1
Hevige strijd in Normandië, aan dé Zuid-
Fransche kust en in het Oosten
No. 33
BOLSWARDER EDITIE
3e Jaargang
Vrijdag 18 Aug. 1944
NIEUWSBLAD VOOR HET WESTEN VAN FRIESLAND
BUITENLAND
I
WEERMACHTBERICHT
5
A
ae
als
r bestaan: a) bitumineuze vloe-
b) niet naadlooze vloeren, c) bitummeuze
oven- en
WESTERGOO
i
100 cent
7 cent
Toezending der adv. Donderdags tot 10 uur
Verantwoordelijk voor de advertenties
A J. Oslnga Bolsward.
„Waarom ben ik toch met mijn kind pp reis
gegaan I” Nog hoor ik het de moeder, knielend
naast het ontzielde lichaam van haar dochter,
uitroepen.
Wacht u dan toch niet, voordat het ook voor u
te laat is. Beschermt uzelf tegen de gevaren, die
u dreigen in dezen verschrikkelijken oorlogstijd,
Blijft thuis. Ook u dreigt op reis ieder oogenblik
ernstig gevaar
Bureau:
Firma A J. OSLNGA BOLSWARD
Marktstraat 13 TeL 451 Giro 87926
Advertentieprijs:
1 tot 10 num.
elke m.m. meer
Comb, van: SNEEKER NIEUWSBLAD
(DrtjfhouVs Nieuwsblad en
Nieuwe Sneeker Courant) en
DE JONG’S NIEUWSBLAD, Bolsward.
Verschijnt eiken Vrijdagavond. Leesgeld
0.75 p. kwartaal bij vooruitbet. Weekabon
nementen 6 ct. p. w. Losse nummers 10 ct
HootdredacteurL. Kiezebrink, Sneek.
Plaatsverv. hoofdredacteur: C. Smit, Sneek
K. 22«
DOODVONNIS.
De Nederlander Hendrik Peter de Bie is bij
vonnis van het Duitsche Obergericht ter dood
veroordeeld, daar hij in het verboden bezit van
een vuurwapen met munitie was en anti-Duitsche
geschriften had verspreid. Het vonnis is na on
derzoek van de mogelijkheid van gratie voltrok
ken.
BMJFT THUIS, REIST NIET.
OOK U LOOPT GEVAAR
Voor mij op mijn schrijfbureau ligt een stille
getuige van het namelooze leed, dat Zaterdag
middag 5 Aug. in enkele minuten door een aanval
van EngelschAmerikaansche jagers op een
electrischen trein in het Westen des lands werd
te weeg gebracht, aldus schrijft de sportredacteur
van het A.N.P.
De stille getuige, een mitrailleurkogel van mid
delzwaar kaliber, is één van de duizenden projec
tielen, welke de Anglo-Amerikanen op de weer-
looze inzittenden, van den electrischen trein af
schoten.
Het was een voortrein, welke met eenige ver
traging te kampen' had en die zóó vol was, dat
tientallen reizigers in "de tusschenstations geen
plaats konden krijgen en tot den volgenden trein
moesten wachten. Als zij gewetten hadden welk
een onbeschrijfelijk leed zij daarmede ontliepen
zouden‘Zij minder tekeer zijn gegaan bij het ver
trek van den overbezetten trein
Ik zat, aldus gaat het verhaal van den sport
redacteur verder, rustig te lez^n in een hoek van
een tweedeklas wagon. In H. was er luchtalarm
en ik bemerkte aan de vele burgers, die naar het
Noorden wezen, dat daar iets te zien moest zijn.
Ik zat evenwel aan den anderen kant van den
trein en verdiepte mij dus verder in mijn lectuur.
De trein vertrok en reed binnen enkele minuten
op volle snelheid, toen plotseling één der passa
giers, die aan de andere zijde van den trein de
verrichtingen der overvliegende formaties volgde,
brulde: „Bukken, daar komen ze'.
Nauwelijks had de man dezen kreet geuit of het
geluid van neersuizende vliegtuigen vervulde den
wagen, waarvan de meeste ramen in verband met
de hitte wijd open stonden, met direct daarop het
knetterende geluid van mitrailleurs en inslaande
kogels. Bij het tweede salvo, dat direct daarop
volgde (-het bleek dat drie jagers den trein aan
vielen keek ik naar buiten en zag de meeste voor
den trein bestemde projectielen in den berm aan
de overzijde van de sloot lapgs den spoordijk in
slaan als uiteenspattend vuurwerk. Ik zonk op
mijn knieën en drukte mijn hoofd in de kussens
in afwachting van het volgende salvo, dat niet
lang op zich liet wachten. 'Overal in het rond
hoorde en voelde ik aan mijn tot het uiterste ge
spannen zenuwen de kogels inslaan. Rinkelend
vielen de glasscherven en het inslaan der projec
tielen in het houtwerk gaf een zonderling kra
kend geluid.
Toen stond de trein stil. Een overbuurman
sprong uit het raam. Dat voorbeeld volgde ik ter
stond. Daar kwamen de vliegtuigen opnieuw aan.
Ik hoorde /net aan het geluid der motoren. Ik
wierp mij plat op de spoorbaan vlak onder (Jen
wagen. Hier liet ik weer drie salvo’s over mij
heengaan. Nu beheerschte mij nog slechts één ge
dachte Weg, zoo gauw mögelijk ver weg van
dezen trein Ik sprong op en nam de langs de
spoorbaan liggende sloot met een te korten
sprong; ik haalde amper de overzijde en plonste
met mijn beenen in het water. Daar hoorde ik op
nieuw de toestellen naderen. Ik zonk omlaag en
liet wederom drie salvo’s oVer mij heengaan. Een
naast mij liggende jongeman bégon te brullen. Ik
zag hoe het bloed spoot uit zijn linkerschouder.
Weer sprong ik op en liep eenige tientallen me
ters langs de spoorbaan. Daar kwamen de mon
ster» weer aan; opnieuw zocht ik dekking en zoo
bleef het voortduren, todat ik zag, dat de jagers
zich voor goed van den trein verwijderden.
Ik zwaaide met mijn armen ten teeken van de
tientallen reizigers, die nog steeds voortrenden en
schreeuwde: Keert terug, het gevaar is geweken.
Doen zij schenen mij niet te hooren. Door een pa-
nisehen schrik bevangen renden zij verder. Ik liep
naar den trein terug.
Welk een verschrikkelijk schouwspel deed zich
aan mij voor. Wat ik zag langs de spoorbaan en
in de verschillende wagens leent zich ternauwei
nood voor een beschrijving. Machteloos stond ik
daar te midden van een mateloos leed, in enkele
'minuten over tientallen uitgestort. Totdat na on
geveer twintig minuten de reddingsploegen ver
schenen om het werk over te nemen vau de enke
lingen, die bij den trein waren gebleven. Ik zocht
daai na mijn jas en vond deze op de plaats waar
ik gezeten had, doorzeefd met kogelgaten. Mijn
actetasch had het er beter afgebracht. Toen ben
ik met een gewondentransport meegegaan, waar
na ik verschillende families telefonisch heb kun
nen waarschuwen, aldus den wensch van verschil-
lend^ernstig getroffenen vervullend.
Wie dat heeft meegemaakt, stapt zoolang deze
krankzinnige strijd duurt, niet meer voor een ple
zierreisje of familiebezoek in een trein, noch stelt
hij zijn gezinsleden aan dergelijke gevaren bloot.
En toch zijn er duizenden, die zich nergens aan
storen en de treinen bevolken alsof er geen geva
ren
Z.S. PROCEDURE VOO”. DE NEDER
LANDSCHE BOUWINDUSTRIE.
Van bevoegde zijde wordt medegedeeld:
De procedure der Z-S kaarten als maatregel op
grond van de verordening van den Rijkscommis-
saris voor het bezette Nederlandsche gebied no.
108/42 betreffende^ de verplichting tot het ver
strekken van inlichtingen wordt thans ook toege
past op het geheele gebied van de Nederlandsche
bouwindustrie.
Er moeten derhalve aan deelnemen ondernemin
gen, welke onder de volgende groepen ressortee-
ren:
1. vakgroep burgerlijke en utiliteitsbouw met
de ondervakgroep: a) woningbouw voor de markt.
2. Vakgroep grond- en waterbouw met de on
dervakgroepen: a) constructieve betonbouw en
b) heiwerken.
3. Vakgroep wegenbouw met de ondergroepen:
a) bitumineuze wegenbouw, b) be ton wegenbouw,
c) klinkerwegen, keiwegen en tegelpaden'.
4. Vakgroep baggerwerken:
5. jVakgroep aanverwante bedrijven.
Tot deze vakgroep worden ook gerekend C
volgende bedrijven voor zoover zij niet reeds al
ondervakgroepen 1i-1...
ren, t'
dakbedekkingen, d) oven- en schoorsteenbouw,
e) isolatiewerken, f) bergingsbedrijven.
Ook firma’s, vereenigingen van huiseigenaren
of ondernemingen voor onroerende goederen, wel
ke niet zijn aangesloten bij de bedrijfsgroep bouw
industrie of bij de vak- en ondervakgroepen, moe
ten, voor zoover zij eigen arbeidskrachten in
dienst hebben voor werkzaamheden van boven
genoemden aard, aan de Z-S procedure deelnemen.
Ondernemingen, welke zich behalve met derge
lijke werkzaamheden ook nor bezighouden met
industrie (b.v. de betonwarenfabficage) of handel
(b.v. handel in bouwstoffen) en voo,r dit deel van
haar bedrijf reeds behandeld zijn, zijn in dit ge
val slechts met het gedeelte van haar bedrijf,
DE Z.S.-PROCEDURE.
Thans voor de „bedrijfsgroep
wegvervoer”.
Van bevoegdq, zijde wordt medegedeeld:
De procedure der Z.-S.-kaarten als maatregel
op grond van de -verordening van den Rijkscom-
missaris voor het bezette Nederlandsche gebied
nr. 108/42 betreffende de verplichting tot het ver
strekken van inlichtingen wordt thans ook toege
past op het geheele gebied van de Nederlandsche
„bedrijfsgroep .wegvervoer”. Er moeten derhalve
aan deelnerhen’alle ondernemingen, welke onder de
volgende groepen ressorteeren 1. Vakgroep per
sonenvervoer; 2. Vakgroep goederenvervoer; 3.
Bedrijfsgroep tramwegen. De aanvraagformulie
ren zijn bij de Kamers van Koophandel en haar
filialen verkrijgbaar, Bevoegd Voor het behande
len der in te leveren Z-kaarten-aanvragen is al
leen de Bevollmachtigte für den Nahverkehr,
Zeist, Utrechtscheweg 84. De aanvragen moeten
op de enveloppe worden voorzien van de opmer
king Z.-S.-procedure. Duitsche ondernemingen,
waarvan de eigenaars of de meerderheid Rijks-
duitschers zijn, alsmede ondernemingen, waarvan
het kapitaal voor meer dan 50 pet. zich in Rijkst
duitsch bezit bevindt, of die een Rijksduitschen
Treuhander hebben, moeten haar aanvragen in-
vat^ zijn verbindingen berooven, inzonderheid in de
buurt van Parijs. Voor het overige rukken ver
der Zuidelijk snelle Amerikaansche troepen, na
Nantes en Angers te hebben bereikt, verder langs
de Loire in de richting van Tours op.
Er bestaat, aldus de Nieuwe Rotterdamsche
Courant, tusschen den Canadeeschen zuidwaart-
schen aanval van Caen naar Falaise en de Ameri
kaansche operaties tusschen Le Mans en Alenqon
een nauwe samenhang, terwijl het de vraag
is, of daarnaast al de vobrwaarden voor een on
middellijk voortgezetten opmarsch naar Parijs en
Orleans aanwezig zijn. In aanmerking moest wor
den genomen, dat het aanvoer- en reserve-
probleem, hoe verwonderlijk ook opgelost, nog
moeilijkheden zou opleveren bij de gelijktijdige
uitvoering van ondernemingen, die èn de ver
overing van de sterk verdedigde Duitsche steun
punten aan de Bretonsche kust en de Loire-mon-
ding, èn het bereiken van' de Jijn Parijs—Orleans,
èn het verkrijgen van contact met het Canadee-
sche eerste leger tot taak zouden hebben. Vooral
het laatstgenoemde doel moest meer krachten
vragen, naarmate de D'uitschers ten Noorden van
Falaise sterkeren tegenstand boden en de beweeg
lijke arm van de tang, welke de geallieerden om
de verdedigers van Zuid-Normandië wilden leg
gen, dus door het Amerikaansche derde leger ge
vormd moest worden. Toch moest, volgens een
algemeen beginsel van oorlogvoering, zulk een
omvattingsmogelijkheid, wanneer zij zich voordeed,
den voorrang hebben boven onmiddellijke ruimte
lijke vorderingen. Meer in het bijzonder moest het
geallieerde opperbevel rekening houden met een
voortdurende bedreiging van zijn langen rechter
vleugel, zoolang de tegenstander zijn waardevolle
Normandische positie handhaafde en op een be
paald oogenblik zelfs een aanval kon uitvoeren
opden toten nog tamelijk nauwen corridor van
Avranches, waar doorheen al het transport voor
den opmarsch naar Bretagne, naar het Oosten
en naar het Noorden moest passeeren. Thans is
die doorgangszöne, sedert Mortain en Sourdeval
in verbitterde gevechten voor de Duitschers ver
loren zijn gegaan, veel breeder geworden, maar
ook uit dezen strijd is gebleken, dat de verdedi
gers aan hun stellingen in Zuid-Normandië zoo
lang mogelijk hebben vastgehouden, teneinde van
de binnenlinie uit zoowel de Noordelijke als de
Zuidelijke geallieerde legers te kunnen bestrijden.
Het is dus begrijpelijk, waarom Montgomery ook
van zijn Amerikaansche contingenten groote
krachten heeft besteed aan ’het doel om d$ Duit
sche divisies in Normandië te isoleeren.
Uit velerlei berichten blijkt, dat om de opening
tusschen het Canadeesche eerste en het Ameri
kaansche derde leger, onderscheidenlijk staande
ten Noorden van Falaise en ten Noorden van
Alencon, een groote slag ontstaan is met de oost-
waartsche verbindingswegen als inzet. Het weer,
dat de luchtmacht der geallieerden zoolang ver
hinderd heeft geheel tot haar recht te komen, is
hun daarbij thans van voordeel. Wat de landope
raties betreft, schijnen de geallieerden zich niet
slechts te beperken tot hun oorspronkelijke aan
vallen in de richting van Falaise, maar deze ook
te ondersteunen door secondaire ondernemingen.
Zoo gewagen de berichten van Engelsche acties
van de bruggenhoofden beoosten de Orne uit
(Troam en ThuryHarcourt) en van een split
sing der Amerikanen bij Alencon, die thans niet
alleen langs den weg over Argentan naar Falaise
maar tevens in Noordoostelijke richting zouden
oprukken. Daarnaast voeren de geallieerden el
ders aan het Normandische front aanvallen uit
met het kennelijke doel den tegenstander te bin
den en hem zijn bewegingen te verhinderen.
Hoewel bij dit alles, zooals gezegd, voor Mont
gomery de beslissing in den Normandischen slag
thans op de eerste plaats moet komen, is het ge
lijktijdige verkrijgen van ruimtelijke aanwinsten
naar het Oosten toe toch niet zonder belang. J»
snelheid in deze phase van den strijd een van de
voornaamste eigenschappen geweest, waarin de
geallieerden hun kracht hebben gezocht, sn die
hun de jongste overvleugelende beweging nebben
mogelijk gemaakt, dan mogen zij dit voordeel niet
tijdelijk verliezen door zich voortoopig uitsluitend
op den slag in Normandië te concentreeren. De
veronderstelling is gemaakt, dat de Duitschers
om velerlei redenen de Seine zullen verdedigen en
dat de zóne tusschen Seine en Loire, waar deze
rivieren elkander het dichtst naderen, namelijk
tusschen Parijs en Orleans, zich daarbij kan aan
sluiten. Op grond van de in verband daarmee ge
troffen maatregelen zou er een wedloop kunnen
ontstaan om de beheerschende posities en vandaar^
de voortdurende berichten over snelle Amerikaan
sche vorderingen naar het Oosten toe. Beide par
tijen laten zich daarover weinig uit, al werd van
Duitschen kant reeds eenige dagen geleden ont
kend, dat een Amerikaansche voorhoede zich bij
UIT HET HOOFDKW ARTIER VAN DEN
FÜHRER, 16 Augustus. Het opperbevel der weer
macht deelt mede:
In Normandië woeden verbitterde gevechten,
waarvan het zwaartepunt s gelegen in het gebied
ten Noorden en Noordoosten van Falaise. De vij
and tracht steeds weer met het grootste gebruik
van materiaal over een breed front in de richting
van Falaise door te breken, or"7 zich te vereenigen
met de uit het gebied van Carrouges naar het
Noorden aanvallende Amerikaansche strijdkrach
ten. Pas na urenlangen strijd slaagde de vijand er
met zware verliezen in binnen te dringen in ons
met steunpunten bezette front en in Zuidelijke en
Oostelijke richting terrein te winnen.
Uit het gebied van Alenqon naar het Oosten op
dringende vijandelijke strijdkrachten zijn in den
Met het dorschen der oliehoudende zadèn, die voor
onze vetvoorziening van zoo groot belang zijn, is
men in dep Wieringermeerpolder begonnen. Daar
in dezen polder groote hoeveelheden kool-, raap-
en blauwmaanzaad zijn verbouwd, moet higr vele
weken achtereen hard worden aangepakt.
jC.N.F./Kuiper Fax s).
DE GEVAARLIJKE LUCIFER.
Nog steeds is een veelvuldig voorkomende oor
zaak van brand het spelen met lucifers door kin
deren. Dit euvel is zelfs in dezen oorlogstijd eer
toe- dan afgenomen. Vele bedrijven en goederen
(voornamelijk boerderijen) welke met veel moeite
en zorg werden opgebouwd of verkregen en welke
onder de huidige omstandigheden voor de voedsel
voorziening in ons land van het grootste belang
zijn, gaan hierdoor verloren, terwijl vervanging
van deze waarden thans practisch niet mogelijk is.
Herhaaldelijk is in de bladen op dit euvel ge
wezen en de medewerking‘der ouders en opvoe
ders verzocht. Dit heeft echter niet tot vermin
dering van het aantal branden geleid.
Ook van de zijde der overheid is aan dit pro
bleem meer aandacht dan voorheen gewijd. In dit
verband zij hier de aandacht speciaal der ouders
gevestigd op het besluit van den secretaris-gene-
raal van het departement van justitie van 5 Aug.
1943 betreffende toezicht op minderjarigen. Daar
in is bepaald, dat hij, die nalatig is over een min
derjarige beneden den leeftijd van 18 jaar, die
onder zijn wettig gezag staat of aan zijn zorg,
opleiding of waakzaamheid is toevertrouwd, het
vereischté* toezicht te houden, met gevangenis
straffen van ten hoogste 5 jaren of met hechte
nis van ten hoogste 6 maanden of met geldboete
van ten hoogste 300.wordt gestraft, indien de
minderjarige een strafbaar feit begaat, dat door
behoorlijk toezicht had kunnen worden voorkomen.
Thans zal door strengere toepassing van boven
genoemd besluit, zoowel door de politie «lIs door
de justitie, mede worden getracht het hierbedoelde
euvel te bestrijden-
De schuld immers van brandstichting door kin
deren is veelal bij de ouders te zoeken. Deze hou
den er in het algemeen te weinig rekening mede,
dat lucifers geen speelgoed zijn. Wanneer jonge
kinderen aanwezig zijn, behoort het een tweede
gewoonte van de ouders te zijn om na het gebruik
van lucifers de doosjes zoodanig op te bergen, dat
dé kleintjes er niet bij kunnen komen. Ofschoon
de huidige schaarscHte aan lucifers wellicht een
factor ten goede zal blijken te zijn, zij het boven
staande nog epns met klem onder de aandacht
van een ieder gebracht, in het bijzonder ook van
onze boeren.
Een beroep ook op de onderwijzers om de school
kinderen regelmatig op het groote gevaar ver
bonden aan het spelen met lucifers te wijzen, is
hier alleszins op zijn plaats.
„V 1” voor den start. Uit goede
dekking wordt een V 1 naar de
plaats, waar zij wordt afge-
I schoten, gerold. De start ge
schiedt door middel van samen
geperste lucht. Met behulp van
i een stuurmethode voor langen
afstand treft de V 1 het be
stemde doel. De gelijkmatige
I hooge snelheid, die door geen
1 vijandelijken jager wordt be-
i reikt, krijgt de V 1 door raket
tenaandrijving. Dit eerste Duit
sche vergeldingswapen is een
voortreffelijk product der buit-:
sche luchtbewapening.
(P.K. Bysiak Transo/
Europr. P s)
grenadiersformaties tegen hardnekkigen vijande
lijken tegenstand verscheiden plaatsen en sloten
zij een leemte in het front. Ten Zuidoosten van
Warka. alsmede tusschen den Weichsel en den
Boven-Narew werden talrijke aanvallen der bolsje
wisten uiteengeslagen.
Aan weerszijden van de Memel vielen de Sovjets
in het gebied van Wilkowicen en Raseinen met
massale strijdkrachten en sterken steun van vlieg
tuigen aan. Alleen bij Wilkowicen slaagden zij er
in een weinig terrein te winnen. Alle andere aan
vallen werden met aanzienlijke verliezen afge
slagen.
Aan het Letlandsche front mislukten ten Noor
den van Birsen hernieuwde met sterke strijd
krachten ondernomen vijandelijke aanvallen. De
bolsjewisten verloren hierbij 40 tanks. In het pe-
netratiegebied ten Zuidwesten van het meer van
Pskow duren de heen en weer golvende gevechten
met onverminderde hevigheid voort. Sterke for
maties slagvliegtuigen mengden zich hier bijzon
der doeltreffend in de gevechten te land. De
Sovjets verloren gisteren aan het Oostelijke front
52 vliegtuigen.
Amerikaansche bommenwerpers vielen plaatsen
in West- en Noordwest-Duitschland aan. Dóór
luchtverdedigingsstrijdkrachten werden 29 vijan
delijke vliegtuigen, waarvan 27 viermotorige bom
menwerpers; neergeschoten. In den afgeloopen
nacht lieten afzonderlijke vijandelijke vliegtuigen
bommen vallen op Berlijn en op het Rijnlandsch-
Westfaalsche gebied. Drie vijandelijke vliegtuigen
werden neergeschoten.
In aanvulling op het weermachtbericht wordt
gemeld:
Bij de gevechten in het gebied van Raseinen
hebben de troepen van generaal der artillerie
Wuthmann zich in aanval en verdediging opnieuw
bijzonder onderscheiden. De formaties van het 9de
legercorps waren reeds in de zware verdedigings-
gevechten sedert 22 Juni door buitengewone vol
harding en dapperheid op den voorgrond getreden.
De successen van leiding en troepen zijn be
kroond door den zesdaagschen slag bij Raseinen,
waarin twee volledige, modern uitgeruste vijande
lijke garde-pantsercorpsen en ten minste één di
visie infanterie uiteengeslagen en 365 vijandelijke
tanks vernield werden. Door den heldhaftigen te
genstand der troepen van dit corps werd de door
den vijand beoogde doorbraak in het gebied ten
Noorden van Tilsit verhinderd en de voorwaarde
geschapen voor een verdere succesrijke verdedi
ging der grenzen van Oost-Pruisen. De 7de pant
serdivisie onder generaal-majoor Mauss had daar
aan een belangrijk aandeel.
De inspanning, welke Duitschland zich getroost
voor de laatste fase van den grooten strijd, blijkt
opnieuw uit een reeks maatregelen.
De Rijksgevolmachtigde voor ’t totale gebruik
van arbeidskrachten voor den oorlog, Rijksmi-
nister dr. Göbbels, deelt mede:
Nadat reeds door het verhoogen van den ar
beidsplicht voor vrouwen tot 50 jaar en door het
decreet tegen den schijnarbeid aanzienlijke ar
beidskrachten vrij gemaakt zijn, die thans door
de arbeidsbureaus overgebracht worden naar de
voor den oorlog belangrijke bewapeningsproductie,
zijn de verdere maatregelen voor de totaliseering
van het gebruik van Duitsche arbeidskrachten
voor den oorlog op gang gekomen, respectievelijk
worden zij voorbereid.
Binnen het bestek van deze maatregelen zijn de
volgende regelingen reeds getroffen:
1) Alle vrouwelijke hulpkrachten in huishou
ding en bedrijf van andere dan Duitsche nationa
liteit, zullen in de bewapeningsindustrie te werk
worden gesteld. De op het oogenblik nog haar be
roep als personeel in huishouding en bedrijf uit
oefenende Duitsche arbeidskrachten zullen voor
een deel tewerk worden gesteld bij de bewape
ning. voor een deel werk toe^wezen krijgen in
huishoudingen waar zij dringfld noodig zijn. Dus
in de eerste plaats kinderrijke gezinnen.
2) Een heele reeks lichtingen onontbeerlijk ver-
klaaiden. waaraan het front bijzonder dringend
behoefte heeft, worden uit het geheele openbare
lever en na overleg met den Rijksminister voor
bewapening en oorlogsproductie, .Albert Speer,
voor een groot deel ook uit de bewapeningsindus
trie genomen, nadat de vervangende werkkrach
ten daar ingewerkt zijn.
3) De kringen der bevolking, die tot dusverre
weinig gelegenheid hadden tot deelneming aan de
gemeenschappelijke oorlogsinspanningen, zullen
door zoo groot mogelijke intensifieering van den
huisarbeid dienstbaar gemaakt wórden aan de
wapenproductie. Voor thuisarbeid komen in de
eerste plaats in aanmerking arbeidskrachten die
niet onder de arbeidsdïenstplicht vallen.
4) Het cultureele leven in al zijn vertakkingen
wordt belangrijk beperkt. De desbetreffende af
zonderlijke maatregelen zijn reeds ter hand ge
nomen. O.m. zal reeds in de eerstvolgende dagen
de geheele Duitsche opleiding voor film en theater
gesloten worden, terwijl de jonge acteurs en actri
ces naar de wapenindustrie worden overgeheveld.
5) Verdere belangrijke krachten besparende
maatregelen op het gebied van het algemeen bin-
nenlandsche bestuur, de spoorwegen, de posterijen
en het cultureele leven zijn aan den gang of wor
den voorbereid. Zij worden het publiek voor het
van kracht worden van geval tot geval bekend
gemaakt.
6) Wat den stijl van het openbare leven, be
treft, déze moet thans principieel worden aange
past aan den totalen oorlog. Niet het uiterlijke
vertoon van een plechtigheid zal in de toekomst
gelden als maatstaf voor haar beteekenis, maar
haap eenvoud en doelmatigheid. Alle openbare
plechtigheden, welker aard niet door den oorlog
bepaald wordt, zooals recepties, installaties in
functies, feest- en schouwburgweken, muziekda
gen, opening van tentoonstellingen en herden
kingsplechtigheden die niet dienstig zijn aan de
onmiddellrjke bevordering der gemeenschappelijke
oorlogsinspanningen moeten achterwege blijven.
De onvermijdelijke rest van zulke plechtigheden
moet voltrokken worden in een kader, dat ieder
niet met den tijd overeenstemmend vertoon ver
mijdt en geheel gericht is op het doel van d»
plechtigheid.
waarmede zij bij de bedrijfsgroep bouwindustrie
zijn aangesloten, bij de procedure betrokken.
Er dient vooral aandacht aan te worden ge
schonken, dat ook die firma’s tot aanmelding ver
plicht zijn, welke reeds bij eer andefe gelegenheid
verzoeken hebben ingediend en intusschen haar
Z-kaarten, voorzien van e i beslissing, hadden
achtergehouden. Hieronder vallen ook die bedrijs
ven, wélke voor de weermacht werken. In dit ge
val dient echter slechts het voer dit doel bestemde
gekleurde formulier te worden ingevuld: Z-kaar
ten moeten niet opnieuw worde bijgevoegd.
De aanvraagformulieren zijr bij de Kamers van
Koophandel en haar filialen verkrijgbaar. Bevoegd
voor het behandelen der in te leveren Z-kaarten-
aanvragen is alleen de „Bevollmachtigte für die
Bauwirtschaft”, Amersfoort.
De aanvragen moeten pp de enveloppe worden
voorzien van de aanduiding „Z-S procedure
Duitsche ondernemingen, waarvan de eigenaars
of de meerderheid Rijksduitschers zijn, alsmede
ondernemingen, waarvan het kapitaal voor meer
dan 50 pet. zich in Rijksduitsch bezit bevindt of
die een Rijksduitschen Treuhander hebben, moeten
haar aanvrager indienen bjj ue Deutsche Handels
kammer für die Niederlande te Amsterdam of
Rotterdam. De formulieren en Z-kaarten zijn voor
deze bedrijven bij de Deutsche Handelskammèr
verkrijgbaar.
BuitenlandschS ondernemingen in Nederland,
d.w.z. ondernemingen, waarvan de eigenaars of
meerderheid van de eigenaars geen Rijksduitscher
en geen Nederlander zijn, alsmede ondernemingen
waarvan het kapitaal zich voor meer dan 50 pet.
niet in Duitsch en niet in Nederlandsch bezit be
vindt. moeten haar aanvragen evenals de Duit
sche ondernemingen indienen bij de Deutsche
Handelskammer für die Niederlande te Amster
dam of Rotterdam. De formulieren en Z-kaarten
zijn voor d(ge bedrijven eveneenr bij de Deutsche
Handel skarfffner verkrijgbaar.
De opgaven moeten onmiddellijk, tot uiterlflk
op 31 Augustus 1944 bij den Bevojlmachtigte für
die Bauwirtschaft te Amersfoort worden inge
diend. Later binnenkomende opgaven worden be
handeld als niet- ingédiende aanvragen. De verant
woordelijkheid voor het op tij- inzenden der aan
vragen berust bij de inzendende firma’s. Voor
haar rekening blijft ook het gevaar van verlies
bij de verzending.
Onjuiste, onduidelijke en onvolledig ingevulde
aanvragen gelden als niet ingediend en worden
niet behandeld. Onjuiste opgaven kunnen boven
dien bestraffing ten gevolge hebben. Ondernemers,
die in gelyeke blijven uiterlijk 31 Augustus 1944
hun aanvraag in te dienen, stellen daarmede zich
zelf en hun werkkrachten ter beschikking voor
gebruik elders. Bouwvergunningen worden voort
aan nog slechts verstrekt onder voorwaarde, dat
bewezen wordt, dat de werkzaamheden worden
verricht door firma’s, welke hebben deelgenomen
aan de Z-S procedure.
Nadere bijzonderheden kunnen ontleend worden
aan het bij de Kamers van Kóóphandel verkrijg
baar gestelde toelichtingsvel.
Dc strijd stelt dan ook de uiterste eischen aan
beide partijen. Daar is in de eerste plaats de slag
in het westen.
De correspondent der N. R. Crt. te Berlijn
meldde dezer da^fen aan zijn blad: Na op den
laatsten dag van de vorige maand de doorbraak
bij Avranches te hebben geforceerd, is een deel
van de Amerikaansche 'egers met bekwamen
spoed door Bretagne getrokken (waar de Duit
schers alleen de belangrijke havens met het ge
bruikelijke fanatisme verdedigen), een ander deel
trok eveneens snel in Zuidelijke, richting naar de
Loire en een derde groep (van het derde leger)
rukte van Rennes vió. Laval naar Le Mans op.
Voor de actie van deze laatste formatie bestaat
op het oogenblik verreweg de meeste belangstel
ling. Immers, van Le Mans uit hebben eenerzijds
drie of vier divisies van de groep den opmarsch
in Oostelijke richting (in de richting van Parijs)
voortgezet daarbij ondersteun door ongewoon
sterke afdeelingen van de luchtvloot echter,
en dat schijnt thans het voornaamste te zijn, het
gros is plotseling naar het Noorden en Noordoos
ten afgezwenkt. Vermoedelijk is het doel daarvan
in den rug te komen van het Duitsche Normandi
sche front en de hand te reikei aan de Engelsche
en Canadeesche troepen bij Falaise. Daar is op
het oogenblik weer een hevige strijd gaande en
de aanvallers, die steeds weer versterkingen naar
voren hebben gebracht en ook hier kunnen steu
nen op een meerderheid in de lucht, hebben de
Duitsche linies tot 5 km van het genoemde stadje
kunnen terugdrukken. Aan Duitschen kant zegt
men een draaiing van het Amerikaansche front
naar het Noorden te hebben verwacht; dus zal
men daaruit ook wel de consequenties hebben ge
trokken. In de Duitsche commentaren houdt men
rekening met twee mogelijkheden. Of de geallieer
den zijn uit op een groote omsingeling, of zij wil
len eenerzijds door onverpoosde acties het Duit
sche front in Normandië binden en anderzijds dit
sector ChartresDreux in zwaren strijd met onze
dekkingsstrijdkrachten gewikkeld.
In Bretagne ging de stad Dinard na heldhafti
gen strijd verloren. De resten van ,het garnizoen
vAn St. Malo, die zich ns den afweer van hevige
vijandelijke aanvallen hebben teruggetrokken in
de citadel, trotseeren daar nog steeds alle vijande-
lijke bestormingen. De driemaal herhaalde vijan-
delijke sommgti» tot overgave bleef onbeantwoord.
Aan de Zuid-Fransche kust werden verscheide
ne vijandelijke landingspogingen tusschen Toulon
en Cannes afgeslagen. De vijand slaagde er echter
in op eenige punten der kust vasten voet te krij
gen. Hevige gevechten zijn hier gaande. De in den
rug van onze verdedigingszóne neergelaten vijan
delijke luchtlandingstroepen worden door onze re
serves aangevallen.
In luchtgevechten, door luchtdoelgeschut van
luchtmacht en marine en door vlootstrijdkrach-
ten verloor de vijand boven de kust van West- en
.Zuid-Frankrijk 23 vliegtuigen.
In het Fransche gebied werden 164 terroristen
SB den strijd vernietigd.
Het gebied van groot-Londen ligt nog steeds
(Onder zwasft- vuur der V. 1.
Uit Italië worden .geen gevechtshandelingen
van beteekenis.gemeld.
In het voorterrein der Karpaten bereikten for
maties van het leger en de Waffen-SS ten Wes-
ten van Sanok in driedaagsche hardnekkig^ ge
vechten tegen zeven vijandelijke infanteriedivisies
eenige frontverbeteringen. De Sovjets leden zwa
re verliezen aan dooden en gewonden en verloren
51 tanks en gemotoriseerde kanonnen, 98 stukken
geschut, veel oorlogsmateriaal en een groot aantal
gevangenen.
In de groote bpcht van den Weichsel, ten Wes
ten van Baranow, namen pantser- en pantser-
------
AANVALLEN UIT DE LUCHT. I
Opnieuw veel slachtoffers
onder de burgerbevolking.
In den loop van Dinsdag zijn in verschillende
deelen van het land wederom door aanvallen
met boordwapens, door Engelsch-Amerikaansche
vliegtuigen in scheervlucht ondernomen op per
sonentreinen, auto’s en voetgangers, alsmede door
het werpen van bommen, onder de Nederlandsche
burgerbevolking 24 personen gedood. 21 zwaar en
72 lichtgewond. Eenige woonhuizen en een kerk
werden door bommen zwaar beschadigd.
dienen bij de Deutsche Handelskammer für die
Niederlande in Amsterdam of Rotterdam. De for
mulieren en Z-kaarten zijn voor deze bedrijven bij
de Deutsche Handelskammer verkrijgbaar. De op
gaven moeten onmiddellijk, doch uiterlijk 31 Aug.
1944 bij den Bevollmachtigte für den Nahverkehr
in Zeist worden ingediend. Later binnenkomende
opgaven worden als niet ingediende aanvragen be
handeld. De verantwoordelijkheid voor het op tijd
inzenden der aanvragen berust bij de inzendende
firma’s. Voor haar rekening blijft ook het gevaar
van verlies bij de verzending. Het is derhalve aan
te raden de aanvrage aangeteekend te verzenden.
Onjuiste opgaven kunnen bovendien testraffing
tengevolge hebben. Ondernemers, die gebreke
blijven vóór 1 September 1944 hun aanvraag in te
dienen, stellen hierdoor zichzelf en hun werk
krachten ter beschikking voor gebruik elders. Er
wordt speciaal op gewezen, dat onder no. 8 van 't
witte bedrijfsformulier ook moet worden opgege
ven: jjet aantal en de soort der zich in het bezit
van het bedrijf bevindende en voor bedrijfsdoelein
den gebruikte autovoertuigen (personenauto’s,
omnibussen of bestelauto’s). Nadere bijzonderhe
den kunnen ontleend worden aan het bij de Ka
mers van Koophandel verkrijgbaar gestelde toe
lichtingsvel.