Buit enlandsche Revue.
De Oorlog
De Bolswardsche Courant en Westergoo
I
Woningproblemen.
r
Stadsnieuws.
1
38— Jaargang
Dinsdag 28 Juli 1942
No. 60
'o. t.
en
leverde in het jaar ‘1937 20.4 millioen zuidelijken sector werden aanvallen
10 Britsche vliegtuigen zijn door Duit-
ken reeds van een feestje ter eere van
ram
LUCTOR.
:rve
k—
1
Leesgeld fr. p. p. per half jaar f 1.50
Buiten de provincie f2.-; inn. 15 ct.
Leesg. p. looper 40 ct. p. kwartaal.
ram
eek
lts.
Verschijnt Dinsdags en Vrijdags.
Hoofdred. J. D. Osinga, Bolsward,
dat een aanval in het Westen ondanks
de groote bezwaren daaraan verbonden,
wordt voorbereid.
Ook verschillende waarneembare fei
ten in ons land versterken de meening,
dat ook de bezetter met die mogelijkheid
rekening houdt en daarvoor noodige
tegenmaatregelen treft. Afwachten is dus
de boodschap. Op een ander deel van
deze rede willen we even de aandacht
vestigen, n.l. de doelstellingen van Ame
rika na den oorlog. Reeds eerder is de
meening uitgesproken dat deze doelstel
lingen wel wat erg vaag werden om
schreven en ook nu klinkt in de rede
geen positieve toon. De in het Atlantic
Charter neergelegde belofte, aldus Cor
dell Hull, vormen een stelsel, waardoor
ieder volk, klein en groot, den waar
borg krijgt, in een duurzame vrede de
beste gelegenheid te vinden zijn wen-
schen met betrekking tot de vrijheid en
de grootste mogelijkheid tot materieele
vooruitgang te verwezenlijken. Geen
natie kan tot bevredigende vooruitgang
komen als haar burgers worden be-
heerscht door voortdurende vrees voor
inmenging van andere landen.
Derhalve moet een internationale instel
ling in het leven worden geroepen die
in de toekomst (zoo noodig met ge
weld) de vrede onder de volken in stand
houdt.
De Vereen. Staten zullen in interna-
de volksgemeenschap en een deel
hun ruime woning moeten afstaan
menschen, die een woning noodig
heeft aan Duitschland de beschikking
gebracht over verschillende grondstof
fencentra’s die voor de tegenpartij ver
loren gingen. De ijzerertsgebieden van
Zweden, de agrarische landen als Fin
land, Slowakije, Hongarije, Roemenië,
Bulgarije, evenals de minerale grond
stoffen zooals de petroleum uit Roeme
nië en Galicië, de bauxiet in Frankrijk,
Hongarije, Joego Slavië, Griekenland,
maar vooral de Oekraine, reeds in vroe
gere tijden genoemd de graanschuur van
Europa, levert ongekende perspectieven
voor de voedselvoorziening. De Oekraine
ITALIAANSCH LEGERBERICHT.
ROME, 25 Juli. (Stefani). Het weer-
machtsbericht luidt als volgt:
Hier en daar bedrijvigheid der artiï-
lerie aan het Egyptische front. In den
Advertentieprijzen!
1 tot 10 m.m. 100 ct.
elke m.m. meer 6 ct.
Tusschen de tekst dubbele prijs.
Giro no. 87926.
ï-
am
its
am
air
am
am
am
am
:er
ter
am
am
Zoo langzamerhand begint een groot
gedeelte van het lezend publiek de tel
kens terugkeerende berichten over
een tweede front
te ontvangen met de opmerking: daar
komt toch niets van.
We geven onmiddellijk toe, dat de
bezwaren aan de vorming van een twee
de front verbonden, ontzaggelijk groot
zijn en we hebben meer dan eens er op
gewezen, dat daarbij de scheepsruimte
een belangrijke rol speelt.
Aan de andere kant echter staat de
noodzakelijkheid voor de geallieerden de
steeds terugtrekkende Sovjetlegers door
een offensief op groote schaal eenige
verlichting te bezorgen. Bovendien is
daar da laatste redevoering van den
Amerikaanschen minister van buiten.
landsche zaken Cordell Hull, die volgens
den Engelschen nieuwsdienst in een ra
diorede tot het Amerikaansche volk ge
zegd heeft, dat de Vereen. Staten dezen
oorlog slechts kunnen winnen als men
den vijand opzoekt en aanvalt. Voegen
we bij deze uitlating het feit, dat elke
week nieuwe troepentransporten in Ier
land aankomen, dat aan de Engelsche
kust regelmatig manoeuvres worden ge
houden, dan moeten we uit al die ge
gevens toch wel de conclusie trekken,
een,
;eep
leid
dec.
der
Puccini een schip van 5000 ton getorpe
deerd en tot zinken gebracht. Een an
dere duikboot heeft een transportschip
met troepen getorpedeerd en in den
straat,
straat.
Eerst aankomende was Fr. Galama
te Burgwerd, tijd 4 min. 7 sec.; 2ë Roel
van der Meer, Parrega; 3e Jan Ferwer-
da, Bolsward; 4e IJ. Oostenveld, Tjerk-
werd; 5e J. IJbema, Workum. De prij
zen bestonden uit luxe voorwerpen.
de economische blokkade door de ge- ten.
De divisie Pavia heeft zich onderschei-
Op den duur zullen bewoners van groote
huizen een offer moeten brengen.
We leven nu eenmaal in een tijd,
waaraan alles ondergeschikt moet wor.
den gemaakt aan één ding: het winnen
van den oorlog. Nederland is bezet ge-
met die langdurige verloving en spra- bied en dit feit brengt ook in deze con-
DE WINDHONDENRENNEN
TE BOLSWARD.
De| Noord Ned. Wbidhondenrenclub
heeft een goed debuut gemaakt met de
zen wedstrijd te Bolsward. Hef lijkt ons
toe, dat onze renbaan zeer geschikt is
voor deze sport.
Van de 25 honden waren slechts 2
absent gebleven, zoodat van een goed
bezette wedstrijd kan worden gespro
ken.
In de vlakke baanrace is de eerste se
rie voor Iduna in den tijd van 20 sec.
De baan is 300 M. lang. 2e werd Ursel.
Tweede serie. 1. Flora, 21.5 sec.; 2e.
Elisabeth. Derde serie 1. Frederik 20.5
sec.; 2. Tessie, Vierde serie :1. Sigor,
20.5 sec.; 2. Tommy.
De eerste demi-finale ging nu tusschen
Iduna, Ursel, Elisabeth, Flora en wordt
een gemakkelijke overwinning voor
Iduna, tijd 20 sec.; tweede wordt Ursel.
De tweede finale Tessie, Frederik,
Sigor, Tommy; hiervan wordt Sigor
eerste, tijd 21 sec.; 2e. Tessie.
1 ct
I
5
ct
I
ct.
i
i
met troepen getorpedeerd
grond geboord.
Vier Britsche torpedovliegtuigen zijn
vernietigd bij een aanval op een Itali-
aansch convooi, waarbij een vrachtboot
licht werd beschadigd. Een deel der vlie
gers werd gevangen genomen.
DE CjLB.-AVOND MET TEUN KLOMP
EN ZIJN MAKKERS.
Vrijdag 24 Juli j.l, ^organiseerde de
voetbalvereen. C.A.B. in samenwerking
met de Supportersvereen. voor hare le-
den-huisgenooten en donateurs een ge
zellige avond in de Doele met medewer
king van het tooneelgezelschap „Teun
Klomp en zijn makkers”.
De zaal was geheel bezet toen voor
zitter van Dijk alle aanwezigen een har
telijk wejkom toeri^p <en 4daarbij den
wensch uitsprak, dat ook deze C.A.B.-
avond zou mogen slagen.
Laten we beginnen met te zeggen, dat
deze avond inderdaad in alle opzichten
geslaagd is. Het gezelschap van Teun
Kfomp in de revue „wil je everj.
wachten” heeft gezorgd dat C.A.B. te
vreden kon zijn, getuige ’t vele applaus
dat zij in ontvangst hadden te nemen.
De avond werd ingeluid met het nigu-
de C.A.B.lied, gecomponeerd en ten ge-
hoore gebracht door seer. K. Huisman,
dat door de geheele zaal uit volle borst
werd meegezongen.
Het is in ’t begin van een dergelijke
avond altijd moeilijk direct de stemming
er in te krijgen, ook Teun Klomp en
zijn makkers ondervonden dit het eerste
half uur, doch toen eenmaal het ijs ge
broken was, waren de lachsalvos niet
van de lucht, vooral de mimiek van den
heer Klomp was dikwijls kostelijk om te
zien. Ook de zangeres mevr. Else Maus
oogstte veel bijval en niet te vergeten
de accordeonist die telkens een gewel
dige ovatie kreeg toebedeeld.
Het was een recht gezellige knal-
avond.
gering van het Duitsche volk is niet meer
mogelijk. Natuurlijk is er veel vernield
en het zal veel arbeid kosten om de
industrieën weer tot nieuwe ontwikke
ling te brengen, doch wat niet vernield
is, dat zijn de vruchtbare akkers, bene
vens de minerale rijkdommen.
Doodvonnissen voltrokken.
Officieel wordt bekend gemaakt
De door het Duitsche Oberpericht
in het Amsterdamsche distributieproces
tegen Cornelis Nicolaas de Vries,
Augustus Theodorus van Batum, Abra
ham Pots en Petrus Albertus van Dieren
gevelde doodvonnissen zijn door fusil-
leering voltrokken.
De tegen Alexander Theodorus Thu-
ring en Louis Kesseler gevelde dood
vonnissen zijn door den Rijkscommis-
saris voor het bezette Nederlandsche
gebied in den vorm van gratie gewij
zigd in vijftien jaar tuchthuisstraf.
Dezer dagen sprak ik een oud-
schoolkameraad, een jongeman, die
reeds acht jaren verloofd is. Indertijd
hebben we wel eens den gek gestoken
tionale samenwerking een mechanisme
vormen, dat de vrede waarborgt en de
nationale bewapening van ieder volk be
paalt. Komt dit niet wonderwel overeen
met de Duitsche doelstelling?
Geen inmenging van andere landen in
de Europeesche belangen. Een Europee-
sche organisatie die de vrede onder deze
volken in stand houdt, geen nationale,
maar continentale bewapening.
Juist doordat beide partijen in zeer
veel punten gelijk denken staat dit we
reldconflict zoo scherp tegenover elkaar,
omdat nu in laatste instantie de machts
factor een geweldige rol speelt. Men zou
haast kunnen zeggen dat twee evenwij
dig naast elkaar loopende polen gemak
kelijker vereenigd kunnen worden dan
twee tegenstrijdige polen en toch is dit
in het onderhavige geval niet mogelijk.
Een andere passage in die rede van
Huil verdient nog even onze bijzondere
aandacht. „Zoodra de internationale
vrede tot op zekere hoogte gewaarborgd
en de politieke stabiliteit hersteld is en
tevens de economische kluisters zijn af-
sequenties met zich mede.. Dus nieuw-
iuw is voorloopig, althans voor den
duur van den oorlog en zeer waarschijn
lijk ook nog wel geruimen tijd nadien,
uitgesloten. Er zal dus naar andere op
lossingen moeten worden gezocht.
En die zijn er wel. Want in ons land
staan nog een bijzonder groot aantal
zeer ruime, groote woningen, villa’s,
landhuizen, heerenhuizen e.d. In zoo’n
villa of heerenhuis woont in den regel
één klein of groot gezin, hoewel er ruim
te is wellicht voor twee of dr*e gezinnen.
Maai- de bewoner is iemand, die het
betalen kan en het ligt natuurlijk voor
de hand, dat hij zichzelf en zijn gezin
zooveel mogelijk woningcomfort ver
schaft. Daar is in normale omstandig
heden niets op tegen, maar in de hui
dige omstandigheden is het als een so
ciaal onrecht te beschouwen, als twee
gezinnen met enkele kinderen samen
wonen in een kleine arbeiderswoning, die
wel voldoende ruimte biedt voor één ge
zin, maar niet voor twee, als er enkele
meters verder een heerenhuis staat met
een tiental kamers met meer ruimte en
meer comfort, waarin één gezin huist.
Het gaat toch niet op, dat twee gezin
nen, tezamen elf leden, samengeperst
zitten in een woning met v>er vertrek
ken en vlakbij 'een gezin van vier perso
nen de beschikking heeft over tien ver
trekken.
Hoe meer de woningnood begint te
nijpen, des te meer dringt de vraag naar
voren: Kan er dan niets aan gedaan
worden? Al is er dan geen nieuwbouw
op het oogenblik, toch kan er wel eenige
oplossing gevonden worden. De bewo
ners, eigenaars of huurders, van groote
de koperen verloving. Overigens ligt het boi
niet aan den jongeman in kwestie. Hij
en zijn meisje hebben veel tegenslagen
gehad. In den zomer van 1940 zouden
ze trouwen; hun meubeltjes waren ge
kocht en opgeslagen bij een bekend ma
gazijn in Rotterdam en het huis was
reeds gehuurd. De oorlog kwam en de
meubelopslagplaats ging in vlammen op,
terwijl de gehuurde woning reeds in den
vroegen morgen van den 10en Mei op
last van de Nederlandsche militaire in
stanties werd platgebrand, omdat het
huis in de vuurlijn lag. Ze hebben de
schade van hun mooie meubeltjes en an
dere bezittingen vergoed gekregen, al is
natuurlijk veel verloren gegaan, wat niet
vervangen kon worden.
Maar dezer dagen dan sprak ik hem en
hij vertelde me, dat hij nu eindelijk ging
trouwen. Ik kon hem feliciteeren. Op
mijn vraag: Waar ga je wonen?, kreeg
ik ten antwoord: Voorloopig bij mijn
schoonouders in, want ik kan nergens
een woning krijgen.
En daar zitten we nu volop in het
probleem, dat in dezen tijd steeds groo-
tere afmetingen gaat aannemen: het wo
ningvraagstuk. Reeds gedurende de mo
bilisatie in 1939-1940 ontstond er een
achterstand In den woningbouw. Ik heb
me laten vertellen, dat jaarlijks in ons
land minstens 130.000 nieuwe woningen
noodig zijn, wil er geen tekort aan hui
zen ontstaan. Wanneer men nu weet,
dat in 1939 dit aantal nog niet is bereikt
en in 1940 en 1941 nog minder en daar
bij nog in oogenschouw neemt het
groote aantal woningen, dat door de
oorlogshandelingen werd verwoest, dan
kan men zelf wel nagaan, dat in drie
jaren tijds een groot tekort aan woning-
gelegenheid is ontstaan in ons land.
Trouwens het feit, dat reeds in een
zestal groote gemeenten van ons land
een vestigingsverbod is afgekondigd,
omdat deze gemeenten „vol” zitten,
spreekt al voor zichzelf. Er is op het
oogenblik in het geheele land een zeer
groot tekort aan beschikbare woning-
ruimten en dit tekort wordt met den
dag grooter. Immers, jongelui trouwen
en stichten een eigen gezin. Doordat ve
len geen woning kunnen krijgen, gaat
men bij ouders, of bij broers of zusters
inwonen. Zoodoende wonen op het
oogenblik reeds meerdere duizenden ge
zinnen „in” bij anderen. En dit aantal
zal gedurende dezen oorlogstijd nog wel
snel stijgen.
Nu rijst de vraag: Is hieraan nu niets
te doen? Wat den nieuwbouw betreft,
kan het antwoord kort en bondig luiden:
Neen. De nieuwbouw staat practisch ge.
heel stil, wegens gebrek aan voldoende
materialen. De materialen, die nog be
schikbaar zijn, moeten zooveel mogelijk
gereserveerd worden voor den bouw
van die gebouwen, die uit oorlogseco-
nomisch oogpunt bezien, noodzakelijk
zijn.
ruime woningen, zullen dan ook zeer
zeker een offer moeten brengen ten bate
van
van
aan
hebben en er geen kunnen vinden. Dat
is wellicht niet plezierig voor den man,
die de beschikking heeft over een ruime,
comfortabele woning, met een aparte ka
mer voor de kinderen, een speelkamer,
een paar logeerkamers, een bibliotheek,
een studiekamer, een rookkamer, een
eetsalon en wat al niet meer, maar alle
plichten zijn niet steeds even plezierig
en heel wat menschen moeten zich te
genwoordig offers getroosten in het be
lang van zijn medemensch.
Zoo is het dus mogelijk, dat op deze
wijze eenigszins het woningvraagstuk
ontleed kan worden. Waar ruimte is,
plaats maken voor hen, die geen wo-
ninggelegenheid hebben, en, zoo het niet
vrijwillig gaat, dan desnoods gedwon
gen. Want het is niet In den haak, dat
een bepaalde categorie menschen, die
toevallig over meer geld beschikken,
meer dan voldoende ruimte heeft, terwijl
anderen, minder-kapltaalkrachtigen, het
moeten doen met één of twee vertrek
ken.
BATAISK INGENOMEN.
GEBIED VAN ROSTOV GEHEEL
GEZUIVERD.
Don ten Z. en O. van Rostov
overgestoken.
HOOFDKWARTIER VAN DEN FüHRER
26 Juli (D.N.B.). Het opperbevel van de
weermacht maakt bekend:
Ten Zuiden en ten Oosten van Rostov
werd in hevige gevechten de overgang
over den Don veroverd. De pogingen
van den vijand om een geordend en sa
menhangend afweerfront op den zuide
lijken oever van de Don op te richten,
zijn m.slukt, Een Sovejtduikboot werd
door de luchtmacht iM de monding van
den Don tot zinken gebracht
Op de Wolga wierpen gevechtsvlieg
tuigen bij aanvallen overdag en ’s nachts
twee tankschepen met een gezamenlijken
inhoud van 6000 ton in brand en brach
ten drie met ravitailleeringsgoederen
geladen groote sleepschepen tot zinken.
In de groote bocht van den Don zijn
Duitsche en Roemeensche troepen in ge
vecht met vijandelijke infanterie- en
pantserstrijdkrachten. Zij hebben met
hun voorhoeden den Don bereikt.
In het gebied van Woronesj misluk
ten ook gisteren alle aanvallen van de
bolsjewisten door den schitterenden
I geworpen, staan ieder volk geweldige
1 middelen ter beschikking om de behoef
ten van den vooruitgang te bevredigen
en aan alle burgers den overgang naar
een hoogere levensstandaard mogelijk te
maken.”
Beloften zijn heel aardig en kunnen
dikwijls als lokaas dienen, maar de on
dervinding uit den vorigen na-oorlog-
schen tijd maakt oils wel een beetje
sceptisch ten opzichte van de verwezen
lijking van deze belofte.
Ten slotte verklaart Cordell Hull „dat
de volken der wereld in staat zullen zijn
te leven zooals de Vereen. Staten zelf
het begeeren en betere levensvoorwaar
den scheppen dan hun ooit te voren mo.
gelijk is geweest.”
Ook dezen zin dienen we met het noo
dige voorbehoud te aanvaarden.
De afgeloopen eeuw heeft niet een
verheffend beeld gegeven van de zege
ningen van die Amerikaansche cultuur.
Naast de fabelachtige rijkdom een ont
zettende armoede, een cultureel en mo
reel laagstaande bevolking, getuige het
ontstellend hooge aantal moorden, zelf
moorden enz. enz.
We hebben in Europa heusch geen
behoefte aan die Amerikaansche import.
We kunnen gelukkig onze eigen boon
tjes nog wel doppen. De grondgedachte
van deze rede van Huil is niet hoe de
volken zelf hun toestand zien, en daar
in verbetering willen brengen, maar.
hoe de Ver. Staten deze wenschen te
zien.
Wat het beeld van den oorlog betreft
geeft de verovering van Rostov voor de
Duitsche legerleiding belangrijke pers
pectieven. Men staat thans aan de poor
ten van de Kaukasus, maar het directe
gevolg van deze Duitsche opmarsch is
de inbeslagname van de geheele
Oekraine. Het verloop van dezen oorlog strijdlust van onze troepen. Ten Noord
westen van Woronesj werden omvang
rijke troepenconcentraties van den vijand
door een geconcentreerden aanval van
formaties infanterie, pantserwagens en
de luchtmacht uiteengqslagert. Tégen-i
aanvallen van den vijand leverden geen
succes op.
Alleen in een sector van een divisie
werden gisteren overdag 48 vijandelijke
pantserwagens vernietigd.
Aan ’t overige oostelijke front slechts
plaatselijke gevechtsactiviteit.
Op Malta werden in de installaties van
de vliegvelden Luca en Halfar nieuwe
vernielingen aangericht. Voor Port Said
werd een vrij groot koopvaardijschip
door bommen beschadigd.
Aan de Oostkust van Engeland be
stookte de luchtmacht in den afgeloo
pen nacht bij goed zicht op den grond
de haven van Middlesborough met een
groot aantal brand- en brisantbommen.
Na hevige ontploffingen ontstonden uit
gestrekte branden.
Nadat enkele Britsche vliegtuigen
overdag in het Rijn-Maingebied lukraak
bommen hadden neergfeworpen, viel de
Britsche luchtmacht in den afgeloopen
nacht West-Duitschland aan, vooral
Duisburg, Homberg en Moers. De bur
gerbevolking leed verliezen. Vooral in
woonwijken ontstond deels aanzienlijke
schade aan gebouwen. Door nachtjagers
en luchtdoelartillerie werden 11 der aan
vallende bommenwerpers neergeschoten.
Sovjetbommenwerpers ondernamen
storingsaanvallen zonder eenige uitwer
king op Oost-Pruisisch gebied. De bol
sjewistische luchtmacht verloor op 24
en 25 Juli 128 vliegtuigen. Vijf eigen
vliegtuigen worden vermist.
Moderne religieuze schilderkunst
In de St. Walburgskerk te Zutphen.
In de kapel van Gelderlands
schoonste en grootste kerk heeft
het werk van Herman van den
Boogaard een volkomen gerecht
vaardigde plaats gevonden. Een
boekje van de kapel met voorstel
lingen, geïnspireerd op aanhalin
gen uit den Bijbel.
(V.P.B.-V.N.P.-Zeylemaker-s.)
LOOP DOOR BOLSWARD.
De Voetbalver. C.A.B. en de Suppor
tersvereen. heeft Vrijdag j.l. veel be
langstelling gewekt met het organisee-
ren van een loop door Bolsward.
De deelname bedroeg 24 personen en
de belangstelling van den kant van het
publiek was zeer groot.
Het begin- en eindpunt was de Hof
van Holland. De route was iets gewij
zigd en wel Dijkstraat, Kade, Broere-
Dijlakker, Rijkstraat, Markt-
Officiëel orgaan der gemeenten Bolsward, Wonseradcel
Uitgever Fa. A. J. OSINGA, Marktstraat, BOLSWARD
Hcnnaarderadeel
Telefoon No. 451
van
ton graan. Vergelijken wij dit met de ge. gepantserde vijandelijke strijdkrachten
heele opbrengst van het Duitsche rijk afgeslagen en enkele pantserauto’s on-
uit dat jaar, wat bedroeg 22 millioen bruikbaar gemaakt.
ton, dan kunnen we daaruit de belang- 10 Britsche vliegtuigen zijn door Duit-
rijkhejd van de Oekraine afmeten, maar sche jagers neergeschoten en 2 door Ita-
ook d'rect de conclusie vastkoppelen, dat liaansche tijdens levendige luchtgevech-
d* -L J
alljeerdlen nieft dat effect berjeikt wat
men ervan verwacht heeft. Een uithon- den door haar moedige houding tijdens
-de gevechten van de laatste dagen.
Vijandelijke vliegtuigen hebben To-
broek gebombardeerd, waardoor be
perkte materieele schade werd veroor
zaakt. Enkele Lybische burgers werden
gedood of gewond.
In het Oosten der Middellandsche Zee
heeft een onderzeeër onder bevel van
luitenapt ter zee tweede klasse Sergio
F
’AR
10)
c
tel
lts
ien
ken
lts.
lts.
M
I n
i
I n
I n
DE JONG s NIEUWSBLAD
waarin opgenomen
