Revue van de week.
De Oorlog
I
De Bolswardsche Courant en Westergoo
.4
38~*® Jaargang
Vrijdag.10 April 1942
No. 29
Uitgever Fa. A. J. OSINGA, Marktstraat, BOLS WARD
Uit den Omtrek.
Stadsnieuws.
Officieel orgaan der gemeenten Bolsward, Wonseradeel en Hennaarderadeel
A Telefoon No. 451
1.
ward.
r
Brabant.
'l
ARUM.
Advertentieprijzen.
1 tot 15 :m,m. 100 ct.
elke m.m. meer 6 ct.
Tusschen de tekst dubb. prijs.
Giro rio. 87926.
Groningen
Drente
Friesland
Overijssel
Gelderland
Utrecht
Noord-Holland
Zuid-Holland
Zeeland
Noord-Brabanf
Limburg
BRITSCHE VLOOT IN GEVECHT MET
JAPANSCHE OORLOGSBODEMS.
Volgens United Press heeft radio-To-
kio medegedeeld, dat Britsche oorlogs
bodems en vliegtuigen in contact geko
men zijn met de Japansche vlooteenhe-
den, die in de Golf van Bengalen ope-
reeren.
Radio-Tokio verklaart, dat het de Ja-
piartsche eenheden zijn, die den strijd
hebben aangebonden.
4 April 1942.
De heer S. Tj. Postma alhier behaalde het
diploma aan de Rijkslandbouwwinterschool
te Leeuwarden.
pn-
DE STRIJD OP DE PHILIPPIJNENj
Te Washington is officieel medege
deeld, dat de Amerikaansche troepen op
het schiereiland Balanga zich in den
nacht van 7 op 8 April hebben terugge
trokken op voorbereide defensieve stel
lingen.
n»
ia
e
vitailleeringsscheepvaart hebben' Duit
sche duikbooten nieuwe groote succes
sen behaald. Zij brachten 16 vijandelijke
koopvaardijschepen met een gezamen-
lijken inhoud van 104.000 brt tot zinken,
waarvan 13 voor de Amerikaansche en
de overige voor de Afrikaansché kust.
V
f>ti-
iet
;.ten
'en
21
Hg
niet in dien zin, dat zij deze bijv, in een
staking zou omzetten, maar meer door
het getal harer leden waardoor zij recht
tot spreken ontleent. In dezen geest kan
de nieuwe gedachte in de vakbeweging
zeer ijuttig en heilzaam werken.
DIPLOMA BEHAALD.
7 April 1.942.
Aan de Rijkslandbotiwwinterschool te
(Leeuwarden /werd het diploma toege
kend aan onzen plaatsgenoot B. U. Yn-
tema.
VROUWENCLUB DORPSHUIS.
7 April 1942.
Dd Vrouwenclub uitgaande van het
Dorpshuis kwam door verschillende om
standigheden in het afgeloopen halfjaar
niet zoo trouw bijeen als andere jaren.
Bij lichte maan kwam men ’s avonds bij
een en anders des middags. De laatste
avond in dit seizoen werd feestelijk ge
vierd. Eenige bijdragen werden gegeven
die zeer in den smaak vielen. Ook de
verschillende tractaties werden op prijs
gesteld. Wel voldaan gingen de dames
naar huis met-het vaste voornemen de
club het volgende seizoen weer trouw
te bedoeken.
Mevr. H. Postma-Janssen bracht een
nauwkeurig verslag uit over het afge
loopen seizoen. Wegens gebrek aan ma
teriaal werd èr dit seizoen niet voor ’t
Dorpshuis gewerkt, maar namen de
vrouwen hun eigen werk van huis mee.
KUIS WERD.
;ei--
jus-
[oor
cht-
ho-
TEGENSTELLINGEN IN DE OORLOGS-
BERICHTGEVING.
De Japansche marine-operaties die op
5 April des ochtends begonnen zijn met
een aanval op Colombo, duren voort,
naar van welingelichte zijde wordt me
degedeeld. Er verluidt, dat de door den
vijand tot dusver geleden verliezen reeds
zeer aanzienlijk zijn. Het schijnt, dat de
Britten hun vloot geleidelijk uit de Indi
sche wateren terugtrekken, Aan Japan
sche zijde zijn voor de operaties om In-
dië ook duikbooten in den strijd gewor
pen.
In den loop van de marine-operaties
op 5 en 6 April zijn, naar Domei verder
meldt,-op den Indischen Oceaan twintig
vijandelijke schepen tot zinken gebracht.
Er zijn voortdurende S.O.S.- singnalen
van vijandelijke koopvaarders opgevan
gen.
De Japansche bladen voorzien een
groote uitbreiding van de operaties op
den Indischen Oceaan. De „Mijako”
meent te mogen verwachten, dat er
binnenkort-belangrijke zeeslagen in de
buurt van Indië zullen plaats hebben.
Het is tevens waarschijnlijk, dat Enge
land een sterke vloot zal zenden om de
Japanners te weerstaan, zelfs ten koste
van een verzwakking zijner vloten in
den Atlantischen Oceaan en in de Mid-
dellandsche Zee.
DE STRIJD IN BURMA.
Van het front 'in Burma meldt radio-
Delhi, dat de Britsche terugtocht aan
het front van de Irawady voortduurt. De
Britsche’troepen hebben Thayetmyo en
Allanmyo, 28 resp. 41 mijl ten^Noorden
van Prome, ontuimd §n de petroleum-
installaties vernield.
Een stad in Noord-Burma is Dinsdag
morgen door de Japansche luchtmacht
hevig gebombardeerd.
VLOOTOPERATIES IN DEN
INDISCHEN OCEAAN.
Het keizerlijk hoofdkwartier heeft
Donderdagmiddag om 5 uur bekend ge
maakt, dat Japansche strijdkrachten in
den loop der vlootoperaties op den In
dischen Oceaan tot 7 April een Britschen
kruiser van de Londonklasse (9950 ton)
en een van' de jpomwallklassie (9800
ton) tot zinken hebben gebracht.
Voorts zijn 21 koopvaardijschepen
met een. inhoud< van bijna 140.000 brt.
tot zinken gebracht, 23 met een inhoud
van bijna 102.000 brt. zwaar beschadigd
en 60 vijandelijke vliegtuigen neerge
schoten.
Drie loodsen, een reparatiewerkplaats
en andere belangrijke Installaties van
den vijand zijn ernstig beschadigd.
Bij de operaties verloren de Japan
sche strijdkrachten 5 vliegtuigen; zij
hadden geen schade aan oorlogssche
pen.
EERSTE PLECHTIGE H. MIS.
Het was voor de St. Franciscus-
parochie alhier op Tweeden Paaschdag
’n feestdag toen een der Parochiezonen
de WelEerw. Pater Hoekstra Ó.F.M. zijn
eerste H. Misoffer in de parochiekerk
opdroeg. Vooarfgegaan door een groote
stoet bruidjes werd de Neomist door ’n
drietal studievrienden en de pastoor der
parochie naar het altaar geleid.
Een familielid van pater Hoekstra
hield een feestpredikatie en schetste in
gevoelvolle woorden de groote taak van
den priester als bemiddelaar tusschen
God en de menschen.
In de Doele werd ’s middags een druk
bezochte receptie gehouden en om 4 uur
in de kerk een plechtig lof tot dankbaar
heid.
BRITSCHE VLIEGTUIGEN BOVEN
DUITSCHLAND.
Britsche vliegtuigen hebben naar aan
het D.N.B. wordt gemeld, in den nacht
van 8 op 9 April boven het Noordweste
lijk gebied van Duitschland bommen
uitgeworpen. In woonwijken werd scha
de aan gebouwen aangericht. De burger
bevolking leed verliezen aan dooden en
gewonden.
Volgens tot dusver ontvangen berich
ten werden drie der aanvallende bom
menwerpers neergeschoten.
FILMAVOND IN DE DOELE.
Zondagavond gaat in de Doele de be
kende film „Verbannen” met Sarah
Leander in de hoofdrol. „Verbannen” is
een meesterlijke film die iedereen boeien
zal. Van het begin tot het einde wordt
de aandacht gespannen gehouden, door
dat er telkens nieuwe onverwachte wen
dingen ontstaan.
Het Handelsblad schrijft over deze
film: „Een rol van beteekenis en in een
4 April 1942.
Onder voorzitterschap van den heer W. K.
Postma werd Zaterdagavond de jaarverga
dering gehouden van de kaatsvereen. „Kims-
werd”.
Het verslag van den penningm. luidde als
volgt: Ontvangsten f 1134.95, uitgaven
f 1060.52’/2> voordeelig saldo f 74.42'/2. De
heer M. P. van Straten werd met algemee-
ne stemmen als bestuurslid herkozen. Als
afgevaardigde naar de algemeene vergade
ring werd benoemd de heer J. K. Westra.
Aangaande de te houden wedstrijden werd
het bestuur vrij mandaat verleend.
waarin opgenomen
po cent
7 cent
tentieS
Wanneef men als natuurliefhebber op
een zonnige middag een wandeling door
of langs de weilanden maakt, dan valt
het onmiddellijk op, hoe vlug in de laat
ste week de kleur van het gras begint
te veranderen. Waar voor ’n dag of 10
geleden nog een bruingrijze kleur over-
heerschte begint nu het jonge groen
reeds aardig op te komen.
Een nieuwe periode van zaaien
en spitten en naar we hopen een voor
spoedig oogsten is weer aangebroken
en hoewel alles om ons heen nog
conker en triest weinig uitzicht biedt
•jp een rustig instellen in de voedsel
voorziening voor mensch en dier zien we
toch met geheel andere o^gen de toe
komst tegemoet.
De groote zorg van den strengen win
ter is weggevallen en met de koesteren
de zonnestralen komt over de mensch-
heid een nieuwe energie, een wil tof
werken, mogelijk ook eindelijk eens de
ernstige wil tot samenwerking.
Teveel hebben we in de afgeloopen
jaren naast elkaar geleefd. De stad en
het platteland, de patroon en den arbei
der, de ambtenaar en den middenstand.
Slechts een kleine groep begreep, dat
ons volk zich moest aaneensluifpn, niet
in hondera kleinere groepeeringen, maar
In een massale volksgemeenschap, waar
in al die voren genoemde objecten wel
iswaar hun eigen taak hadden te ver
vullen, maar dan doordrongen van de
eene groote gemeenschapsgedachte voor
het volk, door het volk. Dan is er geen
rivaliteit mogelijk tusscjien stad en plat
teland^ tusschen patroon en arbeider,
omdat allen individueel doordrongen
zijn van de gemeenschapswil: de wil tot
samenwerking, doordrongen ook van de
gedachte, dat we voor die gemeenschap
moeten werken, maar ook moeten offe
ren. Dat laatste vooral zal in dezen tijd
nogal eens van de boeren gevraagd wor
den, niet een offer in geld of goederen,
maar een offer in ’t belang der Neder-
landsche voedselvoorziening. Het is on
tegenzeggelijk een offer voor elke boer
die met zijn veestapel meeleeft te moeten
meewerken aan een beperking van dezen
veestapel, te zorgen dat er zooveel mo
gelijk volle melk beschikbaar blijft om
dnze vetpositi^ zoo lang mogelijk op
peil te houden en niet meer vee op zijn
bedrijf aan te houden dan hij voederen
kan met op eigen bedrijf geteelde pro
ductie.
Ter wille van de voedselvoorziening is
fer veel grasland gescheurd, ergo komt
er dit jaar minder gras en dus minder
hooi en de vraag met hoeveel stuks vee
zal ik de komende winter doorkomen?
moet reeds nu gesteld en in practijk ge
bracht worden. Daarom ook is van re-
geeringszijde de verplichting opgelegd
alle kalveren die geen belofte voor de
toekomst inhouden, nu reeds voor de
consumptie te bestemmen. Men dient
daarmee een tweeledig doel. Ten eerste
blijft de melk die in veel gevallen voor
de opfok van deze kalveren wordt ge
bruikt, voor menschelijk voedsel be
schikbaar en ten tweede beteekent min
der kalveren, minder graseters in de wel
de en dus ruimer voer voor het melk
vee.
Uit deze logische en eenvoudige fei
ten spreekt duidelijk het groote belang
Van een
goede en gezonde boerenstand;
dat is een noodzakelijke voorwaarde
voor de toekomst van een volk.
Reeds in 1930 heeft de Führer van het
Duitsche rijk dit voor Duitschland voor
zien en in de volgende bewoordingen
vastgelegd:
„Het Duitsche volk en het.Duitsche
rijk k'an, in de toekomst slechts een boe
renvolk. én een boerenrijk zijn of het zal
weer óndergaan, zooals de rijken van de
Hohenstaufen en de Hohenzollerns on
dergegaan zijn, omdat zij vérgaten hun
volksche en economische zwaartepunt in
zich,zelf te zoeken. Alle slagen van het
noodlot, alle crises kunnen slechts over
wonnen worden, wanneer een gezonde,
krachtige boerenstand de levenbrengen
de grondslag van het volk vormt. Volken
die hun boerenstand aan een volks
vreemde geldzucht opofferden zijn nog
in alle tijden uit de geschiedenis verdwe-
nen.”
De situatie hier geteekend voor het
Duitsche rijk is in precies dezelfde vorm
van toepassing ook op ons land. Dit pro
bleem is van zoo diep ingrijpende be
teekenis ook voor ons volk, dat we
meerdere kolommen In ons blad noodig
zouden hebben om het ontstaan., het
wezen en de toekomst van deze zeer be
langrijke vraag afdoende te belichten.
We moeten dus noodgedwonen ons be
perken, ten einde nog eenige ruimte
JAPANNERS BEZETTEN ADMIRALI-
TEITSEILANDEN.
Een kleine formatie Japansche strijd
krachten zou volgens den Engelschen
nieuwsdienst de Admiraliteitseilanden
(ten N.O. van Nieuw-Guinea) hebben
bezet.
WEER ZESTIEN SCHEPEN TOT
ZINKEN GEBRACHT.
13 voor de Amerikaansche, 3 voor de
Afrikaarische kust.
Hoofdkwartier van den Führer, 8
April. (D.N.B.)In voortgezette aanval-
RECITEEREN.
7 Aprilt 1942,
Op een reciteerwedstrijd te Makkum,
uitgaande van een zangvereen. aldaar,
behaalde in de afd. luim de heer M, J.
Offringa een eerste prijs met de voor
dracht „Omke, koe wol fytfce”. In de
afd. ernst won mej. Lucie Bruinsma de
eerste prijk met de- voordracht „Myn
Fryske Sang”.
De prijzen bestonden uit fraai Mak-
kumer aardewerk.
VOETBAL.
R. E. S. I gaat een bezoek brengen
bij Sneek III en gezien de stand van de
competitielijst waar R. E. S., Sneek III
en C. A. B. II de onderste plaatsen be-
zettén, verwachten we een stevig par
tijtje voetbal.
Winnen onze stadgenooten deze wed
strijd en daartoe achten wij hen wel in
staat, dan valt er voor hen geen degra-
datiegevaar meer te vreezen.
R. E. S. III ontvangt Leeuwarden VI
en gezien de stevige overwinning van
de hoofdstedelingen op Harlingen III,
vreezen wij het ergste.
Ten slotte ontvangt het eerste adsp.-
elftal van R. S. hun plaatsgenooten n.l.
C. A. B. I adsp. De roodbroeken zullen
hun prachtkans voor het kampioenschap
in deze afdeeling niet verspelen.
ENKELE GREPEN UIT HET RADIO
PROGRAMMA VAN DE KQMENDE
WEEK.
Zondag 12 April. Hilv. I. 10.15. Zon
dagmorgen zonder zorgen door de Duit
sche Wehrmacht. Hilv. II. 10.30 uur.
Gooisch strijkorkest. 20.15. Omroep Sym-
phonie-orkest. 16.20. Lezing over de
bijen in de volkskunde.
Maandag 13 April. Hilv. I. 15.45 uur.
Ernstige muziek. 15 uur. Kookles. 16.45.
Luisterspfel voor de jeugd.
Dinsdag 14 April. Hilyl I. 14 uur. Het
kamerorkest „Ars nova et antiqua”.
Hilv. II. 10.40. De zuivelbereiding voor
heen en thans.
Woensdag 15 April. Hilv. I. 13 uur.
De bereiding van kaasr en boter.
Donderdag 16 April. Hilv. I. 17.30 en
18J15. 'Luchtig programma tonder den
titel „Varia”. 19.10. Concert Omroep
Symphonieorkest.
Vrijdag 17 April. Hilv II. 11.30. Ern
stige muziek. 13 uur. iGevarieerd mid
dagprogramma. Hilv. I. 19 uur. Pro
ductieslag 1942.
Zaterdag 18 April. Streekdag voor
HET TREFFEN IN HET SKAGERRAK.
Omtrent de in het weermachtbericht
vermelde vernietiging van Noorsche
schepen door Duitsche zeestrijdkrachten
deelt hef opperbevel van de weermacht
nog eenige bijzonderheden mede, waar
uit blijkt, dat de in de haven van Go-
tenburg liggende schepen probeerden
naar Engeland over te steken.
Zij werden buiten de Zweedsche ter
ritoriale wateren door de Duitsche pa
trouillevaartuigen in het Skagerrak aan
gehouden. Deze brachten de tankboot
Storsten en het schip Gudvang in een
artilleriegèvecht tot zinken. De walvisch-
vaarder Skytteren, de tankboot Bucca
neer en het schip Charente onttrokken
zich aan de aanhouding door zich zelf
1 tot zinken te brengen. De schepen Dicto
en Lionel trokken zich in de Zweedsche
territoriale wateren terug om weer Go-
tenburg binnen te loopen. De tankboot
Rigmor werd door de luchtmacht tot zin
ken gebracht. De tankboot Newton ont
kwam.
Van de bemanningen der schepen, die
overwegend'uit Britten bestonden, wer
den door de Duitsche zeestrijdkrachten
235 man gered en gevangen genomen.
Het succes tegen de gewapende Noor
sche schepen is te danken aan het op
treden van de patrouillevaartuigen - en
aan de goede samenwerking met de
luchtmacht.
ITAL. WEERMACHTSBERICHT.
Alexandria gebombardeerd.
Het weermachtsberichf luidt:
In het Oostelijk deel van Cyrenaica
heeft de vijand onder den druk van onze
afdeelingen enkele vooruitgeschoven
stellingen ontruimd.
Het viootsteunpunt Alexandrjë is in
den nacht van 6 op 7 April door vlieg
tuigen van de as hevig aangevallen.
Talrijke bommen van het zwaarsje kali
ber werden boven het havengebied uit
geworpen en hebben aanzienlijke scha
de toegebracht aan de militaire en in
dustrieel inrichtingen, die herhaaldelijk
getroffen en in brand gestoken werden.
Opnieuw werden hevige luchtaanval
len op Malta ondernomen. Duitsche es
cadrilles plaatsten treffers op werkplaat
sen en opslagplaatsen op het eiland en
brachten enkele luchtdoelbatterijen tot
zwijgen. Een torpedojager werd bescha
digd.
Bij een vijandelijken luchtaanval op
Bengazi werden 10 Arabieren gedood of
gewond. Een Engelsch vliegtuig werd
door het luchtdoelgeschut van Derna bij
den in het weermachtbericht van 7 April
gemelden aanval neergeschoten. Voorts
hebben Duitsche jagers nog een En
gelsch vliegtuig neergehaald ter hoogte
van'Kreta. Een onzer vliegtuigen is niet
op zijn steunpunt,teruggekeerd.
ro 8792$
d
r
f
over te houden voor een ander niet min- i
der belangrijk feit, n.l.,
het bevolkingsprobleem. i
Vooral in onzen tijd is de vraag „hoe 1
zullen we onze 9 millioen tellende be- 1
volking kunnen voeden met de produc-
ten van eigen bodem?” zeer actueel ge
worden.
De plotselinge verbreking van de
overzeesche handel heeft dit vraagstuk
nog veel actueeler gemaakt. Niet alleen
de vraag: hoe moet deze bevolking wor
den gevoed? maar ook: hoe moet deze
aan het werk gehouden worden nu de
aanvoef van grondstoffen stagneert? j
Naast deze vragen rijzen dan weer an-
dere als: zal de bevolking van ons land
blijvend toenemen? hoe is het productie
apparaat in verhouding tot de bevol
kingsaanwas gegroeid?
In het weekblad Economische Statisti
sche berichten komt prof, de Vries tot
deze conclusie, dat het bevolkingsvraag
stuk een probleem is van nationale en
internationale organisatie. De beheer-
sching van de natuurkrachten door den
mensch en zijn organisatievermogen zijn
in tot dusver ongekende mate gestegen.
Wanneer wij zouden kunnen leeren deze
in dienst te stellen niet van vernietiging
maar vaji gezamenlijke opbouw, wan
neer wij in de verscheidenheid de een
heid zouden hervinden, zou de gedach
te aan plaatselijke overbevolking uit on
ze gezichtskring verdwijnen.
In ditzelfde tijdschrift geeft Jhr. mr.
Schuurbeque Boeye eenige interessante
cijfers over de bevolkingsgroei ,en de
vejrdeeljng over) de; verschillende pro
vincies..
Van 1 Januari 1900 tot 1 Januari 1941
was de toename in procenten
1941 in van 1900
146
169'
126
126
166
195
176
189
118
190
220
In enkele afzonderlijke deelen was die
groei zelfs zeer sterk, zooals bijv, in
de mijnstreek (477), het Gooi (371) in
het Oostelijk industriegebied van Noord-
Brabaht (363), daarentegen weer zeer
langzaam in de Friesche Waddeneilan
den (93) en de Noord-Friesche bouw-
streek (108).
In het artikel van dr. L. Bakker Schut
en den heer Zeegers wordt'uiteengezet,
waarom de groei der steden, de vesti
ging van de industrieën en de ontginning
van- gronden niet meer uitsluitend aan
het particulier initiatief kunnen worden
overgelaten. Terreinverkwisting moet
worden tegengegaan, bevorderd moet
worden, dat voor industrie gunstig ge- 1
legen terreinen niet voor andere doel
einden in gebruik worden genomen en
voorkomen moet worden dat de indus-
strie zich neerzet op plaatsen, waar dit
uit economisch en sociaal oogpunt onge-
wenscht is.
Zooals we in den aanhef van dit over
zicht met een zeker optimisme het nieu
we voorjaar begroeten, moesten we ook
op sociaal terrein de nieuwe vorm, waar
in de vakbeweging zich de laatste maan
den ontwikkelt met belangstelling aan
vaarden. Dat dit in alle kringen nog
niet is doorgedrongen, mag voor een
groot deel worden geweten aan onkunde
en een zich angstvallig vasthouden aan
oude ingeroeste doelstellingen.
Voorheen was de vakbeweging meer
het strijdorgaan, thans is de functie van
de yakbeweging meer van socialen aard.
We zouden dit eigenlijk zoo willen
formuleeren,, dat de tegenwoordige vak
beweging in zekeren zin de taak van
het parlement als volksvertegenwoordi
ging heeft overgenomen. Daardoor is
zij van strijdorganisatie geworden een
apparaat tot sociale ordening die de be
langen van een groot deel van het wer
kende volk dient te kunnen bevorderen.
Als zoodanig is de vakbeweging van nu
een volksvertegenwoordiging in den goe
den zin van het woord. Zonder zich te
laten leiden door partij-politieke tegen
stellingen kan zij op haar terrein zeer
nuttig werk verrichten. De meening is
wel eens gelanceerd dat hef lidmaat
schap daardoor aan belang heeft Inge
boet, omdat zooals men dan verder re
deneert de machtsmiddelen in de oude
teieekenis niet meer meespreken. Dat len op de Amerikaansche en Britsche ra
in de nieuwe vorm thans geen strijd
meet kan worden gevoerd, beteekent
evenwel niet, dat daardoor de activiteit
van de vakbeweging verslapt.
Er zijn ook nu nog weerstanden te
overwinnen, waarbij de kracht van de
massa wel degelijk Invloed uitoefent,
HOOFDREDACTEUR j. D. OSINGA,
NIEUWMARKT 29, BOLSWARD.
film, die succes bij het groote publiek
belooft.”
De Maasbode oordeelt als volgt: „Het
spreken en zingen van Sarah Leander
is van een vreemde donkerte. De per
soonlijkheid, welke van het witte doek
tot ons spreekt is als een ondoorgrond-
baar, mysterie.’*
Verschijnt DINSDAGS-en
VRIJDAGSAVONDS.
Leesgeld fr. p. p. per hali jaar f 1.57
Buiten de provincie f 2.10; inn. 15 c.
Voor het Buitenland f 7.35 per jaar.
teesg. p. looper 42 ct. p. kwartaal.
i
t
r
l
I
1
C'.;>
►o
e-
n>
et
li
s
en
SWARD
DE JONG s NIEUWSBLAD
