Nogmaals Christendom
ers
en Humanisme
39
ld
I’S
en
Vrijdag 12 Oct. 1945
se/
en-
Velf
ien
jarü
urn
nd
R
;r
Uit den Omtrek.
Stadsnieuws.
Bonnenlijst
Ingezonden
Mededeelingenblad vanwege het Militair Gezag, district Sneek. Verschijnt 1 maal p. week
ie Jaargang NO. 2U Gedrukt i. o v. M. o bi] de Fa. A. J. OSINGA - Bolsward
Gemengd Nieuws.
Buitenlandsch Overzicht
Fen de Martiny-toer.
5
ieer
igstelling
Donia's”
rd,
Vk.
i
TOEKIJKER.
en
uur.
en
ans
van
for-
te
tot
de
ffe-
die
oude
odel.
veni
raad
sen,
M2
2.30
ega
tar-
2.30
Wij
;eche
van
bo-
:-13
end
in
:eft
de
art
nt-
tde
fint
F,
M
op
lag
hui-
end
pe-
fhee.
•es
8
IhriS-
•olijk
d 10
>mité
vol-
>1) de
tting
■gen’
ar
rd
irden
>op I
ig op
rsum
lult:
-ultl
rs
Bes
liken
uken
i rijk
ijk
-plaatsgenoot Bern,
jde heden voor het
examen assistent-directeur zuivelfabriek. Hij
gang van 15 Oct.
Bolsward en Har-
;d. Men kan dan ’s morgens
i in Harlingen zijn en daar de
Oct.
8 11
8 13
JllR
432
Als bestuursleden zijn gel
der Meulen, voorz., M,_H._
ook komen tot een eerbiediging van den;
mensch, niet van die mensch zelf uit, maai
van Ood uit. Hier geldt de overweging: het-\
geen Ood de moeite waard acht, daaraan zal
de mensch niet geringschattend voorbijgaan;
hetgeen God zoekt zal de mensch niet on
belangrijk achten. Hier wordt de mensch be
langrijk, omdat God hem belangrijk acht, als
voorwerp van Gods liefde.
Zoo kunnen van verschillende overwegingen
uit, op verschillende gronden menschen el
kander vinden in hun belijdenis van de eer
bied voor de menschelijke persoonlijkheid,
Christenen en niet-Christenen, humanisti
sche en anti-humanistische Christenen. De
gronden hunner menschwaardeering zijn zeer
ongelijk. Volgens de eenen zal hij waarde
hebben krachtens zijn wezen, volgens de an
deren heeft hij die slechts, omdat God hem
die waarde toekent. Deze verschillen mogen
niet over het hoofd gezien worden. Mits ook
iets anders daarbij niet vergeten worde: dat
deze radicaal andere menschbeschouwing
geen hinderpaal behoeft te worden voor een
practische samenwerking in staatkundig en
maatschappelijk opzicht. Dat is wel veel te
weinig bedacht, tot veelzijdige schade.
Als de mensch waarde heeft, hetzij van na
ture, hetzij door goddelijke waardetoeken-
ning dan brengt dat consequenties mede,
want dan wordt die menschelijke persoonlijk
heid een onschendbaar ding en dan rijst van
daaruit het protest noodwendig op tegen
alles in de menschelijke samenleving, in staat
en maatschappij, wat die persoonlijkheid wèl
schendt, tegen ruw geweld en dictatuur, te
gen oorlogsverheerlijklng en rassenhaat, te
gen maatschappelijk onrecht en onmensch-
waardig bestaan en voor humaniteit en vrij
heid, vrede door recht en wereldwijde ver
bondenheid, sociale gerechtigheid en be
staanszekerheid voor allen. En in deze strijd
pro en contra kunnen allen samen gaan,
Christenen en niet-Christenen, humanisten en
anti-humanisten, voor wie de mensch iets
hoogs en onaantastbaars werd, mits zij een
stemmig zijn aangaande weg en doel.
WITMARSUM. Voor de gemeente Wonsera-
deel zijn als raadsleden gekozen:
C.-H.: H. N. H. K. de jong te Ferwoude
E. Reidsma, Tjerkwerd; I. Boersma, Hart-
werd, J. Breemer, Exmorra en K. Bajema,
Schraard.
A.-R.: M. van Althuis, Arum, G. Brouwer,
Greonterp, S. Brüne, Lollum, C. Elgersma,
Wons.
Vrijz.: D. F. de Vries, Kimswerd, W. A.
Sinnema, Arum, J. Tichelaar, Makkum.
S. D. A. P.: R. M. Reitsma, Makkum, B. El-
zinga, Arum.
R.-K.: F. G. Bergsma, Makkum.
WITMARSUM. Benoemd tot 3de ambtenaar
ter Secretarie te Nieuweschans, de heer C.
Lemstra alhier.
DE ZUIVELSCHOOL.
Na veel onzekerheid van al of niet beginnen
in Bolsward of elders, is het dan eindelijk
zoover, dat de Zuivelschool op Donderdag
18 October haar deuren weer zal openen
voor de talrijke leerlingen.
Door de reorganisatie van het zuivelonder-
wijs is het aantal leerlingen thans aanmer
kelijk grooter dan voorheen. Dat is belangrijk
voor onze geheele stad, maar dat brengt
voor Bolswards burgeri, ook verplichtingen
mee. Want deze leerlingen moeten een on
derdak hebben en gelegenheid om te stu-
deeren. Het bestuur van de Vereen, voor
Vreemdelingenverkeer heelt zich al heel wat
moeite getroost om dit probleem op te los
sen, maar de laatste loodjes wegen het
zwaarst en de tijd dringt en daarom heeft
genoemd bestuur zich thans in verbinding ge
steld met de V.V.H.A. die haar volle mede
werking heeft toegezegd om voor alle zui-
velheeren ’n kosthuis te vinden. Ook in dezen
moet Bolsward toonen dat het waard is, dat
de Zuivelschool hier blijft. De burgemeester
steunt deze actie met de volgende brief:
Bolsward, 10 Oct. ’45
L. S-,
Bolsward en de Zuivelschpol hooren bij el
kaar. is ’t niet waar?
Ja, dat dachten we maar! Gevaren dreigen
dat de school onze trotsch en glorie, de
eenige in gansch Nederland Bolsward
wordt afgetroggeld. Natuurlijk trachten Bur
gemeester en Wethouders dit te keeren, zij
verdedigen op krachtige gronden het be
staansrecht en de bestaansmogelijkheid van
deze school in Bolsward.
En nu begint de school hier weer. Dus we
hebben een voorloopige overwinning behaald.
Doch nu moeten de zuivelheeren, de Bols-
warder studenten ook plaats hebben. Mag ik
daarom een dringend beroep op U doen, om,
als het mogelijk is, huisvesting te verleenen
aan de leerlingen? U dient daar Bolsward en
de Zuivelschool mee; U doet een daad van
belang voor onze stadsgemeenschap. U helpt
jongens die plaats zoeken. Dat laatste is ook
een waardevolle dienst, bewezen aan een
„naaste”, den Bolswarder Zuivelheer.
i dat de bezoeksters daarom succes
lebben bij U.
De wnd. burgem. van Bolsward,
S. VAN TUINEN.
Ik hoop
zullen hi
geldig van 14 Lm. 27 Oct 1945.
Elk der volgende bonnen van de Noodkaart
511 geeft recht op het koopen van:
Bloem, 200 gram 737.
Ontbijtkoek, 210 gram, 738.
Kaas (100 gram 20 plus en 100 gram 40 pi.)
739
Brood 800 gram 716 t.m. 722, D. 762, D 763.
Brood 400 gr., B 755, B 756, D 18 en D 19.
Suiker 400 gr., 723.
Suiker 500 gram, D 765.
Boter 250 gram, D 766.
Boter 125 gram, 724.
Margarine 250 gram, 725,
Margarine 125 gram, 726, D 767.
Rijst of Kindermeel 250 gram D 764.
Rijst, 250 gram, E 20.
Tabaksartikelen, 2 rants., (geen import-siga-
retten) Tabakskaart 01.
HET GEHEIM VAN DE ATOOMBOM.
Het geheim van de atoombom blijft Anglo-
Amenkaansch bezit. Gr.-Brittannië legde er
100 millioen en de Vereen. Staten 200 mil-
iioen dollar aan ten koste.
ONZE GEMEENTERAAD.
Bij enkelvoudige candidaatstelling is de on
derstaande tijd, gemeenteraad gevormd:
R. -K.: J. Boekema, P. Bijvoets, F. B. van
der Meer, J. R. van den Oever, T. v. d. Zee.
A.-R.: J. Heeres en B. Veldman.
S. D, A. P.: D. de Jon<» en W. Leurink
V.-D.: W. M. Brandenburg en J. van Dijk.
Chr.-Hist.W. Folkerts en L. Zlttema.
Zij die nog een kostganger in huis willen
opnemen, kunnen zich ook nog opgeven bij
den secretaris van V.V.V. Osinga, Nieuw-
markt 29.
WÏERINGERMEERPOLDER.
Nu nabij het gemaal Lely weer een groote
hulpbemalingsinstallatie in gebruik is geno
men en een tweede zal volgen, hoopt men
omstreeks Kerstmis den geheelen Wieringer-
meerpolder droog te hebben.
LAVAL TER DOOD VEROORDEELD.
Dinsdag is de oud-premier van Vichy, Laval,
ter dood veroordeeld, met verlies van burger
rechten en confiscatie van zijn bezit. Het
doodvonnis werd aan Laval in zijn cel mede
gedeeld. Zijn reactie was: „Ik heb het wel
verwacht, ik zal geen verzoek om gratie
teekenen."
HANDBALWEDSTRIJD.
ARUM, 10 Oct. De G.V. „Lycurgus-Wilhel
mina” speelde tegen de G.V. „Sparta” Het
dameselftal uit Bolsward won met 5-2. De
Heeren van „Sparta” bleken sterker te zijn
en wonnen van Bolsward met 5-3.
Des avonds werd nog een gezellige bijeen
komst gehouden tusschen de beide clubs.
ARUM. Ds. IJ. van der Woude, Geref. pred.
alhier is benoemd tot res.-veldpred. en be
last met de geestelijke verzorging van de
Protestantsche militairen van het le bat. 9e
reg. inf., gelegerd te Fochtelo en Donker
broek.
IN BESLAG GENOMEN.
De Japansche goud-, zilver- en platina-
reserve voor een totale waarde van ruim 250
millioen dollar, is in beslag genomen.
DE OOSTENIRIJKSCHE REGEERING.
Volgens de „Times” zullen de Engelsche en
Amerikaansche regeeringen waarschijnlijk
spoedig de voorloopige regeering van Dr.
Renner in Oostenrijk erkennen. De geallieerde
mogendheden zullen ook spoedig tot over
eenstemming geraken over de Hongaarsche,
Finsche en Oostenrijksche regeeringen.
GRIEKSCHE REGEERING AFGETREDEN.
Admiraal Voulgaris vormde het kabinet in
April. Hij beval den regent geen beroep te
doen op den liberalen leider Sofoelis, daar
anders een groot deel van het volk niet met
gekruiste armen zou toezien. Evenwel is So
foelis opdracht gegeven een nieuw kabinet
te vormen.
FAMILIEBERICHTEN OVER INDIE.
„Herrijzend Nederland” deelt mede, dat vanaf
Zaterdag 13 October familieberichten kunnen
worden uitgezonden aan verwanten in Indo
nesië en andere gebieden in het Verre Oosten
De berichten zullen lederen dag worden om
geroepen over den korte-golrzender P.C.J.
op de 19.71 meter van 15 uur tot 15.30 uur
Nederlandschen tijd. Teneinde snel een zoo
groot mogelijk aantal families in staat te
stellen hun familieleden gerust te stellen,
zullen de berichten slechts mededeelingen
van goeden welstand kunnen bevatten en
voorloopig slechts verzonden kunnen worden
door naaste familiebetrekkingen en verloof
den.
„Herrijzend Nederland’ verzoekt belangheb
benden, zoo spoedig mogelijk te willen schrij
ven, met opgave van details aan „Herrijzend
Nederland’, radiobaken Indië, postbus 100,
Hilversum. Gelieve ook op den brief of de
briefkaart zelf te vermelden: Radiobaken In
dië. Aan deze berichtgeving zijn geen kosten
verbonden.
In ons vorig artikeltje bespraken we de ver
houding van deze beide geestelijke bewegin
gen, zagen, dat er een Christendom was, dat
op grond van het scheppingsgeloof verwant
schap met het humanisme in menschbeschou
wing vertoonde, maar daarnaast een chris
tendom, dat op grond van zijn menschbe
schouwing lijnrecht tegenover het humanis
me stond, omdat het door de zondeval het
Godsbeeld in de mensch volkomen ontluis
terd achtte. Een buiten-christelijk, wijl uit
het heidensche denken opgekomen humanis
me en een christelijk humanisme vonden en
vinden elkander zonder moeite in hun waar-
deering van den mensch als drager van een
eeuwig, goddelijk beginsel. Eerbied voor den
mensch staat als leuze in beider vaandel ge
schreven.
Beteekent dit nu, dat een Christendom, dat
het humanisme verwerpt, daardoor die eer
bied voor den mensch niet zou kennen? Die
conclusie schijnt voor de hand te liggen. En
toch is niets minder waar. Het is mee om
deze onjuiste gevolgtrekking te voorkomen,
dat wij hier op het onderwerp van de ver
houding van Christendom en Humanisme te
rugkomen.
In een niet-humanistisch Christendom wordt
met de gedachte van de eerbied voor den
mensch niet minder ernst gemaakt, althans
behoort dat gedaan te worden, juist op chris
telijke gronden. Alleen zij liggen anders en
worden anders aangewezen dan in het hu
manisme in het algemeen en in het christe
lijk humanisme in het bijzonder geschiedt.
Niet als daar op de goddelijke herkomst van
den mensch en de gebleven Godverwant-
schap wordt hier de eerbied voor den mensch
gegrond, maar op het feit, dat hij ondanks
zijn gevallen staat, voorwerp van Gods zoe
kende liefde is gebleven. Hier stuiten we op
een centrale evangelische gedachte, ja men
kan gerust zeggen op de centrale christelijke
idee: God zoekt in liefde de gevallen mensch.
Daartoe kwam Christus in de wereld. Die
gedachte keert op vrijwel iedere bladzijde
van het Nieuwe Testament terug. En van die
gedachte uit kan men ook en o.i. moet men
WITMARSUM, 9 Oct. Hedenavond hield de
heer K. Leijenaar een uiteenzetting over doel
en streven van de N.V.B. met de bedoeling
om te komen tot een afdeeling Wonseradeel.
Staande de vergadering gaven zich 12 leden,
op.
WITMARSUM, 8 Oct. Benoemd tot onder
wijzeres aan de O. L. S. alhier mej. B. van
der Molen te Drouwenerveen.
Geachte Redactie,
Mag ik zoo vrij zijn, een klein stukje van
Uw blad te vragen voor het volgende? Bij
voorbaat mijn dank.
Wat hebben we den laatsten tijd schitterend
herfstweer gehad. Met dubbel genoegen
wandel ik èn als rentenier èn als natuurlief
hebber zoo nu en dan langs het Lage Bol
werk om te genieten van het mooie land-
Bchap. Maar... dan slaat me soms de
schrik om het hart en mijn weinige haren
rijzen ten berge, als ik denk aan de herfst-
vlagen en winterbuien, die straks weer op
onze jeugd los gelaten worden, wanneer die
vier keer per dag naar en uit school komt.
Ik zie die stakkerds alweer door de modder
ploeteren en dan met het armzalige schoeisel
waar ze nog steeds op voort moeten. Ik heb
vroeger wel eens tegen een burgemeester
gezegd: „Als hier de gemeenteraad van
Bolsward vier keer in de maand moest loo-
pen inplaats van vier keer per dag, wat zou
er gauw op een of andere manier in voorzien
worden.”
Is het nu niet een gemeentebelang, dat ei
iets gedaan wordt tegen het langs een onbe
gaanbare weg worstelen van een vier, vijf
honderd kinderen in kou en regen? Ik hoop,
geachte Redactie, dat dit stukje onder de
oogen komt van onze autoriteiten, opdat er
toch eindelijk eens een eind komt aan dezen
onhoudbaren toestand.
A. H. VAN DE VEN.
10 Oct. Hedenavond is alhier opge
richt een vereeniging Emigratie in Groeps
verband „Het Tweede Vaderland”, met aan
vankelijk 20 leden. Tot voorloopig bestuur
werden gekozen de heeren Ti. Srtikwerda,
voorz., J. Meijer, secr. en H. Vlagsma, penn.
Iging is zooveel mo-
beoefenen en een
sportterrein zien te bemachtigen, daar dit
■kozen Ph. M. van
.de Vries, secr., C.
Baarda penningm., J. D. Öppendijk en H. P.
i Oosterhaven.
:en,
I is
ags
oe-
du-
:ek.
jen
op
uur
en-
le M. H. Heeg te
looistra te Cubaard; 2e
Wed, Y. van der Valk te Oosterend; 3e Ki.
BOLSWARD’s NIEUWSBLAD
- M OH Redactieraad Tj. DE JONG, Ds J. VINK en J. VISSER
HITZUM. De huis aan huis collecte hier in
ons dorp voor N. V. H. heeft opgebracht de
som van f 1765.25.
WOMMELS. Naar we vernemen hoopt Ds.
J. D. de Stoppelaar te Zevenhoven (Z -H
op Zondag 14 October intrede te doen bij de
Ned. Herv. gemeente te Wommels c.s. na in
den morgendienst bevestigd te zijn door Ds.
A. P. van der Haas te Oegstgeest.
WOMMELS. Onder groote belangstelling
hield de Landelijke Rijvereen. „De Donia's'’
te Oosterend een ringrijderij met niet min
der dan 87 deelnemers. Uitslag schoonste ge
heel: 1ste prijs H. Wiersma, Lutkewierum;
2e r. D. de Boer, Burgwerd; 3e P. Kuipers
Workum; 4e H. Veenstra, Allingawier en eer
volle vermelding M. Heeg en T. Rispens,
Spannum en M. J. Zijlstra, Oosthem,
Ringrijderij: le prijs J. Hettinga, Burgwerd;
2e J. op den Hoek, Makkum; 3e M. Goslinga
BOLSWARD-HAIRLINGEN v.v.
Alweer kunnen wij op een goede verbetering
van de verkeersmiddelen naar en van Bols
ward wijzen, Volgens een in dit nummer op
genomen advertentie van de N.V. Tramweg-
maatschappij wordt met in;
een autobusdienst tusschen
lingen ingelegi
reeds om 7.15
eerste trein naar Leeuwarden en Groningen
nog halen.
Op Donderdag 4 October werd door het
Comité van Vrijw. Vr. Hulpactie met enkele
genoodigden een bezoek gebracht aan de
wasscherij „Florence”,
Het doel van deze rondgang, die voorafge
gaan werd door een inleidend woord van den
directeur, den heer Mulder, was, de gasten
I de inrichting van het bedrijf te doen kennen,
opdat daardoor in wijdere kring bekend zou
worden ,welk een groote behoefte er bestaat
aan vrouwelijke werkkrachten (er bestaat
groot gevaar, dat de wasscherij het behande
len van huishoudwasschen zal moeten sta
ken) en tevens opdat ook de meisjes, die
hiervoor in aanmerking komen, op deze wijze
zouden te weten komen, dat naast werken
in de huishouding eveneens het arbeiden in
deze zoo practisch en keurig ingerichte was
scherij wel door hen overwogen mag wor
den.
BLAUWHUIS. Onze oud-j
Y. van der Meer slaagt
is reeds zoodanig benoemd te Alkmaar.
HINDELOOPEN. De nieuwe gemeenteraad
ziet er als volgt uit: A. Bakker, W. S. de
Boer, S. Breimer, H. de Jong, E. Sikkes
Bzn., A. Walda en J. Zoethout Tjzn.
ZUIVERING.
Hoewel enkele zuiveringsadviescommissies
hun werkzaamheden nog niet beëindigd heb
ben en over enkele gevallen van zuivering
nog beslist moet worden, is de situatie nu
toch zoo. dat Sectie 1 van het Provinciaal
Militair Commissariaat de bevoegdheden tot
zuiverng heeft overgedragen aan de burger
lijke autoriteiten.
Door Sectie I zijn in totaal 536 gevallen
voor de zuivering van overheids- en semi-
overheidspersoneel in Friesland behandeld.
De volgende maatregelen werden getroffen:
294 personen werden geschorst en 118 ge
staakt in de uitoefening van hun functie.
In 124 gevallen luidde het advies: geen zui-
veringsmaatregelen toe te passen of wel een
disciplinaire straf (inhouding van salaris, te
rugzetting in rang, geen promotie, of i.d.)
op te leggen.
MOBILISATIE-SLACHTOFFERS
1914-1918.
De Bond van Mobilisatie-Invaliden en van
hunne Nabestaanden, die begin 1942 door
den bezetter was opgeheven, is herrezen.
De leden, die over het geheele land verspreid
wonen, wordt hierbij bekend gemaakt, dat,
blijkens een bij het Bestuur binnengekomen
schrijven, maatregelen in voorbereiding zijn
om aan de Mobilisatie-slachtoffers 1914-'18
en hunne nabestaanden over 1945 een extra
uitkeering te verleenen.
WAT KRIJGEN WIJ TE ROOKEN?
Het Rijksbureau Tabak en Tabaksproducten
deelt mede, dat op 13 October een bon zal
worden aangewezen voor het koopen van 40
Rodesiasigaretten, of 20 cigarillos of 10 si
garen; op 20 October een bon voor het koo
pen van 20 Engelsche of Amerikaansche si
garetten; op 27 October een bon voor 40
Rhodesiasigaretten of 20 cigarillos of 10 si
garen en op 3 November een bon voor 20
Engelsche of Amerikaansche sigaretten.
SCHOENEN UIT CANADA.
Naar uit Ottawa wordt gemeld, heeft de
Unrra in Canada een millioen paar schoenen
aangekocht, bestemd voor de distributie in
Nederland en Frankrijk en mogelijk ook in
Noorwegen. Bij deze transactie was een be
drag van f 10.000.000 gemoeid.
DE DEBLOKKEER1NG.
Met het oog op de groote toeloop bij de
postkantoren voor het afhalen van nieuw
geld, eventueel met aanvulling uit het spaar
bank- of girotegoed, is bepaald, dat de hou
ders van ’n geldkaart ook de volgende week
voor dat doel nog terecht kunnen.
Voorts is medegedeeld, dat ook de tegen
waarde van obligaties, na 26 Sept, uitgeloot
of afgelost, nu op geblokkeerde rekening
moet worden geboekt. En ten slotte, dat ook
geestelijken over honderd gulden per week in
contanten of op vrije rekening zullen kunnen
beschikken.
Week van 14 tot 20 October:
2 Liter melk A 770.
3/2 Liter melk B 770 en C 770.
6 liter melk D 770.
Vleesch 100 gram, A, B, C, D 771,
Aardappelen 1 kg A, B, C, D, 772 en B 757.
Aardappelen 2 kg., A, B, C 773.
Generaal Eisenhouwer zegt, dat Hitler mis
schien niet dood is. Men moet het geval-
Hitler voorloopig maar niet zoo ernstig ne
men. Het Duitsche volk zal nu wel weten
en anders dezen winter in zijn nood wel lee-
ren, waartoe het nat. socialisme heeft ge
leid. En dan is er ook de geallieerde opvoe
ding nog! Al hapert daaraan dan nog wel
wat. Want weliswaar wordt het proces te
gen de beulen van Belsen erg lang gerekt om
de T
felijkheid van het Engelsche rechtssysteem, punt van recht en macht gezien is ook de
L:’_ -*■> geallieerden en hun koloniën in Azië. Afgezien van ethische
is niet erg opvoedend. Hun onderlinge strijd 1 verhouding tusschen de Europeesche landen
naar machtsmiddelen zeer voorzichtig” moe
ten doen zijn, lijkt het ook practisch onmo
gelijk het vrijheidsstreven der Aziatische
millioenenmassa’s daardoor te breidelen, al
houdt dit niet in dat men excessen niet zou
mogen tegengaan. Een Engelsch correspon
dent, die te Batavia is geweest, zegt, dat al
wordt de toes, nd m-er en meer gespannen
en al dreigt anarchie, de tijd voor Nederland
werkt, omdat als het straks voldoende troe
pen heeft, de beweging van Soekamo als een
kaartenhuis ineen zal storten. Met bezonnen
heid en wederzijdsch begrip voor eikaars
rechten zullen Nederland en Indonesië dan
moeten onderhandelen (wat tusschen de
Franschen en Annamieten voorloopig mis
lukt is) en daarbij niet vergeten, dat heel
Azië toekijkt. Ook Japan, dat intusschen al
weer een nieuw kabinet heeft omdat de Ame
rikanen ontdekten dat in het afgetredene
eenige ministers zaten die al weer bezig wa
ren een politieke en geestelijke dictatuur
over het volk te oefenen. Meteen is er nu
maar het Shintoïsme als staatsgodsdienst af
geschaft. Dat maakt, op papier tenminste,
een eind aan de goddelijke vereering van den
keizer, die volgens Japansche bronnen dat
laconiek opnam, omdat hij een goed christen
wasl
De vermelding van het feit, dat in Argentinië
de totalitaire regeering op haar laatste bee-
nen loopt en dat Engeland, hangende de on-
derharidelingen, voorloopig een leening van
5 miliard dollar van de Vereen. Staten krijgt,
voltooie het overzicht van deze week.
Spannum en M. J. Zijlstra, Oosthem,
Ringrijderij: le prijs J. Hettinga, Burgwerd;
2e J. op den Hoek, Makkum; 3e M. Goslinga
Sneek; 4e D. Y. Sjaarda, Oosterend; 5e A.
Lanting, Wommels; 6e K. Breeuwsma, Ab-
bega.
AANVULLING VAN HET VERSLAG VAN
DE VEEKEURING TE WOMMELS
Collectie melkkoeien eigen aanfok: le M. H,
Heeg, Spannum; 2e P. T. Kooistra, Cubaard;
3e G. Y. van Dijk, Wommels; 3e KI. Boer
sma, Wommels.
Opluistering: le Roosje’s Corrie IV van M.
H. Heeg, Spannum; le Nette’s Suze van S.
A. Jacobi te Oosterend; le Texelsche Stamb.
ram van B. A. Bokma te Wommels, 2e Aukje
van Wed, Y. van der Valk te Oosterend, 2e
Afke CLXXI van T. Jonkman te Itens, 2e
Melkegeit van dezelfde; 2e Annie XIII van
S. A. Jacobi te Oosterend; 3e Wiepkje hok-
keling buiten stamboek van H. van der Meer
te Itens; 3e Hertogin LXVII van H. J, Pier-
sma te Cubaard 3e
dam te Wommels.
Collectieve inzending.
Spannum; 2e P. T. Kc
V
Boersma te Wommels.
Kampioen-koe werd Rooske XLVI van E.
Jellema te Hijdaard. Reserve kampioen Kekke
CXXI van P. T. Kooistra te Cubaard.
BAARD. Benoemd tot hoofd der openbare
school alhier de heer G. Jensma, thans on
derwijzer aan de o.l.s, te Harlingen.
gestruikeld over dit principieele geschil dat
de Russen slechts de Ver. Staten, Engeland
en Rusland wilden laten oordeelen over alle
kwesties, terwijl Washington en Londen in
ieder geval China en Frankrijk niet wilden
uitsluiten. Hoe ver is men dus nog van een
wereldorganisatie, waarin alle naties zullen
meespreken, waardoor het recht in de ver
houdingen der staten zoozeer zou worden
bevorderd.
Duitschers te overtuigen van de voortref- Een uiterst moeilijke kwestie vanuit het oog-
jl r_._: o„:„. L
maar het voorbeeld der groote geallieerden en hun koloniën in Azië. Afgezien van ethische
is niet erg opvoedend. Hun onderlinge strijd I verhouding tusschen de Europeesche landen
om machtsposities, moet immers toch weer motieven, welke Europa hier bij het grijpen
bij het Duitsche volk de indruk wekken, dat1--x--
ook thans nog macht boven recht gaat. En
dat nog wel nu het handvest der Vereen.
Volken van kracht is geworden, omdat het
vereischte aantal naties het heeft geratifi-
ceerd.Maar zoolang de groote drie het niet
eens zijn, kan die organisatie hoogstens
gistratiebureau zijn voor de schrale vruen *n
van het overleg dezer drie. Eerst als de
groote mogendheden zouden afzien van een
streven naar machtsevenwicht en zich neer
leggen bij de beslissingen van een wereld
organisatie waarin de stem van alle naties
invoed heeft, zou er een toestand ontstaan,
waarin aan het recht een plaats boven de
macht zou zijn toegekend. Dat bij zoo’n toe
stand een machtsinstrument nog altijd betee-
kenis zou hebben spreekt van zelf. De be
doelde organisatie zou er immers over moe
ten beschikken om haar beslissingen te doen
nakomen, want dat dit niet altijd „zoo maar”
zou gaan is wel zeker. Men neme bijv, een
der moeilijkste kwesties van het oogenblik,
de Palestijnsche, waarin zoowel voor het
standpunt der Joden als dat der Arabieren
op grond van het recht iets te zeggen valt.
Bij het doorvoeren van een beslissing over
een dergelijk vraagstuk, zal er stellig een
stok achter de deur moeten staan. We schrij
ven echter of er al een wereldorganisatie is,
welke in staat wordt gesteld dergelijke beslis
singen te nemen. Het lijkt er nog niet op.
Want uit de sobere terugblik op de bespre
kingen der vijf ministers van buitenlandsche
zaken, welke minister Bevin in het Engel
sche parlement gaf, blijkt dat al waren er
werkelijk vorderingen gemaakt, inzake ver
schillende vraagstukken, de conferentie was
Dat wurdt dizze kear in heikrewei, settei,
hwant de nije stavering fan it Frysk sille
wv beide leare moatte. De Staveringskom-
misje fan de Fryske Akademy is mei har
wurk foar it Ijocht kommen en hja steane
der tige op oan om de nije stavering fuorten-
daliks to brüken. Earlik is earlik, mar it giet
my net maklik óf. It sil jitte frijhwat fuotten
yn it gat hawwe, wol ik leauwe. Jonge, jon
ge, wy wiene al sa bliid, dat wy de Fryske
stavering korrekt skriuwe >koene en nou
moat by elts wurd it boekje der by. Hawar,
it sil wol leare; de lju, dy’t de saek regele
hawwe, wisten hwat se diene en it wie in
bitüft sawntal. Dat, wy moatte mar net to
folie neikaerte, al liket it my ta, dat de
skipper fan dizze staveringsboat de wyn
wolris minder yn de seilen hie as tsjintwur-
dich. Leave sei, hwat fljocht dat „Frysk en
Frij” der ek oer, oars net? It is in lust om
to sjen alle wiken wer oan en mear as tsien-
tüzen abonné’s. Hwa hie dat tinke kinnen,
okkerjiers. Hwant ek „de Stim fen Fryslón”
is in kostlik blêd, dat wy net graech misse
woene. En it soe foar Fryslan ek spitich
wêze, as wy ien fan beide misse moasten.
Sa giet it dan aerdich foar de wyn mei de
Fryske saek. Ek yn de Oysbert Japiksstêd?
Nou ja en né! Ek hjir is folie mear ambysje
komd foar it Frysk. Yn de tsjustere jierren
dy’t efter üs lizze, hat mannichien in treflike
winst makke troch Frysk lézen ca skriuwen
to learen. De leargongen yn de winters 1942-
43 en 43-44 hawwe ek hjir mear as hündert
en fyftich dielnimmers telt. Derneist is in op-
liedingsleargong hélden, dy’t oan in stik as
fjouwer lju üt de stêd de Fryske akte brocht
hat. It wurk mei de Operette, it histoaryske
sukses mei de „Hurde Koppen” en derby it
tige greate tal Fryske boeken, hwat yn de
léste jierren koft en stikken lézen is, dat
binne bilangrike winstpunten.
Mar it sil jit mear yn de djipte moatte. It
snobbe wol aerdich, mar it biet oan dis tiid
noch net. Sa is it jammer, dat de Legere
Skoalle yn Boalsert it Frysk ünderrjucht jit
mist. Wy hoopje( dat dit, as de kênsen dêr-
for binne, noch ns oars wurdt. De goede wil
is by de measte skoallen wol oanwêzich, mar
men sit foaral tsjintwurdich mei in greate
efterstan, dy’t earst noadich ynhelle wurde
moat. Alla! de Kommisje foar it Frysk önder-
rjucht lit de moedfearren net hingje. Der
komt dit jier wer in opliedingskursus yn
Boalsert. De hear J. Piebinga sil dit net mear
iwaen kinne, mar as wy it goed witte, soene
Douwe Tamminga en Pyt Zylstra derfor yn
it plak komme. My tinkt dat net ien Frysk-
sinnich ünderwizer dizze moaije kéns misse
wol om ónder sa’n lieding de memmetael se-
kuer to learen. Ek de Folk- en Gealeargon-
gen geane wer los dizze winter, al is it om
seal- en brénjebiswieren dan ek noch be
perkt. Yn it konvint sille ien of twa lear
gongen hélden wurde kinne, mar in oar
plak is dizze winter, nei alle gedachten, net
to finen.
En dan it Kritewurk Dat kin jit géns de
hichte yn. Wy libje hjir fierstentofolle bó
ten it drokke gegóns fan it Ftyske libben.
In moaije taek foar de jongerein om sawol
de Fryske Krite fan it Aid Selskip as dy
fan it Roomsk Frysk Boun en it Kristlik Frysk
Selskip gong en foarsje to jaen. Hwant mei
toanielspyljen en sjongen allinnich komme wy
der net. Der binne noch bettere en djippere
wearden to winnen. Dat is' daliks gjin wurk
foar de mannichte, mar dêrom net minder
wichtich. In stódzjerounte of sahwat? Nou
ja, de namme kin it measte net skele, mar
der sit it wol op fêst. It soe my gjin nij
dwaen of ek dit komt dizze winter forme-
koar...
HITZUM, 1 Oct. Onder leiding van den heer OOSTERLITTENS, 7 Oct. Heden hield de
■G. A. van Dalen uit Achlum kwam de gem. VV alhier seriewedstrijden onder goede be-
Chr.-Hist. afd, Franekeradeel hier hedenavond langstelling. Uitslag: Oosterlittens-Irnsum
in vergadering bijeen. 1-1; Terhome-lrnsum 2-Oj Terhorne-Ooster-
Met groote meerderheid van stemmen wer- littens 4-0 en Irnsum 11-Óosterlittens II 1-0.
den als candidaten voor de tijd, gemeente- Alzoo 1ste prijs Terhome; 2de Irnsum, De
gekozen: H. Boonstra, Achlum, G. Jan- prijzen bestonden uit medailles. Ten slotte
Dongjum en W. Blanksma, Tzum. volgde nog een gezellige bijeenkomst in zaal
Verder werd ’t bestaande gem. C.-H.bestuur van der Meer.
met twee leden uitgebreid en wel de heeren
M. de Jong te Midlum en R. Medema te Ried TZUM, 2 Oct. Hedenavond werd opgericht
Na eenige bespreking kwam men tot de con- een Chr. kaatsvereeniging met aanvankelijk
clusie dat samengaan van een lidmaatschap 46 leden. Doel der vereenip11-1
van de C. H. U. en de N.V.B. moeilijk blijkt gelijk de kaatssport te
te gaan Men kan nu eenmaal geen twee s
heeren dienen. een eerste vereischte is.
keling buiten stamboek van H. van der Meer
ie Anna X van C. S. Nij-
v beide leare moatte. De Staveringskom-
lisje fan de Fryske Akademy is mei har
ip oan om de nije stavering fuorten-
bróken, Earlik is earlik, mar it giet
