maar men maakt geen oor logsschepen aan de loopende band. Kan de veel geroemde Engelsche vloot dan niet te hulp komen? Om de boven genoemde redenen evenmin. De Engel sche vloot is meer dan noodig voor be waking van het eigen land, voor het ver voer over de groote Oceaan, voor de Middellandsche Zee, voor de bevoorra ding van Irak en het China van Tsjang kai Sjek, enz. enz. Diezelfde minister Knox heeft in de boven aangehaalde redevoering ook nog gezegd. „Heden bevindt zich de heer schappij t«r zee in het Zuid-Westen van den Stillen Oceaan in handen van de Japanners. Wanneer eventueel Singa pore het lot van Hongkong, Malakka, de Philippljnen en andere door de Japanners bezette gebieden zal ondergaan, zal ook de Indische Oceaan voor de Japansche marine openliggen en het kost heel wat moeite (eenmaal verloren terrein we.er terug te winnen. De diplomatieke bedrijvigheid die we een vorige keer ten opzichte van Tur kije signaleerden, heeft zich nu weer in verscherpte mate uitgestrekt tot Egyp- !t n n e i 1864 nam deze cultuur in Italië een het oude Rusland wed alleen in Trans- grooterei vlucht. Dat was tijdens de Ame. Kaukasië en in Centraa1-Azië katoen ver- rikaansche burgeroorlog, toen de zendin gen uit Amerika wegbleven en men op nieuw ingesteld was op cultuur uit eigfl bodem. Reeds in hetzelfde jaar 184 waren daar 88000 ha met katoen 6- plant, die 15000 20000 ton katoen p- brachten. Sedert is de aanplant tot 360 ha in 1930 teruggeloopen, omdat de overzeesche landen, in het bijzondf de Vereenigde Staten, betere vezels der den. De Italiaansche regeering zag chter en zeei4 terecht in, dat de ktoen- cultuur in Italië een factor va zeer groote beteekenis kon worden, tits de zaak beter en nauwkeuriger aagepakt werd. Op instignatie van Mussohi werd in 1934 een speciaal proefstate in het leven geroepen om voor Italiëjeschikte katoensoorten te vinden. Dit hd na een drietal jaren van experimentn tot re sultaat, dat in 1937 een op grote schaal ondernomen proef werd bepnnen met 350 ton Acalazaden, een dr beste ka- toenzaden, geëxporteerd it Amerika, doch in Italië veredeld. Zijieverde een vezel op, die zeker niet beioefde onder te doen voor de gemiddelde kwaliteit van het Amerikaansche prodict. Op het oogenblik zijn er reeds meerian 500.000 ha met katoen beplant. In 1938 heeft men van 3(700 ha 9500 ton vezels geoogst beneveif nog 16.600 Iworden en In staat wil zijn, om zelf in ton katoenzaad. Bijzondef voordeelige de behoeften te voorzien. Hoewel de tijd dat we katoenen klee- dingstukken bij de vleet konden koopen, zooveel we wilden en zonder textielpun ten, nog niet zoo heel lang achter ons ligt, nog geen twee jaren, lijkt het ons al zoo lang geleden, dat we ons haast niet kunnen voorstellen, dat er landen zijn, die als het ware zwelgen in katoen en vrijwel de geheele. oogst uitvoeren, omdat ze zelf met een heel klein percen tage daarvan zichzelf voldoende kun nen kleeden. En toch is de katoenverbouw in Euro pa niet oud. Eerst in de 16e eeuw begon men in Apulië met den verbouw daar van op nog kleine schaal want de men- schen van die dagen zagen niet veel in dat „bloemenkleed” zooals zij het noem den en beschouwde het als een concur rent van het fijne laken, dat men toen over het algemeen droeg. In oorlogstijd komen echter vaak pas dingen tot hun recht, die in normale tij den geen schijn van kans zouden heb ben. Als voorbeeld! zouden we hier kun nen noemen dd suikerjnetencujtuur in ons eigen land. Voor Napoleon in ons land de baas was, kreeg deze cultuur geen kans, aangezien wij goedkooper de rietsuiker uit onze koloniën konden be trekken. Toen tijdens de Fransche over- heersching echter alle import uit onze koloniën stilstond er 1s alweer niets nieuws onder de zon kwam er in ons land gebrek aan suiker en toen kreeg de suikerbiet zijn kans. Er kwam een bietsuikerfabriek en het resultaat was bevredigend. Toen de Franschen uit ons land verdwenen waren en de rietsuiker weer geïmporteerd kon worden, had de beetwortelsuiker reeds zooveel burger recht verkregen, dat ze niet meer weg te dringen was. Zoo ging het in Italië met de katoen. Zooals gezegd vlotte het niet erg met de katoenaanplant, maar toen de kleine korporaal ook Italië grootendeejs had bezet, kwam er gebrek aan textielgoe- deren en toen kreeg men, ook van overr heidszijde wat meer belangstelling voor den katoenverbouw. De Po-vlakte werd bestemd voor de katoenaanplant doch de Fransche overheersching in Italië duurde te kort, zoodat de katoenaanplant na r„ 4 1814 weer begon te kwijnen. Eerst in toenvenbouv^ reusachtig uitge|breiil In n n n komen? Voor het grootste deel worden de z.g. Engelsche bondgenooten de du pe van deze maatregel. We krijgen om maar eens enkele artikelen te noemen, geen thee, koffie, rijst en meer artikelen die overzee moeten worden aangevoerd We krijgen geen rubber, geen benzine, geen cacao, geen copra, maar dit zijn per slot van rekening voor de voort zetting van den oorlog geen onmisbare artikelen. Door de bezetting van Noor wegen, Polen, de Oekrane en de belan gengemeenschap met andere Europee- sche staten heeft Dultschland zeer veel grondstoffen gevorderd, die van meer waarde zijn dan de hierboven genoemde producten. We zouden dit met den eenvoudig voorbeeld duidelijk willen maken. Toen het Engelsche offensief in Lybië met de noodige ophef aan het Engelsche volk werd bekend gemaakt, had men eenigjel maanden voorbereiding jnoodig gehad om voldoende troepen en mate riaal naar Oost-Afrika te zenden. Nadat de bekende generaal-overste Rommel aanvankelijk werd teruggedreven, komt daar opeens een Duitsch offensief en de geheele terreinwinst is in enkele weken weer verdwenen. Hoe dit te verklaren? De Engelsche pers zegt onomwonden: door de groote versterkingen welke het Dultsch-Italiaansche leger in die weken heeft gekregen. Zie, dat is maar op twee manieren mo gelijk. In de eerste plaats moet men be schikken over dit materiaal en inl de tweede plaatsi moet het ter plaatse kun nen aankomen. Hier blijkt dus voor ieder duidelijk waarneembaar dat er nog voldoende materiaal in reserve is en wat het tweede argument aangaat, dat men ook over de middelen beschikt dat ma teriaal naar de meest bedreigde punten te zenden. Ja maar, zoo redeneert men verder, wacht maar eens tot het voorjaar komt, dan zul Je nog eens wat zien, dan slaat yiego-Slavië hebben de grens van de bolsjewiek aan de eene kant en de te. We herinneren ons dat indertijd de de erste 10.000 balen nog niet bereikt, Engelschman aan de andere kant en het Duitsche leger zit tusschen twee vuren. Een dergelijke -edeneering is ons te naief. Waarom heeft Engeland die tak- tiek dan niet toegepast op een moment, toen er heel wat meer kans van slagen bestond? Toen Duitschland langs de Russische grens een groot leger ter be waking moest houden en onderwijl de strijd in Joego-Slavië en Griekenland veel van de weermacht vasthield? Het zou een zeer gevaarlijk experiment wor den nogmaals een belangrijk leger op ’t Europeesche vasteland aan wal te zet ten. We zien de zaak dan ook even an ders. Zoo gauw het voorjaar de moge lijkheid openstelt voor nieuwe operaties aan het Oostfront zal het Duitsche le ger voorzien van nieuw materiaal, waar voor thans de geheele natie werkt, tot een nieuw offensief overgaan, waartegen de niet soldatesk getrainde bolsjewiek het onderspit moet delven. Er blijven, dan (twee ^mogelijkheden over, óf een grootsch opgezette lucht aanval op Engeland, óf een landing. Het eerste is het meest waarschijn lijke en komt dus neer op een vemieti- gingsoorlog. Men zou de rollen ook kun nen omkeeren en zeggen, dat kan En geland ook, maar we moeten daarbij niet vergeten, dat Duitschland in de bezette gebieden een breeder afweerfront heeft dan dit met Engeland het geval is. Dat dit geen utopie is, bewijzen de vele bombardementen waaraan Neder land in de laatste weken is blootgesteld. Wat een eventueele landing betreft, meenen we te mogen wijzen op de hier voor noodige scheejpsrtiimte, /waaraan naarmate de oorlog langer duurt, Enge land en Amerika tekort zullen krijgen om gelijktijdig levensmiddelen, grondstoffen, oorlogsmateriaal en troepentransporten over te brengen. In het Zuidzeegebied verloopt de oor log tot nu toe voor de Japanners vrij gunstig. De aanval op Singapore is nu met kracht ingezet en ook Ned.-Indië wordt door de Japansche vliegtuigen in ernstige mate bedreigd. Hoe is het mo gelijk, zoo vraagt men zich onwillekeu rig af, dat dit geweldige resultaat in zoo’n korten tijd door Japan kon worden behaald? Hef eenijge antwoord dat [men zou kunnen geven is, dat ook Amerika, even als Engeland, niet klaar geweest is voor dezen strijd, maar dan volgt daaruit ook direct, dat de Amerikaansche provocatie ten opzichte van Japan voor een groot deel bluf geweest is. De Amerikaansche minister van ma rine Knox heeft dat eenlgszins erkend, toen hij dezer dagen in een toespraak Jaargang Verschijnt DINSDAGS- en VRIJDAGSAVONDS. Leesgcld fr. p. p. per hall jaar J 1.57 Buiten de provincie f 2.10; inn. 15 c. Voor 'net Buitenland f 7.35 per jaar. Leesg. p. looper 42 et. p. kwartaal. i i. i. n 7 F" I ir 1- iet K- or it- 10- il- 1- 1. DUITSCHLAND STRIJDT VOOR tUROPA HOOFDREDACTEUR A. J. OSINGA, JONGEMASTR. 8, BOLSWARD. V e - 1- le r- Lt 'P in is I- is 10 F’. Ir DË JONG s NIEUWSBLAD

Kranten in de gemeente Sudwest-Fryslan (Bolswards Nieuwsblad, Sneeker Nieuwsblad en Friso)

Bolswards Nieuwsblad nl | 1942 | | pagina 1