Buit enlandsche Revue.
De Oorlog
De Bolswardsche Courant en Westergoo
I
I
Belevenissen van een
collectant.
Bescherming van de jeugd
tegen zichzelf.
Dinsdag 10 Maart 1942
38?ig Jaargang
No. 20
Uitgever Fa. A. J. OSINGA, Marktstraat, BOLS WARD
W, H. N.
X
I
Officieel orgaan der gemeenten Bolsward, Wonseradeel en Hennaarderadeel
A Telefoon No. 451
1.
EEN COLLECTANT.
f
VERNIETIGENDE SLAGEN
BIJ BOVEN-WOLGA
TOEGEBRACHT.
tief: den arme gegeven, is Gode ge
leend.
VERKLARING VAN RADIO-BANDOENG
Den onmiddelijk voor de deur staande
val van de nieuwe Ned.-Indische hoofd
stad Bandoeng voorspellend, gaf radio-
Bandoeng voordat tot de vernieling van
het radio-station werd overgegaan, Vrij
dagnacht een kort overzicht van de tot
dusver in Ned.-Indië gevoerde krijgs
operaties, waarin steeds weer verwijten
opklonken over het niet aankomen van
de geallieerde versterkingen.
Radio-Bandoeng verklaarde voorts:
Nederlandsch-Indië heeft op grond van
de beloften der geallieerden in afwach
ting van versterkingen een groot risico
op zich genomen. Er zijn overeenkom
sten gesloten, volgens welke een spoe-
rige aankomst van versterkingen werd
toegezegd, die echter niet zijn aangeko
men. Op het oogenblik wordt nog ge
streden. Het is echter zeer de vraag of
men nog langen tijd zal kunnen door
vechten als gevolg van den steeds ster
ker wordenden Japanschen druk en de
volkomen beheersching van de lucht
door de Japanners.
cent
I cent
ienties
DE KEERZIJDE VAN DE MEDAILLE.
Hadden we in een vorig artikeltje de
gelegenheid enkele indrukken weer te
geven over het oolltectewerk, dus het
moeilijke en vaak ondankbare deel van
dif werk, thans willen we de keerzijde
van deze medaille even belichten en wel
het gevende deel: de uitreiking der
waardebonnen.
Het oude gezegde: het is zaliger te
geven dan te ontvangen, had voor ons
geen beteekenis, omdat onze gaven die
we de armen kwamen brengen niet iets
persoonlijks had, maar een uitbetaling
van wat andere milde gevers hadden
bijeengebracht.
Wat een tegenstellingen in deze we
reld, dat is de eerste gedachte wanneer
je in een huishouding komt waar -Va
der, Moeke en een aantal kinderen rond
de nauwelijks brandende kachel hunke
ren naar wat warmte. Het bedrag dat
je namens Winterhulp Nederland op ta
fel kunt uittellen geeft geen directe
kachelwarmte, maar toovert toch een te_
Hebt gij reeds üw bijdrage ge
stort voor Uw behoeftige land-
genooten op
Giro No. 3. 9. 5. O. O. O.
ten name van Winterhulp Neder
land Prov. Bureau Friesland.
DE STRIJD OP JAVA.
De ieder oogenblik te verwachten in
eenstorting van de Nederlandsche verde
diging op Oost-Java, aldus het D.N.B.
uit Tokio, was reeds sinds verscheidene
dagen te voorzien, toen de Japansche
KABELVERBINDING MET NED.-INDIE
NOG NIET HERSTELD.
Naar de Britsche berichtendienst meldt
is de sinds Zaterdag verbroken kabel-
verbinding met Ned.-Indië nog steeds
niet hersteld.
6
j r
Verschijnt DINSDAGS- en
VRIJDAGSAVONDS.
Leesgeld fr. p. p. per hall jaar f 1.57
Buiten de provincie f 2.10; inn. 15 c.
Vbör het Buitenland f 7.35 per jaar.
Leesg. p. looper 42 et. p. kwartaal.
We denken er niet aan, Java aan het
Nederland, welks regeering machteloos
is,
we alleeh maar denken aan de verschil
lende voor de oorlogvoering noodzake
lijke producten als rubber, olie, enz.
Een bevriende en in alle opzichte mee
werkende bevolking kan de productie
opvoeren, een lijdelijk verzet kan alleen
schadelijke gevolgen hebben.
1
duitschland strijdt
VOOR EUROPA
rond en ondertusschen worden duizen
den jonge mannen opgeofferd; het mo
reel van het volk vergiftigd, cultureele
en godsdienstige waarden vernietigd tot
dat. Ja totdat de Schepper van het
heelal het verlossende woord zal spre
ken: tot hiertoe en niet verder.
I
vreden glimlach op de gezichten van
ouders en kinderen; of m’n bezoek aan
een keurig nette huishouding waar de
moeder door de zorg van dezen tijd niet
meer op verhaal kan komen. Wanneer
dat vrouwtje me de hand drukt met de
woorden: „Ik ben er toch zoo blij mee”,
dan moet ik zien weg te komen, ’t wordt
me te machtig en op straat staande be
kruipt me de vraag waarom kon ik niet
meer brengen?
Aan U, lezer, het antwoord wanneer
binnenkort weer een beroep op uw aal
moes wordt gedaan. Schenk toch geen
geloof aan alle mogelijke verdachtma
kingen; ga een keer mee op bezoek niet
alleen bij de allerarmsten, maar ook bij
de stille armoede en ge zult uw bijdra
ge verdubbelen.
Ik kom bij een arme man, dik in de
tachtig, leeft geheel alleen van zijn
ouderdomsrente en een beetje ondersteu
ning.
Ik behoef niet te vragen of de bons
welkom zijn. Het heeft me bijna een half
uur gekost dit bezoek. Och, U kent dat
verhaal misschien ook wel van toen ze
nog jong waren en van 8 gulden in de
week een huishouding stichtten. Daar
hadden ze nog wat van overgespaard
voor den ouden dag, maar door ziekte
van de vrouw is alles opgeteerd.
Eigenlijk moest Winterhulp niet één
keer in de maand, maar alle weken bij
deze oude, kromgewerkte menschen een
bedrag kunnen brengen om hun levens
avond van financieele zorgen vrij te hou
den.
Ik zou nog veel meer Indrukken kun
nen neerpennen, maar laat dit genoeg
zijn om U duidelijk te maken, dat ook
het geld wat U aan de collecte Winter
hulp geeft, goed besteed Is, zonder on
derscheid, gedachtig aan het mooie mo-
HOOFDREDACTEUR A. J. OSINGA,
JONGEMASTR. 8, BOLSWARD.
r van
een dezer steden dergelijke radicale
verordeningen heeft uitgevaardigd.
Voor vele ouders zullen deze maatre
gelen wellicht te radicaal lijken. Immers,
zoo zullen velen zeggen: ze tasten onze
vooral in de groote steden van het land, gulden vrijheid aan. Wellicht kunnen
mede ten gevolge van de oorlogsom- Pietje of Jaantje, die beiden 17 jaar zijn,
standigheden van thans, de misdaad en
het vandalisme onder de jeugd schrik-
Wat nu het
eigenlijke oorlogsnieuws
aangaat, i|s voor wat Europa betreft,
weinig nieuws. Dat klinkt misschien een
beetje vreemd, wanneer er ondertus
schen weer heel wat schepen verloren
gingen of wanneer door een bombarde
ment op Parijs zooveel dooden en ge
wonden te betreuren zijn, dat de dag der
begrafenis als een nationale rouwdag
zal worden beschouwd.
Als onvermijdelijk gevolg van den
oorlog hebben dergelijke feiten natuur
lijk beteekenis, maar als een bespoedi
ging van den wereldkrijg niet. Er zijn
per slot van rekening twee factoren die
de beslissing zullen brengen, de econo
mische of de militaire. Wanneer we de
eerste mogelijkheid bezien dan is de toe
stand nu geheel anders dan in den vo-
rigen oorlog. Het Europeesche vasteland
vormt voor driekwart deel een gesloten
eenheid, waarin de nood;ge grondstof
fen voor de economische behoeften aan
wezig kunnen worden geacht. Syntheti
sche rubber vervangt de echte, de gas
generatoren de benzine-motor. Dat we
met koffie, thee en tabak gerantsoeneerd
worden, is minder prettig, maar het zijn
ten slotte geen noodzakelijke levensbe
hoeften. De kans waarop Engeland ook
nu weer loerde, om door een economi
sche blokkade het vereenigd Europa te
dwingen zich nog eens onder die Engel-
sche ^heerschappij te ^stellen, is voor
goed verdwenen. Wanneer dus de eco-
nomisce blokkade een fiasco is en dit
geldt niet alleen voor Europa, maar ook
voor Japan, dan blijft er alleen maar de
militaire factor over.
Wil men evenwel met eenige kans op
succes een aanval wagen, dan moet men
allereerst beschikken over een luchtvloot
die de bestaande luchtvloot der As-mo-
gendheden overtreft en bovendien een
landleger organiseeren en ook over zee
kunnen vervoeren, welke in getalsterkte
en uitrusting eveneens die der As-mo-
gendheden verre overtreft.
Daar is evenwel tijd voor noodig en
die tijd zal dan ook weer door de As
mogendheden worden gebruikt hun pro-
ductie-apparaat tot in alle finesses te
verzorgen. Zoo draait men In een cirkel
F
Finsche successen aan front
in Karelië.
HOOFDKWARTIER VAN DEN
FüHRER, 7 Maart (D.N.B.). Het
opperbevel der weermacht maakt
bekend
In het Oosten zijn verscheidene
aanvallen van den vijand afge
slagen, de luchtmacht ondersteun
de eigen aanvalsoperaties door
vernietigende slagen toe te bren
gen aan vijandelijke stellingen
en troepenconcentraties aan de
boven-Wolga, zoowel als in den
sector van Lowat.
Finsche luchtstrijdkrachten dre
ven aan het Kareiische front met
formaties gevechtsvliegtuigen en
jagers koionnes en troepencon
centraties van den vijand uiteen.
In de periode van 25 Februari
tot 5 Maari heeft de Sowjetiucht-
macht 197 vliegtuigen verloren,
waarvan 165 in luchtgevechten
en 16 door luchtdoelartillerie, de
rest op de grond. In dezelfde
periode gingen aan het Oostelijke
front 31 eigen toestellen verloren.
In Noor d-A f r i k a hebben
Duitsche troepen een geslaagden
verkenningstocht ondernomen.
Stuka s en formaties lichte ge
vechtsvliegtuigen der Duitsche
luchtmacht bestookten in Oost-
Cyrenaica tentenkampen, auto
parken en benzine-opslagplaatsen
van den vijand. Bij de aanvallen
op Britsche luchtbases en spoor-
wegdoelen in Noord-Egypte werd
5 Maart ook een groote vracht
boot ten Oosten van Mersa Matroe
door bommen beschadigd.
Op Malta hebben Duitsche
gevechtsvliegtuigen met bommen
van het zwaarste kaliber de citadel
en ankerplaatsen van de haven
La Valetta getroffen. Ten minste
twee onderzeeërs werden zwaar
beschadigd.
We zouden gevoegeiijk ons artikel
hiermede kunnen besluiten, doch dan
vergaten wij nog iets. Want aan het bo
venstaande kunnen andere burgemees
ters zich spiegelen, ook op het platte
land. Of wilt u soms beweren, dat de
plattelandsjeugd niet baldadig is? Dat
zij niet vaak tot tien uur ’s avonds rond
slentert in het dorp?
Leiden’s burgemeester heeft het goe
de voorbeeld gegeven. En, gedachtig aan
t oud-Nederlandsche spreekwoord,
zouden wij kunnen zeggen: als er één
burgemeester over den dam is, volgen
de anderen ook. Wij zullen tenminste ho
pen, dat er nog burgemeesters zijn,
die het wel meenen met de jeugd in hun
gemeente. Doen ze dat, dan zullen ze
niet lang dralen, maar dergelijke veror
deningen voor hun gemeente uitvaardi
gen, natuurlijk aangepast aan het karak
ter van de bevolking en de gemeente
zelvet (Maar (jen landelijk verbod om
café’s te bezoeken na 7 uur voor de
jeugd beneden 18 jaar, zou al heel heil
zaam zijn.
Van Leiden is in dezen de victorie
begonnen.
Wij zijn werkelijk benieuwd, welke ge
meenten thans zullen volgen.
LUCTOR.
r,
t B s p? 72^=1
10 osnt
Vrijdagsniimmer 12 cent
Tusschen de tekst dübb. prijs.
Giro no. 87926.
ooit terug te geven.
Deze woorden, gesproken door den
Japanschen militairen woordvoerder te
Tokio, kolonel Akinayma, overschadu
wen alle oorlogsberichten die uit de In
dische wateren tot ons komen. Deze ver
klaring is voor de toekomst van ons
land van zoo vérstrekkende beteekenis,
dat elk ander oorlogsbericht daardoor
op den achtergrond wordt gedrongen.
Nu kan men nog redeneeren dat de
laatste der Ned.-Indische eilanden nog
niet definitief in Japansch bezit is over
gegaan, maar voor wie de oorlog in 0.-
Azië met onbevangen blik bekijkt, is dit
verlies voor Nederland nog slechts een
kwestie van enkele dagen.
Het is jammer, aldus deze woordvoer
der, dat Ned.-Indië, waarvan Japan
(slechts economische samenwerking heeft
geëlscht, zich tot werktuig van het
Anglo-Amerlkaansche Imperialisme heeft
laten maken. Daardoor is het voor altijd
van het moederland los gescheurd. We
hebben reeds eerder de vraag gesteld
en beantwoord, of het noodig was dat
de uitgeweken Nederlandsche regeering
aan Japan den oorlog verklaarde nog
voor Engeland zulks deed, en wetende,
dat we niet over de middelen beschikten
dezen strijd met eenige kans op succes
te voeren. Onze conclusie was, dat men
evenals de Engelsche regeering zulks
deed, de militaire kracht van Japan heeft
onderschat. Nu plukken we de wrange
vruchten van deze grootheidswaan.
Waarschijnlijk zullen er onder onze
lezers velen gevonden worden die zich
niet direct kunnen realiseeren waarom
het verlies van Ned.-Indië als een natio
nale ramp moet worden beschouwd.
Voor hen willen we den toestand iets na_
wanneer de minderjarigen zich bij hun
ouders of meerderjarigen bevinden, of
wanneer zij bewijzen kunnen van een
catechisatie e.d. te komen. Verder is het
meisjes beneden 18 jaar verboden café’s
te bezoekken en na 7 uur In bioscopen of
verlofzaken te komen. Ook hierop zijn
uitzonderingen mogelijk. Deze verorde
ning treedt 17 Maart in werking.
Leiden’s burgemeester rekent op de
medewerking van de ouders.
Wij hopen voor hem, dat die mede
werking zal gegeven worden, doch twij
felen daaraan. Wij kennen Leiden. Er
zijn drie steden in Nederland, waar de
baldadigheid van de jeugd steeds het
grootste is geweest: Rotterdam, Den
Haag en Leiden. Deze drie steden doen
weinig voor elkaar onder. En het is
jvard,
Ml
.el-
'iie
fciP-
Hiet
rus
foor
cht-
pho-
21
,ig
en
fc' n-
f
LEIDEN’S BURGEMEESTER GEEfT HET GOEDE VOORBEELD.
Eenigen tijd geleden schreven wij ’t daarom goed, dat de burgemeester
een en ander naar aanleiding van de
stijgende criminaliteit onder de jeugd
aan de hand van gegevens door de poli-
tie-inspectrice, Mej. van Eijck, uit Rot
terdam. Een feit is het dan ook, dat
vooral in de groote steden van het land,
zeer goed op zich zelf passen, doch dat
neemt niet weg, dat ze in Leiden al-
barend toenemen. Wij schreven toen ook thans aan de verordeningen de hand zul-
dat het noodzakelijk was, als de over
heid gepaste maatregelen zou nemen, om
de jeugd tegen zich zelf te beschermen.
Hoewel wij liever gezien zouden heb
ben, dat de overheid een landelijke ver
ordening in ’t leven had geroepen, jui
chen wij het desondanks toch toe, dat
waar de overheid in haar geheel tot
nu toe nog geen maatregelen nam
Leiden’s burgemeester het initiatief ge
nomen heeft ten deze. Weliswaar heb
ben reeds een paar andere burgemees
ters, o.a. die van Haarlem, enkele be
perkende bepalingen uitgevaardigd voor
de jeugd, ten aanzien van h*t bezoeken
van café’s e.d., maar de verordeningen
van den burgemeester van Leiden, den
heer Mr. R. N. de Ruyter van Steveninck
zijn meer afdoende. In het kort komen
ze hierop neer:
Het rondhangen op hoeken van straten
tegen huizen en in portieken is verboden,
evenals het heen en weer slenteren in
een tweetal straten (Stationsweg Steen
straat). Ook is het verboden als meisje
en jongen te zitten of te liggen aan de
landelijke straten en wegen in de bui
tenwijken der stad. Deze verordening is
20 Februari in werking getreden.
Een tweede verordening is nog radi
caler. Daarin is het verboden voor per
sonen beneden 18 jaar zich tusschen 20
en 24 uur op straat te bevinden (deze
uren zijn voorloopig en kunnen worden
gewijzigd). Er zijn uitzonderingen, b.v. het
voor ons kleine land met zijn nijvere
bevolking een groote toekomst ligt.
Niet alleen voor Nederland, maar ook
voor Engeland heeft de veranderde situ
atie in Oost-Azië
vérstrekkende gevolgen.
Reeds jarenlang is in Britsch-Indië ’n
feilen strijd gevoerd om wat meer zelf
standigheid. Een bekende figuur als
Ghandi heeft (zij het dan meer op gods
dienstige basis) langen tijd de vrijheids
lievende Indiërs opgewekt zich massaal
aaneen te sluiten en de voor de Indiërs
knellende banden van het Engelsche im
perialisme af te werpen. Sedert deze lei
der zich heeft teruggetrokken ten gun
ste van Nehroe is in de doelstelling van
de Indische partij weinig veranderd.
Mogelijk is Nehroe iets meer Engelsch
georiënteerd, maar het zal de vraag wor
den of hij over voldoende invloed bij z’n
rasgenooten beschikt om in dezen span
nenden tijd dezelfde lijn als zijn voor
ganger te volgen. Temeer nu een der
medewerkers van Ghandi openlijk ver
klaart, dat het Indische volk lang ge
leden heeft onder de vernederingen van
een vreemd juk. Het is geestelijk, eco
nomisch en cultureel geruïneerd.
Daarom (aldus deze Chandra Bose, 'n
Intiemen vriend van Ghandi) zullen in
dezen tijd alle vrijheidslievende Indiërs
van ganscher harte samenwerken met
allen die ons helpen den gemeenschap-
pelijken vijand neer te slaan. Het uur
der verlossing is voor Indië gekomen.
Dergelijke taal moet natuurlijk weer
klank vinden in de harten der Britsch-
Indiërs, speciaal onder de jeugd en het
behoeft ons niet te verwonderen, dat
onder druk der nieuw opkomende na-
tionaiiteitsgedachte de tegenwoordige
leider der Indische partij Nehroe in een
verklaring publiceert, waarin de onaf
hankelijkheid van Br.-Indië wordt ge-
eischt.
Aan deze eisch zal Engeland om de
zelfde redenen die we hierboven ten aan
zien van Ned.-Indië opsomden, ni^et kun
nen voldoen. De weinige animo tot sa- I
menwerking met de Engelsche regeering
speelt natuurlijk een belangrijke rol in
der beschouwen. Het gaat in de eerste den strijd in Oost-Azië; met een passie-
plaats om de groote petroleum-, rubber- ve Indische bevolking wordt de strijd
tabak-, thee-, suiker-, kina- en talrijke voor Engeland veel moeilijker, wanneer
andere ondernemingen; het gaat om
scheepvaartmaatschappijen en luchtver
bindingen. Denkt U eens even in, onze
K. L. M. na den oorlog zonder Indië.
Het (gaat ook om den pioniersarbeid
door Nederlandsche kolonisten in moei-
zamen arbeid opgebouwd. Alleen dit
verlies is niet te becijferen, maar boven
dien: Wat is Nederland zonder Indië?
Ons kleine land met zijn buitengewo
ne dichte bevolking kon dit relatief te
groot aantal menschen dragen door het
groot koloniaal bezit, door de scheep
vaart, de handel en de beleggingen, die
zich daarin ontwikkelden.
Wat dit verlies beteekenf kunnen we
misschien ;met enkele cijfers duidelijk
makers Ten aajnzien van de wereld
productie brengt Ned.-Indië 30 van
alle rubber, 20 van alle tin, 21 van
alle tabak, 19 van alle thee, 27 van
alle copra, 11 van alle suiker, 92
van alle peper, 90 van alle kinabast,
benevens nog groote hoeveelheden sisal,
tapioca, kapok, koffie, enz. Alleen op
Java komen 57 suikerfabrieken met bij-
behoorende plantages voor, 46 thee-
ondernemingen, 86 rubberplantages en 8
tabaksondernemingen.
Van de gezamenlijke op de Amster-
damsche beurs genoteerde Indische
maatschappijen liggen op Java 224 on
dernemingen en op Sumatra 160. Voor
ongeveer 23 is het Nederlandsche ver
mogen belegd in Indië met ’n opbrengst
van 68
Met deze cijfers voor oogen begrijpt
ge misschien eenigszins wat het verlies
van Indië voor ons gaat beteekenen. Of
dit tijdelijk of voorgoed zal zijn, is mo
menteel van weinig invloed, omdat al
leen reeds door de nieuwe politiek der
verschroeide aarde (waarmee ook de In
dische regeering tracht dit bezit voor an
deren waardeloos te maken) de revenue
van het Indisch bezit jarenlang voor ons
verloren zijn.
Is de conclusie, welke we uit deze
cijfers moeten trekken, dan deze, dat we
nu maar met de handen in de schoot
móeten afwachten tot zich een andere
mogelijkheid voordoex om W uit elkaar
'geslagen evenwicht te herstellen.
Natuurlijk ni,et. Het Nederlandsche
volk heeft reeds eerder getoond uit die
pen druk zich weten op te werken en
ook thans zullen knappe koppen ons
den weg moeten wijzen naar de nieuwe
toekomst. Kan dit niet meer door middel
van ons overzeesch bezit, dan zullen we
die levensruimte moeten zoeken in een
in opbouw zijnd Europa, waarin ook
len moeten houden. En wat dat woord:
vrijheid betreft, laten wij daar niet te
veel mee schermen. Wat is vrijheid fei
telijk? Dr. J. van Ham geeft daarop in
het jongste nummer van „De Schouw”
een atnwoord, als hij schrijft: „Er be
staat geen vrijheid zonder verantwoor
delijkheidsgevoel. Vrijheid zonder ver
antwoordelijkheid is chaos. De hoogste
vrijheid bezit dan ook alleen hij, die het
grootste verantwoorde^ kheidsge voel
bezit”
En de ouders, die werkelijk verant
woordelijkheidsgevoel bezitten, zullen
niet zeggen: deze verordeningen tasten
onze vrijheid aan, maar ze zullen er
dankbaar voor zijn, omdat.het gaat
om de bescherming en de bevordering
van de zedelijkheid en de tucht onder
de jeugd. En daarom kan deze verorde
ning dan ook niet anders dan met vol
doening begroet worden.
I
t I
6-
n-
et
jit-
|pti-
I iet
l:en
'eu
i
B.
DEJONG8 NIEUWSBLAD
waarin opgenomen
w
