De Oorlog
Buit enlandsche Revue.
Als de groenten schaarsch zijn....
eten we brandnetels.
De Bolswardsche Courant en Westergoo
Stadsnieuws.
11
Uitgever Fa. A. J. OSINGA, Marktstraat, BOLSWARD
382^ Jaargang Dinsdag 30 Juni 1942 No. 52
Officieel orgaan der gemeenten Bolsward, Wonseradeel en Hennaarderadeel
A Telefoon No. 451
o» 1.
SOVJET-RUSSISCHE LEGERS AAN
van
ei
LUCTOR.
(0
rant
rant
der Europeesche landen. Speciaal werd
daarbij de nadruk gelegd op de geeste
lijke verwarring die veroorzaakt is door
de Britsch-bolsjewistische alliantie in de
ongerustheid welke overal zelfs bij
de z.g. geallieerde landen ontstaan
is wegens de solidariteit van de Engel-
sche en Amerikaansche democratie met
de Sovjetregeering.
President Salazar noemde dit „hef be-
angstigenste probleem van onzen tijd”.
Ik ben van meening, aldus Salazar, dat
het overdreven is te zeggen, dat Enge
land wenscht of voornemens is het com
munisme als de hoop van morgen te be
gunstigen, maar ik geef toe, dat er
velen zijn, die er belang bij hebben om
van een eventueele Engelsche overwin
ning een idiologische overwinning te
maken, die de hoofdschuldige aan de
wanorde en de fouten in Europa van
de laatste twintig jaar op hun plaatsen
zou terugbrengen. Het tegenwoordige
tijdvak zal onder een drievoudig teeken
staan: van de aut' riteit, van de arbeid
en van de sociale xoorzieningen.
Geen volk zal zich aan een sterk ge
zag, geen mensch zal zich aan de plicht
tot arbeid en, geen bedrijf en geen rijk
dom zal zich aan het criterium van zijn
sociale nuttigheid kunnen onttrekken,
zoo besloot Salazar zijn rede. Een beza
digd en wel doordacht oordeel, dat in
breede kringen belangstelling verdient.
Wanneer we dan ten slotte even de
balans opmaken van het eigenlijke oor-
logsterrein, dan blijkt in de eerste plaats
dat
SEBASTOPOL FEÏTELIJK NOO
SLECHTS EEN PUINHOOP.
MOSKOU, 27 Juni. (A.N.P.). De cor
respondent te Sebastopol van het blad
„De Roode Ster” heeft verklaard, dat de
kracht en de intensiteit van het vuur der
Duitsche artillerie al wat men tot nog toe
heeft gezien verre overtreffen.
De correspondent voegde hier nog aan
toe, dat de hevigheid der Duitsche aan
vallen van dag tot dag toenam en dat
de stad Sebastopol feitelijk nog slechts
een puinhoop is.
ITALIAANSCH WEERMACHTS-
BERICHT.
van Mersa Matroe.
Het Italiaansche weermachtbericht van
heden luidt:
Gisteren zijn eenheden der spil opge
rukt ten Zuidoosten van Mersa Matroe
Zij hebben den kustweg op een dertigtal
kilometers ten Oosten van Mersa Matroe
bereikt.
Eenige honderden krijgsgevangenen
werden binnengebracht, eenige tientallen
tanks en talrijke batterijen werden ver
nield.
Colonnes vrachtwagens en verkeers
knooppunten werden getroffen door onze
bommenwerpers achter het front van den
vijand. Tijdens luchtgevechten werden
vijf vijandelijke toestellen door Duitsche
jagers vernield. Drie onzer toestellen
zijn niet van de operaties van 26 en 27
Juni teruggekeerd.
Aan het Kanaal van Sicilië werden zes
Spitfires, ’die trachten een hulpwater-
vliegtuig aan te vallen snel opgevangen
door onze begeleidingsjagers, die er twee
brandend deden neerstorten.
In het Oosten van de Middellandsche
Zee is een geëscorteerd schip van 5000
ton getroffen door onze torpedovliegtui-
gen.
50
35
54 et
24
02
68
W
lINfi
de Engelschen in Lybië
een gevoelige klap hebben gekregen en
thans alle kracht moeten inspannen om
een verder opdringen der Duitsch-Ita-
liaansche troepen in Egypte te voorko
men. Een verder opdringen zou een ge
vaarlijke factor worden voor de verde
diging van het Suez-kanaal al geven we
direct foe, dat door de jongste successen
in de Middellandsche Zee deze door
tocht voor Engeland reeds veel aan
strategische waarde heeft ingeboet.
In het Oostfront
zijn geen opmerkelijke veranderingen te
bespeuren. De strijd om Sebastopol
duurt n°g steeds voort. Langzaam win
nen hier de Duitsch-Roemeensche troe
pen terrein, zoodat met een verovering
van deze vesting binnen afzienbaren tijd
rekening moet worden gehouden.
Van de
Japansche opmarsch
hoort men den laatsten tijd zeer weinig
nieuws. De strijd bepaalt zich; in hoofd
zaak tot de verovering van steunpunten,
zooals de Aleoeten waar volgens de
laatste berichten de Japansche ontsche
pingen hebben verricht. Eveneens werd
een belangrijke operatie ondernomen te
gen het eiland Vancouver, dat vlak on
der de Canadeesche kust ligt. Dit eiland,
zoo groot ongeveer als Java, verdedigt
belangrijke steden, zooals Seattle, het
centrum voor vliegtuigindustrie en is te
vens het eindpunt van de groote weg,
die thans gebouwd wordt en die Alaska
met de Vereen. Staten moet verbinden.
De slag op den Atlantischen Oceaan
kost Amerika en Engeland nog ëlken
dag bijna niet te vervangen scheeps-
ruimte en dit staat weer in nauw ver
band tot de moglijkheid van een tweede
front. Dat deze gedachte in de bovenge
noemde conferentie is besproken kan
men afleiden uit de instelling van een
Amerikaansch operatie-gebied in Europa
waarvoor generaal-majoor Eisenhower
als bevelhebber is benoemd.
Nog willen we even wijzen op het ge
rucht, dat generaal Wavell ernstig in
aanmerking komt als opvolger van Chur.
chili als minister van defensie.
A v t h uH k p i y b 113.
fe* tó faiAii iOÖ ct-
fe frijvi, iïiUf 6 Ct.
Tusschen de tekst dubb. prijs.
Giro no. 87926.
Veiiicliijiil i i. .LI».ib- en
VRJ >Db.
Li-CBgeld fr. p. p. per hall jaar f 1.57
Buiten de provincie f 2.10; inn. 15 c.
Voor het Buitenland f 7.35 per jaar.
Leesg. p. looper 42 ct. p. kwartaal.
naar Amerika (voor een conferentie met
president Roosevelt) de geheele pers
zich bezig hield met het mogelijke doel
van deze reis en de onderwerpen die
zouden worden besproken, zoo geeft nu
weer de terugkomst van Churchill aan
leiding tot diezelfde vragen, gissingen
en veronderstellingen. Officieel is nog
niets bekend van wat tusschen de beide
staatshoofden is besloten.
Het blijft dus vooralsnog bij de ver
onderstellingen die vorige week zijn uit
gesproken en die in de groote bladen
geen tegenspraak ontlokt hebben.
De Engelsche Labourafgevaardigde
Greenwood heeft de stemming in Enge
land juist getypeerd met deze woorden:
„Geheel het Engelsche volk
wacht met groote belangstelling op de
maatregelen die als het resultaat van
deze bespreking kunnen worden be
schouwd.”
Het is voor velen een verrassing ge
worden, dat ook de Sovjet-Unie aan deze
besprekingen heeft deelgenomen en on
willekeurig zal men zich de vraag stel
len: Was de deelneming van Litwinof
alleen noodig voor het bespreken der
militaire problemen van nu, of heeft men
op deze conferentie ook verder strekken
de besluiten genomen?
Enkele teekenen wijzen er op dat de
verhoudingen n& dezen oorlog wel de
gelijk zijn behandeld. In de eerste plaats
doet het eenigszins vreemd aan, dat
onze vroegere Koningin en een deel van
onze emlgranten-regeering
naar Amerika is uitgeweken.
Deze tweede vlucht heeft in Neder-
landsche handelskringen te Londen en in
de overzeesche gebieden zooals b.v. Cu
rasao een zekere teleurstelling en ont-
DE WOLCHOF TERUGGESLAGEN. sPiltroePen aan den kustweg ten Oosten
Doorbraakoffensief tot ontzet van
Leningrad daarmede mislukt.
Hoofdkwartier van den Führer. Het
opperbevel der weermacht maakt be
kend
In Februari van dit jaar hadden het
tweede Sovjet-Russische stormleger,
goocheling teweeg gebracht. Men ziet in
deze hernieuwde zetelverplaatsing een
directe aanwijzing, dat bij het jongste
Zooals bij het vertrek van Churchill Engelsch-Sovjet-Russische verdrag ook
ten aanzien van den status van het moe
derland vérgaande afspraken zijn ge
maakt. Wanneer de bolsjewiek als loon
voor een eventueele geallieerde overwin
ning de vrije hand wordt gegeven in
Europa, dus ook in Nederland, nou, dan
zijn we niet gelukkig.
Ten tweede zou men de opmerking
kunnen maken, dat d^ze zetelverplaat
sing in het belang is van de Indische be
zittingen, die alleen door Amerika weer
vrij kunnen worden gemaakt. Het blijft
dan evenwel nog een open vraag of de
Amerikaansche regeering bereid is bij
een eventueele overwinning, die gebie
den zonder meer terug te geven. De in
het afgeloopen jaar door Amerika uitge
voerde machtsuitbreiding heeft velen de
oogen geopend voor de werkelijke doel
stellingen van de Vereen. Staten. Het
pachten van Ehgelsche steunpunten, de
bezetting van de Deensche koloniën Ijs
land en Groenland, steunpunten in
Curasao, Suriname en Fransche koloniën
heeft geen ander doel dan uitbreiding
van de macht.
En ten derde willen we nog even wij
zen op de critiek die langzamerhand in
steeds scherpere vormen op de oorlogs-
voeringspolitiek van Churchill wordt uit
geoefend. Hierdoor wordt de positie van
Churchill verzwakt ten voordeele van
Sir Stafford Cripps, die steeds gepleit
heeft voor vérgaande samenwerking met
Rusland en erkenning der Sovjet-Unie,
als leidende macht in Europa.
De Portugeesche minister-president
Salazar heeft dezer dagen in een radio
rede gesproken over de politieke vraag
stukken en welke gevolgen de afloop van
den oorlog kan hebben op het
politieke regime
achtergrond en in het vergeetboek zijn
geraakt. En nu, in dezen tijd, waarin
weer naar andere voedingsmiddelen ge
zocht wordt, gaat men opnieuw aan
dacht schenken aan deze wilde groenten,
als we ze zoo eens mogen noemen.
Vergeet U niet, dat bijvoorbeeld de
suikerbiet ook eens een product was,
dat geheel in het wild groeide en hoog
stens als veevoeder werd gebruikt. Door
veredeling slaagde men er ten slotte in
een biet te kweeken, waaruit suiker ge
wonnen kon worden. Tijdens de Fran
sche overheersching kwam er geen sui
ker uit onze koloniën aan en toen wa
ren wij aangewezen op de suikerbiet.
Thans mogen wij ons gelukkig prijzen,
dat we menschen in ons land hebben
gehad, die deze biet hebben veredeld.
Daardoor is de suikerpositie in ons land
tenminste voor den duur van dezen oor
log vrij veilig.
Maar om nu op onze brandnetels
terug te komen. Wij weten dus, dat
brandnetels een hoog eiwit- en het
hoogste vitamine-c gehalte hebben. Er
zit dus een hooge voedingswaarde in.
Brandnetels kunnen bereid worden als
spinazie. Wil men ze zelf plukken, dan
neme men de bovenste blaadjes, de
kroon van de plant dus. Grijp de blaad
jes van onderen beet, dan prikken' ze bij
het afplukken niet.
Brandnetels kan men op verschillende
wijze eten. Hoofdzaak is, dat ze goed
gekookt worden. Men kan ze ook half of
half eten met raapstelen, terwijl brand
netels ook uitstekend dienst doen kun
nen als soepgroenten. Vreest U niet, dat
de brandnetels na het koken taai zullen
zijn. Men zou zulks denken, omdat de
planten er nu eenmaal taai uitzien. Maar
niets is minder waar. Brandnetels zijn
zelfs bijzonder malsch, als ze gekookt
zijn.
En zno zijn er nog meer in de natuur
groeiende planten en vruchten, die uit
stekend voor de consumptie geschikt
zijn. Het is natuurlijk onze schroom voor
het onbekende, dat ons weerhoudt een
proef te nemen. Een Nederlander gaat
nu eenmaal en terecht niet over
één nacht ijs. Maar toch zouden wij U
willen advlseeren, neemt eens een proef
met de brandnetels. Ik mag aannemen,
na wat ons hierover van bevoegde zijde
hierover verteld is, dat het best zal mee
vallen. Het gaat immers om de voedings
waarde. EP dat moet de hoofdzaak zijn
en opwegen tegen alle andere bezwaren.
In een volgend artikeltje nog het een
en ander over de andere planten en
vruchten, die eetbaar zijn en in de vrije
natuur groeien.
NEGENDE BRITSCHE LEGER
NAAR EGYPTE.
Syrië bijna geheel, Palestina
gedeeltelijk ontruimd.
Uit Syrië ontvangen berichten be
vestigen, dat het negende Britsehe
leger in Syrië sinds eenige dagen in
allerhaast is opgebroken en zich op
weg naar Egypte bevindt. Syrië wordt
daardoor bijna volledig, Palestina ge
deeltelijk ontruimd.
In beide landen heerscht een paniek
stemming. Men heeft den indruk van
een volledige ineenstqfting der posities,
welke tot dusver door de Engelschen
in Syrië en Palestina werden inge
nomen.
54 tï
24
02
68
Ongetwijfeld zal ik het met vele huis
vrouwen aan den stok krijgen, wanneer
ik zonder meer ga zeggen: Eet brand
netels als groente. Ik hoor zoo menige
huisvrouw, die in deze dagen schier
geen groente kan koopen, met een min
of meer boos gezicht zeggen: „Eet ze
zelf maar, als je ze zoo lekker vindt.
En ik moet eerlijk bekennen, zelf was
ik ook geneigd zooiets te zeggen, toen
ik te hooren kreeg, dat brandnetels zulk
een voortreffelijke groente was. En
toch...
De laatste dagen hebben we veel ge
lezen van de( brandnetels. Er hebben
recepten in de bladen gestaan en een
berichtje, dat de Utrechtsche groenten
veiling de eerste brandnetels aangekre
gen hebben. Een groentenhandelaar in
Utrecht je moet respect hebben voor
het initiatief heeft een partijtje brand
netels gekocht voor den wederverkoop.
A raison van 15 cent per pond konden
de Utrechtsche huismoeders brandnetels
koopen. De winkelier woog ze met hand
schoenen aan, want brandnetels prikken
nu eenmaal, zelfs als ze geplukt zijn.
Ik wilde wat meer weten van deze
brandnetels, zonder er door geprikt te
worden, en ik heb mijn licht opgestoken
bij iemand, die terzake kundig is, dus,
zooals wij dat met een' fjgeijkte term
noemen; iemand, die het wéten kan. Het
was Dr. Bettink, hoofd van den Medi-
schen dienst van den Nedenlandschen
Volks Dienst In de provincie Overijssel,
die dezer dagen het een en ander mede
deelde over verschillende natuurgroen-
ten, en -vruchten, welke wij steeds ver
smaad hebben, doch die toch een uitste
kend voedsel vormen.
Want men moet vooral in dezen tijd
dit niet vergeten: hetgeen wij eten, moet
voedingswaarde hebben. Het gaat niet
om een maagvulling, maar het gaat om
voedsel. Dat hebben wij in dezen tijd
van voedselschaarschte hard noodig.
Welnu, brandnetels hebben een hooge
voedingswaarde. Vergelijken wij brand
netels bijvoorbeeld met spinazie, dan
komen wij tot de conclusie, dat spinazie
2 eiwit bevat tegenover brandnetels
5.3 Bovendien hebben brandnetels
een zeer hoog vitamine-C gehalte, hoo-
ger dan iedere andere groente.
Meen nu niet, dat het eten van brand
netels een uitvinding is van ihet jaar
1942. Integendeel. De oudere menschen
in de Achterhoek van Gelderland zullen
U kunnen vertellen, dat twee generaties
geleden de brandnetels in het voorjaar
normaal als groente werden gegeten.
Het is echter de overvloed geweest,
waarin wij de laatste jaren hebben ge
leefd, waardoor de planten en vruchten,
die in de vrije natuur groeien, op den
BESLISSINGEN VAN DEN
BURGEMEESTER.
Aan IJ. Lammertsma is op zijn ver
zoek, met ingang van 1 Juli 1942,
eervol ontslag verleend uit zijn be
trekking van stoker aan de gasfabriek.
Bij besluit van den Secretaris-Ge-
neraal van het departement van Bin-
nenlandsche Zaken van 31 Januari 1942
is de mogelijkheid tot inkoop van pen
sioen voor ambtenaren verruimd. De
voor deze inkoop door de gemeente
te betalen bijdragen kunnen tot het
volle bedrag op de betrokkenen wor
den verhaald. De verordening tot ver
haal van bijdragen voor inkoop van
pensioen is aangevuld met de bepa
ling, dat vorenstaande, door de ge
meente Bolsward eventueel te betalen
bijdrage, tot het volle bedrag zullen
worden verhaald.
Teneinde in de toekomst uitvoering
te kunnen geven aan het uitbreidings
plan, voor het terrein tussen Rijksweg
43 en de stad, hebben verschillende
grond-aankopen en -ruilingen plaats
gehad.
In de eerste plaats fs van de firma
H. Lammertsma overgenomen 1242 M*
grond van de z.g. „helling,” voor het
aanleggen van een straat over dit ter
rein in aansluiting op de langs het
nieuwe kanaal en de rijksweg aan te
leggen straten, terwijl van den heer
Th. Mulder is overgenomen 139 M’
van zijn fabrieksterrein voor verbreding
van de straat langs de Qleibakkerij.
Voorts is overgedragen aan de firma
H. Lammertsma en de heren Th. Mul
der en S. Feenstra in totaal 5118 M*
CHURCHILLS TERUGKEER.
LISSABON, 27 Juni). (D.N^B.). Men
verwacht van Churchill, die vroeger is
teruggekeerd dan Vel^n hadden aan
genomen en die persoonlijk op de motie
van wantrouwen van sir John Wardlaw
Milne tegen de centrale oorlogsleiding
in het Lagerhuis zal antwoorden, een
scherpe rede, zoo meldt de Britsehe
nieuwsdienst.
Er zijn in het Lagerhuis ten minste 10
moties of amendementen omtrent de ge
beurtenissen in Lybië aanhangig ge
maakt. Churchill houdt thans rugge
spraak met zijn ambtgenooten in het
oorlogskabinet. Alvorens het Lagerhuis
weelf (bijeenkomt is het moge|ijk,j dat
Churchill een radiorede zal houden over
zijn besprekingen met president Roose
velt
De Britsehe nieuwsdienst meldt nog,
dat Churchill aan boord van een Bristol-
vliegboot uit de Vereen. Staten naar En
geland is teruggekeerd.
Nederlandsche en Vlaamsche vrijwil
ligers, met voortreffelijken steun van
de luchtvloot van generaal Keiler, na
een verbitterden strijd van maanden
in het moeilijkste terrein en onder de
ongunstigste weersomstandigheden,
deze vijandelijke legers in de eerste
plaats afgesneden van hun achter-
waartsche verbindingen, vervolgens
steeds dichter opeengedrongen en thans
definitief vernietigd.
Daardoor is het grootscheepsche
doorbraakoffensief van den vijand over
de Wolchof met het doel Leningrad
te ontzetten mislukt en geworden tot
een zwaren nederlaag van den tegen
stander. Den grootsten last van deze
zware gevechten hebben infanterie en
pioniers gedragen.
De vijand heeft volgens de thans
beschikbare gegevens verloren 32,759
gevangen, 649 stukken geschut, 171
tanks, 2904 machinegeweren, granaat
werpers en machinepistolen, benevens
een groote hoeveelheid andersoortig
oorlogstuig. De bloedige verliezen van
den vijand bedragen een veelvoud
van het aantal gevangenen.
EXTRA BERICHT VAN
HET DUITSCHE OPPERBEVEL.
Zestien vijandelijke schepen
tot zinken gebracht.
Het opperbevel der Duitsche weer
macht maakt bekend
Duitsche duikbooten hebben on
danks krachtige Amerikaansche afweer,
op de Caribische Zee, in de Golf van
Mexico, aan de Oostkust der Vereen.
Staten en op de Atlantische Oceaan
zestien schepen met een inhoud van
107.000 b.r.t., tot zinken gebracht.
Daarbij heeft zich de duikboot onder
leiding van den luitenant ter zee eerste
klasse Von Bülow, bijzonder onder
scheiden.
benevens onderdeden van het 52ste
en 59ste Sovjet-Russische leger kans
gezien door een aanval over de be
vroren Wolchof ten Noorden van het
llmenmeer een diepe deuk in het
Duitsche afweerfront tot stand te
brengen.
Onder aanvoering van cavalerie-
^eneraal Lindemann hebben troepen
van het leger en van de Waffen S.S.,
waaronder ook formaties Spaansche,
we
ram
/ek«r
211,
54.—
!54.-
rant
art er
JUStllf
i verse
10 g
grair
/eke
gram
weel
rants
54 ct.
24
02
68
36
20
HOOFDREDACTEUR
NIEUWMARKT 29,
rek*
k-g
gra
gra
rant
gra
gai
grai
grai x
grai
liter
liter
grar
grati
gran
l«gei
ran(>
I. D. OSINGA,
BOLSWARD.
Te Rhenen had de heropening plaats van Ouwehand's Dierenpark, dat op
18 Juni zijn 10-jarig bestaan vierde. De vele genoodigden hebben kennis
kunnen nemen van het geheel vernieuwde en verjongde Dierenpark. De
opening had geheel in stijl plaats: een olifant verbrak met zijn slurf het
lint, dat voor den ingang van het Dierenpark gespannen was.
(V PR
~SO
DÉ JONG s NIEUWSBLAD
waarin opganomen