De Oorlog
builenlandsche ttevue.
De Bolswardsche Courant en Westergoo
I
4
I
FT
.1
Rookersnarigheden.
1
Stadsnieuws.
1
382!g Jaargang
Dinsdag 4 Augustus 1942
No. 62
fo. 1.
en
A
en
LUCTOR.
winkel was met het opschrift: Alle rook
artikelen uitverkocht. Een tijd, waarin
je je er over verwonderde, waarvan ’n
sigarenwinkelier eigenlijk leefde. Want
die was er niet. Althans niet voor hem.
Misschien wel voor de slager, in ruil
voor een pondje vleesch zonder bon en
voor den bakker A raison een rogge
broodje van twee pond, eveneens zon
der bon. Jan de Werkman had alleen
maar harde leege, vereelte handen, een
verstelde manchester broek en een paar
driemaal gelapte vetleeren schoenen,
plus bon R 5. De shag bleef voor hem
leveren zult ge misschien vragen? In de
eerste plaats wordt daarmee de positie
van Turkije vastgelegd. Een geheel ge
ïsoleerd Turkije heeft geen waarde voor
de geallieerden meer, maar bovendien
verandert die positie van de Middelland-
sche Zee er geheel door. Als aanvoer
en verbindingsweg is deze thans reeds
voor een groot deel uitgeschakeld, maar
zou pas zijn beteekenis geheel verliezen
wanneer al de havens In het bezit van
de verbonden troepen waren.
Het schijnt trouwens nu reeds vast te
staan, dat de beteekenis van de Middel-
landsche Zee voor de Engelsche oorlog
voering belangrijk is verminderd. Hoe is
dan anders te verklaren, dat bij de op-
marsch van generaal Rommel’s troepen
de smalle kustweg niet permanent on
der het vuur der Engelsche oorlogsbo
dems is genomen, waardoor een zoo ver
opdrfngen en een bedreiging van het
Suezkanaal had kunnen worden voorko
men. Tot nu toe is Engeland en zijn
bondgenoot over de geheele linie in het
defensief gedrongen en de algemeene
roep van de Engelsche vrienden om een
tweede front wordt dan ook voor een
zeer groot deel ingegeven door de hoop
nu toch eindelijk eens te toonen wat ze
zelf zal kunnen presteeren.
Van Duitsche zijde wordt dit tweede
front als een hachelijke onderneming
beschouwd. Rijksminister Dr. Göbbels
publiceert in die Deutsche Zeitung in
en
de
Advertentieprijzen!
1 tot 10 m.m. 100 et
elke m.m. meer - 6 et.
Tusschen de tekst dubbele prijs.
Giro no. 87926.
ct.
weer de dupe
niet van dien aard, dat er f 5.25 vanaf
Officieel orgaan der gemeenten Bolsward, Wonseradeel
Uitgever Fa. A. J. OSINGA, Marktstraat, BOLSWARD
EEN JUBILEUM.
In alle bescheidenheid viert de Eerw.
Zuster Adriana in het Liefdegesticht al
hier, a.s. Donderdag haar zilveren pro-
fessiefeest. Gedurende ruim 16 jaar
heeft deze eenvoudige zuster haar zor
gen besteed aan de ouden van dagen,
de zwakken en zieken die in deze inrich
ting verpleegd worden. Met een blijmoe
dig hart en een opgeruimden geest ver
vult zuster Adriana dag in, dag uit haar
niet altijd gemakkelijke taak. Een stille
handdruk of een dankbare blik uit de
oogen van een hulpbehoevend oudje is
de eenige, maar dan ook dankbaar aan
vaarde belooning.
Wij hopen van harte dat deze jubilee-
rende zuster haar leven van opofferende
liefde nog vele jaren mag blijven voort
zetten.
de Niederlanden een uitvoerig artikel,
waann deze schrijver tot de conclusie
komt, dat een Britsch-Amerikaansche
invasie op het vasteland een waanzin-
cc» uju ni«e onderneming is, die de meest on-
sigarenzaak een hermetisch gesloten kunnen voor zijn rookertjes. Jan pro-
DUITSCH LEGERBER1CHT.
SOVJET-RUSSISCHE GROEPEN
INGESLOTEN.
ZEEGEVECHTEN VOOR ZEEBRUGGE
EN DE FRANSCHE KUST.
HOOFDKWARTIER VAN DEN FÜHRER,
2 Aug. (D.N.B.). Het opperbevel van de
weermacht maakt bekend:
In het Zuidelijk deel van het Oostelijk
front rukken snelle formaties en infan
teriedivisies in een ononderbroken ach
tervolging van den vijand op in de rich
ting van de Koeban en breken het hier
en daar nog taaie verzet van de vijande.
iijkd achterhoeden. Talrijke ingesloten
groepen werden vernietigd.
Formaties van de luchtmacht steun
den de aanvallen van het leger en richt
ten bovendien onophoudelijke aanvallen
op de achterwaartsche verbindingen der
bolsjewisten.
In de groote bocht van de Don ver
overden Duitsche en Italiaansche troe
pen een bolsjewistisch bruggehoofd.
Sterke formaties vliegtuigen voor den
strijd op korten afstand mengden zich
met succes in deze gevechten.
Bij nachtelijke aanvallen op ’t scheep
vaart- en veerbootverkeer werden vijf
Wolgaschepen door bomtreffers tot zin
ken gebracht; vijf andere, alsmede een
veerboot, werden beschadigd. Van 23
Juli tot 1 Augustus vernietigde een pant-
sercorps in het gebied ten noordwesten
van Kalatsj 482 meerendeels zware en
zeer zware tanks.
Ten noorden van Rzjef vielen de bol
sjewisten ook gisteren herhaaldelijk aan.
Zij werden in verbitterde gevechten
’deels in een tegenaanval, met zware,
bloedige verliezen afgeslagen.
In de Finsche Golf beschadigden ge
vechtsvliegtuigen twee bolsjewistische
vrachtschepen door bomtreffers.
In de periode van 21 tot 31 Juli ver
loor de bolsjewistische luchtmacht 815
vliegtuigen. Hiervan .werden 641 in
luchtgevechten, 66 door He luchtdoel-
artillerie en 11 door formaties van het
leger vernietigd, terwijl de rest op den
grond werd vernield. In dezelfde periode
gingen aan het Oostelijke front 61 eigen
vliegtuigen verloren.
In Egypte vielen Duitsche gevechts
vliegtuigen in den nacht van 31 Juli op
1 Augustus het vliegveld Heliopolis bij
Cairo aan. Verscheidene hangars wer-
wiilen worden, de heerschappij In de den in brand geworpen en zeven op den
Waarom is Jan Boezeroen altijd
Er is een tijd geweest, waarin een
Wanneer we de oorlogsbarometer
aandachtig beschouwen, dan staat deze
reeds gedurende vele weken op veran
derlijk. Waarmee we dan eigenlijk te
kennen willen geven, dat de wijzer zoo
wel naar storm als naar mooi weer kan
omslaan. De meeste kans is er natuur
lijk op storm en dat kunnen we de af-
geloopen weken het beste kwalificeeren
als de stilte voor den storm. Er moet
iets gebeuren zegt men en dan doelt men
natuurlijk op een tweede front, ter ont
lasting van de zware druk, die momen
teel door de Astroepen op de Sovjet-
legers wordt uitgeoefenl. Gedurende ’t
nu reeds weken aaneen durende Duit
sche offensief hebben de Sovjets belang
rijke gebieden en waardevolle industrie
plaatsen verloren.
De bedoeling van de Duitsche leger
leiding is duidelijk genoeg, het gaat om
de belangrijke grondstoffencentra’s in de
Kaukasus en misschien uiteindelijk ook
om een verbinding tusschen de Duitsch-
Roemeensche legers in Rusland en de
Duitsch-Itallaansche legers in Egypte.
Waarschijnlijk lijkt deze gedachte op
het eerste gezicht een beetje fantastisch
maar we hebben in dezen oorlog meer
dingen zien gebeuren, die oogenschijn-
lijk onuitvoerbaar bleken. Wat voor
voordeelen een dergelijk plan zou op-
hij kon doosjes sigaretten van 75 en 90
cent krijgen, of niets.
Ik heb een brief gehad van een lezer:
„Mijnheer het is vandaag Woensdag en
ik heb niets meer te rooken. Op mijn
R 5 bonnen kan ik alleen maar sigaret
ten van 90 cent koopen en ik kan zoo
veel geld niet voor 20 sigaretten missen.
Ik heb vier kinderen thuis en ik kan er
ternauwernood alles voor op de bonnen
koopen. Laat staan van die dure siga
retten voor me zelf. Zou het nu niet mo
gelijk zijn, dat er eenheidsprijzen kwa
men voor de sigaretten en de shag? En
aparte bonnen voor sigaretten, sigaren,
shag of tabak?.Waarom moet de
werkman nu altijd weer de dupe wor
den?.
Ja, waarom? Ik weet het niet, beste
briefschrijver en ik moet je gelijk ge
ven: waarom geen eenheidsprijzen voor
alle sigaretten, alle sigaren, alle tabak?
Bijvoorbeeld 50 cent een pakje sigaret
ten. Dat is nog duur genoeg, vergeleken
bij vroeger, maar toch in ieder geval
80 pet. goedkooper dan een doosje van
90 cent. En waarom moet shag tegen
woordig 79 cent per pakje kosten en
vroeger een dubbeltje? Terwijl de shag
van tien cent nog beter was? Hooge
prijzen voor sigaretten en tabak is geen
bezwaar voor de man met de centen,
maar wel voor Jan Boezeroen. We zijn
allemaal heel blij geweest met onze
extra rantsoenen tabak, maar wat heb
je er aan, als je er alleen maar dure si
garetten op kunt krijgen? Ik vrees, dat
er heel wat R 5 bonnen niet gehono
reerd zijn wegens gebrek aan geld. En
ik vrees, dat er ook heel wat R 5 bon
nen door arme drommels verkocht zijn
aan menschen met meer geld. Zoodat
die nog meer hebben kunnen rooken.
We hebben de tabaksrantsoeneering
toegejuicht. Vele onbillijkheden en mis
standen zijn daardoor uit den weg ge
ruimd. Maar we zouden het ook toe
juichen als er eenheidsprijzen kwamen
voor de rookartikelen. Dan zouden ze
meer in het bereik komen van Jan de
werkman, die tot nu toe alweer de dupe
werd.
grond staande vliegtuigen vernietigd.
Een aantal Britsche vliegtuigen beeft
gisteren in den loop van den middag op
groote hoogte storingsvluchten onderno
men boven het West-Duitsche gebied.
Door bommen op woonwijken in enkele
steden ontstonden verliezen onder de
burgerbevolking en schade aan gebou
wen. Twee vliegtuigen werden in lucht
gevechten neergeschoten.
In den strijd tegen GrootiBrittannië
bestookte de luchtmacht in den afgeloo-
pen nacht, zonder eigen verliezen, voor
den oorlog belangrijke installaties in
Norwich met brisant- en brandbommen.
In den nacht van 31 Juli op 1 Augustus
werd ten Noorden van Zeebrugge bij ’n
gevecht tusschen Duitsche patrouille
vaartuigen en Engelsche motortorpedo-
booten een Engelsche motortorpedoboot
tot zinken gebracht en een andere in
brand geschoten.
In den nacht van 1 op 2 Augustus
ontstond voor de Fransche kust een ge
vecht tusschen Duitsche patrouillevaar
tuigen, Egelsche motortorpedobooten en
motorkanonneerbooten. Hierbij werden
twee Engelsche motortorpedobooten
waarschijnlijk vernietigd. Óp andere
booten werden trefferg waargenomen.
De eigen strijdkrachten bleven onbe
schadigd.
TRANSPORTVLIEGTUIGEN OF
KOOPVAARDERS.
Het project van ingenieur Henny Kai
ser, die aan de regeering van Washing
ton heeft voorgesteld de bouw van
koopvaarders op te geven en in plaats
daarvan 5000 transportvliegbooten te la
ten bouwen, wordt heftig bestreden
door talrijke deskundigen van 't Oorlogs-
productiebureau. Deze experts zijn van
meening, daf het plan niet zal kunnen
worden uitgevoerd, omdat er gebrek aan
sommige grondstoffen, o.a. aan chroom
heerscht
Kaiser vertoeft op dit oogenblik te
Washington, waar hij Roosevelt voor
zijn project tracht te interesseeren.
ORGELBESPELINGEN.
Het 4e orgelconcert onder leiding van
den heer Gezinus Schrik mocht zich
gisteravond weer in een groote belang
stelling verheugen. (Mogen we de laat
komers er even op wijzen dat het con
cert precies kwart over 8 begint!)
Medewerking aan* dit concert ver
leende de heer Kueter, cellist te Leeu
warden.
Het eerste orgelnummer, koraal
voorspel bracht de toehoorders in
juiste stemming.
In het tweede nummer voor cello
orgel blijkt al direct dat deze cellist be
schikt over een stevige, volle streek,
waardoor zelfs ’n enkele keer de toon
iets te scherp werd. In nummer drie
komt de technische vaardigheid zeer
goed tot z’n recht. Het orgelnummer no.
4 kon ons over het geheel niet bekoren;
te weinig onderscheid in de registratie.
Gelukkig had men de goede wijn tot het
laatste bewaard. De Suite Francaise is
een prachtnummer. Hoe ontroerend
mooi klink die celle in deel 6 door de
gewelven van dit oude kerkgebouw. Hoe
eenvoudig en bescheiden is de zuivere
begeleiding van de organist. Hoe klate
rend en speelsch klinkt die Berceuse po
pulaire met tot slot een korte maar ac-
coordvolle Chanson.
Een zeer mooi nummer, dat een der
glanspunten van dit concert is gewor
den. Tot slot heeft ook de organist ons
laten hooren dat ook de moderne orgel-
compositie bij hem in vertrouwde han
den is.
Het vrij zware orgelnummer Toccate
van Andriessen werd met veel vaardig
heid en bravoure gespeeld. Wanneer
organist en orgel op den duur geheel op
elkaar zijn ingesteld, valt er van deze
concerten veel te genieten.
Middellandsche Zee terugwinnen, na
tuurlijk onbestreden heerschappij op de
Noordzee met mogelijke toegang tot de
Oostzee om van de koloniale aspiraties
voorloopig nog maar te zwijgen, maar
hiermee komen de Sovjetwenschen in ’t
gedrang.
De wereld-revolutie-gedachte van
Stalin moet na den oorlog allereerst de
beschikking kunnen krijgen over het ver-
eenigd Europa om van daaruit ook an
dere contingenten te kunnen beïnvloeden.
En dan komt als derde belanghebbende
nog de Vereen. Staten. Roosevelt en zijn
aanhang zal de nu zoo gemakkelijk
verkregen gebiedsuitbreiding niet weer
van de hand willen doen. Deze steun
punten zijn voor Amerika van zeer
groote beteekenis en bovendien deze
oorlog kost Engeland ontzaggelijke fi-
nancieele offers. Geleend Amerikaansch
geld zal misschien na den oorlog niet
geheel kunnen worden terugbetaald,
zoodat betaling met nu reeds afgestane
steunpunten niet tot de onmogelijkheden
behoort.
beerde het ergens anders. Daar kon hij
een pakje sigaretten krijgen van 57y2,
maar dan moest hij er twee nemen van
90 cent. Dat was dus van den regen in
als een winkel dicht is, dan verdient de den drup. Bij een derde kreeg hij een
eigenaar niet, tenzij.doosje sigaretten van 75 cent als hij er
Maar die tijd is voorbij. Toen kwam ook een nam van f 1.20. En Jan de
er een tijd, waarin de sigarenwinkels Werkman had op 18 Juli nog beide R 5
wijd open deuren hadden en etalages bonnen, omdat hij geen geld had om
vol met sigaretten, shag, tabak en wat dure sigaretten te koopen, gezwegen
al niet meer. Wat was gedurende de i van shag, die hij veel liever had, maar
week, waarin de T-bon ingeleverd kon
worden. Toen had men plotseling voor
raad en als je zoo neerbuigend was om
je T-bon bij Jantje in te leveren, kreeg
je twee doosjes sigaretten en een pakje
shag of wat je anders wilde hebben en
winkelier Pietje gaf, behalve een pakje
shag of rooktabak ook nog een doosje
sigaretten voor de T-bon. Ja, toen wa
ren eensklaps de kaboutertjes bij alle
sigarenwinkeliers gekomen met pakken veilig verscholen onder de toonbank en
sigaretten, kisten sigaren, doozen ta
bak.
Toen kwam de tijd, dat de T-bonnen
binnen waren en men een drietal weken
moest wachten, vóór de distributie van
rookartikelen begon. De deuren van de
sigarenwinkels gingen weer op slot en
de etalages vertoonden weer doosjes
sigaretten en sigarenkisten met het op
schrift: Leeg. Jan Publiek moest het
maar weer zonder rookertje doen.
Nu beleven we een periode, dat alle
rookartikelen op de bon zijn en wat we
willen hebben, kunnen we, bij overleg
van onze bonnen, koopen. Alstublieft,
mijnheer de klant, steekt U eens op. We
hebben weer.
We kregen extra rantsoenen. Één
maal, tweemaal. Die waren welkom,
vooral in dezen vacantietijd, want als je
niet werkt, rook je zooveel te meer en
een paar 'extra rantsoenen bewerkstelli
gen, dat je juist genoeg hebt van Zater
dagmorgen tot Zaterdagmorgen.
Maar de tweede verstrekking van ex
tra rantsoenen hebben weer een kink in
den kabel gebracht. Men houde het ons
ten goede: wij laken in dezen ditmaal
eens niet den winkelier, want die al
thans de bonafide winkelier kan het
niet helpen, dat men liefst de goed
koopste sigaretten heeft en nog liever
een pakje shag. Op het oogenblik kan
men voor het raam van menigen siga
renwinkel weer bordjes zien: shag uit
verkocht; sigaretten alleen vanaf 90 ct.
Geen rooktabak. Geen pruimtabak. Vult
U het lijstje zelf maar aan, aan de hand
van de gegevens in Uw woonplaats.
Er komen klachten over de verstrek
king van ons rookertje. Voornamelijk
van de zijde van den kleinen man. Hij
kreeg 11 Juli nog zijn extra rantsoen.
Behalve bon 36A van de tabaks- en van
de sigarettenkaart, nog tweemaal bon
R 5. Dat is dus tezamen 7 pakjes siga
retten. Jan de werkman wreef zich in
zijn vereelte handen en dacht: nou heb
ik weer eens een flinken rookvoorraad.
Maar Jan de werkman kwam bedro
gen uit: de goedkoopste sigaretten wa
ren 75 cent; dat beteekende dus 7 maal
75 cent is f5.25. En zijn weekloon is
I Verschijnt Dinsdags en Vrijdags,
lloofdred, D. Usinga, Bolsward.
Advert. A. J, Usinga, Boisward.
heilzame gevolgen zou hebben. De Duit
sche oorlogsleiding heeft zich op een
dergelijke gevaarlijke onderneming voor
bereid. De in het Westen staande Duit
sche troepen zijn volkomen toereikend
om de Engelschen, wanneer zij komen,
waardig te ontvangen.
Dr. Göbbels besluit dit artikel met de
opmerking: „Of Engeland in ernst een
grootscheepsche invasie-campagne be-
gint of slechts een poging wil doen, in
teresseert ong slechts matig.
Ook de poging is strafbaar.
Zij zal met middelen beantwoord wor
den, die het Engelsche volk zelf van de
laatste illusies in deze richting zullen
berooven. Ook omtrent deze nog alleen
open gebleven vraag van dezen oorlog
zou dan klaarheid bestaan. Wij kunnen
daar slechts vrede mee hebben.”
Ook in het eigen kamp der geallieer
den is men zich van de groote moeilijk
heden, die een tweede front met zich
mee zou brengen, terdege bewust. De
New York World Telegraph is van mee
ning, dat het vraagstuk van de leveran
ties aan de Sovjet-Unie het voornaam
ste thema van de laatste bespreking tus
schen Litwinof en Roosevelt heeft ge
vormd. Men ontveinst zich niet dat in
geval van oprichting van een tweede
front alle beschikbare wapens naar het
nieuwe oorlogstooneel gaan en dienten
gevolge de Sovjets moeten worden ont
houden.
Op /He jaarlljksche vergadering van
belanghebbenden bij de Amerikaansche
scheepvaart, die te New York gehouden
werd, hebben de 50.000 aanwezigen,
naar S.P.T. uit Washington meldt, tele
grammen aan Roosevelt en Churchill ge
zonden, waarin zij met klem aandringen
op de spoedige vorming van een tweede
front. De invasie, zegt men, zal groote
offers kosten, doch deze verliezen zul
len in het niet verzinken, vergeleken bij
die, welke de geallieerden zullen lijden,
indien het Duitschland mocht gelukken
met zijn vijand in het Oosten af te re
kenen en zich wederom naar het Wes
ten te richten.
Boven en buiten het oorlogsgewoel
blijft nog steeds de vraag actueel: hoe
zal de wereld er na deze geweldige ver.
nielingschaos uitzien?
Van Duitsche zijde streeft men doel
bewust naar een concrete gedachte, n.l.
een nieuw en hecht verbonden Europa.
Verschillende maatregelen die In den
laatsten tijd genomen zijn, wijzen vol
doende in die richting, om b.v. maar eens
een enkele te noemen, waarbij ook Ne
derland geïnteresseerd Is, de oprichting
van de Oost-Companie, de stabiliseering
van hef geld, de belangengemeenschap
tusschen de verschillende grondstoffen
centra’s.
In het andere kamp zijn deze gelui
den niet zoo positief.
Allereerst staat daar op den voor
grond het terugwinnen van de macht.
Een zeer bekend Engelsch tijdschrift for
muleert dit alg volgt:
„EJn bestaat een wijdvertakte, maar
foutieve meening, dat de geallieerden In
een oorlog voor altijd geallieerden moe
ten zijn. Dat is in het verleden niet het
geval geweest en dat zal ook in de toe
komst niet meer het geval zijn. Wan
neer de oorlog eenmaal voorbij is, zullen
zich meeningsverschillen tusschen de ge
allieerde mogendheden vertoonen. Enge
land zal b.v. weer de baas in Europa
Hennaarderadeel
Telefoon No. 451
II
>1
•'J
sn
r j
V
m
ak
If
is
n
n
n
n
rr
n
rr
r
r
m
m
tl
ct.
p
D
ct.
w
99
99
Een tevreden rockerExtra tabak voor imkers.
De imkers zijn zeer ingenomen met het besluit, dat van overheidswege
hun een kilogram rooktabak (per bedrijf) extra is toegestaan. Vooral
als de bijen gaan zwermen, kunnen zij, behalve het masker, hun smokertje
niet ontberen.
(V.PD.-VN.P.-Zeylemaker-s.)
-
I
Leesgeld fr. p. p. per half jaar f 1.50
Buiten de provincie f2.-; inn. 15 ct
Leesg. p. looper 40 ct. p. kwartaal.
DE JONG s NIEUWSBLAD
waarin opgenomen
M
i
