d
De Oorlog
Buit enlandsche Revue.
1
n
De Bolswardsche Courant en Westergoo
OUDERPROBLEMEN.
h
W. H. N.
ft
rt
N
38^ Jaargang
Dinsdag 3 Maart
No. 18
Uitgever Fa. A. J. OSINGA, Marktstraat, BOLSWARD
op
19
LUCTOR.
M,
Italiaansch
od
en
•S.
N.
Met elke nieuwe maand die we in
gaan, komen we dichter bij
de beslissing fa dezen oorlog,
die, volgens de eene partij dit voorjaar
Hebt gij reeds Uw bijdrage ge
stort voor Uw behoeftige land*
genooten op
Giro No. 3. 9. 5. O. O. O.
ten name van Winterhulp Neder
land Prov. Bureau Friesland.
haar hoogtepunt zal bereiken met een
kans op een beëindiging van den strijd
èn volgens de andere partij nog best een
paar jaar kan duren.
De eerste gedachtengang komt uit
Duitsche bron, de tweede uit het Angel
saksische kamp, of om het voor ieder
begrijpelijker uit te drukken van Ame-
rikaansch-Engelsche kant.
Waardoor zoo vraagt men zich onwil
lekeurig af, worden die twee tëgenstel-
lingen beïnvloed? Het antwoord is een
voudig en logisch, n.l. door de tastbare
feiten. Tot nu toe heeft de Duitsche
weermacht opmerkelijke successen ge
boekt. Het vertrouwen in de Duitsche
aanvalskracht is nog op geen enkel punt
gebroken en hoewel door de vorst het
offensief aan het Oostfront tijdelijk in
een defensief is omgezet, leeft toch bij
elke Duitscher de vaste overtuiging, dat
in het Lagerhuis is deze kwestie aan
qen scherpe ctftiek onderworpen. Zoo
heeft b.v. de financieele secretaris van
de Admiraliteit bekend gemaakt, dat de
in 1941 op de diverse werven verloren
gegane arbeidsdagen voldoende waren
geweest om 150.000 ton scheepsruimte
te vervaardigen. Wanneer Engeland den
oorlog wil winnen moet alles in het
werk gesteld worden om nieuwe koop
vaardijschepen te bouwen. Nu de oor
logsberichten uit Europa weinig nieuws
vermelden en de strijd in Oost-Afrika
schijnbaar weer is vastgeloopen, concen
treert zich natuurlijk alle aandacht op
den strijd in de Indische’ wateren. De ge
weldig snelle opmarsch van de Japan-
sche strijdkrachten tot voorbij Singapore
is de laatste dagen niet in dat tempo
volgehouden. Er zijn hiervoor twee mo
gelijkheden aan te wijzen, n.l. öfl de Ja-
pansche legerleiding tracht eerst het
veroverde gebied grondig te beveiligen,
óf de tegenstand der verbonden troe
pen neemt meer concreter vorm aan.
Die tegenstand zou zich dan volgens
de laatste berichten speciaal tot Ned.-
Tndië en met name het eiland Java be
palen. Ten opzichte van de eerste be
wering zou men de stelling kunnen aan
voeren, dat Japan eerst tracht de ver
bindingswegen met Java geheel af te
snijden. In dit verband kan gewezen
worden op de herhaalde bombardemen
ten van Port Darwin op Australië en de
bezetting van Timor.
Deze taktiek is indertijd ook op Su
matra met succes toegepast.
Volgens een bericht uit Berlijn heeft
de Amerikaansche minister van oorlog
Stimson verklaard, dat de Vereen. Sta
ten niet in staat zijn Ned.-Indië eenige
hulp van beteekenis te bieden. De ge
weldige afstanden in den Stillen Oceaan
maken het ónmogelijk vliegtuigen naar
Java te zenden, omdat deze niet vol
doende gelegenheid hebben voor tus-
schenlandingen. Dit geldt In het bij
zonder voor Jachtvliegtuigen, waaraan
Ned.-Indië groote behoefte heeft om zich
tegen de Japansche bombardements
vliegtuigen te verdedigen.
Ad vet ten til ij pw ïcgd:
Dlnidüjjwiummci 10 cent
Vtljdagsnuinmcf 12 cent
Tusschen de tekst dttbb. prijs.
Giro no. 87926.
Verschijnt DINSDAGS- en
VRIJDAGSAVONDS.
Leesgeid fr. p. p. per hall Jaar f 1.57
Buiten de provincie f 2.10; hm. 15 c.
Voor het Buitenland f 7.35 per jaar.
keesg. p. looper 42 et. p. kwartaal.
9n
n.
d:
JD
s af
en
tee
in
R
AMERIKANEN VERLATEN JAVA.
Bijna alle Amerikanen onder wie ook
de consul-generaal te Batavia, hebben
kort voor de landingen der Japanners
Java verlaten. Onder hen bevonden zich
verscheidenen die destijds reeds uit
Hongkong en later uit Singapore had
den moeten vluchten.
DUITSCHE STOOTTROEPEN OVER
DE ZEE VAN AZOV.
Nachtelijke tocht over het ijs.
Ten aanzien van de reeds gemelde ac
tie van Duitsche stoottroepen over de
Zee van Azov worden aan het D. N. B.
de volgende bijzonderheden gemeld:
In den nacht van 26 op 27 Februari
trokken verscheidene strijdvaardige
Duitsche stoottroepen van den Noorde
lijken oever van de Zee van Azov over
het ijs naar de vijandelijke kust aan den
Zuidelijken oever dezer zee. Na een
moeilijken tocht van 30 km over het ijs
vielen de stoottroepen een op de Kau-
kasische kust gelegen vijandelijk steun
punt aan.
De door den stoutmoedigen aanval
volkomen verraste bolsjewieken trokken
zich in een voor de verdediging speciaal
gebouwd blokhuis terug. Hun felle af
weer baatte echter niet. Ook de laatste
tegenstand van de bolsjewieken werd
gebroken en het steunpunt met zijn ge-
heele bezetting werd vernietigd. Na hun
actie met succes ten uitvoer te hebben
gelegd, trokken de stoottroepen over ’t
ijs terug en keerden zonder verliezen
op hun uitgangspunt terug.
Om deze prestatie ten volle te waar-
deeren, moet men voor oogen houden
dat alleen reeds de nachtelijke marsch
van 60 km over het Ijs een buitenge
wone verrichting is. De toegevroren op
pervlakte van de Zee van Azov is geen
gladde vlakte, maar overdekt met ijs
blokken en sneeuwhoopen en daardoor
zeer moeilijk begaanbaar.
Een ander belangrijk bericht is verder I
nog, dat de verdediging van Java door
generaal Wavell is afgestaan aan de
Nederlandschen opperbevelhebber, ge
neraal Ter Poorten. Waarschijnlijk staat
deze benoeming in verband met een be
richt in de Daily Express, dat generaal
Wavell op de terugreis van Singapore
naar het hoofdkwartier ergens op Java,
door* een ongeluk mef of in het vliegtuig
gewond is geraakt.
In de door Japan gepropageerde
groot-Aziatische ruimte
passen natuurlijk de Ned.-Indische be
zittingen gezien vanuit handelsoogpunt,
zeer goed, maar deze! en de andere ver
overde gebieden brengen nog geen op
lossing voor het nog actueeler probleem
van de Japansche overbevolking.
Volgens deskundige schrijvers en ken
ners van het Oost-Indische klimaat is dit
voor de Japanners totaal ongeschikt om
hier zware arbeid te verrichten en met
grondstoffen alleen lost Japan het pro
bleem der overbevolking niet op. Daar
om moet de Japansche actie een verder
doel hebben en wel naar Australië. Dit
voor een groot deel nog onbevolkte en
uitgestrekte gebied heeft voor de Ja
panners een zeer gunstig klimaat en zou
dug voor de z.g. levensruimte van Japan
uitstekend gebruikt kunnen worden. De
algemeêne verwachting is dan ook, dat
na de bezetting van Java een belang
rijke aanval zal worden ingezet op
Australië.
In hoeverre de Engelsch-Amerikaan-
sche legerleiding in staat is ook dat ge
vaar te keeren zal de tijd moeten leeren.
De taktiek welke de bolsjewisten het
vorig jaar toepasten, bij het telkens te-,
rugtrekken op nieuwe stellingen, wordt
thans ook in de door Japan veroverde
eilanden toegepast. De met zooveel zorg
en moeite opgerichte kostbare installa
ties worden door de Engelsch-Ameri
kaansche troepen stelselmatig vernield.
Men noemt dat van die kant de poli
tiek der verschroeide aarde en heeft ten
doel aan den tegenstander een van alle
hulpmiddelen beroofde landstrook ach
ter te laten.
Naar verschillende berichten melden
zal deze politiek ook ten opzichte van
Java worden toegepast en indien noo-
dig ook voor Australië. In Nieuw-Zuid-
Wales in Australië is thans een com
missie ingesteld die bijzondere vernie-
lingspatrouilles moet opleiden, die voor
de vernietiging van waardevolle instal
laties in bepaalde gebieden verantwoor
delijk zijn. Door deze maatregel wordt
het economische profijt dat deze gebie
den na de bezetting zouden kunnen
oipleveren voor langen tijd onmogelijk
gemaakt.
RESULTAAT VAN TWEE SLAGEN.
De gevechten bij Soerabaja en Bata
via leidden, aldus volgens Tokio tot den
ondergang van vijf kruisers en zes tor-
pedobootjagers, terwijl vier andere
kruisers zwaar beschadigd werden. Aan
Japansche zijde moet slechts één tor-
pedobootjager zijn beschadigd, waarbij
het schip overigens bestuurbaar bleef.
HOE DE LANDINGEN GESCHIEDDEN.
Ten aanzien van de landing van Ja
pansche troepen op Java meldt de En-
gelsche berichtendienst, dat de lan
dingstroepen der Japanners, die uit
elitetroepen zouden bestaan, voor ope
raties te land en ter zee voortreffelijk
opgeleid schenen. Zij werden in de
lucht door vliegtuigen van het vaste
land en klaarblijkelijk ook door vlieg
tuigen van een vliegtuigmoederschip
uitstekend beschermd. De Japansche le
gervliegtuigen, die tijdens deze landin
gen in den strijd waren geworpen, wa
ren afkomstig van de bezette vliegvel
den op Sumatra, Bali en Borneo. De
toestand aan de kust van Java is nog
te verward, dan dat men een, juist over
zicht van den toestand kan hebben.
De Japanners hebben voor hun lan
dingen een plaats uitgekozen, waar zich
een net van kleine riviertjes en hieraan
aansluitende kustwegen bevinden. On
getwijfeld is het den Japanners gelukt
enkele sectoren van het land te infil-
treeren.
In het gebied van Bantam, ten westen
van Batavia^ waar de ^Japanners zijn
geland, is hét land vlak. Hier liggen
meest maïsvelden met goede verbin
dingswegen.
De Engelsche berichtendienst is van
meening, dat de Japanners van plan zijn
Batavia te omsingelen. Hetzelfde geldt,
zoo meent de Britsche berichtendienst
verder van Soerabaia. Vijf en dertig
mijl van de kust bij Rembang loopt een
hoofdverkeersweg en een spoorlijn di
rect naar Soerabaja. Waarschijnlijk zijn
de Japanners voornemens met het oog
op hun derde landing de baai van In-
dramajoe Java in tweeën te verdeelen.
dit voorjaar de eindbeslissing kan wor
den afgedwongen. Daartoe wordt thans
met alle beschikbare krachten gewerkt
aan de oorlogsindustrie, een taak, die in
zekeren zin ver uitgaat boven het ar-
beids-potentieel van het Duitsche volk
en waarvoor nu ook de arbeidskracht uit
de bezette gebieden zal worden inge-
schakeld. Uitgaande van de stelling, dat
Duitschland strijdt voor Europa, is die
mobiliseering van de arbeidskracht een
goed recht, temeer waar Duitschland
tot nu toe steeds getracht heeft die ar
beidsreserve in de bezette gebieden ge
heel vrijwillig tot zich te trekken.
De op deze wijze intensief ingestelde
Duitsche oorlogsproductie moet het le
ger in staat stellen een nieuw voor
jaarsoffensief met succes te beëindigen.
Bovendien de opbouw van een nieuw
Europa is (höe eerder hoe liever) hard
noodig. Ook de bezette gebieden hun
keren naar een oplossing in dezen strijd.
Aan den anderen kant staat de En-
gelsch-Amerikaansche meening, geba
seerd op een langen duur om de een
voudige reden dat men niet ten volle
voor de opgedrongen taak is berekend.
De oorlogsproductie van Engeland is
op geen stukken na voldoende om de
eigen behoefte te dekken en nu Amerika
moet zorgen voor de eigen verdediging
(en ook evenals Engeland niet klaar i$)
komt voor een groot deel die Ameri
kaansche productie allereerst die gebie
den ten goede, die in de belangensfeer
van de Vereen. Staten liggen.
De vraag, welke van deze twee stel
lingen de meeste kans heeft op korten
termijn te slagen, durven we niet posi
tief te beantwoorden; daartoe ontbreken
ons de hiervoor noodige gegevens aan
beide kanten.
Een belangrijk probleem voor nu en
later vormt het toenemende
gebrek aan scheepsruimte.
Vooral voor Engeland is dat probleem
buitengewoon actueel, omdat bijna alles
wat voor oorlogsproductie voor voe
ding en handel en industrie noodig is
over zee moet worden aangevoerd. De
duikbootcorlog heeft aan de Engelsche
marine belangrijke offers gekost, maar
in veel -erger mate ig dit het geval met
de koopvaardijvloot. Dat de vernieling
van de Engelsche koopvaardijvloot een
ernstig gevaar voor Engeland beteekent
wordt door toonaangevende kringen in
Engeland toegegeven. De Britsche mi
nister van marine Alexander noemt En-
geland’s zwakte op zee een gevolg van
het gebrek aan scheepsruimte. Volgens
Duitsche bladen is sedert het begin van
den oorlog tot nu toe ongeveer 15 mil-
lioen ton scheepsruimte van Engeland
1 cent
cent
siïtiei
prd,
vrouw, dat geldt ook Uw dochter, die
nu al meer dan een jaar van school is
en waarvoor nog geen geschikte betrek
king is gevonden. Want „dienstmeisje”
is voor uw dochter niet geschikt, niet
waar? Stel je voor, Uw dochter dienen!
Maar dienen is heusch geen schande,
integendeel.- Voor deze lanterfantende
jonge dames, wier handen schier overal
verkeerd voor staan, zou het wel eens
goed zijn, als ze een poosje onder
vreemden kwam te staan als dienstmeisje
Want wat moet er van dat legertje jon
ge dames terecht komen als ze straks den
huwbaren leeftijd bereikt hebben? Een
flinke jongeman zal de voorkeur geven
aan een eenvoudige vrouw, die in staat
is op behoorlijke wijze het huishouden
te besturen en zijn potje te koken en al
leen daarvoor komt in dezen oorlogs
tijd al heel wat te kijken. Hoeveel huwe
lijken zijn al gestrand op ’t feit, dat de
vrouw niet in staat was om haar vrou
welijke werkzaamheden in de keuken te
vefrrichten. En dat kwam in de meeste
gevallen, omdat mevrouw vroeger te fijn
was om als dienstmeisje te werken.
Hier rammelt wat. Aan deze eene
zijde is er een groot gebrek aan flinke
dienstmeisjes voor heele of halve dagen.
Daarentegen verdoen duizenden, ja tien
duizenden hun tijd met thuis rond te
hangen, want dienstmeisje is beneden
hun „stand” en ander werk is er voor
deze stakkerige blagen niet.
Wie zijn de schuldigen aan dezen
wantoestand?
De ouders! En niemand anders. Zij
zijn er verantwoordelijk voor, als straks
hun dochter gaat huwen en niet eens in
staat is om behoorlijk een maaltijd te
bereiden of een overhemd te verstellen.
Hoeveel of liever gezegd: hoe weinig
vrouwen kunnen er tegenwoordig nog
op behoorlijke wijze met naald en draad
omgaan? Hoeveel moeders kunnen zelf
uit het oude pak van hun man nog een
behoorlijk pakje maken voor hun zoon?
Heel weinig. En dat is heel bedroe
vend.
De onvrouwelijkheid van de vrouw is
nooit zoo duidelijk naar voren gekomen
als in onze dagen.
De Nederlandsche Arbeidsdienst voor
meisjes doet in deze jammer genoeg
nog maar op heel bescheiden schaal
baanbrekend werk. Want het principe
van den arbeidsdienst is, dat iedere jon
ge vrouw zoo goed als iedere jonge
man gelijk is, onverschillig of het nu
de dochter van een bankdirecteur, dan ,,„V11 lull
wel de dochter van een schildersknecht vernietigd. Ook bij de jongste debatten
is. Beiden doen in de arbeidsdienst het
zelfde werk, om de eenvoudige reden dat
ze vrouw zijn. En een arbeidersdochter
zal evenals een bankiersvrouw later kin
deren groot moeten brengen en het huis
houden moeten besturen. Het is dan ook
te hopen, dat de Arbeidsdienstplichf voor
vrouwen spoedig ingesteld zal worden.
Het zal tot heil zijn in de eerste plaats
van die duizenden lanterfantende niets
nutten, die zich tegoed achten voor het
baantje: dienstmeisje.
Daarom, mevrouw, vertelt U mij niet
dat het „wat moet mijn dochter worden?”
een probleem is, want kijkt U dan de
advertentierubrieken maar eens na. Er
is vraag naar dienstmeisjes. Ergo, laat
Uw dochter dienstmeisje worden. Dan
zal ze later eerder een flinke huisvrouw
worden, dan dat ze op het oogenblik
haa'r lijd (verdoet met .turen 'door de
vensterruiten van uw behaaglijk ver
warmde kamer, omdat U aan Uw stand
moet denken.
Verzaak uw stand maar gerust, als het
de toekomst van uw dochter betreft!
Zij zal er U later dankbaar voor zijn.
ONZE DOCHTERS NA HUN VEERTIENDE JAAR.
„De opvoeding van onze jongens geeft
veel zorgen; zij moeten een goed vak
leeren en kosten de ouders de eerste
jaren heel wat geld. De meisjes gaan in
een dienstje tot ze trouwen. Men kan
beter tien dochters groot brengen dan
één zoon.” Dat was het oordeel eeuwen
geleden van onze voorvaders en zij had
den dan ook grootendeels gelijk. De op
voeding van onze jongens is voor me
nige ouder een probleem, vooral in deze
dagen.
Maar de meisjes?
Sommige ouders beelden zich wel eens
in, dat de opvoeding van hun dochters
minstens even moeilijk is dan van hun
zoons. Immers, zoo zeggen zij, de jon
gens kunnen alle mogelijke vakken lee
ren, maar voor de meisjes is het arbeids
terrein beperkt. En dan volgt er een op
somming: typiste, secretaresse, boek
houdster, coupeuse, costuumnaaister, e.d.
Maar het belangrijkste vrouwelijke be
roep vergeet menig ouderpaar: dat heet
dienstmeisje.
En daarover wilden wij het in dit ar
tikel eens hebben. Want er zijn in de
laatste jaren helaas duizenden en nog
eens duizenden ouders, die hun dochter
te voornaam achten om in een „dienstje”
te doen. „Dienstmeisje”, daar haalt men
de neus voor op. Wat is dat nu voor hun
dochter. En er is een groote categorie
menschen, die zelf een dienstmeisje in
huis hebben en dan kan kan hun doch
ter toch niet gelijkgesteld worden met
zoo’n dienstertje. Foei toch!
Zoo zijn op het oogenblik de toestan
den en daardoor komt het, dat duizenden
en duizenden jonge vrouwen van 15, 16
en 17 jaar hun tijd thuis in ledigheid
zitten te verdoeh, terwijl er een schreeu
wend gebrek is aan dienstmeisjes in het
geheele land. Kijkt U de advertentieru
brieken maar eens na van de bladen, die
verschijnen in de centra van de gegoe
de bevolking. Als voorbeeld nemen we
bijvoorbeeld Wassenaar, Amstelveen en
Arnhem.. Zoo maar een losse greep. Be
zien we de bladen, die in deze plaat
sen verschijnen, zoowel de dagbladen
als de plaatselijke periodieken, dan
grijnzen ons de talrijke advertenties-
„Dienstmeisje gevraagd” tegen.
We spraken dezer dagen met een be
stuurslid van Huisvrouwenorganisatie en
deze gaf als haar oordeel te kennen, dat
de tegenwoordige jonge vrouwen tus
schen 15 en 18 jaar zich te goed achten
om als dienstmeisje aan het werk te
gaan. En zij draagt niet alleen schuld,
ook de ouders van deze meisjes 'zijn
schuldig, want zij sterken hun kinderen
in de meening, daf een baantje als dienst
meisje te goed voor hen is. Zij sollici-
teeren op allerhande betrekkingen, be
antwoordende aan hun stand en gaan
nog liever ergens ver weg als „au pair”
in dienst, dan dat ze zich in hun woon
plaats verhuren als gewoon meisje voor
heele of halve dagen.
Laten we het maar ronduit,zeggen:
Onze meisjes van 1942 zijn te trotsch.
Ze dragen het hoofd te hoog. Eenerzijds
is er een categorie die hun neus ophaalt
voor het dienstmeisje, omdat zij maar
één of twee avonden in de week vrij
heeft. Zij gaan liever' naar een fabriek
of atelier, waar ze twee of driemaal zoo
veel verdienen als een dienstmeisje en
bovendien een acht-urigen werkdag
hebben.
Anderzijds zijn het de meisjes uit de
z.g. gegoede burgerstand, van de kleine
winkeliers en de renteniertjes, die maar
liever heelemaal niets doen en thuis een
beetje rondhangen, inplaats van hun
krachtige armen uit de mouwen te ste
ken en het eervolle beroep van dienst
meisje te beoefenen.
Zoo staan de zaken er voor. Ja, me-
BATAVIA BEDREIGD.
Krawang op 80 km van de
hoofdstad bezet.
Omtrent de situatie op Java meldt
„Exchange Telegraph” uit Batavia.
De bedreiging van Batavia neemt van
uur tot uur toe. De Japanners bevinden
zich op 110 km ten Oosten van de stad
en een tweede colonne heeft Krawang
bereikt, dat 80 km van de hoofdstad
ligt verwijderd.
ROME, 2 Maart. Het
weermachtsbericht luidt:
Aan het front van Cyrenaica bedrij
vigheid van patrouilles. Tijdens lucht
gevechten schoten Duitsche jagers acht
vijandelijke vliegtuigen neer en werd
Malta herhaaldelijk aangevallen.
HOOFDREDACTEUR A. J. 0SIN6A,
JONGEMASTR. 8, BOLSWARD.
lijke hoofdkwartier „de zeslag bij Ba
tavia” genoemd werd. Volgens ’t hoofd
kwartier te Tokio werden daarbij een
Amerikaansche zware kruiser en een
Australische kruiser tot zinken gebracht.
Officiéél orgaan der gemeenten Bolsward, Wonseradeel en Hennaarderadeel
Telefoon No. 451
GROOTSTE SLAG BIJ SOERABAJA.
De grootste afzonderlijke actie werd
gevormd door den zeeslag bij Soera
baja. Zooals Zaterdagavond reeds in ’t
kort werd gemeld, kwamen Japansche
vlooteenheden Vrijdagmiddag tegen zes
uur in contact met de hoofdmacht der
geoontbineertde tg^alllofe/rde! vlootstrijd-
krachten. De eerste Japansche berichten
over dit gevecht, dat ongeveer 50 zee
mijl ten Westen van het eiland, Bawean
werd geleverd, spraken, zooals gemeld,
van het tot zinken brengen van een krui
ser en drie torpedojagers, ’s Nachts
werd de strijd voortgezet en Zondag
middag deelde het Japansche Keizerlijke
hoofdkwartier mede, dat de slag tot het
morgengrauwen van Zaterdag had
voortgeduurd.
Volgens de rapporten, die tot en met
Zondagochtend te Tokio waren ontvan
gen, waren toen drie Geallieerde krui
sers en zes torpedojagers tot zinken ge
bracht. Vier andere kruisers werden
zwaar beschadigd.
Een te Berlijn ontvangen bericht, dat
van Amerikaansche zijde zou zijn be
weerd, dat zeven Amerikaansche oor
logsschepen onderweg waren om aan
den slag deel te nemen, is tot dusver
niet bevestigd.
Ten slotte werd Zondagochtend bij
Batavia een gevecht geleverd, dat in een
communiqué van het Japansche kejzer-
n-
r*
>el-
»P-
net
us-
bor
;ht-
ho-
f
33
)A’
m
m
DE JONG s NIEUWSBLAD
wetirln epgenomen
4
•lit-
>5ti-
iet
’en
en
21
>g
n-
L |S-
T
z’