ID
Be Oorlog gewonnenHoe winnen we ook He Brede
6!
ium.
No. 4.
Uitgeverij Fa. A. J. OSINGA - Bolsward.
Dinsdag 15 Mei 1945
Officieel orgaan der gemeenten Bolsward, Wonseradeel en Hennaarderadeel
39e Jaargang.
1945
ren.
I
m
MEI
5
Van de Administratie!
16- 21, 17-21.
UIT DEN OMTREK
STADSNIEUWS
GEMENGD NIEUWS
De nieuwe Burgemeester
van Ameland.
BURGERLIJKE STAND
DE JONG’s NIEUWSBLAD D
ende ver-
thouders
ini naar
or het
EEL,
opperde
den
B
V
ag 14
1945
ethouders
■mende de
teraad,
eldings-
?nden.
gezin en
rsoon, die
n een re-
zht daar
uiterlijk
e te doen
1 1 wordt
van ten
jeldboete
It in wer-
haar af
maakt
leente
welke
aande
nand-
orden
stam
wor
telen
lit te
i ko-
ge-
neel.
lags
and
len
de
gealli-
Fran-
Neder-
:n 5000
:r repa-
r onge
schapen
eg naar
en door
f vaste
t, resp.
Duitsers
i groot
ij onze
te van
achter
lag In
belang-
er op
merking
is weer
provln-
zal dit,
zeker
oens-
5 uur.
als
soen
:sch,
alfs-
>f. Ger-
t groote
voor de
5rof. Ir.
eer W,
'orming
herstei
•mtrent
ultuur-
d, dat
Militair
en, die
aange-
enbaar
runnen
or het
Com-
>ch uit-
or den
Zuive-
zetelt.
an een
lerking
laartoe
an zijn
immis-
ommis-
ns aan
ben, in
N.S.B.
esteerd.
te San
respon
der van
ankrijk,
Luxem-
lat zulk
rou zijn
4.
■meester.
4,
■cretaris.
t „best 4
sen .uit
arugge-
AG 15
Appel-
cht.
’UUR.
t op
sche overheersching (1795 1813) en die van
eling
tn de
ichts
ver
pier-
Door groote toezending van advertenties,
moeten hiervan telkens vele blijven lig
gen. Alleen de meest dringende adver
tenties kunnen worden opgenomen en
nog beknopt. Hetzelfde geldt voor plaat
selijk nieuws uit de omgeving.
aat No-
traat 12,
3 Voor-
n Toe-
ssen en
e Leeu-
plaats
eervol
KEMA
brengt
nis, dat
ers en
notaris
ld, van
n.
tigd ten
ia en is
e uren
lekende
■ijdags-
te zijn.
NSMA
zijn de
linklijke
n 25-40
monden,
sndy in
P door
lisschop
ld heeft
p hulde
ptreden
ing.
siteit Is
rof. mr.
krljgs-
Iden in
tn op-
HINDELOOPEN,
over de maand April 1945.
Geboren: Trijntje Margriet, dv Foppe Stallmann
en Tiete Deinum. Hendrik, zv Lolke Smid en loukje
Visser. Nicolette Anna Anthonia, dv Nicolaas Arie
de Bruyn en Anna Catharina Hillegonda Jacoba
van Leeuwen
OverledenYbeltje 28 jr., dv louke Ykema en
loukje op de Hoek (overl. te Sneek).
van het C.A.B. R.E.S. tour-
hebben te danken aan de Canadeesche en
Engelsche militairen. Onze vreugde is echter
getemperd door het feit, dat er op 7 April
j.l. achter de in brand gestoken kazerne 'n
zestal jonge mannen op verraderlijke wijze
werden doodgeschoten en ook nog, doordat
op den bevrijdingsdag als gevolg van de
granaat bombardementen ’n negental burgers
het leven hebben gelaten. Na een korte doch
treffende toespraak werden er verschillende
nationale en provinciale volksliederen gespeeld
waaronder ook het Engelsche en Limburger
Volkslied. Met muziek en gejuich ging men
nu door de plaats, waarna er op het plein
begeleid door muziek nog eens flink werd
gehost, waarbij de Engelschen, Canadeezen,
Limburgers en Friezen door elkaar krioelden.
MAKKUM, 11 Mei. Bij het schoonmaken
van de wapens in het kwartier van de
N.B.S. ging onverwachts nog een schot af,
waardoor een der groepsleden, Leen Noord
zij van Rotterdam, zeer ernstig werd ge
wond. Tijdens het vervoer naar een zieken
huis is deze jongeman overleden.
12 Mei. Nog onder den indruk van het
ongeluk met een' wapen werd de N.B.S. in
ons dorp heden andermaal getroffen. Een
der N.B.S.-ers, Cornelis Blok uit den Haag,
is bij het zwemmen in het Ijsselmeer ver
dronken. Alle pogingen de levensgeesten
weer op te wekken, bleven vruchteloos.
mevrouw de Vries alhier. Voor deze, voor
Bolsward nieuwe sport, bleek veel belang-
stelling te bestaan. Na afloop sprak de heer Jeugd elftal C.A.B. R.E.S. 2^8—6.
de Vries nog eenige woorden en opperde
daarin het plan zoo mogelijk ook in Bols
ward een tafeltennisclub op te richten.
De uitslagen waren als volgt:
Enkelspel: Mr. Sharp-O. M. S. de Vries
19-21, 21-23.
Mr. Springall-Mevr. G. M. de Vries-Bak-
kenes 15-21, 17-21.
Mr. Springall-O. M. S. de Vries 13-21, 16-21.
Mr. Sharp-Mevr. G. M. Vries-Bakkenes
15- 21, 18-21.
Dubbelspel: Mr. Sharp/Mr. Springall-Mevr.
G. M. de Vries-Bakkenes/O. M. S. deVries
Demonstratie: Mevr. G. M. de Vries-Bak-
kenes-O. M. S. de Vries 18-21, 25-23, 22-20.
Ledenkaatsén,
WOMMELS, 24 Mei. De kaatsver.
„Wommels" hield een geanimeerde le
denwedstrijd met 14 deelnemende par
turen. Na vinnige strijd was de uit
slag aldus:
le pr. P. Tippersma, B. Baukema en
S. Wijnia. 2e pr. J. Twerda, G. Boot-
MAKKUM, 5 Mei. Reeds den geheelen dag
bleek er een blijde stemming onder de bur
gerij te zijn. De beide muziekkorpsen Hal
lelujah en Apollo hebben des avonds een
rondgang door de plaats gemaakt. Men ver
zamelde zich op het telegraafplein alwaar de
groote schare door den heer P. Pruiksma,
Hoofd der Chr. School werd toegesproken.
Deze ving zijn toespraak aan met de woor
den: Wij zijn blij, want wij zijn vrij! Ver
volgens memoreerde de spreker de toestan
den waarin we vanaf 10 Mei 1940 hebben
moeten leven. Doch nu, zegt spreker, zijn
we weer vrij, welke vrijheid wij naast God
w'wy» 1 rau w»
J ten goede komen aan de groote
hoeften van ons Nederlandsche volk.
Het Militaire Gezag heeft een open oog
(voor Uw sociale belangen. De arbeids-
loonsvoorwaarden in den landbouw
’en in onderling overleg op korten
rijn onder het oog worden genomen.
t voor
•oot is
gel tot
>ot ge-
- --maaks-
leven tijdelijk stil komt te staan.
De Provinciale Militaire Commissaris
en zijn Afdeellng Cultureele Zaken stelt
alles in het werk om te trachten dezen
tijd van stilstand zoo kort mogelijk te
maken. Zoodra het resultaat van deze
pogingen bekend is, zal dit gepubliceerd
worden.
C.A.B. 2 - R.E.S. I 3-6.
C.A.B. I adsp. R.E.S. I adsp. 50.
Orgelconcert.
Pinkstermaandag zal er in de Martinikerk
een bijzonder concert gegeven worden ter
herdenking van de bevrijding van geheel
Nederland.
Medewerking verleenen o.m. Frans Vonk,
le violist concertgebouw orkesten Piet Mo
lenaar, cellist van het Haagsche Residentie
orkest.
Ongetwijfeld zal voor dit concert weer veel
belangstelling bestaan. Naar wij vernemen
zullen er niet meer kaarten worden ver
kocht dan er zitplaatsen zijn. Een goede
maatregel, waardoor de rust en stilte tijdens
het concert worden bevorderd.
Bevrijdingssamenkomst in de Groote Kerk.
10 Mei 1945. Hemelvaartsdag. In de Groote
Kerk werd een indrukwekkende herdenkings-
samenkomst gehouden.
De burgemeester opende deze samenkomst
en verzocht ter eere van al de voor de vrij
heid gevallenen een oogenblik stilte.
Verder sprak de heer J. Piebenga over „Fen
Franske oerhearsking, fen Dütske tyranny.”
Een duidelijke uiteenzetting van de overeen
stemming en het verschil tusschen de Fran-
sche militairisme heeft voor het duitsche
volksbewustzijn onherstelbaar aan prestige
verlorenhet heeft een knauw gekregen,
waarvan het niet zoo licht herstelt. En dat
is een voordeel voor de toekomst.
Daar komt nog iets bijhet regime, dat deze
ellende over het duitsche volk bracht, dat
deze oorlog zoo laag heeft voortgezet, heeft
zich daarmee wel onmogelijk gemaakt bij
breede lagen van het duitsche volk; het heeft
een haat tegen zich opgeroepen, die het zijn
aanhangers wel uiterst moeilijk zal maken
ooit weer vat op het volk als geheel te
krijgen. O, zij zullen het ongetwijfeld pro-
beeren, Goebels’ bevel tot vorming van een
ondergrondsch front zal worden opgevolgd
door de onverbeterlijke Nazis, zij zullen nog
menig intrigue smeden, nog menige misdaad
begaan, nog menige sluipmoord bedrijven
(de taak der bezetting zal een uitermate ge
vaarlijke taak zijn!) maar dat zij het volk
als geheel nog weer zouden meekrijgen heb
ben zij juist door de misdadige dwaasheid
der te lang voortgezette oorlog, zelf wel zeer
onwaarschijnlijk gemaakt. Velen twijfelen aan
de berichten omtrent Hitlers dood. Begrij
pelijk! In die berichten waren vele tegen
strijdigheden. Ondanks een twaalfjarige druk-
beoefende practijk zijn de Nazipropagandis-
ten nog steeds de techniek van het liegen
niet volkomen meester! .Velen vermoeden,
dat het bericht van zijn dood alleen moet
dienen om de Geallieerden op een dwaal
spoor te leiden en Hitler aan hun nasporin-
gen te onttrekken en hem de verdwijning in
het ondergrondsche front te vergemakkelij
ken. Dat alles klinkt zeer aannemelijk. En
toch! Dezer dagen zei mij een Engelsch of
ficier: ik geloof niet dat hij noch leeft; wat
zou hij aan en door dat ondergrondsche
front nog kunnen bereiken. Hij heeft immers
alle vertrouwen verloren!”
Ook die overweging heeft iets voor. Inderdaad,
de misdadig lange voortzetting van de oor
log heeft hem het laatste restje vertrouwen
van het duitsche volk gekost. Dat een stel
fanatieke Nazis in hem nóg de redder en
van God gegeven leider van het duitsche
volk zien, getuigt alleen maar van hun ho-
pelooze verblinding en de ongeneeselijke
verwarring van hun „geest”.
Zoo zijn, wat het Duitsche volk zelf betreft,
nadat de oorlog gewonnen is, de voorwaar
den gunstig voor het winnen van de vrede.
Zijn militairisme heeft door de aanschouwde
nederlaag onherstelbaar aan populariteit ver
loren. En de Nazikliek heeft er zelf voor
gezorgd, dat het duitsche volk nu wel dui
delijk ziet aan welke bende misdadigers het
in een onbewaakt oogenblik de macht over
zich in handen heeft gegeven.
Dat zijn gunstige factoren voor het tijdvak
na deze tweede wereldoorlog. Maar vol
doende zijn zij niet. Over wat er meer noo-
dig is, ook aan de zijde der Geallieerden,
ook van de kant van ons eigen volk, daar
over hoop ik in een volgend artikel met
verlof van de Redactie nog iets te zeggen.
J. V.
hebben met de luchtmacht en artillerie
een bombardement op Damascus uit
gevoerd. Het aantal dooden in Da
mascus schijnt reeds zeer groot te zijn.
De Engelsche en Amerikaansche ge
zanten doen pogingen om de vijande
lijkheden zoo spoedig mogelijk te doen
staken.
hierover
we hier
de eere-
d. Meulen, om op
Hemelvaartsdag een groote krans uit naam
van alle C.A.B.ers op ’t graf te leggen van
de gevallen Eng. vliegers.
Donderdagavond j.l. had bovengenoemde
plechtigheid onder zeer groote belangstelling
plaats. Aanwezig waren de Engelsche com
mandant met z’n stafofficieren, het C.A.B.
bestuur, eere-voorzitter den heer R. v. d.
Meulen e. a.
Aan het graf werd gesproken, zoowel in het
Engelsch als Hollandsch, door den heer
v. d. Meulen.
De uitslagen
nooi waren
C.A.B. 3 adsp. R.E.S. 3 adsp. 01.
Duitschland (1940'45).
Ds. Vink behandelde daarna het onderwerp
„En wat nu verder?”
Medewerking werd verleend door het Sint
Franciscus mannenkoor, het Vrijz. Chr. Kerk
koor en door den heer P. de Vries van
Ilpendam die zeer verdienstelijk eenige lie
deren zong. Orgelspel van G. Schrik.
Dr. Polman sloot de samenkomst, waarna
staande 2 coupletten van het Wilhelmus
werden gezongen.
Tafeltennis.
Vrijdagavond j.l. werd er in De Doele een
tafeltenniswedstrijd gespeeld door 2 leden
van de Engelsche bezetting en de heer en
Tentoonstelling Vanes.
Het was een gelukkige gedachte van
geëvacueerden architect Teeuw, die zijn
schilderstalenten verbergt achter den schuil
naam VanEs (van Schiedam) om in het
nieuwe zaaltje van Den Hof van Holland
een expositie te geven van het resultaat van
een jaar werken. Vanes is zoo langzamerhand
een bekende figuur geworden in onze stad.
Hij heeft Bolsward gezien en laten zien op
allerlei wijzen en van allerlei kanten.
Thans zagen wij zijn werk als één geheel
in een smaakvol interieur: architectonische
schetsen, aquarellen en olieverven. Nieuw
waren enkele^goeddoorwerkte stillevens mooi
van stofuitdrukking en kleur, en enkele vlotte
waterverfschetsen uit Zuid-Limburg.
Dat de bedachtzame architect den spontanen
schilder nooit in de steek laat, blijkt duide
lijk uit het groote interieur van de Martini.
Doch ook elders zien wij zijn liefde voor
het detailin het gezicht op de Appelmarkt,
de Pereboom met de Martini en in de vele
kleine architectonische schetsen en aquarellen.
Er was veel bezoek, een aardige stemming
en muziek van tvJee jeugdige stadgenooten.
Een eerste teeken van herlevend Bolsward.
Voetbal
C.A.B. I Engeland 32.
Woensdagavond vond de derde ontmoeting
plaats tusschen C.A.B. I en het Engelsche
team.
Evenals beide voorgaande wedstrijden was
ook thans de publieke belangstelling zeer
groot, meer dan 2000 toeschouwers waren
getuige van deze mooie en faire wedstrijd.
Over de wedstrijd het volgende:
Het eerste kwartier gaat het spel vlug op
en neer, beide partijen krijgen eenige goede
kansen, doch zoowel de Engelsche als de
C.A.B. backs zijn in prima vorm en weten
steeds alle gevaar te voorkomen. Langzamer
hand echter komt er teekening in de strijd,
en het zijn de C.A.B.ers die het meest in
de aanval komen.
Vijf min. voor rust krijgt C.A.B. met een
hard schot de leiding.
Na rust pakken de Tommies direct flink aan,
maar zonder direct succes. Meer succes heeft
de C.A.B. centervoor; reeds na 10 minuten
spelen weet hij op eminente wijze de voor
sprong te verhoogen. Dit wordt Engeland
blijkbaar te bar, fel zitten ze nu op de bal,
en na eerst hard tegen de paal te hebben
geknald, is 't de kleine dikke, doch handige
centervoor, die op keurige wijze de achter
stand weet te verkleinen.
Na 25 min. spelen plaatst de Eng. spil on
verwachts naar de rechtsbuiten, handig loopt
deze speler om eenige C.A.B.ers heen, een
hard schot en onhoudbaar voor v. d. Zee
verdwijnt de bal in 't doel.
Het laatste kwartier wordt er van beide
kanten nog eens alles opgezet, reeds denken
we dat de strijd onbeslist zal eindigen, doch
5 min. voor 't eind wordt de Eng. achter
hoede onverwachts in 't nauw gebracht, en
het is de linksback die in eigen doel kopt.
Met 3-2 komt het einde, en werd C.A.B.
bezitster van de voor deze wedstrijd fraaie
uitgeloofde Cup.
Evenals met de voorgaande wedstrijden werd
ook deze avond besloten met een gezellig
samenzijn van alle spelers en officials.
Wegens plaatsgebrek kunnen we
niet verder uitweiden, alleen willen
nog het voorstel vermelden van
voorzitter, den heer v.
Naar wij vernemen, is de heer R. Walda
te Hindeloopen met ingang van Woensdag j.l.
benoemd tot burgemeester van Ameland.
De heer Walda nam vóór den oorlog een
voorname plaats in in 't maatschappelijk leven
en was te Hindeloopen eenige jaren wet
houder. In 1939 werd hij benoemd tot lid
van de Prov. Staten voor den Vrijz. Dem.
Bond.
De heer Walda heeft zich voorts veel
bewogen op het gebied van Vreemdelingen
verkeer.
De suvering yn 'e Fryske biweging.
It moderamen fen de Fryske biwegingsried
freget üs it neifolgjende op to nimmen
Lyk as bikend is, hat de Fryske biweging
yn allergreatst meartal yn dizze oarlochs-
jierren de Nederlanske saek tagedien west,
mar inkele mannen, dy’t gjin folgelingen
krigen hawwe dêrop in ütsündering makke
troch it mei de Dütskers to halden.
Op 'e gearkomste fen it moderamen fen 'e
Ried fen ’e Fryske biweging mei de haed-
bistjüren fen 'e Selskippen op 28 April k.l.
is bisletten de leden, dy’t in pro-Dütske
halding oannommen hawwe, to forwiderjen
fen hjar posten en óf to snijen fen it lid-
maetskip. As noarm for de suvering scil dy
fen it Militaire Gesach brükt wirde, wylst
ald-leden fen 'e Fryske Rie ek skrast wirde
moatte.
De ütfiering fen det bisfüt wirdt opdroegen
oan it Seiskip for Fryske tael en skrifteken-
nisse, it Kristlik Frysk Seiskip, it Roomsk
Frysk Boun, it Boun fen Fryske Selskippen
büten Fryslan. de Fryske Underrjucht Liga,
de Fryske Bibleteek, it Boun fen Frysk-Na-
sjonale Jongerein en de Fryske Akademy.
WONSERADEEL,
van 25 April Lm. 1 Mei 1945.
Geboren: Everdina, dv Anne Beuckens en Anna
Elgersma te Makkum. Doetje, dv Jorke Kamstra
en Janke van der Wonde te Makkum. Wilhelmina,
dv Willem Hengst en Ynskje van der Zee to Mak
kum. Johan Henri, zv Henri Barrau en Marie Jaco-
metti te Witmarsum. Jacobus Hermanus Johannes,
zv Marinus Gerardus Tijhaar en Geertruida Eli
zabeth Christina van Maarseveen te Makkum.
Baukje, dv Lodewijk Ypma en Hinke Dotinga te
Longerhouw. Harmen en Wiebe zsv Ynze Salverda
en Gezina Tilstra te Parrega. Joebem, zv Jochem
Roeleveld en Hinke Bakker te ’s-Gravenhage (geb.
te Lollum). Aukje, dv Hijlke Heeres en Hendrikje
van der Meulen te Parrega. Wierd, zv Roelof Ste-
ringa en Hiltje Wiersma te Piaam.
Ondertrouwd: Age Wagenaar te Achlum en Geer
tje van der Sluis te Lollum. Willem Petrus Grijpma
te Arum en Catharina Hofmeijer te Greonterp.
Dirk Walsma en Afke de Boer, beiden te Tjerk-
werd. Yeme Ybema te Schettens en Trijntje Siet-
sma te Kubaard.
Gehuwd: Laas Bloemhof en Marijke Boersma.
Minze Zeilstra en Ink Roode.
Overleden: Roelof van der Meer 26 jr., ongeh. te
Parrega (overl. te Makkum). Idskje 6 mnd., dv
Wabe Roskam en Willemke de Jong te Parrega.
Cornelus 5 jr., zv Herre van Brug en Sijke Haitsma
te Hartwerd (overl. te Sneek). Simentje Dijkstra
43 jr., echtg. van Jacob Bijlsma te Wons (overl.
te Bolsward).
Ja, de oorlog is gewonnenDe trotsche,
jaren lang onoverwinnelijk schijnende duit
sche weermacht is verslagen, uiteengeslagen,
vernietigd. Eindelijk zagen de duitsche macht
hebbers het nuttelooze, ja het hopelooze van
verdere weerstand in, gaven zij toe, dat
Duitschland verslagen was. Het inzicht kwam
laat, de erkenning liet lang op zich wachten,
te laat, te langWat aan heel de wereld
duidelijk was reeds in de najaarsdagen van
1944, wilde de duitsche leiding niet zien, niet
uitspreken. Doorgevochten, nog een nieuw
offensief gelanceerd, teruggeslagen, terugge
drongen tot aan, tot achter de Rijn, steeds
dieper Duitschland zelf in. En wij verbaas
den ons over de onverantwoordelijke voort
zetting, verlenging van de verloren oorlog.
Waarom nog langer bloed vergoten? We
verbaasden ons, ergerden ons over het mis
dadig regime, dat nog steeds de leiding
hield, eigen land en volk „rücksichtlos” op
offerde. Ja, het was wreed, onmenschelijk,
krankzinnig 1
En toch, wij huiveren bijna om het neer te
schrijven, als wij denken aan zooveel ellende,
menschenslachting en verwoesting, die ver
meden hadden kunnen worden, en toch, dit
alles, dat misdadig en krankzinnig beleid heeft
zijn voordeel gehad, liever gezegd, zal blij
ken zijn voordeel te hebben voor het duit
sche volk zelf en voor de menschheid. Nu
kan daar geen nieuwe legendevorming meer
plaats hebben als na de vorige wereldoor
log; nu heeft het duitsche volk zelf gezien,
met eigen oogen gezien, dat zijn legers ver
slagen waren. Nu kan men het niet meer
zoo gemakkelijk wijs maken als de leugen
achtige Nazis gedaan hebben en men ge
loofde hen, dat zij in 1918 eigenlijk niet
militair overwonnen waren, dat zij de oor
log te vroeg hadden verloren gegeven, dat
niet de schuld bij het leger lag, maar bij het
volk, dat in November 1918 door de revo
lutie, die het ontketende, het leger een dolk
steek in de rug had toegebracht. Ik heb
Goering (o, onzaliger gedachtenis!) in zijn
rede op de dag van de herdenking van de
Machtübernahme, op 30 Januari 1943 hoo-
ren zeggenindien wij nog een half jaar
hadden doorgevochten zouden wij gewon
nen hebben, maar wie kon dat toen weten
Men moet de brutaliteit van Goering heb
ben om zoo’n leugen frankweg ten aanhoore
van heel de wereld uit te spreken. Maar de
domme, goedgeloovige duitscher geloofde
het (hem kan men alles laten gelooven, als
men het maar lang genoeg herhaalt, heel de
Nazi propaganda ging van die stelregel uit
en de uitkomsten bewezen haar juistheid).
En het duitsche volk geloofde de Nazileu-
genpropaganda te gereeder, omdat het de
nederlaag niet gezien had, het duitsche leger
was buiten de grenzen verslagen. Maar nu
heeft de domme, misdadige voortzetting van
de oorlog tot aan de bijna totale overwel
diging door de Geallieerde legers, het volk
doen zien, dat zijn weermacht vernietigd was.
Nu kan een nieuwe dolkstootlegende zoo
gemakkelijk niet meer opkomen. Het duit-
stuufVéf.V. Nederl. Gemeenten, Huis
houdschool, Rehobothschool, dir. zang-
vereen. „Gemengd Koor”.
Op Vrijdagen zal er weer een
autobus naar Leeuwarden rijden, twee
maal visa-versa. Uiteraard kan er voor-
loopig maar een beperkt aantal reizi
gers vervoerd worden.