De Oorlog
Buit enlanrtsclie Revue.
De Bolswardsche Courant en Westergoo
d
NA DE VACANTIE.
I
a
Stadsnieuws.
Bekendmaking
38— Jaargang
Dinsdag 11 Augustus 1942
Nn. 64
'Jo. f.
DU1TSCH LEGERBERICHT.
I
LUCTOR.
i:
r
R a u t e r,
SS-Gruppenführer en Luite-
nant-Generaal der Politie.
Dat in deze situatie de roep om een
tweede front steeds dringender wordt,
Australië heeft een leger gemobiliseerd
van tien divisies van 300.000 manschap
pen in totaal en 500 vliegtuigen, terwijl
Nieuw-Zeeland drie divisies van 70.000
man in totaal en 250 vliegtuigen gereed
houdt. Dit geheele gebied wordt gereed
gemaakt als basis van voorbereiding te
gen ’t door de Japanners bezette gebied
in de Zuidzee. Elke poging van den
vijand evenwel, zoo verklaarde Jahagi
om Japan aan te vallen zal eindigen met
een treurig fiasco.
Wat Br.-Indië betreft, zoo hopen wij,
aldus Jahagi, dat dit land de banden der
Britsche overheersching zaLafwerpen en
in het bezif eener volledige onafhanke
lijkheid oprecht zal samenwerken met
Japan bij den opbouw van het gemeen
schappelijke igebied van welvaart van
Groot-Oost-Azië.
Men dient in te zien, dat de opbouw
eener nieuwe wereldorde na dezen oor
log van meer vitaal belang is dan de
strijd van dit oogenblik zelf. Daarom
herhaal ik, dat de oorlog van Groot-
Oost-Azië een honderdjarige oorlog is
en dat het volk op deze enorme taak
moet worden voorbereid.
KAUKASISCH GEBERGTE OVER EEN
BREED FRONT BEREIKT. AANVAL
IN DE GROOTE DON-BOCHT
SCHRIJDT VOORT. SUCESSEN IN
DEN CENTRALEN SECTOR.
OPENB. LEESZAAL EN BIBLIOTHEEK
„BOLSWARD en OMSTREKEN”.
Het aantal uitgeleende boeken be
droeg over de maand Juli 842 t.w. 817
uit de eigen bibliotheek en 25 uit de
Leeszaal te Sneek.
De inrichting werd door 66 personen
bezocht, waaronder 15 dames.
KRASNODAR EN MAIKOP
GENOMEN.
HOOFDKWARTIER VAN DEN FüHRER,
9 Aug. (D.N.B.), Het opperbevel van de
weermacht deelt mede:
Duitsche infanteriedivisies op voor
treffelijke wijze gesteund door afdeelin-
Advertentieprijzen:
1 tot 10 m.m. 100 ct.
elke m.m. meer 6 ct.
Tusschen de tekst dubbele prijs.
Giro no. 87926.
14
tent
ent
:ieé
i
li
Verschijnt Dinsdags en Vrijdags.
Hoofdred. J. D, Osinga, Bolsward.
Advert. A. J. Osinga, Bolsward.
gen van de luchtmacht, hebben na bui
tengewone marschprestaties en in zware
gevechten bij tropische hitte sterke stel
lingen ten Noorden van de Koeban door
broken en de voor de vijandelijke wa
penindustrie belangrijke hoofdstad van ’t
Koebangebied, Krasnador, genomen.
In een tweede bericht wordt uit het
hoofdkwartier van den Führer gemeld:
De stad Maikop, centrum van het be
langrijke oliegebied aan den noordrand
van den Kaukasus, is Zondag om 18.20
uur door snelle formaties stormender
hand ingenomen.
Een procesverbaal is heel wat duurder bestaat geen twijfel,
dan de kosten, aan reparatie en vernieu-
wing verbonden.
Al met vacantie geweest? Denk dan behoeft ons niet te verwonderen. De mi-
eens om uw verduistering en zorg er litaire conferentie die in het laatst der
voor, dat U over een paar maanden in
het donker niet behoeft te prutsen. Pro
fiteer nu van het lange daglicht en kijk
raam voor raam na, opdat Uw huis
straks, in den komenden winter onzicht
baar zal zijn. Uw winkelier heeft vol
doende verduisteringspapier voorhanden
en, U weet, de prijs van dit papier is heel
billijk. Benut er desnoods een vrije dag
mee, dat is hij ruimschoots waard.
vorige week te Moskou is gehouden, en
waarbij aanwezig waren de Britsche en
de Amerikaansche ambassadeur, bene
vens de Amerikaansche generaal Brad
ley, die een persoonlijke boodschap van
Roosevelt aan Stalin overbracht, zal ook
wel hoofdzakelijk aan de bespreking van
het tweede front en de Amerikaansche
hulpverleening aan Rusland gewijd zijn.
We hebben de strijd door en tegen de
Sovjet-Unie iets uitvoeriger besproken,
omdat hier ons inziens momenteel het
zwaartepunt van den geheelen oorlog
ligt.
Ook van het Japansche oorlogstooneel
waren de laatste weken de berichten erg
schaarsch. De mogelijkheid dat het we
reldconflict zich ook zou kunnen uitbrei
den tot Japan en de Sovjet-Unie, is nog
altijd aanwezig. Volgens de Japansche
kolonel Nakao Jahagi zou de Sovjet-
Unie wel in een situatie kunnen komen,
dat zij gedwongen zou worden tot een
strijd met Japan, of zij willen of niet,
want de Vereen. Staten hebben groot
belang bij een directe Russische aanval
op Japan, teneinde daardoor Britsch-
Indië te beveiligen.
Amerika’s bedreiging jegens Japan
besprekende, zeide Jahagi: Amerika; heeft
in de wereld rondgebazuind, dat het in
1944 zijn omsingeling voltooid zal heb
ben en Japan zal kunnen aanvallen.
ORGELCONCERT IN DE ST. MARTINI
KERK.
Ik weet niet of andere bezoekers van
deze orgelconcerten ook die gewaarwor
ding ondervinden wanneer ze de oude
Martinikerk betreden, maar voor mij is
het altijd een soort beklemming. Ik
peins me suf wat toch wel de oorzaak
is. Kon ik m’n oogen maar strak geves
tigd houden op het mooie orgel, dat heel
niet past in deze omgeving, maar zoo-
dra je blik even afdwaalt, zie je som
bere grijs-witte pilaren, groen en wit
vensterglas, waterdoorweekte muren en
een plafond vol scheuren en zwarte
plekken. Neen, van dit kerkgebouw in
zijn tegenwoordigen staat gaat geen
warmte uit, dat voel je juist bij een con
cert waarin op sommige momenten een
teere sopraanstem deze ruimte moet
vullen. Toch heeft mevr. Syses uit Leeu
warden met veel succes enkele liederen
op Duitschen tekst gezongen. Bijzonder
mooi kwam deze sopraanstem tot haar
recht in Maria Wiegelied van Max Re
ger.
Van de Bunjeliederen van Hendrik
van Gort werd „Open Uw oog” met
meer gevoel voorgedragen dan 4d „Le
vensleed”. De Nederlandsche tekst is
iets stroef van klank waardoor het ge
heel niet zoo soepel klinkt als in de
Duitsche liederen.
Van de orgelnummers is no. 3 met
z’n telkens terugkeerend hoofdmotief in
de verschillende registers, zeer goed.
Tot slot een bravournummer van de be
kende orgelcomponist Jan Nieland.
Over het geheel genomen een goed
geslaagd concert. De belangstelling was
buitengewoon groot.
HOOFDKWARTIER VAN DEN FüHRER,
9 Aug. (D.N.B.-. Het opperbevel van le
weermacht maakt bekend:
Over een breedte van ruim 400 km
hebben Duitsche, Roemeensche en Slo-
waaksche troepen de Noordelijke uitloo-
pers van het Kaukasische gebergte be
reikt. Om het bruggehoofd aan den Koe
ban, dat ten Noorden van Kraskodar in
handen is van den vijand, wordt nog ge
streden. Snelle formaties van het leger
en de Waffen-SS zijn den Laba-sector
gepasseerd en zijn in den aanval naar
het Westen in de richting van Maikop.
Het luchtwapen heeft zijn aanvallen op
de vijandelijke terugtochts- en ontrui-
mingsbewegingen op wegen, spoorlijnen
en uit de havens der Noord-Kaukasische
kust aan de Zwarte Zee gericht. In de
havèn van Anapa zijn daarbij drie bolsje
wistische lichters door treffers van bom
men tot zinken gebracht en een vracht
schip beschadigd. Tusschen Wolga en
Don, ten Zuidwesten van Stalingrad zijn
tegenaanvallen van srerke vijandelijke
strijdkrachten in harde gevechten afge
slagen.
In de groote bocht van den Don
schrijdt de aanval der Duitsche troepen
ten Noordwesten van Kalatsj met succes
voort. Dichtopeengedrongen massa’s van
den vijand bij de rivierovergangen wa
ren blootgesteld aan de vernietigende
aanvallen van groote en geringe hoogte
van de formaties gevechtsvliegtuigen en
jachtkruisers. Ten Noordwesten van
Woronesj zijn verscheidene aanvallen
van den vijand afgeslagen. Eigen tegen
aanvallen leverden plaatselijke successen
op. In het gebied van Rzjef duren de
zware afweergevechten voort. In een an
deren gevechtssector van het centrale
front hebben formaties infanterie in den
tijd van 20 tot 31 Juli bij plaatselijke
aanvallen op moeilijk terrein verschei
dene divisies bolsjewistische infanterie
uiteengeslagen. De vijand verloor bij
deze (gevechten ruim 4000 dooden. en
1589 gevangenen, benevens 24 tanks, 20
kanonnen en 152 machinegeweren en
granaatwerpers. Aan de Wolchof heeft
de vijand herhaaldelijk zware aanvallen
gericht op een klein bruggehoofd, die
door de dappere bezetting in harde ge
vechten werden afgeslagen.
Aan het Oostelijke front hebben for
maties jachtvliegers en afweergeschut
gistereri 82 bolsjewistische vliegtuigen
neergeschoten, terwijl 5 eigen vliegtui
gen verloren gingen.
In den strijd tegen GrootJBrittannië
hebben gevechtsvliegtuigen overdag en
des nachts voor den oorlog belangrijke
installaties in het Zuiden van Engeland,
resp. in ’t Noorden en Noordoosten van
het eiland aangevallen. Een Britsche
nachtjager werd in een luchtgevecht
neergeschoten.
ZEEGEVECHTEN BIJ DE ALEOETEN
EN SALOMONS-EILANDEN.
Blijkens berichten van het Japansche
keizerlijke hoofdkwartier zijn geallieerde
vlootstrijdkrachten in actie gekomen bij
de Salomons-eilanden en in de wateren
bij de Aleoeten. Over deze laatste actie
is van Japansche officieele zijde alleen
medegedeeld, dat een sterke vijandelijke
vlootmacht, die op 8 Augustus aldaar
verscheen, door Japansche vlootstrijd
krachten is teruggeslagen.
Bij de Salomons-eilanden ontstond ’n
groote slag. Het Japansche keizerlijke
hoofdkwartier heeff hierover het vol
gende medegedeeld:
Japansche marinestrijdkrachten onder
namen sedert 7 Aug. hevige aanvallen
op gecombineerde Britsch-Amerikaan-
sche vlooteenheden, die in de wateren
van de Salomons-eilanden zijn versche
nen en brengen den vijandelijken oor
logsschepen, benevens den transport
schepen vernietigende slagen toe. De
strijd duurt nog voort.
Tot dusver zijn de resultaten: tot zin
ken gebracht een slagschip van onbekend
type, twee zware kruisers van het type
„Astoria”, benevens twee zware kruisers
van het type „Australia”, meer dan drie
kruisers van onbekend type, meer dan 4
torpedobootjagers en meer dan tien
transportschepen. Zwaar beschadigd
werden drie kruisers van het type „Min
neapolis”, meer dan twee torpedoboot
jagers en meer dan een transportschip.
Bij luchtgevechten zijn ruim 41 vijande
lijke machines neergeschoten. De Japan
sche verliezen bedragen zeven machines,
die door rechtstreeksch optreden tegen
het doel verloren gingen. Bovendien zijn
twee kruisers licht beschadigd, zij blij
ven echter bekwaam tot het ’uitvoeren
van operaties.
Deze zeeslag zal, naar het hoofdkwar
tier hieraan toevoegt, in het vervolg den
naam dragen: „zeeslag bij de Salomons
eilanden”.
„Een goede buur is beter dan een punaises vast gemaakt. Nu glijden de
verre vriend,” zegt het spreekwoord en
hoewel ik er heel niet van houd om de
deurdrempels van mijn buren plat te
loopen, ging ik dezer dagen toch eens
even bij mijn rechterbuurman aan, want
hij was juist weer een paar dagen thuis
na veertien dagen vacantie gehad te
hebben en omdat ik een paar aardige
kaartjes uit zijn vacantie-oord had ont
vangen, wilde ik hem bedanken en te
vens eens hooren, hoe! het daar is, want
ik heb mijn vacantie nog te goed.
Buurman was druk aan het werk. Hij
had nog een paar dagen vrij voor hij
weer naar zijn werkkring behoefde te
gaan en deze dagen benutte hij om zijn
verduistering te controleeren.
Ik spotte er wat mee en zei: „Daar
is nog tijd genoeg voor. Het is nog lang
geen winter en de avonden zijn immers
nog lang.”
„Daar heb je gelijk aan,” antwoordde
buurman, „maar nu hebben we nog
volop daglicht en daarom benut ik deze
dagen om er voor te zorgen, dat in den
komenden winter mijn verduistering tip
top in orde is.”
Ik moest hem gelijk geven.
„Bovendien,” vervolgde buurman,
„korten de dagen weer snel. Als je na
gaat, dat op 15 Augustus de zon alweer
om 7 minuten over 9 ondergaat en op
1 September reeds precies om half ne
gen, dan duurt het niet lang meer, of we
moeten ’s avonds de lamp weer op heb
ben. Dat beteekent dus: verduisteren.”
Ook nu moest ik hem gelijk geven.
„En,” zoo besloot mijn buurman, „op
het oogenblik hebben de winkeliers weer
een goeden voorraad verduisteringspa
pier en als men liever luiken voor de ra
men heeft, dan is het nu de geschikste
tijd om den timmerman in den arm te
nemen. Van het najaar hebben ze weer
werk genoeg.”
En voor de derde maal dacht ik: „Man
je hebt gelijk.”
Een goed voorbeeld doet goed volgen
en dienzelfden dag heb ik ook bij mij
thuis de verduistering eens geïnspecteerd
Eerlijkheidshalve dien ik te bekennen dat
er nog wel het een en ander aan man
keerde. De verduisteringsgordijnen in de
keuken waren niet heelemaal meer in
orde, hetgeen niet te verwonderen is,
want ze zitten er al twee jaar op en in
een vertrek, waarin dagelijks gekookt
wordt, hebben die papieren gordijnen
heel wat te lijden. Ik heb ze dus ver
nieuwd en verder heb ik reepen bordpa
pier aan weerszijden van de ramen met
Men hoort de laatste weken in ge
sprekken over den oorlog nogal eens de
opmerking „dat het zoo opmerkelijk stil
blijft”, waarmee men dan te kennen wil
geven, dat er naar het oordeel van deze
menschen maar zeer weinig op de di
verse oorlogstooneelen gebeurt.
Voor een deel komt deze conclusie
voort uit het feit, dat men over het al
gemeen te weinig leest en dus maar ge
deeltelijk georiënteerd is.en aan de
andere kant doordat het meest actueele
strijdpunt zich steeds verder van ons
verwijdert. Reeds gedurende meerdere
weken trekt de strijd in Zuid-Rusland
de aandacht. Was in het begin van het
I Duitsche offensief de eigenlijke bedoeling
nog iets duister, thans is de situatie zoo
dat men gerust de conclusie mag trekken
dat dit geheele offensief gaat om de zeer
belangrijke mineralen-rijkdom van den
Kaukasus. Voor beide partijen heeft dit
gebied een zeer belangrijke beteekenis;
immers olie, mangaan en koper zijn drie
bestanddeelen die we haast als de on
ontbeerlijke pijlers van ’n oorlogvoering
kunhen beschouwen.
Volgens de laatste Duitsche oorlogs
berichten hebben de verbonden troepen
Maikop bezet. Wanneer we even ons
oorlogskaartje bestudeeren, dan blijkt
ons direct het groote voordeel van deze
bezetting. Niet alleen voor de olievelden
die liggen in het gebied van Koeban,
maar ook doordat de straat van Kertsj
voor de Sovjettroepen is afgesneden en
de. Zee van Azov in Duitsche handen
ligt. Een zeer moeilijk gedeelte wacht
thans de verbonden troepen. Hooge, on
toegankelijke bergruggen, voor een deel
altijd met sneeuw bedekt, jen .zeer
slechte verkeerswegen. De natuurlijke
hindernissen zijn er zeer groot, maar we
weten ook uit de ondervinding der laat
ste twee jaar, dat de verbonden troepen
met succes deze natuurlijke hindernissen
weten te overwinnen. Een der eerste re
sultaten van de opmarsch der verbonden
Ten vervolge op zijn bekendma
king van 13 Juli 1942 tot de geheele
Nederlandsche bevolking, die in alle
Nederlandsche bladen is verschenen,
wordt op bevel van den Weermachts-
bevelhebber in Nederland, den Ge
neraal der Vliegers Fr. Christiansen
het volgende officieel medegedeeld
Op 7 Augustus hebben onver
antwoordelijke elementen te Rotter
dam een aanslag gepleegd op een
spoortrein der Duitsche Weermacht.
Een Nederlandsche spoorwegbeam-
te is bij de vervulling van zijn plicht
het slachtoffer van dezen aanslag
geworden.
Indien niet vóór Vrijdag 14 Aug.
a.s. middernacht, de daders zich bij
de politie aanmelden, of vooral door
medewerking van de bewoners des
lands worden gegrepen, zal op
grond van de bekendmaking van den
Weermachtsbevelhebber in Neder
land teruggegrepen worden op een
aantal gijzelaars, die met hun leven
voor dergelijke daden van sabotage
borg staan. Het arresteeren van de
daders is thans in het eigen belang
van de geheele bevolking zelf, ten
einde dit teruggrijpen op de gijze
laars te vermijden.
Op tijdige mededeelingen aan een
dienstinstantie van de Duitsche
Weermacht of de politie, welke tot
het grijpen van de daders leiden,
stelt de Weermachtsbevelhebber in
Nederland een belooning van
f 100 000.
Mededeelingen worden vertrouwe
lijk behandeld.
De höhere SS en Polizeiführer
en commissaris-generaal voor
de veiligheid,
Officieel orgaan der gemeenten Bolsward, Wonseradeel en Hennaarderadeel
Uitgever Fa. A. J. OSINGA, Marktstraat, BOLSWARD Telefoon No. 451
gordijnen dus in een soort schuif en er
straalt geen kiertje licht meer naar bui
ten.
In de voorkamer heb ik houten ge
raamten, beplakt met verduisteringspa
pier en hier en daar zat een scheurtje.
Het papier was nog goed en de scheur
tjes heb ik bijgeplakt, terwijl ik hier en
daar nog een spijkertje in het geraamte
heb bijgeslagen, zoodat het geheel weer
steviger is. Ook boven, op de slaapka
mer en op den zolder, heb ik het papier
gecontroleerd en, waar noodig, ver
nieuwd. Alles bij elkaar heeft het me een
paar guldens gekost en nu ben voor
den geheelen komenden winter weer ge
dekt. Er zal geen kiertje licht uit mijn
huis stralen.
Ik liet het mijn buurman zien. „Nou,
had ik geen gelijk, toen ik zei, dat dit
net een karweitje was voor deze dagen?
En heb je je kachels al na laten kijken?”
Neen, daar had ik niet aan gedacht.
Ook een karweitje, dat men vóór het na
jaar moet laten doen. De smeden heb
ben het op het oogenblik niet zoo druk
als straks in het najaar en in. den voor
winter en het bleek, dat er een paar
steenen in mijn salamanderkacheltje ver
nieuwd moesten worden. De smid heeft
hem op het oogenblik onder handen en
hij zal er nog een nieuwe schuif inma
ken, zoodat ik in den komenden winter
zoo zuinig mogelijk zal kunnen stoken.
Want, we weten het allen, dat zal weer
noodig zijn.
Waarmee ik maar zeggen wilde:
Wacht er niet te lang mee. Nog is het
zomer en nog zijn de dagen lang, maar
ze korten (gestaag en het duurt nog
maar een paar weken, of we moeten ’s
avonds de lamp weer een uurtje aan
hebben. Zorg er dus voor, dat vóór dien
tijd de verduistering tiptop in orde is. zeer groot deel is afgesneden, daarover
i troepen in dit gebied is, zooals gezegd,
het veroveren van de olievelden in de
streek van Koeban. Bovendien wordt de
pijpleiding van Grosny naar Rostov ern
stig bedreigd, waardoor voor de Russi
sche industrie-centra’s belangrijke hulp
middelen worden afgesneden.
Wanneer we egns indenken, dat de
totale olieproductie van de Sovjet-Unie
in het jaar 1940 32.3 millioen ton be
droeg en dat daarvan de Kaukasische
velden 29 millioen ton leverden of 92
van de geheele productie dan is het
voor ieder duidelijk, van hoe groot be-
lang dit bezet gebied voor Rusland, maar
ook voor Duitschland is. De petroleum
wordt of in Bakoe zelf verscheept of via
pijpleidingen naar Batoem aan de Zwar
te Zee vervoerd, dat zelfs met twee pijp
leidingen met Bakoe is verbonden. Ook
Grosny en Maikop bezitten pijpleidingen
waardoor de olie kan worden vervoerd
naar Toeapse aan de Zwarte Zee en
naar Rostov aan de Don.
Al deze namen kunt U de laatste we
ken lezen in de Duitsche legerberichten,
maar het is niet alleen de olie die zoo
belangrijk is, ook andere grondstoffen
worden hier gevonden. Noord-Kaukasië
een gebied dat grootendeels lijkt °P de
vlakte van Zuid-Rusland is een graan-
gebied dat hoofdzakelijk tarwe en mais
levert. In de noordelijkste uitloopers van
het gebergte worden koper lood, zink
en steenkool gevonden. Dit gebied be
zit evenwel geen industrie van eenige
beteekenis. Trans-Kaukasië is bekend
door zijn rijkdom aan mangaanerts, een
onmisbaar product bij de staalbereiding.
Ook in dit gebied wordt ijzer, tin, steen
kool en koper gevonden.
Begint de positie van Timosjenko wer
kelijk critiek te worden of heeft deze
Russische opperbevelhebber zijn troepen
door het telkens maar terugtrekken Ln-
tact kunnen houden? We weten het niet,
maar dat de aanvoer van ook voor de
Sovjets onmisbare grondstoffen voor ’n
rl.
*1
ie
■1
et
s-
t
Leesgeld fr. p. p. per half jaar f 1.50
Buiten de provincie f2.-; inn. 15 ct.
Leesg. p. looper 40 ct. p. kwartaal.
De eenige nog in dienst van de N S.
zijnde overwegwachteres, Mevr. W.
Timmer-v. d. Visch te Bilthoven.
heeft 1 Augustus dit beroep, na 26
jaar dienst, verlaten met pensioen.
Gekleed in de eenige vrouwendienst-
kleeding der Spoorwegen, n.l. de
zuidwester en cape, bedient zij voor
n het laatst de spoorboomen.
(V-P-B.-V.N.P.-De Keijzer-s.)
DE JONG s NIEUWSBLAD
waarin opgenomen