De Oorlog
Buitenlandsche Revue.
a
11
De Bolswardsche Courant en Westergoo
I H J
Fietsers, let op Uw vehikel!
I
1 J
cent
cent
.dies
5
sn
38^ Jaargang Dinsdag 26 Mei 1942 No. 42
f.
p ;h n.
Uitgever Fa. A. J. OSINGA, Marktstraat, BOLSWARD
I
urta
den
LUCTOR.
'aren
prijs-
1
r
1
soon
Het werk van de
Nederlandsche Volksdienst
Mij dunkt, dat hier geen commentaar
voor noodig is. Zoo erg is hiet reeds ge
worden in ons land. Dat het hard noo
dig is, dat er eens krassere maatregelen
worden genomen tegen de zwijntjes
jagers, zal een leder met mij eens zijn.
In een volgend artikel hoop ik dit nog
nader toe te lichten.
rt en
ustus
ei '42
„Degene, die Dinsdagavond om
streeks elf uur mijn Bato-fiets no.
78834 uit een tuin in de Lawick-
sche Allée heeft geleend, verzoek
ik dringend mij zelf als eerste
kooper voor het rijwiel te doen
gelden, daar ik het eiken dag noo
dig heb om mijn werk In Ede te
kunnen bereiken. Ik betaal dien
vinder contant f 100.plus een
half pond voor-oorlogsche rook
tabak en geef hem mijn eerewoord
dat er geen politiewerk van ge
maakt zal worden. Ook voor het
frame zonder banden loof ik een
goede belooning uit. Bij voorbaat
dank voor een sportieve mede
werking van nieuwen eigenaar”.
(Volgt onderteekening).
an»».
'ram
;ram
'ram
;raa
Verschijnt DINSDAGS- en
VRIJDAGSAVONDS.
Leesgeld fr. p. p. per hall jaar i 1.57
Buiten de provincie f 2.10; inn. 15 c.
Voor het Buitenland f 7.35 per jaar.
Leesg. p. looper 42 ct. p. kwartaal.
r.
run-
iteren
i en
211,
>r af
'ram
iter
liter
gram
gram
gram
goed bij de zwarte handelaren in de
fietsenbranche.
menteel alles overheerscht. Als de sche
pen die tot zinken worden gebracht, niet
in aantal verminderen, zullen de werven
der geallieerden, niettegenstaande haar
groote krachtsinspanning, niet in staat
zijn een evenwichtpositie tot stand te
brengen. De totale geleden verliezen aan
scheepsruimte op alle zeeën zouden
waarschijnlijk grooter zijn dan de ton
nage die daarvoor in de plaats kan wor
den gesteld. Een andere vraag, die we
ons meer dan eens stellen, is deze: Wat
heeft deze oorlog in de harten der men-
schen bewerkt? Is het een geloof aan een
betere toekomst, aan een ideaal, waar
voor al die offers met liefde gebracht
worden, of is het bij vele menschen duis
ter als de nacht, geen vertrouwen meer
in zich zelf en in de toekomst?
In het Engelsche tijdschrift The Spic-
tator treft men zoo nu en dan ingezon
den stukken aan, die beter dan officieel»
redevoeringen den graadmeter der pu
blieke opinie genoemd kunnen worden.
Uit vele van die beschouwingen zou
men kunnen vaststellen, dat deze oor
log moet worden gezien als een episode
in het 'verschrikkelijke drama van de
Westersche cultuurcrisis. Velen, neen
millioenen, zijn er in onze tegenwoordige
wereld, die geen houvast meer hebben,
die gegrepen worden door de angst van
een leven zonder zin, zonder zekerheid,
maar ook valt met ontstellende zeker
heid in die ingezonden artikelen te be
luisteren dat het ziekelijke cynisme van
de jeugd en de onverschilligheid en het
egoïsme van de menschen der middel
bare leeftijd een noodlottige rem zullen
worden voor al de verbeteringen, die
men zich voorstelt, dat uit dezen oorlog
geboren zullen worden.
We nemen de vrijheid een kort stukje
uit die artikelenreeks over te nemen om
dat dit gedeelte zeer duidelijk de menta
liteit aangeeft ook van groote groepen
onder de bewoners van het vasteland
van Europa.
„Behoeven wij slechts in leunstoelen
te zitten en in brieven aan de dagbla
den een massaal luchtoffensief tegen
Duitschland te wrlangen? Wellicht be
werken wij dat. Dat offensief zal dan
door de bloem der Engelsche jeugd uit
gevoerd worden. Welk geloof zal hun
kracht geven, als zij door sneeuw en re
gen vliegen, dwars tegen de schijnwer
pers en het spervuur in van de luchtdoel-
artillerie, elk oogenblik den aanval van
een Messcherschmidt verwacrtend? Mis
schien het bewustzijn, dat zij die massa’s
verdedigen, die de Albert-Hall bij een
box-match vullen, terwijl op de parkeer
plaatsen honderden auto’s staan als aan
fluiting van de benzinebesparing? Of dat
zij zich inzetten voor de afzetters, die
hun bui’del spekken met duistere zaken
op de zwarte markt, en er afkomen met
een geldboete, welke zij tienvoudig zou
den kunnen betalen In een handom
draaien? Willen wij in ernst beweren,
dat zij dédrvoor hun leven inzetten r”
Wanneer we dan ten slotte na deze
wel wat lange Pinksterbespiegeling te-
rugkeeren tot het actueele onderwerp
van dezen tijd, n.l. de oorlog, dan kun
nen we direct het feit vastleggen, dat er
in den algemeenen toestand weinig ver
andering gekomen is. Of de Duitschers
nu bij Kertsj de kustplaats van die naam
hebben veroverd, of de Russen bij
Charkov massale aanvallen doen, die ge
regeld te pletter loopen tegen de ijzeren
afweermuur van de Duitsche troepen, de
Japanners in Birma de Chineesche grens
HOOFDREDACTEUR
Zoo gaan we een nieuw oorlogsjaar
tegemoet. Wat hierin voor ons verbor
gen ligt; we weten het niet, maar dat
het minder ernstig zal worden dan de
afgeloopen jaren, daaraan gelooft nie
mand meer. Wel vindt men onder de
menschen optimisten en pessimisten. De
eene groep die er vast van overtuigd is
dat de oorlog dit jaar een einde neemt
en de andere groep die ons niet alleen
een nieuwe oorlogswinter maar ook een
nieuwe oorlogszomer in het vooruitzicht
stelt. Het optimisme is naar onze mee-
ning gebaseerd op de suggestie uit be
paalde hoek, die met moed en vertrou
wen de hoop op een gunstige keer in
dezen strijd tracht levendig te houden,
het pessimisme ziet naar de woorden van
Roosevelt, die nog pas geleden ter ge
legenheid van den vlootdag in Amerika
heeft verklaard: ,/ie oorlog zal nog lang
duren.”
Speurende naar de oorzaak van deze
pertinente verklaring, kunnen we maar
één oplossing vinden n.l. het probleem
der scheepsruimte. Amerika, zoowel als
Engeland, kunnen niets doen zonder
scheepsruimte, geen aanvoer van levens
middelen, van oorlogsmateriaal, van
grondstoffen, kortom alles en nog wat
is aangewezen op scheepsruimte.
Verschillende Amerlkaansche schrij
vers geven toe, dat dat probleem mo-
100
jlkj üLhL xüJi'f 6 ct,
Tusschen de tekst dubb. prijs.
Giro no. 87926.
I. D. OSINGA,
BOLSWARD.
Roemenië strijdt mee.
I Stafbesprekingen met konlng MlChaeL
In zijn specialen trein bespreekt da
konlng met Generaal Antonescu bat
verloop van de operaties aan he<
Oostfront
(V -Eur.-Bildmatr.dienst-P.K.
Pllhmann-m-)
Weer beleven we een Pinksterfeest in
Oorlogstijd. Wat een tegenstelling eigen
lijk tusschen den zin van het Pinkster
feest, n.l. dat wij vervuld zullen worden,
door den Heiligen Geest en onze ont»
redderde, op een chaos gelijkende we
reld.
Waar Is gebleven in de verantwoorde
lijke leiders der volkeren die geest Gods
die het verstand verlicht en de harten
bestuurt? HJet schijnt hoe) langer hoe
meer dat het gezonde verstand is ver
dwenen om plaats te maken voor de
haat en het egoïsme en toch, wanneer
we ooit weer werkelijke vrede op deze
wereld willen brengen, dan moeten we
terugkeeren tot de kern der tien gebo
den Gods. Bemint Uw naaste als U
zelven, gij zult niet doodslaan, en ver
geldt geen kwaad met kwaad. Wanneer
we den zip hiervan goed begrijpen, en
vooral daarnaar leven, dan alleen bestaat
er kans dat het egoïsme en de haat kun
nen worden uitgebannen. Laat ons ho
pen, dat God ons gebed op dit Pinkster
feest moge verhooren, dat Hij Zijn hei
ligen Geest moge zenden over alle men-
schen inzonderheid over hen die in deze
wereld de) zware velrantwoordeflljkHeid
der leiding hebben te dragen.
Ja, dat is juist het kardinale punt:
hoe komt het, dat de zwarte handelaren
zulke goede zaken maken in de fietsen-
en rijwielbandenbranche? Om iets te
kunnen vèrkoopen, moet men ook eerst
koopen. De zwarte fietsen- en banden
handelaren moeten dus op de een of an
dere wijze aan hun handelsobjecten ko
men.
En daar zit nu juist de kneep: want
voor de „bevoorrading” van die zwarte
handelaren zorgen de zwijntjesjagers,
ofwel: de fietsendieven. Dag aan dag
is er tegenwoordig een legertje fietsen
dieven in ons land aan het werk. Staat
er ergens een karretje onbeheerd, men
kan er van verzekerd zijn dat er spoedig
iemand is, die zich er over ontfermt. In
het gunstigste geval weet de politie nog
wel eens den dader en het karretje op
te sporen; in een minder gunstig geval
ontvangt de gedupeerde eigenaar1 na
verloop van eenigen tijd zijn vehikel
bandenloos terug omdat het gevon
den wordt, ergens langs een stillen weg,
door een of anderen goeden genius
en in de meeste gevallen ziet de eige
naar nooit meer zijn waardevol rijwiel
terug. Het verdwijnt al of niet „opge
knapt” in den zwarten handel. Misschien
rijdt er lang iemand anders op, die er
een „behoorlijke” som voor heeft be
taald.
De fietsendiefstallen beginnen de
laatste maanden een bedenkelijken om
vang aan te nemen. Wanneer men in
oogenschouw neemt, dat alleen al in Am
sterdam in 1941 ruim 20.000 rijwijelen
zijn gestolen (tegen in 1934 nog geen
9000), dan overdrijven wij niet, wanneer
wij zeggen, dat hier van een zwijntjes-
jagers-epidemie gesproken kan worden.
Hoe ver het al is» moge de volgende
advertentie bewijzen, geknipt uit „Greb
be- en Veluwepost” van 6 Mei:
Het opperbevel der weermacht maakt
bekend:
Op het schiereiland Kertsj zijn bij de
laatste zuiveringsacties nog 19.942 ge
vangenen binnengeütfacht, alsmede 36
pantserwagens, 264 kanonnen en een
pantsertrein buitgemaakt. Daarmede is
het in het weermachtbericht van 20 Mei
genoemde aantal gevangenen gestegen
hebben bereikt, de strijd in Lybië regel
matig heen en weer golft, het zijn alle
maal bijkomstige dingen, die ons niet
mogen afleiden van het kardinale punt,
dat de strijd begonnen is tusschen
Duitschland en Engeland en ook tus
schen die twee landen zal moeten wor
den uitgevochten.
In dezen strijd speelt het wapen der
blokkade een zeer belangrijke rol en wel
aan beide kanten. Het is ons inziens nu
maar de vraag wie hef langste zal kun
nen volhouden.
Men zou tot het wapen der blokkade
ook kunnen rekenen de diplomatieke ac
tie die onvermoeid wordt toegepast; de
missie van Cripps naar Britsch-Indië en
de druk op Turkije zou men als de meest
actueele op dit terrein kunnen be
schouwen.
Wat het eerste aangaat blijkt nu ach
teraf dat de mislukking van de onder-
handelingen van Cripps met de Indische
leiders voor een groot deel moet worden
toegeschreven aan de hernieuwde actie
van Ghandi, de Indische Mahatma. Toen
deze er van overtuigd was dat de En
gelsche regeering niet genegen was zijn
eisch| om de uitlevering van de politieke
macht in Indië aan de Congrespartij te
waarborgen, is hij direct begonnen met
moeilijkheden. Ghandi is van oordeel,
dat de Indische regeering het recht moet
krijgen met andere mogendheden ver
dragen te sluiten. Daarin ligt niet alleen
opgesloten het recht van een afzonder
lijke vrede met Japan, maar ook van het
volledig zelfbestuur over Indië.
Voor wat Turkije betreft, staan de za
ken even anders. Dit land is geheel,vrij,
maar wordt door het verloop van dezen
oorlog hiel langer hoe meer in het nauw
gedreven. Turkije wenscht niets liever
dan baas in eigen huis te blijven, maar
de druk die van geallieerden zoowel als
van Duitschen kant op dit land wordt
uitgeoefend, zou er onverhoopt toe kun
nen leiden dat Turkije ten einde raad
partij zal moeten kiezen. Aan welke kant
deze weegschaal uiteindelijk zal door
slaan, is nu nog niet te zeggen.
irdi
■3
Reeds in de laatste maanden van
het jaar 1941, na het begin van het
werk van den N.V.D., konden 8000
schoolgaande kinderen worden uitge
zonden voor een verblijf van 4—6
weken naar plaatsen, welke door hun
ligging en klimaat bij uitstek geschikt
waren voor hun gezondheid.
In het begin van 1942 is wederom
met de uitzending van kinderen een
begin gemaakt. Thans zijn 1000 kin
deren bij pleegouders in inrichtingen
ondergebracht, terwijl deze uitzendin
gen van week tot week in versterkte
mate voortgaan.
Met de moederuitzending werd in
Nederland een geheel nieuwe tak van
sociale verzorging begonnen. 50 hulp
behoevende moeders uit kinderrijke
gezinnen werden in mooie tehuizen
gedurende 4 weken opgenomen. Door
dit herstel van gezondheid werd groote
vreugde gebracht in vele gezinnen.
Een andere geheel nieuwe taak heeft
de N.V.D. eveneens op zich genomen,
door het aanvatten van de schooltand-
verzorging, door middel van vervoer
bare tandheelkundige klinieken.
Al naar gelang van behoefte kon de
N.V.D. in de daarvoor in aanmerking
komende huishoudingen zijn hiervoor
opgeleide krachten inzetten. De huis
houdelijke hulp heeft met 70 helpsters
reeds 24.500 dagen arbeid in de ge
zinnen verricht.
De algemeene bijstand van den
N.V.D. neemt een steeds grooteren
omvang aan. Vele duizenden families
werden met een ondersteuning ge
holpen. Zoo werd b.v. in Juli 1941
een bedrag uitgekeerd van f3287.55,
terwijl dit in December 1941 was ge
stegen tot f31.779 69.
Deze enkele gegevens toonen aan.
op welke wijze de N.V.D. ten behoeve
van de volksgezondheid speciaal in
kinderrijke gezinnen werkzaam is.
Daarnaast werden door den N.V.D
nog verschillende bijzondere opdrach
ten uitgevoerd door de inschakeling
in het werk der centrale keukens kul
den in de maand December 1 932 t>8
porties eten uitgegeven worden 3ii
bominslagen verleende de N V D. un-
gebreide hulp, tot een totaal bedrag
van f 100.000.
Deze maatregelen van sociale luo;
werden grootendeels hierdoor moge ijk
gemaakt, dat zich reeds een gro i
aantal leden, die ’n maandelijKsctn
bijdrage betalen, bij den N.V.D. heb
ben gemeld en dat zich een steeds
grooter aantal vrijwillige medewerkers
aanmeldt.
Bij een terugblik op dit zoo kort
bestaande werk van W.H.N. en N.V.D.
kan worden vastgesteld, dat beide
stichtingen een zeer groote taak op
sociaal terrein zullen hebben te ver
vullen,
BRITTEN GEDWONGEN OM DE
KAAP TE VAREN.
BERLIJN, 22 Mei. (D.N.B.). Het op
perbevel der weermacht deelt inzake de
jongste successen van het Duitsche duik-
bootwapen de volgende bijzonderheden
mede:
Ten Oosten van de Antillen viel een
Duitsche duikboot het in Glasgow thuis-
behoorende Britsche motorschip „Cape
of Good Hope”, ter grootte van 4963
brt., met succes aan. Het schip, dat zich,
volgens de verklaringen van den kapitein
op weg bevond van New York naar
Een fiets ip in dezen tijd een kostbaar
bezit. Nieuwe fietsen zijn op de bon en
men moet al zeer gefundeerd kunnen
aantoonen, dat men, beslist voor zijn
werkzaamheden een rijwiel noodig heeft
anders vangt men bot tijdens de aan
vrage op het distributiekantoor. Hetzelf
de is het geval, als men om een nieu
wen binnen- of buitenband komt Het is
dus zaak om zeer zuinig met de fiets
om te gaan en er niet meer mede te
rijden dan beslist noodzakelijk is. Im
mers, een groote categorie wielrijders,
die thans nog kunnen fietsen, dank zij
het feit, dat zij nog over een paar min
of meer goede banden beschikken, zul
len niet voor nieuwe banden in aanmer
king komen, omdat hun werkzaamheden
niet van dien aard zijn, dat ze van geen
ander vervoermiddel gebruik kunnen
maken, ofwel.den beenenwagen
kunnen gebruiken.
Het ligt voor de hand, dat dingen,
welke schaarsch worden en uitsluitend
via de distributie te verkrijgen zijn, ge
wilde objecten zijn voor den zwarten
handel. Dat 1» ook het geval met de rij
wielen en de banden. Op groote schaal
worden er op het oogenblik fietsen en
rijwielbanden te koop aangeboden. Wij
willen niet beweren, dat ieder rijwiel, of
liederen band, die per advertentie te koop
wordt aangeboden, afkomstig is van
diefstal, doch vast staat evenwel, dat
een groot aantal fietsen en banden, af
komstig van diefstal, op deze en andere
wijze verkocht worden. Wie wel eens
een kijkje neemt in de centra van den
Zwarten handel, weet, dat er op het
oogenblik fabelachtige hooge prijzen
worden betaald voor goede fietsen en
banden.
Een journalist is een brutaal mensch
Ik zeide dat reeds eerder in deze arti
kelen en zoodoende komt hij ook wel
eens daar, waar men op minder bona
fide wijze zaken doet in artikelen, die
meestal niet op een legale wijze zijn
verkregen. Een en ander heel voorzich
tig uitgedrukt En zoo heeft schrijver
dezes dezer dagen eens een kijkje geno.
men in een stad van ons land, waar
handel gedreven wordt in rijwielen en
onderdeden. Mag ik U enkele prijzen
noemen? Een prachtig nieuw rijwiel,
eerste klas fabrikaat, met goede, voor-
oorlogsche banden, moet een bedrag van
f350.opbrengen, en naar ik mij
heb laten verzekeren is dit nog niet
eens een hooge prijs.
Een nieuwe buitenband gaat van de
hand voor f 70.A f 80.en een
tweedehandsch binnenband, die er nog
heel behoorlijk uitziet, moet f 13 opbren
gen. Een d®orzichtige celluloid stel jas-
beschermers voor achterwiel kost f7.
(de normale prijs was vóór den oorlog
misschien f 1.10). En zoo gaat het maar
door. De prijzen van tweedehandsch
fietsen, met min of meer behoorlijke bin
nen- en buitenbanden, varieeren van
f70.tot f 150.En er zijn altijd koo-
pers genoeg, In 1de vijf minuten, dat
schrijver dezes even stond te kijken in
dit centra op klaarlichten dag in de
openlucht notabene werden liefst 2
nieuwe rijwielen verkocht, plus enkele
nieuwe en oude banden. De-zaken gaan I
Officiéél orgaan der gemeenten Bolsward, Wonseradeel en Hennaarderadeel
A Telefoon No. 451
FOOKf
miKiïAAR
Het internationale grootkapitaal heeft onze
boeren en arbeiders gemaakt tot slaven ea
knechten. Van geboorte en afstamming echter
zijn zij vrij I Daarom moeten hun ketenen ver-
brokenjworden, opdat zij met hun vrouwen
en kinderen weer vrij kunnen leven. De strijd
gaat tegen de geldbaronnen, voor een waarlijk
volksche adel. Werpt U in den strijd tegen
de volksverpestende plutocraten.
Treedt in de rijen der Nederlandsche S.S.
tot 169.198, de buit tot 284 pantserwa
gens en 1397 kanonnen. Gevechtsvlieg
tuigen wierpen in het havengebied van
Sebastopol een koopvaardijschip in
brand.
Nadat in den slag van Charkov alle
bolsjewistische aanvallen onder zeer
zware verliezen voor den tegenstander
waren afgeslagen, is het initiatief thans
in onze handen overgegaan.
Ten Z.O. van het Dmenmeer zette de
vijand zijn vergeefsche aanvallen voort.
In Lapland wonnen Duitsche troepen
bij een aanval verder terrein. Een in den
loop der gevechten ingesloten gevechts
groep van den vijand werd vernietigd.
In een haven op het schiereiland Kertsj
beschadigde de luchtmacht 3 vrij groote
koopvaardijschepen, waarvan 1 zoo
zwaar, dat aangenomen kan worden, dat
het vernietigd is.
Nachtjagers schoten de laatste dagen
aan het Oostelijke front verscheidene
bolsjewistische bommenwerpers en
transportvliegtuigen neer.
Op Malta werden de vliegvelden Hal-
far en Luca overdag en des nachts ge
bombardeerd. Andere luchtaanvallen
waren gericht tegen een Britsch lucht
steunpunt in Noord-Afrika.
Duitsche duikbooten hebben, zooals in
een extra-bericht id medegedeeld^ ten
Oosten van de Antillen, op de Caribische
Zeel en in de Golf van Mexico 20 vijan
delijke koopvaardijschepen, te zamen
11 >6000 brt. tot zinken gebracht. Een
andere duikboot drong over de Golf van
St. Lawrence tot in de St. Lawrence-
rivier door en bracht daar, in weerwil
van de bewapening door talrijke zee- en
luchtstrijdkrachten 3 schepen van 14000
brt. tot zinken. Daarmede heeft de vijan
delijke scheepvaart in de Amerikaansche
wateren in het bestek dezer operaties
weer 23 schepen met een gezamenlijken
inhoud van 125.600 brt. verloren.
Bij de succesvolle operaties van Duit
sche duikbooten in Amerikaansche wate
ren hebben de booten onder bevel van
de luitenants-ter-zee le klasse Thur-
mann, Wurdemann en Folkers zich bij
zonder onderscheiden.
reek
XQA,
t
r 605
f
f 20G
f -
f -
f -
f -
f -
f 28
f -
f -
f -
f -
f 38
f -
f -
f -
:-g.
iram
ajitfaR
artA
•8-
•g.
ante.
eken
gram
agen
•ants.
Wantde gelegenheid maakt den dief.
NIEUWMARKT 29,
J 'J
SWARD
8792Ó;
L
DE JONG s NIEUWSBLAD
waarin opgenomen