Revue van de week.
De* Oorlog
De Bolswardsche Courant en Westergoo
I
Verplichte veelevering
W. H. N.
Vrijdag 13 Februari 1942
No. 13
38^ Jaargang
s
e
r
ities
Uitgever Fa. A. J. OSINGA, Marktstraat, BOLS WARD
1
ont-
I
1
i
l
i
i
a
1
t
jaar opgelegd zal worden. Hieromtrent
kunnen thans nog geen nadere gegevens
worden verstrekt. Doch wel kan er op
gewezen worden, dat het aantal koeien,
dat verplicht geleverd zal moeten wor-
nieuw socialistisch Europa, waarin de
Nederlanders als Germanen een gelijkge
rechtigde plaats zullen innemen.
retten overgebracht, die onafgebroken
in de weer zijn. Om tien uur ’s avonds
werden alle brandweren opgeroepen ter
bestrijding van een grooten brand in de
binnenstad.
Ad v ut t SU tl 3a psr rsgsli
Dlnsdngsnummer 10 cant
Vrijdagsnummer 12 cent
Tusschen de tekst dubb. prijs.
Giro no. 87926.
f
1
Hebt gij reeds Uw bijdrage ge
stort voor Uw behoeftige land-
genooten op
Giro No. 3.9.5. O.O. O.
ten name van Winterhulp Neder
land Prov. Bureau Friesland.
:t
Dit no. bestaat uit 2 bladen.
Porto Binnenland 1*4 ct.
Buitenland 2lj et.
F,
ALS DE VORST UIT DEN GROND
IS
De noodzaak uit eigen bodem te voor
zien in de eerste noodzakelijke levens
behoeften brengt met zich mee, dat elk
plekje cultuurgrond gebruikt dient te
worden voor de voortbrenging van
voedsel. Een niet onaanzienlijke opper
vlakte cultuurgrond wordt echter in be
slag genomen door parken, plantsoenen
en bouwterreinen, wegen en wegbermen
kanaajlbejrmen, tramwegen, jpartjculiej-e
tuinen, enz.
Derhalve heeft de commissie ter on
dersteuning van de maatregelen, getrof
fen voor de regeling van de landbouw
productie (korter genoemd commissie dr.
Posthuma) reeds voor eenigen tijd een
onderzoek ingesteld naar het voorkomen
van perceelén of van perceeltjes grond,
welke met voordeel zouden kunnen wor.
den gebruikt voor de voedselvoortbren-
ging.
Reeds zijn in vele gemeente aanzien
lijke oppervlakten cultuurgrond aan de
bestaande toegevoegd, in sommige ge
meenten zelfs 300 A 400 ha. In andere
gemeenten valt echter nog wel het een
en ander te doen.
Zoo gauw de vorst uit den grond is,
dient alles er op te worden gezet tijdig
met het scheuren, ploegen of omspitten
gereed te komen.
Verschijnt DINSDAGS- en
VRIJDAGSAVONDS.
Leesgcld fr. p. p. per half jaar f 1.57
Buiten de provincie f 2.10; inn. 15 c.
Voor het Buitenland f 7.35 per jaar.
teesg. p. looper 42 et, p. kwartaal.
zal zijn dan het vorige jaar. Daarnaast i
moet echter nog rekening worden ge
houden met de leveringsplicht van een
zeker aantal kg levend gewicht, waar
door het treffen van een vergelijking met
hetgeen in het vorige jaar geleverd
moest worden minder gemakkelijk wordt
Waar het streven er echter op gericht
Is, de veestapel ongeveer op het peil te
houden, dat verkregen is nadat de le
veringsplicht over het vorige jaar vol
bracht is, volgt hier reeds uit, dat de
verplichte levering over dit jaar, ook
rekening houdende met het te leveren
aantal kg levend gewicht, in het alge
meen kleiner zal zijn dan het overige
jaar. Dit geldt natuurlijk niet voor dege
nen, die bijv, in verband met bedrijfs-
wijziging, het vorige jaar slechts met
een gedeelte van een normalen aanslag
werden belast en dit jaar een normale
aansjag in de verplichte levering van
rundvee verwachten kunnen.
Men wachte verder de aanslag af,
die, zooals hiervoor reeds werd opge
merkt, in den loop der volgende maand
tegemoet gezien kunnen worden.
In zijn rede te Maagdenburg heeft de
Commissaris van het N. V. V.,
de heer Woudenberg nog eens de aan
dacht gevestigd op de komende mobili
satie van den arbeid. Het te verwachten
Duitsche voorjaarsoffensief vraagt in
zijn voorbereiding de krachtsinspanning
van de geheele natie, maar ook die der
bezette gebieden, welke in dezen strijd
worden betrokken. De moderne oorlog
is ingesteld op een geweldig arbeids
leger achter het front en nu Duitsch-
land voor de laatste en beslissende slag
elke man, die de wapens hanteeren kan
voor het gevechtsfront noodig heeft,
moeten de openvallende plaatsen door
niet-Duitschers worden ingenomen. Dit
Is een Europeesch belang. Wij hebben,
aldus de heer Woudenberg, wel dege-
I lijk met dezen, oorlog te maken. Wij
Ter dood veroordeeld.
Het bureau van den bevelheb
ber der weermacht in Nederland
deelt mede:
Een laffe overval door vier Ne
derlanders den tweeden Februari
1942 op een Duitschen soldaat ge
pleegd, waarbij deze laaghartig
werd doodgestoken vond reeds
denzelfden dag door een Duitsche
militaire rechtbank zijn vergelding.
Twee der daders werdert ter dood
veroordeeld, beide anderen tot
langdurige tuchthuisstraffen. De
doodvonnissen werden door den
kogel voltrokken.
„Bovendien werd een communis
tische agitator gefusilleerd, die
eveneens door een Duitsche mili
taire rechtbank ter dood werd ver
oordeeld.”
DUITSCH
WEERMACHT BERICHT
Afnemende vorst aan bet
Oostelijk front.
HOOFDKWARTIER VAN DEN
FÜHRER, 11 Febr. (D.N.B.). Het
opperbevel der weermacht maakt
bekend:
De gevechten in het Oosten
gaan bij afnemende vorst voort.
Aan het Donetzfront heeft de vij
and sinds gisteren alleen al in den
sector van één Duitsch legercorps
verloren: 1639 gevangenen, meer
dan 7500 dooden, 8 tanks, 19
stukken geschut, 164 machinege
weren en granaatwerpers en om
vangrijk ander oorlogstuig. Aan
onze eigen aanvalssuccessen in
den Zuidelijken sector van het
Oostelijk front heeft een formatie
Roemeensche skiërs groot aandeel
gehad.
Bij Leningrad zijn nieuwe uit-
valspogingen van den vijand in ’t
afweervuur van het Duitsche om-
singelingsfront bezweken.
Aan de Zuidwestkust van En
geland hebben gevechtsvliegtuigen
in den afgeloopen nacht met bom
men twee koopvaarders van 7000
ton in totaal tot zinken gebracht.
Een derde groote vrachtboot werd
waarschijnlijk vernietigd, nog een
schip beschadigd. Andere ge
vechtsvliegtuigen, die voor een ge
wapende vqrikenning waren ver
trokken, plaatsten in scheervlucht
bomtreffers van zwaar kaliber op
een groote fabriek aan de Oost
kust van Schotland.
In Noord-Afrika zijn vrij krach
tige verkenningsstrijdkrachten van
den vijand teruggeslagen. Stuka’s
en torpedovliegtuigen berokkenden
den vijand aanzienlijke (verliezen
aan rollend materieel. Ten Noord
oosten van Tobroek vertoonde ’n
lichte Britsche kruiser na een bom
aanval van een Duitsch vliegtuig
slagzij.
Een vrij beperkte formatie Brit
sche bommenwerpers heeft in den
afgeloopen macht woonwijken in
het kustgebied van Noord-west-
Duitschland aangevallen.
In de afweergevechten der laat
ste dagen heeft Feldwebel Schmidt
groepscommandant bij de eerste
compagnie van het 119de regiment
•infanterie, zich door persoonlijke
dapperheid bijzonder onderschei
den.
ard,
-
SINGAPORE DOOR DE JAPANNERS
BEZET.
De Japansche troepen zijn Woensdag
middag om twee uur (Japansche tijd is
Woensdagochtend ongeveer 7 uur Ned.
tijd)' het westelijke deel der stad Singa
pore binnenjgedrongen.
Het binnendringen van Singapore is
geschied op den dag, waarop de stich
ting van het Japansche Rijk vóór 2602
jaar heeft plaats gehad.
De Tenno heeft Woensdagochtend uit
eenzettingen van het hoófdkwartier over
de situatie in Singapore aangehoord.
Hierbij gaf hij uiting aan zijn vreug
de en voldoening, dat juist vandaag, op
den dag der stichting van het rijk aan
de dappere Japansche weermacht een
zoo overweldigende zege is beschoren.
Geheel Japan wacht op de officieele
bevestiging, dat de stad is ingenomen.
Exchange Telegraph meldt uit Singa
pore: De politiek der verschroeide aar
de wordt onverbiddelijk voortgezet. Rub
berfabrieken, een groote, uitgestrekte
conservenfabriek en steeds méér andere
industrieele bedrijven vliegen in de
lucht en verlichten den hemel door hun
vuurgloed.
Van het front wordt gemeld, dat En-
gelschen, Australiërs, Voor-Indiërs en
Chineezen in een bijtenden rook een ver
bitterden strijd voeren tegen een steeds
grootere overmacht.
De Japansche luchtmacht bevindt zich
onophoudelijk in den aanval. Op het
Raffles-vliegveld komen de eerste
zwaargewonden van het front aan. Zij
worden terstond naar de operatielaze-
De za g voor de gezondheid In
dezen tijd
is de titel van een vlugschrift, uitgege
ven door het InstEsAt voor preventieve
geneeskunde^ Het doel van dit boek
werkje is gebaseerd op het bekende
spreekwoord „Voorkomen is beter dan
genezen”. Vooral in onzen tijd heeft dit
woord groote waarde, want de onder
vinding uit den vorigen oorlog staat
velen nog levendig voor den geest.
Neem b.v. vlektyphus en schurft. Voor
die in ons land weinig voorkomende
ziekten, maar die op het einde van den
vorigen oorlog nogal veelvuldig voor
kwamen. Zonder aan de prachtige ar
beid van de diverse kruisvereenigingen,
de consultatie-bureaux voor zuigelingen
ook maar iets te korf te willen doen,
dient deze materie toch meer gecentra
liseerd te worden en met name moet
deze zorg zich meer dan voorheen uit
strekken in de bedrijven en op de scho
len.
De schoolartsendienst zal zooals deze
thans werkt, bij vele kinderen reeds
kleine afwijkingen constateeren, die an
ders eerst op lateren leeftijd zouden ont
dekt worden, soms wanneer het kind
reeds een beroep had gekozen waarvoor
het minder geschikt was.
Van groot belang Is dezen dienst voor
de tuberculosebestrijding en voor de
tandverzorging. Ook in de groote bedrij
ven wordt thans meer en meer het rönt-
genionderzoek to^gepast. In deze be
drijven ligt een gunstig arbeidsveld
voor de bestrijding van ziekte en bevor
dering van de hygiëne. Waschgelegen-
heden in de bedrijven zijn er veel meer
dan vroeger. Douches worden niet al
leen aangebracht, maar ook gebruikt en
dit is in een tijd waar we terdege op
moeten passen, voor vreemde ziekten ’n
zeer gelukkig verschijnsel.
actie voor onze voedselvoorziening met
onverminderde kracht ter hand moeten
worden genomen en hiervoor leveren de
duizenden volkstuinders een niet te on
derschatten bijdrage. Vooral in de cen
tra’s van de grootere plaatsen zal men
zich dit jaar meer gaan toeleggen op
het kweeken van groenten, aardappelen
en peulvruchten, temeer omdat deze
winter en het komende voorjaar wel zul
len geleerd hebben dat een kleine voor-
raadvorming veel onaangenaamheden in
de voedselvoorziening kan voorkomen.
Zoo zullen b.v. in de omgeving van
Amsterdam tweeduizend nieuwe volks
tuinders aan den slag gaan op de boor
den van den Ringspoorweg, op onge
bruikte weidegronden bij, tuindorp Oost-
zaan en op braakliggende bouwterrei
nen. Voor een zeer groot deel zijn dit
ondeskundige bouwers, maar de voor
lichting die tegenwoordig alom gegeven
wordt, zal voor velen de mogelijkheid
openen uit den grond te halen wat er in
zit.
De grootte van een volkstuintje is
zoodanig, dat de opbrengst voldoende
is voor het eigen gezin, doch dat er niet
veel overschiet om weggegeven of ver
kocht te worden aan derden, want dat is
de bedoeling niet. Korten tijd geleden
heeft 4e tuinbouwvoorllchtlngsdienst
van de directie van den Landbouw In ’t
Stedelijk Museum te Amsterdam reeds
een tentoonstelling gehouden, waarin
den volkstuinders tal van practische
wenken werden gegeven, maar waar ook
eenige teeltplannen werden geëxposeerd
Den beginneling werd daarin aangera
den zoo eenvoudig mogelijk te beginnen,
met cultures die niet te veel zorg eischen
Dat daarin de aardappel de voornaam
ste plaats inneemt, spreekt vanzelf. Voor
schrift is dan ook dat tenminste een are
met vroege of late aardappelen wordt
beteeld.
Mobilisatie voor den
rattenoorlog.
Felle strijd aangekondigd onde,
leiding van den Plantenziekten-
kundigen Dienst te Wageningen
Een dubbeltje per rat
Reeds vele jaren geleden heeft de
mensch ook de Nederlander den
orlog verklaard aan de ratten, maar een
beslissende overwinning is nooit be
haald, omdat de strijd niet werd gevoerd
op een gesloten front. De grauwe
knaagdieren er zijn nog honderddui
zenden in ons land zetten hun vernie
lingswerk voort, en één zoo’n beestje
consumeert jaarlijks voor circa een
rijksdaalder en vernielt voor hetzelfde
bedrag.
Vijf gulden schade per jaar door één
rat! Denkt aan Multatuli’s buffels en
vermenigvuldigt. Men komt dan tot et
telijke millioenen. Zijn de dieren onover
winnelijk? Moet de vernieling door
gaan? Neen, mits het geheele land de
„wapenen” opneemt 1
Dat zal nu gebeuren! De Plantenziek-
tenkundigen dienst te Wageningen gaat
de bestrijding in het geheele land orga-
niseeren. Hij begint met een uitgebreide
studie te maken van de verschillende
soorten ratten, hun levenswijze en
voortplanting. Doode exemplaren wor
den in ontvangst genomen tegen beta
ling van 10 ct. per stuk.
De landelijke leiding is opgedragen
aan dr. L. W. D. Caudri.
Wat de bestrijding der ratten betreft,
in ons land hebben we hoofdzakelijk
met twee soorten te maken n.l. de ijrijze
of huisrat en de zwarte woelrat.
De eerste, die bij de huizen en in het
veld leeft en ’s winters geheel naar de
huizen trekt, is een alleseter, dierlijke en
plantaardige stoffen worden in iederen
vorm geconsumeerd. De tweede, een
groote muissoort, leeft bij voorkeur van
plantaardig voedsel en blijft gedurende
de vorst in den grond, waar zij leeft van
haar hamstervoorraad.
Hieruit volgt, dat de huisrat gemak
kelijker is te bestrijden, door haar min
dere kieskeurigheid. De bestrijding
moet deskundig en op de juiste wijze
geschieden. Hiervoor bestaat een scilla-
preparaat, het z.g. Pararat, dat, met
aas vermengd, in pakjes moet worden
uitgelegd. De ratten, die hiervan eten,
moeten dit onherroepelijk met den dood
bekoopen.
De doode ratten versteenen, zoodat
daarvan geen gevaar voor de volksge
zondheid te duchten is.
Werd de Pararat vroeger met brood
vermengd, thans zijn er proeven geno
men met gemalen tuinboonen, welke
uitstekend voldeden. Het mengsel wordt
verpakt in krantenpapier, rolletjes van
eenige centimeters lang, en daarna uit
gelegd onder deskundige leiding.
Waarom juist krantenpapier? Omdat
de inktlucht de „menschenlucht”, welke
bij de ratten gerechtvaardigd wantrou
wen verwekt, overheerscht.
Reeds zijn ruim twee maanden ver-
loopein, sinds het eerste jaar van de ver
plichte veelevering, dat liep van 1 De
cember 1940 tot 1 December 1941, een
einde nam.
Het was echter na afloop van dit tijd
vak niet aanstonds noodig met de nieu-
we verplichte veelevering een begin te
maken, daar immers de leveringsplicht
over het voorgaande tijdvak nog lang
niet volledig afgewerkt was. Thans
wordt echter de verplichte levering over
het vorige jaar in een vrij snel tempo 1
afgewerkt, zoodat het n'et lanS meer zal I
duren, alvorens met de leveringsplicht 1
voor het seizoen 1 December 1941-1 De- i
cember 1942 een begin gemaakt dient
te worden.
Nu de veehouders, zooals te begrijpen
is, met belangstelling uit zullen zien
naar de aanslagen in de leveringsplicht,
die voor het thans loopende seizoen te
verwachten zijn, kunnen wij meedeelen,
dat deze aanslagen in bewerking zijn
en vermoedelijk in den loop der volgen
de maand tegemoet gezien kannen
worden.
De nieuwe aanslag zal er eenigszins
anders uitzien dan die van het vorig
jaar. Terwijl toen de levering van een
zeker aantal dieren, waarvan het ge
wicht boven een bepaalde grens moest
liggen, werd opgelegd, is nu een leve
ringsplicht te verwachten van een ze
ker aantal kg rundvee (levend gewicht)
waar dan nog bij komt, dat de levering
van een bepaald minimum aantal koeien,
die minstens eenmaal gekalfd moeten
hebben, voorgeschreven zal worden. Een
gewichtsgrens zal voor deze koeien niet
gesteld worden. De koeien, die geleverd
worden, tellen ook mee bij de bepaling
van 'het levend gewicht, dat geleverd
moet worden. Ter aanvulling van dit le
vend gewicht heeft men verder de keuze
uit alle soorten rundvee zooals nuchte-
ren kalveren, graskalveren, hokkelingen,
gust Jongvee enz. Ook mag wel een
grooter aantal koeien dan het minimum
geleverd worden, teneinde zoodoende
tot de verplichte hoeveelheid levend ge
wicht te komen.
De veehouders zullen 'zich wel in de
eerste plaats de vraag stellen, hoe groot
de leveringsplicht zal zijn, die hen dit
-
1
Hoewel het geheele witte sneeuwland
schap, de met ijs bedekte straten en de
voor een deel nog niet ontdooide afvoer
buizen ons elke gedachte aan het ko
mende voorjaar trachten te benemen
staat toch de tijd niet stil en maakt voor
zoover dit mogelijk is, de handel en de
industrie zich op tot een nieuwe
plooiing van haar activiteit.
In voorgaande jaren was de
Voorjaarsbeurs te Utrecht
In voorgaande jaren was de
deze zakelijke belangstelling en wie zou
meenen, dat dit jaar met de beperkte mo
gelijkheden en ook de beperkte grond
stoffen de belangstelling wel tot 't vries
punt zou dalen, heeft gerekend buiten
de volharding van het jaarbeursbestuur
maar ook buiten de onverwoestbare
energie van den Nederlandschen fabri
kant.
Het is een verheugend feit, dat deze
beurs (die door de verkeersmoeilijkhe
den is uitgesteld tot na de Paschen) de
drukste belooft te worden, welke ooit
gehouden is. Alle gebouwen zijn tot de
nok toe verhuurd en ook het buitenter
rein is geheel bezet. Men moet hieruit
nu niet direct concludeeren, dat er op
deze jaarbeurs belangrijke hoeveelheden
goederen te koop worden aangeboden.
Voor heit meerendeel zal het in de
bedoeling liggen, het contact met de af
nemers gaande te houden, van voorlich
ting te dienen en te propageeren. Dit
laatste slaat dan voor een groot deel op
de surrogaten of vervangingsmaterialen,
die in groot aantal zullen worden geëx
poseerd.
Op de eerste verdieping wordt de ko
loniale afdeeling vervangen door een
zeer groote stand van de overheidszorg
voor de voeding van het Nederlandsche
volk. Op de tweede verdieping komt de
hoofdgroep België en de afdeeling glas,
porcelein en aardewerk. De derde afdee-
ling wordt ingenomen door de afdeelin-
jgen voedings- en genotmiddelen. De
j vierde afdeeling is voor de confectie-in-
i dustrie en de schoenfabrikanten die met
den, in het algemeen belangrijk kleiner een uitgebrside stand v00r den dag ko.
men. Op de vijfde afdeeling worden alle
voorlichtingsdiensten geconcentreerd o.a.
het departement van Volksvoorlichting
en Kunsten, het N. V. V., de Ned. Land
stand, Vreemdelingenverkeer en het bu
reau voor de statistiek.
Aan al deze stands wordt de noodige
zorg besteed, zoodat men vooral van de
groote instellingen veel mag verwachten.
Wat betreft de reisgelegenheid worden
reeds thans door de directie onderhan-
delingen gevoerd met het departement
van Waterstaat.
We noemden daar zoojuist het
bu eau voor de statistiek.
Zoo nu en dan citeeren we enkele be
langrijke cijfers, welke door dit bureau
worden gepubliceerd. In het statistisch
zakboek, dat jaarlijks door genoemd
bureau wordt uitgegeven, vinden we we
derom enkele} belangrijke cijfers. Zoo
heeft b.v. de meteorologische afdeeling
uitgerekend, dat het geheee jaar door-
eengenomen in 50 der waarnemingen
de wind uit zuidelijke of westelijke of
daartusschen gelegen windstreken komt.
Gedurende de afgeloopen maanden
lijkt dat er wel niet veel op. Onze lagere
scholen, worden (om maar weer eens ’n
ander feit te noemen) bevolkt door 1-2
millioen leerlingen, waarvoor 34000 man
personeel noodig is. Rond 34 millioen
bezoekers hebben in het afgeloopen jaar
een filmvoorstelling bijgewoond. Wan
neer de prijs gemiddeld gesteld wordt
op 48 cent, dan is dit een bedrag van
10 millioen gulden.
Van de 9 millioen inwoners van ons
land zijn 1.4 millioen aangeslagen in de
rijksinkomstenbelasting.
Er is nog een ander verschijnsel, dat
ons de gedachte aan het komende voor
jaar levendig doet worden, n.l. de voor
bereiding voor de uitgifte van de volks
tuintjes.
Daar zal dit jaar belangrijk meer dan staan er midden In. Daarbij wordt ook
nog in het vorig jaar op worden gelet, beslist over het lot van het Nederland-
dat geen enkel plekje cultuurgrond on- sche volk en den Nederlandschen arbei-
gebruikt blijft Ook In dit jaar zal de der. Wij moeten meebouwen aan een
Officiéél orgaan der gemeenten Bolsward, Wonseradeel en Hennaarderadeel
A Telefoon No. 451
:ent
I
It
•n-
et
b
5
r
1
I
F
I
l
i
i
a
2
i
x
it
1
It-
10-
I'
DU1TSCHLAND STRIJDT
VOOR. EUROPA
.ut-
■5ti-
iet
■.en
en
21
i >g
ri
s
en
HOOFDREDACTEUR A. J. OSINOA,
JONGEMASTR. 8, BOLSWARD.
w
DE JONG s NIEUWSBLAD
waarin opgenomen
ie
