B
f
I
Vrijdag 23 Juni 1944
Groot-Londen 160 uur onder storings vuur.
No. 25
3e Jaargang
No. 3
NIEUWSBLAD VOOR HET WESTEN VAN FRIESLAND
1
Ook gij behoort bij ons
BUITENLAND
BOLSWARDER EDITIE
Vormingsbijeenkomst N.S.V.O.
WEERMACHTBERICHl
van J
j
ten. .J
n- I
.1 er 1
k- I
i- I
V
7
w
n
ji
i
Bij de Arbeidsmannen van de
nieuwe lichting. Theorie over j
land en volk.
(C.N.F.—N.A.D./Hof-
meester Fax s).
e
e
ken-
ieren.
I zijn
3t Op
amen
100
7 centJ
tot 10 uur 4
enties1
Bolswara i
be-
iige 1
BOLSWJ
- Giro
Pro-
ram- J
toor
zon-
het
lijke
reil-
DE LANDELIJK LEIDSTER SPREEKT
TE ORANJEWOUD.
Woensdagvoormiddag trok een groot aantal
jonge en oudere dames uit verschillende hoeken
der provincie naar Oranjewoud voor een min of
meer feestelijke reünie, uitgeschreven door het
district Friesland van de N.S.V.O.
Vrouwen-Organisatie)
VOOR „MOEDER EN KIND”.
Collectes.
Is hierboven reeds gewezen op een bepaald on
derdeel van het werk van den N.V.D. dat de moe
der als kern van het gezin betreft, er zijn vele
andere onderdeelen die er de aandacht op vesti
gen, dat voor haar en het kind, als drager van de
toekomst, geen moeite of offer te groot kan zijn.
Aangezien dit besef steeds meer in breedere krin
gen van ons volk doordringt, heeft de N.V.D. be
sloten, een drietal collectes op touw te zetten met
het doel ons allen eraan te herinneren, dat het
een volksche plicht is, voor ons gezin te waken
en daardoor bij te dragen ons volk erfgezond te
houden. Van 21 t.e.m. 28 Juni zal er een huis-aan-
huis collecte worden gehouden. Op 29 Juni volgt
een groote straatcollecte, terwijl als slot i >g-
maals huis-aan-huls gecollecteerd zal worden van
23 t.e.m. 30 Augustus.
DE JEUGD EN HET RIJK.
De laatste weken zijn in verschillende plaatsen
van ons land bijeenkomsten gehouden van de Ger-
maansche SS in Nederland met de Reichsschuïe
Valkenburg. De bijeenkomst te Den Haag: genoot
groote belangstelling van ouders en familieleden
van jongens, die op de Reichsschuïe te Valken
burg zijn en van anderen. Tot de eeregasten be
hoorden de Rijkscommissaris en de burgemeester
van Den Haag. SS-Standartenführer en voorman
der Germaansche SS in Nederland, Feldmeyer,
zeide hier o.a.: „In tijden van den grootsten neer
gang keert het tij en dit heeft men weer in de
zen tijd bewaarheid gevonden door het opstaan
van Adolf Hitler als Führer van alle Germanen.
Voor het eerst sprak hij weer van de opstanding
van het ras en het bloed en appelleerde weer aan
hun natuurlijke waarden, allen te wapen roepende
tegen de macht van Uitgaard, de booze machten,
die Midgaard, het middenrijk der Germanen, be
dreigen.
De strijd nadert thans zijn hoogtepunt; steden
liggen in puin, duizenden vrouwen en kinderen
zijn er onder bedolven, reeds zijn tienduizenden
mannen op de slagvelden gevallen, een invasie
leger van een half millioen soldaten staat op het
Europeesche vasteland en de Duitsche vergelding
bestookt Engeland.
Uit bloed en tranen stijgt echter het rijk van
Midgaard opnieuw omhoog, verwezenlijkt door
Hitler. Ook deze wederopstanding is evenals de
worsteling, waar het Germaansche Rijk thans
midden in staat, in de Edda als het ware 1000
jaar geleden voorspeld. Van dit rijk spreekt een
nieuwe jeugd, die het eens zal bewonen, de draag
ster van de Groot-Germaansche gedachte als een
hieuw geslacht van frontsoldaten en soldaten
vrouwen. Hieraan gelooven is niet, dat men het
beaamt en meer niets, maar dat men zich per
soonlijk inzet voor het hooge ideaal van het
Groot-Germaansche Rijk”.
UIT HET HOOFDKWARTIER VAN DEN
FÜHRER, 22 Juni. Het opperbevel der weer
macht maakt bekend:
In Normandië werden verschillende aanvallen
van den vijand op onzen omsingelingsring ten oos
ten van de Ome afgeslagen. Het landfront van de
vesting Cherbourg werd door den vijand met vrij
sterke verkenningsstrijdkrachten afgetast. Deze
ondernemingen werden evenwel verijdeld. Bij de
gevechten op het schiereiland Cherbourg heeft de
commandant van de 243ste divisie infanterie luite-
nant-generaal Hellmich zich met zijn divisie bij
zonder onderscheiden. Hij vond op 17 Juni bij deze
gevechten den heldendood.
Het gebied van Groot-Londen ligt thans sinds
160 uren met slechts geringe onderbrekingen on
der ons storingsvuur.
De luchtmacht mengde zich met gevechts- en
slagvliegtuigen in den strijd te land en plaatste in
den afgeloopen nacht met zware gevechtsvliegtui
gen bomtreffers op schepen voor het landings-
hoofd.
Als gevolg van de zware verliezen, die de vijand
gisteren in Midden-Italië heeft geleden en die hem
dwongen tot vrij groote hergroepeeringen, is de vij
and pas des middags met het zwaartepunt aan
weerszijden van het lago Trasimeno met sterke
strijdkrachten tot den aanval overgegaan. Onze
troepen sloegen opnieuw alle aanvalsgolven af en
handhaafden zich in hun stellingen. 23 vijandelijke
pantserwagens werden stuk geschoten. In de wa
teren van Piombino schoot marine-luchtdoel-
artillerie 8 vijandelijke jachtkruisérs omlaag.
In het Oosten zijn bij levendige wederzijdsche
activiteit der artillerie plaatselijke aanvallen der
bolsjewisten ten noordwesten van Tarnopöl, in het
gebied aan weerszijden van Kowel en ten zuid-
MOEDERUITZENDING - MOEDERTEHUIZEN.
De N.V.D. vraagt in dezen vacantietijd weer
aandacht voor de moederuitzending naar zijn
moedertehuizen. Men kent het doel: de moeder in
de gelegenheid te stellen gedurende korten tijd
rust te nemen, waardoor zij 1fe.ter weer beter in
staat zal zijn de belangen van haar gezin te be
hartigen. De duur van het verblijf is 3% week;
ook voor geestelijke ontspanning wordt zorg ge
dragen, in elk moedertehuis bevindt zich een uit
gebreide bibliotheek, er wordt muziek beoefend en
gezongen, ook worden meermalen concerten e.d.
bezocht. Aan het lichamelijk welzijn van de moe
ders wordt natuurlijk de uiterste zorg besteed. De
moedertehuizen Zijn gelegen in een mooie om
geving en beschikken over een grooten tuin, waar
gelegenheid te over is om rust in de buitenlucht
te genieten. Onder leiding worden gemeenschap
pelijke wandelingen en uitstapjes gemaakt. Elk
moedertehuis heeft een 'vaste dagindeeling. O.a.
is na het middagmaal een rusttijd voor de moe
ders voorgeschreven van 2 uur.
Indien de moeder zelf geen kans ziet tijdens
haar afwezigheid een plaatsvervangster te vinden,
die de zorg voor haar gezin op zich wil nemen,
b.v. een familielid of een vriendin, dan wordt door
den N.V.D. een geschoolde gezinsverzorgster be
schikbaar gesteld. De kosten welke aan de uitzen
ding zijn verbonden worden geheel gedragen door
den N.V.D. Vanzelfsprekend staan de moeder
tehuizen open voor Nederlandsche vrouwen van
alle gezindten en elke overtuiging.
oosten van Witebsk, mislukt. Een sterke formatie
zware Duitsche gevechtsvliegtuigen ondernam in
den afgeloopen nacht een geconcentreerden aan
val op het bolsjewistische vliegveld Poltawa. 30
vijandelijke vliegtuigen werden op den beganen
grond vernield. Er ontstonden branden over vrij
groote oppervlakten in inrichtingen van het vlieg
veld en in opslagplaatsen van materiaal.
Escortevaartuigen der marine, die optraden bij
het afweren van een vijandelijke landingsactie
verricht tegen het Finsche eiland Piisaari schoten
alle vijandelijke landingsvaartuigen en een bewa-
kingsvaartuig in brand. Andere escortevaartuigen
namen in de baai van Narwa herhaaldelijk vijan
delijke formaties mijnenvegers onder vuur en
dwongen dezen den steven te wenden.
Sterke formaties Amerikaansche bommenwer
pers richtten gisteren een terreuraanval op de
Rijkshoofdstad. Vooral in woonwijken werd scha
de aangericht aan gebouwen en ontstonden verlie
zen aan menschenlevens. Door strijdkrachten der
luchtverdediging werden 67 vijandelijke vliegtui
gen, waaronder 52 viermotorige bommenwerpers
neergeschoten. Een Britsche formatie bommen
werpers viel in den afgeloopen nacht plaatsen in
het Rijnlandsch-Westfaalsche gebied aan. Nacht-
jagers en luchtdoelartillerie der luchtmacht scho
ten 62 viermotorige bommenwerpers neer en ver
nietigden daarmede ruim een derde deel van de
binnengevlogen formatie. Afzonderlijke Britsche
vliegtuigen wierpen bovendien bommen op het
stadsgebied van Berlijn.
Bij het afweren van de vijandelijke terreurbom-
menwerpers heeft zich de laatste dagen een in
het gebied van Hamburg opgestelde divisie lucht
doelgeschut bijzonder onderscheiden.
par. 1 van de Verordening op de bescherming
de orde als saboteur ter dood veroordeeld.
Het vonnis is na onderzoek van de gratie-
kwestie voltrokken.
Naar de Höhere SS- und Polizeiführer „Nord-
west” verder bekend maakt .heeft het Polizei-
standgericht de volgende Nederlanders ter dood
veroordeeld:
1. den fabrieksarbeider Albert Reulen uit Roer
mond, geb. 12 Nov. 1916; 2. den lasscher Jacobus
Frenken, uit Maasnielde (Limburg), geb. 7 No
vember 1921.
De veroordeelden hadden als leden van een ter-
roristengroep deelgenomen aan -de gewapende
overvallen op het gemeentehuis te Haelen op 18
Februari 1944, op het gemeentehuis in Venhui
zen op 28 Maart 1944 en op het gemeentehuis in
Heiloo op 12 Mei 1944. Daarbij werden levens-
middelenbonnen, geld, formulieren voor persoons
bewijzen en andere zaken in vrij grooten getale
gestolen. Bij den overval op het gemeentehuis in
Venhuizen heeft een der daders den zich te weer
stellenden Nederlandschen politieagent neerge
schoten. Daarmede hebben de veroordeelden zich
schuldig gemaakt aan deelneming aan een ge
heime organisatie, aan voortgezette sabotage en
aan het onbevoegd bezit van vuurwapens.
Het vonnis is na onderzoek van de gratie-
kwestie voltrokken.
EXTRA KEURINGEN.
Het SS-Ersatzkommando deelt mede: Wegens
de zeer vele aanmeldingen zal nog een extra keu
ring worden gehouden op Maandag 26 Juni te Den
Haag van 8 tot 13 uur, in een der zalen van het
gebouw Amicitia, Westeinde 15 en Dinsdag 27
Juni in Amsterdam van 813 uur, Nebenstelle
der Waffen-SS, Dam 4, waar iedere gezonde Ne
derlander zich kan aanmelden ten einde gekeurd
te worden voor de Waffen-SS, SS-wachtbataillon
in Amersfoort, Landstorm Nederland, Kriegs-
marine en de Germaansche SS in Nederland.
Tijdens de keuringen worden alle inlichtingen
verstrekt met betrekking tot de verzorging van
familieleden, duur der opleiding, extra levensmid
delen etc.
Officier der Waffen-SS kan ieder worden, die na
tenminste een jaar diensttijd zijn geschiktheid
voor de officiersopleiding heeft bewezen. Zijn
schoolopleiding is niet doorslaggevend.
Alle inlichtingen en gratis reisbiljetten voor de
heen- en terugreis zijn verkrijgbaar bij de vol
gende Nebenstellen der Waffen-SS: Amsterdam,
Dam 4; Alkmaar, Langestraa' 56; Heerlen, Saro-
leastraat 25; Groningen, Heerenstraat 46; En
schedé, Hengeloschestraat 30 en eveneens bij het
SS-Ersatzkommando, Korte Vijverberg 5, Den
Haag.
Europa is in oorlog
De beveiliging van de kusten en dé bestrijding
van den vijand vergen de hoogste inspanning van
den soldaat en den arbeider. Het front heeft wa
pens, munitie en voedsel noodig, lederen dag weer.
Het luchtwapen van de Duitsche weermacht is
een groote afnemer. Te dien einde is er een spe
ciale transport-organisatie geschapen, welke alles,
wat het luchtwapen noodig heeft, aanvoert. Deze
organisatie draagt den naam van NSKK-Gruppe
Luftwaffe.
Reeds honderdduizenden kilometers hebben de
groote NSKK-vrachtauto’s, waarop nu eens bom
men van 2000 kilo, dan weer mudzakken aard
appelen of andere levensmiddelen, door geheel
Europa afgelegd.
Het grootste aandeel in deze organisatie heb
ben de Nederlanders. Duizenden vrijwilligers staan
in de NSKK-regimenten Nederland, waarvan het
grootste deel van het kader eveneens uit Neder
landers bestaat. Deze mannen hebben zich dooi
hun schitterende prestaties als chauffeur, maar
niet minder als soldaat, reeds in enkele jaren een
uitstekenden naam bij de hoogste leiding van het
NSKK verworven.
Iedere gezonde Nederlander tusschen 17 en 45
jaar of hij al dan niet kan autorijden, doet niet
terzake kan zich melden voor het regiment
Nederland der NSKK-Gruppe Luftwaffe. Het
spreekt vanzelf, dat er behalve aan chauffeurs
ook behoefte is aan koks, verplegend en admini
stratief personeel, enz.
Na een korte oe'fening in het gebruik der wa
pens en een opleiding tot chauffeur of monteur
op een motorschool van het NSKK kunnen de
mannen hun plaats in de kolonnes innemen.
Over zijn achtergebleven gezin kan de NSKK-
vrijwilliger geheel onbezorgd zijn. Voor hem en
zijn gezin gelden n.l. in alle opzichten dezelfde re
gelingen als voor de Duitsche soldaten. Er worden
extra-levensmiddelen- en -kolenbonnen verstrekt,
etc. Vrouw en kinderen kunnen zoo noodig ge
durende eenigen tijd in mooie rusthuizen worden
opgenomen, bij voorkomende moeilijkheden ver
leent een speciaal daarvoor aangestelde verbin-
dingsstaf hulp.
De NSKK-Gruppe Luftwaffe zal, nu de laatste
phase van den strijd, naar het zich laat aanzien,
weldra zal aanbreken, op volle toeren moeten
draaien. Daarom is het zaak, de gelederen tijdig
zoo hecht raogelijk te maken. Meldt u bij het
werfkantoor van de NSKK-Gruppe Luftwaffe,
Lange Vijverberg 10, Den Haag, want:
OOK GIJ BEHOORT BIJ ONS.
DRIE DOODVONNISSEN.
Naar de Höhere S.S.- und Polizeiführer „Nord-
west” mededeelt, heeft het Polizeistandgericht
Amsterdam den eigenaar van een drukkerij Fran-
ciskus Duwaer uit Amsterdam, geb. 1 Januari
1911, ter dood veroordeeld.
De veroordeelde had van de helft van 1943 af
tot aan zijn arrestatie op 8 Juni 1944 in zijn druk
kerijbedrijf voor een weerstandsgroep, die over
verscheidene provincies in Nederland verspreid
was, formulieren voor persoonsbewijzen, bene
vens zegeltjes en contrölezegels voor persoonsbe
wijzen, in grooten omvang vervalscht. Het Poli
zeistandgericht nam aan, dat.de voortgezette aerie
van den veroordeelde in staat is geweest de o*pen-
bare orde in het bezette Nederlandsche gebied in
gevaar te brengen en heeft hem overeenkomstig
par. 1 van de Verordening op de bescherming van
(Nat.-Soc.
Vrouwen-Organisatie). De ruime vergaderzaal
van hotel Tjaarda met haar lange rijen gedekte
tafels was voor deze gelegenheid prettig versierd
met groen en bloemen en er heerschte van begin
tot eind een opgewekte stemming, dank zij ook de
af en toe aangeheven strijdzangen en Friesche of
vaderlandsche liederen, deze laatste onder de be
kwame leiding van de landelijk zangleidster mej.
Grüson. De districtsleidster mevr. GeertsmaKrul
te Heerenveen, riep in haar openingswoord allen
een hartelijk welkom toe, in ’t bijzonder de lande
lijk leidster, mej. Couzy, en mej. Grüson. Het
stemt ons verheugd, aldus spreekster, dat we onze
leidster weer eens in ons midden hebben; vooral
in dezen tijd is het noodig. Het bezielt ons weer
met nieuwen moed en kracht temidden van de
vele zorgffh en gevaren. Ook doet het ons plezier,
dat zoovelen nog gehoor hebben gegeven aan on
zen oproep om hier aanwezig te zijn en zich blijk
baar niet hebben laten afschrikken door lucht
alarm en wat er aan vast zit; onze Friesene
N.S.V.O.-sters toonen daarmee trouw en plichts
gevoel. Wij beschouwen het als een voorrecht deze
vormingsbijeenkomst, dit midzomerfeest op den
langsten dag te kunnen bijwonen; moge het een
prettig verloop hebben en rijke vruchten afwerpen
voor onze organisatie.
Mevr. Tjallema uit Finkum hield vervolgens
een kernachtig toespraakje eveneens in de Frie
sche taal, waarin ze wees op het belang van dagen
als deze, welke den onderlingen band weer eens
versterken. Spreekster wekte op trouw te zijn en
te blijven, vertrouwen te blijven koesteren en zon
der angst voor de gevaren onzer dagen een voor
beeld te zijn van gerustheid op wat ons nog te
wachten mag staan. Laat ons vasthouden aan ons
ideaal, den nieuwen tijd moedig en trouw tege
moet gaan. We hebben in het afgeloopen jaar heel
wat geleerd, en dit heeft ons nog versterkt in de
vaste overtuiging, dat de nieuwe wereld komt. Op
dagen als deze scheppen we weer frisschen moed
en daarom zijn we er blij mee, daarom zijn ze voor
ons allen van zoo groote beteekenis.
Tijdens den bijzonder gezelligen koffiemaaltijd
gaf mej. Duursma uit Drachten een bijdrage,
waarin verschillende vraagstukken van dezen fel-
bewogen dramatischen, doch ook grooten tijd
op ernstige wijze werden belicht, om er de noo-
dige leering uit te trekken.
„De landelijk zangleidster zal ons laten zingen”,
zoo stond op het programma, en mej. Grüson
hééft het gedaan op een wijze, welke niet slechts
boven allen lof verheven is, doch ook het ge-
wenschte succes had: de dames hebben gezongen
„as klysters”, uit volle borst en met geestdrift
Mej. Couzy, landelijk leidster, hield vervolgens
in den tuin, in de heerlijk vrije natuur, al ging
dan de zon schuil achter een donkere lucht (het
beeld van onzen tijd, aldus spreekster), een toe
spraak, waarin ze wees op de schoonheid van den
zomertijd, van licht en zon en leven, ’t Is,thans
geen tijd om feest te vieren, maar wel om té spre
ken over het licht dat komt en over levensblijheid,
juist nu we telkens weer in aanraking komen met
zoo veel, dat dezen tijd zwaar en donker maakt.
We zijn hard achteruitgegaan de laatste jaren;
het laagste in den mensch komt meer en meer
boven, inbraak en diefstal zijn aan de orde van
den dag, overal is moreele verwildering, alle
remmen schijnen weggeslagen, vooral bij de
jeugd. Voortdurend worden we geschokt door
sluipmoorden, door bombardementen en beschie
ten van treinen; ook in ons land is er in het
laatste jaar veel leed en ellende geleden, ’t Beste
is rustig door te gaan met wat we onzen plicht
achten, doch daarnaast is het goed ons te bezin
nen op het vele mooie, dat in dezen donkeren tijd
ook naar boven komt, dingen, waarvoor wij nat.-
socialisten meer dan anderen oog hebben. Spr.
wees op prachtige staaltjes van moed en plichts
betrachting, op kameraadschapsgeest en saam-
hoorigheidsgevoel, offerbereidheid en trouw aan
het gegeven woord, in het kleine zoowel als in het
groote, diep treffende dingen vaak, die juist in
dezen zwaren tijd naar voren komen, ons het leven
nog meer doen liefhebben en daarin een groote rol
spelen. Zij schetste de schoonheden van de natuur
waarvan we vooral kunnen genieten in een mooie
omgeving als deze. Ook wijzelf kunnen warmte
uitstralen, altijd weer, en dat zal ons eigen léven
warmer, lichter, gelukkiger maken. Het heele
leven is leed èn strijd, en juist die strijd geeft aan
het leven diepte en inhoud. Laten daarom onze
vrouwen weerbaar zijn, d.w.z. flink en ferm en
fier temidden van de stormen onzer dagen de
toekomst tegemoet gaan, wat die ook brengen
moge, vol vertrouwen en plichtsbetrachting, ieder
op haar post. Moge hier in Oranjewoud het vlam
metje in uw harten hooger zijn gaan branden, op
dat gij u zelf er aan kunt warmen en ook bij an
deren het licht ontsteken
De middag werd verder doorgebracht met een
opgewekt thee-uurtje, op gewaardeerde wijze
aangevuld door bijdragen van de dames Veenstra
en Geertsma, zang, gezelligen kout en besloten
met een pittig woordje van de districtsleidster.
ust
der
ten
en
op
lie
:ie 1
ie I
DRINGENDE WAARSCHUWING.
Weest zuinig met gas en electriciteit.
Van overheidswege wordt er met nadruk op ge
wezen, dat bezuiniging op het verbruik van gas
en electriciteit zoowel voor het huishouden als
voor de industrie meer dan ooit dringend noodza
kelijk is. Indien het publiek hiertoe niet vrijwillig
medewerkt door minder gas en electriciteit te ge
bruiken, zijn zeer ingrijpende maatregelen te ver
wachten.
Dat is de opvatting van de „bevrijding” van
Europa der Anglo-Atnerikaansche terreurvliegers.
Zij legden de stad St. Ló geheel in puin. Honder
den Fransche burgers kwamen bij deze „bevrij-
dingsdaad” om het leven.
(P.K. Venneman PBZ/R P s)
EEN NIEUW DUITSCH WAPEN.
De Engelsche minister van Binnenlandsche Za
ken, Morrison, heeft vorige week Vrijdagochtend
in het Lagerhuis de sensationeele verklaring af
gelegd, dat de Duitsche legerleiding voor het eerst
gebruik heeft gemaakt van onbemande vliegtui
gen, een soort reuzenbommen. Met dit „vergel-
dingswapen” zijn daarna aanhoudend overdag en
’s nachts aanvallen ondernomen op Londen en op
plaatsen in Zuidoost-Engeland. Het A.N.P. meldde
dienzelfden dag o.m. uit Berlijn dat in de pers
conferentie Stabsleiter Sündermann had ver
klaard, dat de Duitschers gebruik maken van een
voor den vijand absoluut nieuw anti-invasiewapen,
dat, aldus de interpretant van het O.K.W., van de
allergrootste militaire beteekenis kan worden.
Het is een operatief wapen. Stabsleiter Sünder
mann verklaarde, dat de Anglo-Amerikanen nooit
aan een dergelijke vergelding hebben geloofd en
dat zij de woorden en de waarschuwingen van
Adolf Hitler steeds in den wind hebben geslagen.
Reeds bij het begin van dezen oorlog, op 1 Sep
tember 1939, heeft de Führer gezegd, dat hij geen
oorlog tegen vrouwen en kinderen wenschte te
voeren. Voor de Engelschen beteekende dit echter
geen vrijbrief en later ,toen de bommenoorlog te
gen de Duitsche burgerbevolking was begonnen,
heeft de Führer gezegd, een tegenmaatregel te
zullen nemen en wel zoo, dat den Britten hooren
en zien zou vergaan. Als de „New York Times”
op 8 September 1943 schrijft, dat de bom de beste
leermeester voor het Duitsche volk is, dan, aldus
Sündermann, hebben de Britten thans de gelegen-
heid iets te leeren. Van welingelichte militaire
zijde te Berlijn wordt medegedeeld, dat voorloopig
ook van Duitsche zijde geenerlei technische bij
zonderheid over het vergeldingswapen zal worden
verstrekt en dat men zich slechts aan een alge-
meene mededeeling zal houden. Men is hier van
meening, dat het nieuwe wapen bij de verdere
ontwikkeling van de invasie een rol van beteeke
nis zal gaan spelen. In de Wilhelmstrasse noemt
men het gebruik van een bijzonder doeltreffend
projectiel tegen Engeland een zuiver militaire
aangelegenheid, waarover van politiek standpunt
vooreerst niets kan worden gezegd. De verkla
ring van den Britschen minister van binnenland-
sche zaken, Morrison, over ’t gebruik van ’t nieu
we Duitsche wapen is, zoo verklaart men in polk
tieke kringen te Berlijn, voor wie tusschen de re
gels kan lezen en Britsche methodes en toestan
den kent, „dramatisch”. Hiermede meent men hier
het eerste effect van het nieuwe Duitsche wapen
het best te kunnen karakteriseeren. De sedert den
nacht van Donderdag op Vrijdag voortdurende
aanval met nieuwe projectielen op Zuid-Engeland
en het stadsgebied van Londen heeft, naar uit
luchtverkenningen blijkt, reeds een vernietigende
proeving bestand zouden blijken. Zou men tot
evacuatie van de stad overgaan, dan zou dat prac-
tisch kunnen beteekenen, dat de geheele stad aan
verwoesting wordt prijsgegeven, omdat de be
strijding van branden bij de afwezigheid van de
huisbewoners ernstig zou worden bemoeilijkt.
Bij al deze overwegingen dient men echter wel
te bedenken, dat het stadsgebied van Londen bui
tengewoon uitgestrekt is, zoodat de projectielen
reeds in zeer groote massa zouden moeten vallen
om dergelijke verschijnselen als hier geschetst te
weeg te roepen. Bovendien kan men een verge
lijking maken met de stad Leningrad, welke
maandenlang aan de beschieting van de zwaarste
Duitsche artillerie was blootgesteld, maar waar,
naar ten slotte gebleken is, het leven toch zoo
goed en zoo kwaad als het ging, voortgang vond.
Het is geen wonder, dat de geheele .wereld zich
in spanning afvraagt of de bovengeschetste ver
schijnselen zich zullen voordoen. Binnen enkele
dagen zal ongetwijfeld duidelijk worden of de
Duitsche verwachtingen in dit opzicht in vervul
ling zullen gaan, of dat de Britten met hun tra-
ditioneele taaiheid er in zullen slagen deze ge
varen te boven te komen. Intusschen geeft de
nieuwe wending, welke de oorlogvoering met den
dynamiet-meteoor heeft'genomen .aanleiding tot
duistere vermoedens. De Engelsche luchtvaartdes-
kundige Oliver Stewart zou, volgens berichten uit
neutrale bron, in de „Evening Standard” tot de
conclusie zijn gekomen, dat het nieuwe wapen „in
experimenteel opzicht uitermate belangrijk is” en
hij meent, dat het mogelijk het voornaamste wa
pen van den luchtoorlog der toekomst zal worden.
Hetwelk voor de menschheid weinig rooskleurige
perspectieven opent. Zullen er naar de Engel
sche visie in de toekomst inderdaad geen win
naars en verliezers, maar nog slechts overleven
den en vernietigden zijn?”
Comb, van SNEEKER NIEUWSBLAD
(Drjjfhout's Nieuwsblad en
Nieuwe Sneeker Courant) en
DE JONG’S NIEUWSBLAD, Bolsward.
Verschijnt eiken Vrijdagavond.
Leesgeld 0.75 per kwartaal bij vooruit
betaling. Losse nummers 10 Ct.
HoofdredacteurL. Klezebrink, Sneek.
Plaatsverv. hoofdredacteur: O. Smit, Sneek
K. 2243
'.anties. B
es ge- fl
in het q
Uging
erk. i
orden I
1 Mu- I
uitwerking. De Zuidkust van Engeland was in de
nachtelijke uren floor, een van verre zichtbaren
vuurgloed over het Kanaal waarneembaar. Waar
de nieuwe projectielen den grond raakten, ont
stonden branden van een omvang als Engeland
nog niet heeft gekend”.
De correspondent te Berlijn van de Courant, het
N. v.. d. Dag, meldde Maandag nog over het pro
jectiel’
Wanneer men de positieve vraag stelt of het
Duitsche publiek uitbundig verheugd is over het
begirt* van de „vergeldingsactie”, dan moet het
antwoord luiden: neen. Wel heerscht in breede
kringen groote voldoening, doch deze wordt ge
temperd door het besef, dat het hier een wapen
geldt van zeer krachtige uitwerking, en dat de
oorlog hiermede in een nieuw stadium is getre
den, dat zeer onverkwikkelijke aspecten zou kun
nen vertoonen. Het zal thans meer dan ooit hard
tegen hard gaan en wie, zooals de Berlijners, aan
eigen lijf en goed heeft ondervonden, wat dat be-
teekent, weet dat deze ontwikkeling van men-
schelijk standpunt bezien als ernstig moet worden
beschouwd.
Bezadigde ernst heerscht in Duitsche militaire
kringen, die zich verre houden van de wilde fan
tasie van het publiek, en die zich ook ten opzichte
van de uitwerking van het nieuwe wapen niet la
ten verleiden tot bombastische voorspellingen. In
sobere bewoordingen geeft men te kennen, dat
men over deze uitwerking tot dusverre niet onte
vreden is, en dat men als gevolg daarvan een
wezenlijke belasting van de Anglo-Amerikaansche
invasie-machinerie verwacht.
Men wijst er voorts op, dat het hier nog slechts
gaat om het begin van de actie tegen het Britsche
eiland, zoodat men te Berlijn weinig waarde hecht
aan de officieele Britsche verklaringen, als zou
men aan deze actie geen overdreven beteekenis
moeten toekennen. Geleidelijk zal de intensiteit
van de beschieting toenemen, aldus verzekert men
te Berlijn, en bovendien zullen nog andere ver
rassende wapenen en afweermiddelen in gebruik
worden genomen. Men heeft in de afgeloopen
maanden van Duitsche zijde herhaaldclijk de ver
klaring kunnen hooren, dat een invasie door
Duitschland o.m. zou worden bestreden met be
paalde militaire verrassingen; blijkbaar vormt de
dynamiet-meteoor een van die nieuwe middelen.
Wat is er dus werkelijk op het Britsche eiland
aan de hand Hoe reageert het Engelsche publiek
op de beschieting? Het is uiterst moeilijk zich
daaromtrent een objectief oordeel te vormen.
Wanneer de Britsche radio mededeelt, dat er Za
terdagmiddag in de omgeving van Londen zooals
altijd druk bezochte cricket-matches, voetbalwed
strijden en paardenraces plaats vonden, dan is dat
nog geen bewijs ,dat de uitwerking van de „robot-
planes” niet au sérieux genomen wordt, want ter
zelfder tijd maakte de Engelsche berichtendienst
melding van het feit, dat een speciale commissie
van militaire deskundigen en vooraanstaande ge
leerden het thans afgeloopen week-end aan de
Engelsche Zuidkust zou doorbrengen om de
mysterieuze „helhonden” en de mogelijkheden van
hun bestrijding te béstudeeren. Ook de speciale
instructies aan de Londensche bevolking, welke
vet gedrukt in de dagbladen zijn opgenomen, be
nevens de schilderachtige beschrij"’nger van
Amerikaansche correspondenten, die, ondanks de
strenge censuur, hun berichten hebben weten door
tc smokkelen, wekken den indruk dat het nieuwe
Duitsche wapen geen peuleschil is.
Naar het schijnt suizen de projectielen, die soms
beschreven worden als bommen met vleugels, dan
weer als onbemande vliegtuigen, dan weer als
racket-granaten in onafgebroken stroom onder
spookachtig geruisch en zonderlinge vuurver-
schijnselen, op telkens wisselende hoogten over
de Britsche Kanaalkust. Vrijwel zonder uitzonde
ring maken de berichten uit Engeland bovendien
melding van een geheimzinnig licht, dat de pro
jectielen omgeeft. Zij zouden een staart van gloei
ende gassen en rook achter zich aanslepen, welke
de lugubere aanblik verhoogt en die doet den
ken aan de staart van een komeet of aan de.
fantasieën van Jules Verne of Wells. In een
Amerikaansch bericht wordt het geluid, dat de
dynamiet-meteoren maken, gekarakteriseerd als
dat van een reusachtige electrische wasch-
machine. De projectielen zouden onder he
vige vuurverschijnselen ontploffen, en in staat
zijn branden en vernielingen van vrij grooten om
vang te veroorzaken. Hoewel de Britscbe berich
tendienst tevens meldt dat de uitwerking niet
grooter zou zijn dan die van een bom van 10001
K.G., welke opvatting te Berlijn echter volkomen
in strijd met de waarheid wordt geacht. In wer
kelijkheid zou de uitwerking volgens de Duitsche
deskundigen veel omvangrijken zijn.
Uit de Britsche radio-berichten kan men voorts
opmaken^ dat men in Engeland koortsachtig in
actie is, het geheime wapen te bestrijden. Zoo
deelde Londen gisteren mede, dat de geheele En
gelsche luchtafweer in het bedreigde gebied in de
afgeloopen dagen is georganiseerd. Langs de we
gen, welke naar de Engelsche Zuidkust voeren,
kon men overal vrachtwagens met luchtdoel
artillerie waarnemen, welke in allerijl nieuwe
stellingen betrok. De Britsche burgerwacht, de
„Homeguard”, werd eveneens ingeschakeld bij
deze afweermaatregelen, en duizenden leden van
deze organisatie waren met zware machinegewe
ren op weg naar de aangewezen punten.
De bedoeling van deze maatregelen schijnt te
zijn een reusachtige sperrzone van afweervuur te
vormen, een gordijn van staal, dat heel Zuid-
Engeland moet afsluiten. Urenlang dreunden de
ooren van de bewoners van het Zuidelijk deel van
Groot-Brittannië in de afgeloopen nachten van de
explosies van duizenden granaten, welke allerlei
kalibers hadden en te zamen een vuurwerk vorm
den, zooals de wereld nog nooit gezien heeft. Vol
gens Engelsche mededeelingen zou het op deze
wijze reeds gelukt zijn verscheiden Robot-machi
nes in de lucht tot explosie te brengen. In elk ge
val schijnt de afweer van de dynamietmeteoren
de Britsche deskundigen voor geheel nieuwe pro
blemen te stellen. Bestrijding met behulp van
jachtvliegtuigen schijnt niet mogelijk te zijn, wat
er op zou kunnen wijzen, dat de snelheid van de
mysterieuze projectielen grooter is dan die van de
Britsche jagers. Het ligt voor de hand, dat de
thans toegepaste verdedigingstactiek een ontzag
lijk gebruik van munitie vergt, te meer waar de
Duitsche legerleiding1 blijkbaar van zins is de be
schieting dag en nacht voortgang te doen vinden.
Laten wij de materieele uitwerking, welke het
nieuwe wapen heeft, voorloopig in het midden
ieder mechanisch wapen is in zijn verwoestende
werking ten slotte aan zekere technische grenzen
gebonden dan mag men toch wel veronder
stellen, dat de moreele uitwerking niet gering is.
Wanneer het inderdaad juist mocht blijken, dat
ook in de Engelsche hoofdstad zelf zonder on
derbreken „helhonden” neerploffen of boven de
huizen explodeeren, dan lijkt dat een buitenge
woon onaangename sensatie voor het publiek, dat
ieder oogenblik en op iedere plaats door een explo
sie kan worden getroffen. Om min of meer veilig
te zijn zou men in dat geval dag en nacht in den
schuilkelder moeten doorbrengen, welken men
zelfs niet zonder risico zou kunnen verlaten om
zich buiten de stad in veiligheid te brengen. De
arbeid in fabrieken zou onmogelijk of althans
ernstig bemoeilijkt worden en het is de vraag of
de zenuwen der burgerij tegen een dergelijke be-
Bureau:
Firma A. J. OSINGA BOLSWARD
Marktstraat 13 TeL 431 Giro 87926
Advertentieprijs:
1 tot 10 m.m. 100 cent
elke m.m meer 7 cent
Toezending der adv. Donderdags tot 10 uur
Verantwoordelijk voor de advertenties
A. J. Osinga Bolsward.
