Revue van de week.
De Oorlog
De Bolswardsche Courant en Westergoo
4
3
B
38SJ Jaargang
Vrtfdag 15 Mei 1942
No. 39
Uitgever Fa. A. J. OSINGA, Marktstraat, BOLSWARD
UI
Stadsnieuws.
Officieel orgaan der gemeenten Bolsward, Wonseradeel en Hennaarderadeel
A Telefoon No. 451
K
waren
Steenwijk. Eedsaflegging op den Führer door 400 Ned. Arbeidsdienstmannen,
Verschillende teekenen wijzen er op,
dat de bezettende macht in ons land de
teugels wat strakker begint aan te ha
len.
Verschijnt DINSDAGS- en
VRIJDAGSAVONDS.
Leesgeld fr. p. p. per hall jaar f 1.57
Buiten de provincie f 2.10; inn. 15 c.
Voor het Buitenland f 7.35 per jaar.
Leesg. p. looper 42 ct. p. kwartaal.
A 4 7 17 n 11 p r ij i n,
I ‘vi ij .i..;i. 100 ct.
ilki m.ni, mc«r 6 ct,
Tusschen de tekst dubb. prijs.
Giro no. 87926.
FRIESCHE UITVAARTVERZORGING,
AFD. BOLSWARD.
Voorzitter Mol opende j.l. Woensdag
avond deze slecht bezochte jaarvergade
ring in het Convent De afd. Bolsward
heeft ook dit jaar weer uitstekend ge
werkt en dank zij haar activiteit is er
hiör veel verbetering gebracht in het
begrafeniswezen.
Notulejn van die vorigej vergadering
worden gelezen en goedgekeurd. Uit ’t
jaarverslag memoreeren we, dat het
sterftecijfer in Bolsward zeer normaal
is. Het aantal aangesloten huisgezinnen
bedraagt thans 170, In totaal werden nu
reeds 28 uitvaarten verzorgd, waarvan
13 in het afgeloopen jaar.
Het bestuur onderging geen wijziging.
In Juli is een extra bestuursvergadering
gehouden ter bespreking van het uit-
vaartfonds Met eert beroep op allen om
de vereen, met de daad te steunen, be
sluit de secretaris zijn jaarverslag.
Het financieel verslag is, nu alles over
de Centrale kas te Leeuwarden loopt,
van minder belang en door een vergis
sing waren de gegevens niet aanwezig.
De heer Van der Sleen van Leeuwar
den vertelde een en ander over de alge-
meene toestand van de vereeniging. Er
staan waarschijnlijk groote veranderin
gen te gebeuren, zoowel in de orga
nisatie der diverse uitvaartvereen., als in
de particuliere ondernemingen. Reeds nu
sluiten zich bijna alle uitvaartvereen. aan
bij het Centraal Genootschap, waardoor
een krachtige onderlinge band wordt ge
schapen.
De periodiek aftredende bestuursleden
werden herbenoemd.
welke zich vrijwillig voor het Oosten meldden.
Arbeiders en Kantoorbedienden
schenkt hier aandacht aan!
Wanneer de beschikbare arbeid
juist verdeeld wordt, kan iedereen
werk vinden. Het verwisselen van
betrekking in de bedrijven heeft
ten doel dat werklooze arbeiders
met veel kinderen en oudere Ne
derlanders in het arbeidsproces
worden opgenomen. Wanneer
daartoe van jonge en krachtige
menschen eens gevergd wordt ar
beid in Duitlschland te verrichten,
is dat dan onrechtvaardig? Wees
eerlijk, hoe denk je daarover?
:1-
thans met volkomen leege handen en
de eenige, van wlen ons volk nog iets
te verwachten heeft, zijt gij. De 14de
December van het vorig jaar is gewor
den tot een hoogtepunt in de beweging.
Toen werden alle politieke partijen in
Nederland weggevaagd, behalve wij,
omdat wij de dragers zijn van de natio-
naal-socialistische gedachte. Wij weten
het: er rust nog een zware verplichting
op ons, maar wij beloven u, dat wij, zoo
mogelijk, onze krachten zullen verdub
belen om plichtsgetrouw en blijmoedig
voor u een ruggesteun te zijn op den
weg, die voor ons volk ligt en die eens
zal leiden tot de grootheid van het Ne-
derlandsche volk.”
Ir. Huygen bood hierna ir. Mussert
een bedrag van f 110.000 aan, er aan
toevoegende, dat dit vermoedelijk nog
wel tot f 130.000 zou aangroeien.
Ir. Mussert heeft met een enkel woord
voor dit geschenk dank gezegd en er
aan toegevoegd, dat niet alleen voor de
achterblijvende kinderen van gevallen
kameraden een spaarbankboekje zal
worden aangeschaft, doch dat tevens
voor het overblijvende geld het aantal
N. S. B.-kindertehuizen zal worden uit
gebreid.
UIT HET HOOFDKWARTIER VAN
DEN FülJRER, 13 Mei
opperbevel van de Duitsche weermacht
maakt het volgende exitra-,bericht be
kend:
De veldslag, die gevolgd is op de
doorbraak, van de landengte van Kïrtsj,
is beslist. Hij is geëindigd met de ver
nietiging van de aldaar overrompelde
en ingesloten strijdkrachten van den vij
and. Tot dusver heeft de vijand meer
dan 40.000 manschappen aan gevange
nen, 197 vechtwagens, 598 stukken ge
schut en 260 vliegtuigen verloren. Tal
loos veel ander oorlogsmateriaal werd
buitgemaakt of vernield.
De achtervolging van de verslagen
nesten van jden vijand jn de richting
Kertsj wordt onvermoeid voortgezet.
J. D. OSINGA,
BOLSWARD.
De strenge straffen
tegen de hamsteraars, de bonnenzwen
delaars en de saboteurs zijn voor het Ne-
derlandsche volk even zoovele waar
schuwingen om zich toch eindelijk eens
te bezinnen in >de werkelijke verhoudin
gen waaronder we leven. Wanneer het
dezen zomer hard tegen hard zal gaan,
denkt men dan werkelijk, dat wij in Ne
derland er zonder kleerscheuren af zul
len komen? Geen denken aan. De be
trekkelijke rust waaronder we nu twee
jaar geleefd hebben, zal, nu de eindbe
slissing nadert, wel eens op voor ons
zeer onaangename wijze worden ver
stoord. Een waarschuwend woord tot
hen, die trachten in troebel water te vis-
schen is daarom niet misplaatst.
Den laatsten tijd wordt in verschillen
de kringen nogal erg enthousiast ge
sproken over een Engelsche invasie op
het Europeesche vasteland. Soms staat
men verbaasd over de naïviteit, waar
mee een dergelijke ernstige zaak wordt
beredeneerd. Wanneer het al ooit zoo
ver komt, dat Engeland een serieuze po
ging zal doen den strijd met het Duitsche
leger aan te binden dan dienen deze na
ïeve anti-menschen wel te bedenken, dat
het dan geen wandelingetje wordt naar
den Rijn, maar een harde strijd. Ook
mogen diezelfde groepen wel eens be
denken dat ons mootfe Nederland het
slagveld zou kunnen worden en we even
tueel op de brandende puinhoopen van
onze steden en dorpen de blijde Inkom-
ste van de Engelsche bevrijders kunnen
vieren. Dat is geen optimistisch beeld
wat we u schilderen, maar gezien het
achterbaksche gewroet van heel veel
anti-menschen in ons land is deze zeer
ernstige waarschuwing niet overbodig.
We leven nu in het beslissende stadium
van den oorlog en dit kan niet zonder
meer aan ons land voorbijgaan. Wan
neer we niet mee willen werken aan den
opbouw van het nieuwe Europa is onze
eigen zaak. We zullen de gevolgen
daarvan op den duur moeten dragen,
maar in het stadium, waarin thans de
strijd verkeert, is tegenwerking of een
stille sabotage niet meer geoorloofd. De
vredige periode midden tusschen het
oorlogsgewoel die we nu bijna twee jaar
hebben Jmeefeemaakt, zou dejre zomer
wel eens kunnen veranderen In een tijd
perk van onrust
Er komt een zomer (aldus een zeer
bekende radiospreker) waarin de sol
daten het voor het zeggen zullen hebben;
voor de saboteurs, zwarte handelaars,
vetrzetjespeflers en complottanten komt
er een gevaarlijke tijd. Blijft de groote
meerderheid van ons volk verstandig dan
komen we er met ons allen wel door
heen.
De verjaardag van
Ir. Mussert.
Huldiging door het personeel
van het Hoofdkwartier.
Geheel overeenkomstig de wensch van
den leider der N. S. B., ir. Mussert, droeg
de viering van zijn 48e verjaardag een
zeer sober karakter.
De eerste feestelijkheden hadden
plaats in de Stadsschouwburg, waar de
leider precies tien uur arriveerde; De
stecr.pgeneraal van het hoofdkwartier,
ir. Huygen, sprak er zijn groote vreugde
over uit, als eerste namens het perso
neel van het hoofdkwarter ir. Mussert
de beste wenschen te kunnen aanbieden.
„Er ligt,” zoo vervolgde spreker, „een
heel moeilijk jaar achter ons. Een maand
nadat wij het vorige jaar uw verjaar
dag vierden, begon de strijd tegen het
bolsjewistische monster. U hebt ons toen
opgewekt, deel te nemen aan den strijd
aan het Oostfront en sindsdien hebben
niet alleen eenige duizenden aan uw
oproep gevolg gegeven, doch ook zijn
reeds eenige honderden in den strijd ge
bleven voor de vrijheid en de toekomst
van ons volk.”
Vervolgens wees spr.- er op, wat het
voor Ir. Mussert heeft beteekend, toen
bekend werd, dat naast Nederland, ook
Indië bezet was geworden. „Wij staan
Duitschland even groote bewondering
gewekt als de levendige, wereldomvat
tende koopmansgeest van de Nederlan
ders. Hoe eerder zich de volken evenwel
op de nieuwe feiten instellen, des te be
ter is het voor hen zelf. Een geweldig
hervormingsproces voltrekt zich in onze
dagen. Dit blijft vanzelfsprekend op ’t
sociale leven niet zonder uitwerking.
Wat dr. Ley echter sedert 1933 voor
de werkende menschen aan sociale ver
betering heeft bereikt, is een unicum en
heeft hem de liefde en aanhankelijkheid
van alle Duitsche arbeiders deelachtig
doen worden. Zijn grootste taken wach
ten hem nog. Sociale werken van onge-
dachten omvang en van richtinggevende
draagwijdte zijn op zijn initiatief in
voorbereiding.
Over dit groote omwentelipgsproces
dat zich ook in ons land voltrekt, heeft
kort geleden nog een deskundige, n.l.
prof. dr. Zimmermann gesproken. De in
dustrialisatie, aldus deze spreker, van
het einde der negentiende en het begin
der twintigste eeuw vormde de inleiding
tot ’n sociale revolutie. Onze geheele sa
menleving werd er door veranderd en ’t
gaat er nu om deze omwenteling mees
ter te worden. Met de uitbreiding van ’t
gebruik der machine ging een toeneming
van de massa gepaard. Spreker wees er
voorts op dat de staat geen begrip is,
doch realiteit. Als de sociale ontwikke
ling verandert, verandert ook de staat.
De staat waarin de massa op de juiste
wijze zal zijn ondergebracht moet zijn
autoritair en disciplinair, maar vooral
sociaal. De verwerkelijking van de so
ciale doeleinden beteekent geen staats
socialisme, doch alleen dat de oplossing
van de sociale spanningen door de mo
derne staat mogelijk is.
Een verder probleem van dezen tijd
vormt het geld, waaromtrent spr. op
merkte, dat een sterke staat het geld
beheerscht, terwijl ’n zwakke staat door
het geld wordt beheerscht. Het geld
moet echter ’n functie van den arbeid
worden, waarbij de staat de leiding
heeft; daarbij behoeft het goud geen rol
meer te spelen. Ook de prijs zal niet
meer aJs regulator* dienst doen,, doch
ook hiervoor zal de staat leidend moeten
olptreden. De ontwikkeling gaat thans
naar een nieuwe organisatie van de we
reldeconomie. Onder den drang der om
standigheden is thans Europa tot een
economische eenheid samengesmeed en
ook na den oorlog zal deze toestand be
stendigd blijven. Europa moet de uit de
techniek voortvloeiende vraagstukken
oplossen en vooral heeft het tot taak
de oplossing van het sociale probleem.
Europa heeft dit probleem doen ontstaan
en aldus besloot spreker zijn voordracht,
het moet er ook de oplossing voor vin
den.
vechten tusschen Duitsche patrouille
vaartuigen en lichte Britsche zeestrijd-
krachten plaats. Twee vijandelijke mo-
tortorpedobooten werden door voltref
fers beschadigd, een van onze booten is
gezonken.
De succesrijke aanvallen op Britsche
torpedobooten in het zeegebied ten Zui
den van Kreta, waarvan in het weer-
machtsbericht van gisteren melding werd
gemaakt, is uitgevoerd' door een for
matie gevechtsvliegtuigen die onder lei
ding stond van den drager van het eiken
loof van het Ijzeren Kruis, kapitein Hel-
big. Deze bracht zelf een der vijandelijke
torpedojagers door bommen tot zinken.
KRITE BOALSERT.
By Timme is Tiisdeitojoun de fjirtich-
ste jiergearkomste fen de Krite Boalsert
halden. De opkomst wier tige min, mar
det skynt wenst to wêzen.
Neidet foarsitter Noordenbos de gear-
komste iepene hat, hat de skriuwer F.
v. d. Spoel, in stikmannich notulen foar
to lézen en it jierforslach, Hjirüt blykt,
det de Krite yn 1941 opfierd hat: op de
2e Peaskedei „In poepetoer” en op de
1ste Krystdei „It fiere lok”. Fierder hat
op 1 Nov. it Ljeuwerter Kritetoaniel op
fierd „Kening Skaek” en is d’r op oan-
stean fen de Krite op 15 Juny in Fryske
preek halden troch Ds. J. Kalma.
Tige bilangryk is det d’r yn ’e hjerst
in folk- en gea leargong oprjuchte is,
dy’t troch 28 learlingen bisocht wirdt.
’t Is to hoopjen det dit fortuten dwaen
scil: It ledental giet stadich foariït. Ut
de sifers fen de ponghalder blykt det der
ynbard is f 1280.82 en ütjown f 1321.52
sadöt de Krite yn 1941 hwet ef^erüt
boerkq is.
BUstjursforkiezing.
De ófgeande leden J. Noordenbos en
F. v. d. Spoel wirde op ’e nij bineamd,
wylst yn it plak fen de hear Roek bi
neamd waerd de hear D. Hoitsma.
By de ynstjürde stikken wier in brief
fen in lid, dy’t frege ef it net mügiik
wier, det de twa nou yn Boalsert bi-
steandé toanieiselskippein ta ien sterk
seiskip wirde kinne. Ut it bisprek hjir-
oer hearden wy düdlik, det as soks net
bart, dit net oan de Krite Boalsert lizze
scil.
D’r scil bisocht wirde in goede lieder
tq krijen.
OOK IN LAPLAND LEED DE VIJAND
ZWARE VERLIEZEN.
Het opperbevel der weermacht deelt
verder mede:
In het zeegebied van ’t schiereiland
hebben gevechtsvliegtuigen gisteren vier
kleine transportschepen tot zinken ge
bracht en een groot aantal andere kust
vaartuigen beschadigd.
In Lapland verloor de vijand bij de
succesrijke afweergevechten van de
Duitsch-Finsche troepen in den sector
van Louhi van 24 April tot 10 Mei meer
dan 11000 man aan dooden.
Aan de kust van de Ijszee en in de
haven van Moermansk hadden gevechts
vliegtuigen en duikbommenwerpers bij
den strijd tegen scheepsdoelen bijzonder
succes. Zij vernietigden een vrachtschip
van 8000 brt alsmede een klein kust-
schip en beschadigden vier groote
transportschepen en verbindingsvaartui-
gen ten deele zoo ernstig, dat verwacht
mag worden^ dat nog meer fccheeps-
ruimte vernietigd is. In samenwerking
met de marine brachten gevechtsvlieg
tuigen bovendien bij de Noordkaap een
vijandelijke; duikboot tot zinken.
In luchtgevechten boven Malta scho
ten Duitsche en Italiaansche jagers, die
gebruikt werden ter bescherming van
eigen gevechtsvliegtuigen, elf Britsche
jagers van het type Spitfire neer. Drie
andere vijandelijke vliegtuigen werden
aan de kust van Noord-Afrika ten val
gebracht.
Bij aanvallen van de luchtmacht, die
overdag op militaire doelen aan de Zuid
kust van Engeland werden gedaan, richt
ten bomtreffers in havengebieden en fa-
brieksinstallaties belangrijke schade
aan.
Voor de Nederlandsche kust en aan
den ingang van het Kanaal vonden gis
teren en in den nacht verscheidene ge-
(D.N.B.). Het
:he weern
HOOFDREDACTEUR
NIEUWMARKT 29,
De rondvraag leverde verder geen
nieuws op.
SCHAAKCLUB „WESTERGO”.
Woensdagavond besloot de schaakclub
„Westergo” haar speelseizoen met een
simultaanwedstrijd in drie groepen. *Si-
multaanspelers P. Elzinga, R. Faber en
J. Dijkstra, ieder speelde tegen 8 perso
nen. Groep I speelde H. Vlagsma re-
mise, groep II wint K, Visser en groep
III wist J. Dijkstra allen te winnen. Een
aardige besluitavond.
Winnaars der 1ste competitie
als, volgt:
1ste klas nog niet beslist.
2e klas. Prijs: D. Frankena; 2e J. van
Dijk en 3e S. Radelaar.
3e klas A. Prijs: U. Rijpma, 2e A. de
Jong en 3e W. Kingma.
3e klas B. Prijs: H. Foekema, 2e J.
Zantman en 3e U. Nota.
2e Competitie gespeeld in combinatie
van 1 sterke speler en 1 minder sterk.
Winnaars: H. Foekema en H. Vlag
sma.
Groep B. winnaars R. Bosch, J. Visser
L. Andringa.
Het ledental der club was dit seizoen
in stijgende lijn. De kas sloot met een
klein saldo.
AMATEUR-CABARET-AVOND.
Deze aerste Amateur-Cabaret-avond,
door het strijkorkest „Andante” in el
kaar gezet, is een buitengewoon succes
geworden.
De Dqelezaal was meer dan vol. De
aankleeding van het tooneel was heel
aardig en reeds bij de eerste nummers
van Andante was de goede stemming er
in gebracht.
Het programma werd in een zeer vlot
tempo afgewerkt. Er was „elck wat
wils”, muziek, zang en voordracht. We
hadden een buitengewoon gemakkelijke
avond, omdat een critische beschouwing
behoort tot de taak van de jury. In alge-
meenen zin kunnen we wel constateeren,
dat dit programma zeer goed in den
smaak viel, getuige de stilte waarmede
in deze tjokvolle Doelezaal de diverse
nummertjes werden beluisterd.
De jury die een kleine wijziging had
ondergaan, bestond uit mevr. G. Andela-
Ruyter en de heeren A. van de Ven en
W. Ph. Hendriks.
Na de afwerking van het programma
werden /de p«ijswinnaa)rs aangewezen,
n.l..
1ste prijs: de heer M. Flapper, voordr.
2de prijs: The Mauna Kia’s.
3de prijs: mej. Lucie Bruinsma, voor
dracht.
4e prijs: Accordeon-duo mej. Kan en
de heer Vlaskamp.
PAARDENSPORT TE BOLSWARD.
Omtrent den paardensportdag op
Pinkster-Maandag a.s. zijn wij thans in
de gelegenheid onze lezers eenige nade
re mededeelingen te doen.
Het programma opent des morgeus
ongeveer tien uur met onderlinge dres-
suurwedstrijden voor de Leden van de
demonstreerende vereenigingen. Des
nam. 2 uur parade en inspectie der Lan
delijke Ruiters waarna het concours hip-
pique aanvangt in 3 klassen, n.l. de
lemietklasse en B en C open klasse voor
Friesch en Bovenl. ras.
Tusschen deze nos. door demonstratie
van dubbel tandemrijden en van 4-tallen
en 1 achttal. Speciale vermelding ver
dient dit achttal Friesche paarden van de
afdeeling „Huis ter Heide” met als aan
voerder de bekende stamboekhengst
„Nammele” terwijl het nummer „Klaver
tje Drie” gereden door de leden van
„Gaasterland” en „de Waterpoorters”
een bijzondere attractie is.
Als laatste nummer op het programma
prijkt het springconcours, waaraan door
14 ruiters wordt deelgenomen.
De jury bestaat uit de h.h. J. K. Schui-
ling te St. Jac. Par., B. Hopperus Buma
te Drachten, Dr. Wiechersma te St. Anna
Par., G. Bearda te Hardegarijp, H. J. van
Weperen en H. J. van Weperen Lzn. te
Oosterwolde, Jhr., Mr. P. M. Baerdt van
Sminia te Oldeboom, inspecteur en mej.
J. M. J. Alta te Oudemirdum, secr.esse.
Voor het concours-hippique de h.h. Dr.
J. Groenewold, S. B. Yntema en Nico v.
d. Werf.
Prijzen zijn reeds uitgeloofd door
Jonkvrouwe Q. J. J. van Swinderen te
Rijs, de EdelAchtb. Heer Burgemeester
van Bolsward, de h.h. J. H. Alta te Oude
mirdum en W. Folkerts te Bolsward,
het bestuur der Vereen, ter bev. van het
Vreemdelingenverkeer en de Vereen. t.b.
van de Paardensport te Bolsward.
Het muziekkorps „Hollandia” heeft
belangeloos haar muzikale diensten aan
geboden en zal in den namiddag een
concert geven. Bij gunstig weer zullen
stellig velen naar Bolsward trekken.
BENOEMINGEN.
Het Hoofd van de distributiedienst te
Bolsward heeft benoemd aan het distributie
kantoor te Bolsward tot kassier-waardema-
teriaal de heer W. M. Brandenburg, tot ad
ministratief ambtenaar de heer S. Kramer, tot
ambtenaren belast met de uitreiking van dis
tributiebescheiden de heeren P. Jorritsma en
P. Visser, allen alhier en aan het agentschap
in Hennaarderadeel tot ambtenaren, belast
met de uitreiking de heeren A. Tuinstra en
A. Reitsma ta Wonunals.
7 cent
Het bezoek van Dr. Lelj, de leider van
het Duitsche Arbeidsfront,
aan Nederland, zou men als een aanwij
zing kunnen beschouwen dat er belang
rijke ontwikkelingen op sociaal politiek
gebied gaande zijn, die door de komst
van Dr. Ley nog bevorderd en onder
steund kunnen worden.
Wanneer wij de oprichting van het
arbeidsfront in Nederland beschouwen,
dan beteekent dit allereerst de opheffing
van den klassenstrijd. In dit nieuwe ar
beidsfront komt de wil tot uiting om
het leven in de bedrijven op een nieuwe
basis te plaatsen. Dit beteekent, dat in
een bedrijf de ondernemer niet meer de
uitbuiter van den arbeider is en de ar
beider zich niet meer beschouwt als de
vijand van den ondernemer. Naast het
gezin als cel van de staat, komt dus de
bedrijfsgemeenschap als cel van de
volkshuishouding. Het zal ook in ons
land nog wel eenige moeite-kosten de
werkende Nederlanders met den juisten
geest te bezielen, maar met ’n doelbe
wuste leiding zal men deze arbeidsge
meenschap kunnen leiden in de goede
richting.
Het Nederlandsche arbeidsfront is
geen cople van het Duitsche. Duitsch
land is niet voornemens zijn eigen
staats- en sociale instellingen aan an
dere volken op te dringen. Wel echter
stelt het desgewenscht gaarne zijn raad
en steun ter beschikking.
Wanneer idr. Ley zich bereid heeft
verklaard zijn ervaringen ter beschik
king te stellen, dan bewijst hij hiermede
ook een vriend van Nederland te zijn.
Dr. Ley heeft Nederland en zijn men
schen steeds hoog geacht. Het hooge peil
van de Nederlandsche cultuur heeft bij
dr. Ley en trouwens in geheel
'et
:n
u
i
g
-jnt
cent
ntieS
DE JONG s NIEUWSBLAD
waarin opgenomen
.SWAT-
-0 8792#,
w
iet
