Wat gebeurt er in Indonesië
r
w *7
ng
IÊK
a.«.
en
n
inrbi
uvi
1e Jaargang No. 21
Vrijdag 19 Oct. 1945
ER”
serf
KS
521
kRD
l.l.v.
Stadsnieuws.
en
>FA"
Iserl
>areo
Hol-
ssen
Mededeelingenblad vanwege het Militair Gezag, district Sneek. Verschijnt 1 maal p. week
Fan de MartLny-toer.
Burgerlijke Stand.
Uit den Omtrek.
744
745
746
747
748
749
Predikbeurten.
Buitenlandse!) Overzicht
I
dt de
bezetting
zerpt
Onze
ring
uur en
ÏRD
N.V.
jasljn
I
a
JEN
fan üs folk troch bihindere, der sit in
collegi
volgdt
18.15
18.40
19.00
17.20
17.40
18 00
>er
□are
hui»-
voor
dan
i aan,
textiel
R D
RUTERSPORT.
De trije rutertochten bihearre wer ta .it tor-
line.
en
dien wêze. Dizze tochten_ binne tige slagge.
likernöch SO hynders. Op de glêdde diken
yn dizze kontreijen foel it net ta, mar alles
is lykwols bést gongen. Yn, Blauhüs is in
Okt.~wiene der sa’n 60 hynsteriders(s'ters)
Strak»
elend,
1. 434
OER,
:krutn
vr«,
ng II
N, 1»
Uw
1.
-esjild
:in io
:tober
j. 36,
LAND
,D en
naar
Ik 52,
K.
adrea,
etaalt.
kbaar
D
zijn:
a.
predikatie sprak de nieuwe predikant
verschillende ambtsdragers, colleges
t vol eden
beleid aan gematigden
telen hier een weg wijzen,
die tot een goede oplossing voert. God zij
Vk.
BOLSWARD’s NIEUWSBLAD
Redactieraad: Tj. DE JONG, Ds J. VINK en J VISSER
ledrukt 1. o v. M. G bij de Fa. A. J. OSINGA - Bolsward
Mr. VAN GENECHTEN TER DOOD
VEROORDEELD.
Het Bijzonder Gerechtshof te Den Haag heeft
Woensdag mr. R. van Oenechten ter dood
veroordeeld met recht van cassatie.
.rije rutertochten bihearre wer ta it for-
De Gem. Komm. fan de Lich. opfieding
de Komm. fan de Hynstesport kinne fol-
De 2e tocht waerd op 6 Oktober hélden mei
likernóch 80 hynders. Op de glêdde diken
yn dizze kontreijen foei it net ta, mar alles
is lykwols bést gongen. Yn Blauhüs is in
kofjeskoft hélden. Foar de 3e tocht op 13
Okt. wiene der sa’n 60 hynsteriders(sters)
opkommen. De rit gyng nou oer Harkesyl,
Skraerd en Eksmoarre.
It hat bliken dien dat der hjirre ek foldwaen-
de leafhabberij foar it hynsteriden bistiet en
dêrom sil der nou bisocht wurde in ruter-
sportforiening op to rjochtsjen.
BOLSWARD AAN HET SPOOR!
Dit is de leus die een deze week, op initiatief
van de B.B.G. benoemd werkcomité moet
bestudeeren en trachten te verwezenlijken.
zal zijn. Een bon, welke recht geeft op 200
gram bloem, geeft derhalve ook recht op 200
gram paneermeel.
Het Centraal Distributiekantoor deelt mede,
dat de bon 736 van de bonkaarten 511 met
ingang van 7 October 1945 geldig is ver
klaard voor het doen repareeren van schoe
nen met een hoeveelheid leer van 25 gram
per bon.
MAKKUM, 8 Oct. Hedenavond werd in hotel
„De Prins” een openbare vergadering gehou
den, waarin de heer W. Tolsma, secretaris
van de afd. Leeuwarden der Chr, Prot. Emi-
gratiebeweging, een uiteenzetting gaf over
het doel dezer beweging.
Heidenschap. Nam. 1.30 uur Ds. J. van Veen.
Zurich. Vm. 9.30 uur Ds. L. Tamminga,
Pingjum. Ev. Nam. 1.30 uur dé heer Tietema,
DOOPSGEZINDE GEMEENTE.
Bolsward. Voorm. 9.45 uur Ds. E. H. Boer.
Hindeloopen. Geen dienst.
Itens. Vm. 9.30 uur Ds. H. A. M. den Herder
van Zeerijp.
Baard. Nam. 1.30 uur dezelfde.
Witmarsum. Nam. 2.30 uur Ds. H. R. Keu-
ning van Irnsum.
GEREF. KERK.
Arum. Onbekend.
Bolsward. Vm. 9.30 uur en Nam. 2.30 uur
Ds. G. J. de Leeuw van Zwartbroek.
Hindeloopen. Vm. 9.30 uur Ds. C. Jansen en
Nam. 2 uur lezen.
Tjerkwerd. Vm. 9.30 uur en Nam. 2 uur lezen
Tzum. Vm. 9 uur en Nam. 1.30 uur Ds. Co-
lenbrander (H. A. en Dankz.).
Wommels. Vm. 9.30 uur en Nam 2 uur Ds.
W. J. Meister.
Workum. Vm. 9 uur en Nam. 2 uur Dr. D. S.
Attema.
lijkt èn op zedelijke èn op practische gron
den het meest aanbevelenswaardige, waarbij
als bezwaar tegen het onder 3e genoemde
gelden kan, dat het nog te veel uitgaat van
de gedachte der vanzelfsprekendheid der blij
vende band tusschen Nederland en Indië,
waarin nog een restant der oude koloniale
gedachte schijnt na te werken.
En gelijk daar verzet rees tegen die kolo
niale gedachte in breede lagen van het Ne-
derlandsche volk zoo ook rees het verzet
ertegen in de Indonesische volken zelf. De
nationale beweging is er snel gegroeid en
de Japansche agitatie tijdens de bezetting
droeg daartoe het hare bij: men zette ae
bevolking op tegen al wat blank was, kweek
te een ware rassenhaat. Ook onder deze na
tionalisten kan men twee stroomingen onder
scheiden:
De extremistische, als wier leiders nu Ir.
Sokarno en Mohammed Hatta optreden, wier
leus ook is: Indië los van Nederland, nu, on
middellijk, die daartoe eerst met de Japan
ners hebben samengewerkt, bereid waren uit
Japansche handen hun vrijheid aan te nemen,
nu gebruik makend van Engelands moeilijk
heden en het ontbreken van een voldoende
Nederlandsche troepenmacht daar, de repu
bliek Indonesië hebben uitgeroepen en dc
oorlog verklaard, daartoe in staat gestclu
door de wapens, die de Japansche troepen,
door de Gealilieerden met de orde-handha-
ving belast, hun in handen gespeeld hebben,
Hun standpunt correspondert derhalve met
het communistische; vandaar dat zij in de
vorm van sympathiestakingen steun ontvan
gen niet alleen van de mahomedaansche na
tionalisten in heel het verre en nabije oosten,
maar ook van de communisten o.a. in
Australië.
Daarnaast de gematigde nationalisten, voor
zoover in ons land gevestigd, georganiseerd
in de Perhimpoenan Indonesia (P. I.) die
beseft, dat volkomen vrijheid momenteel voor
Indië zelf niet mogelijk noch wenschelijk is,
daarom voorloopig genoegen neemt met een
zelfstandige positie van Indië binnen het
rijksverband, nader in een rijksconferentie fe
regelen. Hun standpunt komt dus met het
onder 3e. genoemde overeen.
En nu is het tragisch moment in de heele
situatie: voor het eerst hebben wij een regee-
ring, wie het eerlijk ernst is met de beëindi
ging der koloniale gedachte en verhouding,
die in staat zou zijn geweest om met de
gematigde Indische nationalisten tot een ver
gelijk te komen omtrent Indië’s toekomstige
status, maar die nu door het extremisme van
Soekarno c.s. in haar streven ernstig wordt
gemoeilijkt, misschien de weg van het geweld
wordt opgedwongen en daardoor in het ge
zelschap geraakt van de reactionairen, voor
wie geweldsoefening hier schijnbaar vanzelf
sprekend is, zoodat het groote gevaar ont
staat, dat de verhoudingen voor jaren be
dorven worden, het vertrouwen voor langen
tijd ondermijnd, tot schade van Nederland
eq Indië beide.
Wel speelt Soekarno hoog spel. En de Jappen
lachen. Moge wijs 1 -u-m—
in beide gebiedsdee
daartoe met onze regeering in het bijzonder.
Waarom zijn onze geallieerden zoo traag in
het verleenen van hulp bij het herstel van de
orde op Java, wAardoor duizenden Neder
landsche levens in gevaar blijven verkeeren,
nu de Soekarno-beweging de guerilla tegen
ons geproclameerd heeft? De Engelschen zijn
waarschijnlijk huiverig geweld te gebruiken
in verband met de weerslag, welke dit in
Br.-Indië zou hebben. Soekarno’s uitnoodi-
ging aan een der leiders van de Britsch-In-
dische Congrespartij om Java te bezoeken,
welke is aangenomen,™is ook al een poging
om Britsch-Indië in deze zaak te mengen.
Blijkens haar verklaring in de Tweede Kamer
blijft onze regeering elke gedachtenwisseling
met Soekarno afwijzen, doch is zij bereid
die te aanvaarden met „daarvoor in aanmer
king komende Indische leiders”. Onze gou-
verneur-generaal schijnt nadrukkelijker dan
de regeering te hebben willen eischen dat
eerst het wettig gezag moest worden hersteld
wat tot het heengaan van deze hoogst ver
dienstelijke figuur heeft geleid.
Intusschen schijnt de Engelsche regeering nu
bereid wat beslister tot herstel van het wet
tig gezag op te treden. Op Amerikaanschen
steun behoeft men in het geheel niet te re
kenen. Afgezien van het feit dat Java tot het
Britsche operatiegebied behoort, richten de
Ver. Staten hun volle economische activiteit
op het Verre Oosten met steun van dc poli
tieke leuze dat de koloniale volken zoo spoe
dig mogelijk onafhankelijk moeten worden.
Nu Japan als groot industrieland is uitge
schakeld waar moeten de millioenen in-
dustrie-arbeiders heen nu het leger is gede
mobiliseerd? zijn de Amerikanen van plan
hun kans volledig uit te buiten. Wat hun
door den oorlog geweldig opgeblazen in
dustrie ook wel noodig heeft, om op den
duur werkloosheid te voorkomen en het loon
peil aan de gestegen levensstandaard te doen
beantwoorden. Dat hun aandacht daarbij
vooral op China, waar dóór een overeen
komst tusschen Tsjang Kai Sjek en den lei
der der „communisten” in Jenan Mao Tse
Toeng nu meer kans op een rustige ontwik
keling is dan jarenlang het geval geweest
is, valt, is begrijpelijk. Uncle Sam schijnt er
op uit deelgenoot te worden in de industria
lisatie van dat groote gebied. Natuurlijk is
dat maar niet zoo klaar en zal bijv. Rusland
ook nog wel eens een woordje willen mee
spreken. Een vazal daarvan, Buiten-Mon-
golië, heeft juist dezer dagen een deel van
Binnen-Mongolië, dat tot China behoort, be
zet. Waarschijnlijk een Russisch tasten naar
Invloedsferen, zooals we dat ook dichterbij
zien. In Iran (Perzië) bijv, van het Noorden
uit, wat in Engeland al geleid heeft tot het
opwerpen van de vraag of het niet goed zou
zijn met Moskou nog eens te spreken over
Reeds twintig personen hebben zich alhier
als lid opgegeven. Dit kan voorloopig geheel
vrijblijvend geschieden. Zeer binnenkort zal
een tweede vergadering worden gehouden.
MAKKUM, 11 Oct. Hedenavond werd alhier
in hotel „De Prins” een openbare vergade
ring gehouden van de Ned. Volksbeweging,
waarin als sprekers optraden de heeren J.
Brada van Warga en K. Leijenaar van Leeu
warden.
De WelEerw. Heer Ds. van Drooge opende
de vergadering. De heer Brada begon over
de groote verdeeldheid der Nederlandsche be
volking voor den oorlog, doch door de oor
log is men dichter bij elkander gekomen en
daarom zoekt men nu wat of er gedaan kan
worden en is de N.V.B. van lieverlee ont
staan.
Spreker wijst met het oog op het verleden
en het heden alsook in de toekomst, op de
noodzakelijkheid om te komen tot een goede
volkseenheid, gegrond op barmhartigheid,
gerechtigheid, waarheid en naastenliefde en
dat de menschen van verschillende gods
dienstige en politieke richtingen moeten sa
menwerken tot opbouwing en versterking van
het Nederlandsche volk. Spreker wees op
een aantal middelen welke er toe kunnen lei
den om tot dit doel te geraken en waarbij
een ieder in welken rang of stand ook gebaat
kon zijn.
‘Ook de tweede spreker wijst op den toe
stand van voorheen en nu. Men zegt wel
eens, aldus deze spreker, dat de politieke
toestand erg in de mist zit, doch ik zeg dat
de politieke hemel helder is. Als R.K. toont
spreker aan, dat ook voor de Roomsch Ka
tholieken plaats is in de N.V.B. met behoud
van het lidmaatschap der R.K. Staatspartij.
Beide sprekers wekken de aanwezigen op, lid
te worden van de N.V.B.waarover men in
de bladen reeds veel heeft kunnen lézen.
HENNAARDERADEEL. De tijdelijke ge
meenteraad in deze gemeente zal bestaan uit
de navolgende, bij enkele candidaatstelling
gekozen leden: Jetse Boschma, Hennaard,
Foeke Qalema, Welsrijp; Douwe Heeringa,
Spannum, Rients Jongema, Oosterend, Lieu-
we Lanting, Kubaard, IJede M. Sjaarda, Oos
terend, Jelle Miedema, Johannes Pagels en
Bauke Tuinstra, Wommels, Geerlof Veenstra
Baijum en Epke Bootsma, Roodhuis.
WOMMELS, 14 Oct. Na in den morgen
dienst bevestigd te zijn door Ds. A. P. Ver-
j haas van Oegstgeest (tekst Marcus 4 20)
deed smiddags Ds. J. P. de Stoppelaar van
Zevenhoven (Z.-H.) intrede bij de Ned. Herv.
gemeente Wommels c.s. naar aanleiding van
de tekst Marcus 4 26
Na de predikatie sprak de nieuwe predikant
tot de verschillende ambtsdragers, colleges
en gemeente, waarna toespraken volgden
door Ds. J. Vink namens de Ring Bolsward,
A. Tuinstra namens kerkeraad, J. Boonstra
namens Evang.-commissie, B. Hogendorp als
afgev. der Geref, Kerk, de bevestiger en ten
slotte consulent Ds. P. H. de Bres van Ku
baard.
Beide diensten waren flink bezet.
WOMMELS, 13 Oct. Gisteravond hield de
Chr. Muziekvereen. „Euphonia” haar jaarver
gadering onder leiding van den heer R. Zijl-
stra.
Blijkens het jaarverslag van seer. S. de Jong
MEER ELBCTRICTTErr.
Het electriciteitsrantsoen voor verlichting en
huish. gebruik is verhoogd. Voor de 5e en 6e
periode bedraagt die verhooging 8, resp. 12
kwh en voor de le en 2e periode 12, resp.
8 kwh per periode van ongeveer 60 dagen.
Tegelijkertijd zijn de kookrantsoenen voor
alleenwonende personen met ingang van 16
October verhoogd: voor gas van 17 kub. m.
tot 28 kub. m. en voor electriciteit van 42.5
kwh tot 70 kwh per periode van ongeveer
60 dagen.
en Nam. 1.30 uur Ds. j. A. Gelderman
(intrede).
Lutkewierum. Nam. 1.3Ö uur Ds. J. N. de
Ruiter van Sneek.
Makkum. Vm. 9.30 uur de heer Lammertsma
van Oosterend en ’s Av. 7 uur Ds. L. Tam
minga van Pingjum.
Cornwerd. Vm. 9 u. Ds. D. J. de Reus (H. A.)
Oosterlittens. Vm. 10 uur Ds. R. Boonstra.
Parrega, Vm. 9 uur Ds. de Loos (H. A.)
Hieslum. Nam. 1.30 uur dezelfde (Dankz.)
Schraard. Vm. geen dienst en Nam. 1.30 uur
Ds. D. J. da Reus.
Tjerkwerd. Vm. 9.30 uur Ds. J de Loos van
Workum (H. A.) en nam. 2 uur de heer de
Jong van Apeldoorn (Dankz.),
Tzum. Vm. 9.30 uur en Nam. 1.30 uur Ds.
Molenaar van Idsegahuizum (Fr. tsjinst).
Waaxens. Vm. 9 uur Ds. W. Wilman.
Lollum. Nam. 1.30 uur Ds. W. Wilman (H. B.
en Voorber. H. A.)
Westhem. Vm. 9 uur Ds. H. Gordeau.
Wolsum. Nam. 1.30 uur dezelfde.
Winsum. Vm. 10 uur-Ds. S. Postma.
Witmarsum. Vm. 9.30 uur Ds. G. van Hoeven
Witmarsum. Ev. Nam. 1.30 uur de heer Lam
mertsma van Oosterend.
Wommels. Vrijz, Herv. Ev. Vm. 9.30 uur
Ds. A. G. van Wijk.
Workum. Vm. 8-30 en 10 uur Ds. J. van
Veen en Nam*2.30 uur Ds. J. Loos.
De trije pleatsen dêr yn de Wolvegeaster
kontrijen binne jit altyt net tawiisd. It is mar
in lyts kénske mar de lju, dy’t har bryfke
ynlevere ha, wachtsje mei spanning op de
ütslach. Ik miende dat it tal sollicitanten
diz kear in rekord west wie, mar dat is mis.
In goed freon liet my fan ’e wike it oer-
sicht sjen fan de sollicitaesjes op in oare
funksje: Opsichter oer de lannen fan de trije
stichtingen: O. B. W. to Snits en it Gasthus
en Weeshüs yn Boalsert. Ik waerd der kjel
fan. Leafst sawntjin typte feilen papier fol
nammen meimekoar trije hündert en trij en
tachtich jonge minsken tusken de tritich en
fjirtich jier. Dat is in grótfolle Doeleseall It
is in friemd forskynsel yn in tiid, .dat elts
mient, dat it by de boeren allegear skep op
en lit mar daeije is. Om in bistean to krijen,
dat in lyts bytsje wissichheit jowt foar de
takomst steane sa mar in lytse fjouwerhün-
dert jonge minsken klear. It is in biwiisi to-
mear dat de need great is. Meitsje plak foar
it kommende geslacht. Dat moast folie mear
de liedende tins wêze by bidriuwen en pleat-
sen, funksjes en baentsjes.
It is in degeneraesjeforskynsel, dat de jonge
man tusken de tritich en fjirtich jit bigjinne
moat. Dat wiist op in maetskiplike konstruk-
sjefout. Wy tinke tofolle om de biswieren
fan de élde en tige-élde minsken en fjirst to
min om de jonge minsken. Der is in tiid fa«
kommen mar der is ek in tiid fan gcan. Is it
nou goed en binlik, dat men dat allinnich
trochfiert by de amtners en ünderwizers?
Jow dochs in kans oan de jongerein! Der sit
safolle oan fêst.
Yn it stomaerdige stik fan Tetman de Vries:
„De tiid haldt gjin skoft”, dat Woansdei jit-
teris foar in aeifolle Doeleseal spile waerd,
krige mannichien de triennen yn de eagen,
do’t it libbenswiere toanieltsje jown waerd
fan de jong^lju, dy’t fan Omke it spultsje
aernimme mochten en dos boaskje koene.
Do koe it libben, it folsleine libben, bigjinne
Jan lok en nije takomst. Yn alle opsichten is
lat winst: foar de jongelju seis, foar it bi-
ilriuw, foar de ekonomyske, de sosiale, de
moreel en godstsjinstige bloei fan üs folk.
De jongerein moat oan bod! Dat moatte wy
allegear foar eagen hélde, oars krije wy fjirst
lofolle éldfeinten en dos ek éldfammen, hwant
in flinke jongkeardel boasket net foar dat
hy in bistean hat. Derom kin men it net oars
sjen, dat alle plakken, alle pleatsen en bi
driuwen hwerit in man sit boppe de sawn-
tich, dy t him ek sünder dat lén wol rédde
kin of sünder dat bidriuw.der wurdt in
jong hüshalden keart, der wurdt de libbens-
krêft fan üs folk troch bihindere, der sit in
éld man de goede saek yn ’e wei. As dit net
tót need bart, dan is it grof egoistysk en
ünforantwurdlik. De élderein hoecht dêrom
net stil to sitten, harren rie en hulp, harren
weitsjende eagen en bilangstellend meilibien
sil de jongerein jit lange jierren op priis stelle,
mar yn de fredesnamme: kear de jongerein
net üt har rjuchtlik sté. Jimme binne de oar-
saek fan de fjirstentolange forkearingen en
slepende trouplannen en alles hwat der üt
fuortkomt. Der is in tiid fan kommen der is
in! tiid fan gean. De jongerein hat rjocht op
har plak. It wurdt hege tiid, dat de Oroun-
keamer foar Fryslén de macht kriget om oan
de goedkarring fan de hierkontrakten de eask
to forbinen, dat it kontrakt ófgiet, sadré de
hierder de sawntich birikt hat. De boere-
organisaesjes hawwe hjir in tige douwende
taek, hwant sünder füle aksje jowe dy hiem-
fêste élde boeren har leije net oer, dat siz ik
jo. T. de J.
BOLSWARD,
van 27 Sept, tot en met 17 Oct. 1945.
Geboren: Rein Petrus, zv Theodorus Leonar
dos de Jong en Aaltje Sikkes. Agnes Mar-
garetha Maria, dv Sjouke Altena en Helena
Anna v. d. Meer. Jacob en Jan, zsv Jacob de
Vries en Aukje Jansma. Albertus Mathijs, zv
Lammert Rooda en Limke Ferwerda,
Ondertrouwd: Jan Albert Hooghiemstra te
Den Haag en Jantje Draaisma. Elbartus Hen
drik Meinen en Berbertje Langenberg. Hen
drik Roelf Osinga te Drunen en Wijpkjen van
de Witte. Johannes Bernardus van der Zee
en Catharina Ligthart.
Gehuwd: Ale Hofstra en Sijtske Rodenhuis.
Pieter Jurrien Tukker te Vollenhove en Jeltje
Willemsma. Wiebe Wijbrandi en Froukje El-
zinga te Scharnegoutum. Jan Antonie Klein
te Amsterdam en Fimke van der Zande. El
bartus Hendrik Meinen en Berbertje Langen
berg. Sijwert Wopke Posthuma en Oezina
Pijpker.
Overleden: Jan de Vries 1 d., zv Jacob de
Vries en Aukje Jansma. Cornelis van Rossum
65 jr., ongeh. Homme Ignatius Maria 12 d.,
zv Tjebbe de Jong en Catharina Henderika
van Oosten. Eerde van der Meer 72 jr.,
echtgen. van Geertje Stormer. Johannes Blok
59 jr., echtgen. van M. van der Meij. Hielke
Brouwer 83 jr., echtgen. van Baukje van der
Meer.
WITMARSUM, 16 Oct. Het bericht betreffen
de de nieuwe gemeente: aad van Wonsera-
deel in ons vorig nummer vraagt onderstaan
de rectificatie.
De heer R. M. Reitsma te Makkum stond
vermeld bij de S. D. A. P. dit is niet juist.
Bovengenoemde is geen politieke partij toe
gedaan.
ARUM, 16 Oct. Onder leiding van den heer
S. L. Hilarides had de gewone ledenverga
dering plaats van het Dep, „Arum-Achlum-
Kimswerd” van de Mij. tot Nut van het Al
gemeen, Dit departement bestaat thans uit
190 leden. De voorzitter deelde nog mede,
dat de Nutsbibliotheek er gunstig voorstaat.
In het Dorpshuis is weinig uitgevoerd over
1943-’44 hetgeen natuurlijk te wijten was aan
de abnormale toestanden. De secretaris, Dr.
Danes, las de notulen en ingekomen stukken
voor. Daarna gaf de penningm. de heer J. L.
Hilarides, verslag van het financieele gedeel
te Het batig saldo over 1943-44 bedroeg
f 1785.89'/2- De heeren Douma, Kimswerd,
B. Elzinga, Arum en S. Sikkes te Achlum
werdeh aangewezen de nota's te controlee-
ren. Hierna bracht de heer Douma verslag uit
en constateerde dat alles in de beste orde
was en dankte den penningm. voor zijn nauw
keurig beheer. Aan het bestuur der bewaar
school werd f200 subsidie verleend.
In de plaats van mevr. Gros-Havinga werd
als bestuurslid van het Dorpshuis benoemd
mej. H. Volbeda. Voor den heer S. L. Hila
rides die eveneens bedankte, werd gekozen
de heer C. Hidma. Voorts werd de winter-
compagne besproken. Na eenig gepraat weid
aangenomen dat het bestuur deze zaak in
hoofdzaak wel zal regelen.
ARUM, 16 Oct. De heer G. Tigchelaar alhier
is benoemd tot onderwijzer aan de Chr. Nat.
school te Arum.
De ontwikkeling der gebeurtenissen daar
houdt ons in angstige spanningl We besef
fen: dit is geen toevallig en betreurenswaar
dig incident; dit gaat veel verder, hier zijn
vulkanische krachten in werking gekomen.
We begrijpen: hier barst met geweld naar
boven, hetgeen reeds lang ondergronds had
gewerkt. Aan iedere aardbeving gaat een
tijd van ondergrondsche spanningen vooraf.
Het moet ons duidelijk zijn: dit is een tee-
ken, dat het met de koloniale verhoudingen
ten einde loopt. De gekleurde volken zijn
ontwaakt en zij wenschen hun vrijheid,
eischen het recht van zelfbepaling en zelfbe
stuur op. En daar is niets tegen in te bren
gen. De koloniale verhoudingen wortelen in
geen enkel recht. Zij zijn door geweldpleging
ontstaan; aan hun wortel ligt het onrecht
van de macht en van het machtsmisbruik en
uit onrecht in het verleden kan nimmer ecii
historisch recht worden afgeleid, des te min
der als op het onrecht van de geweldadige
verovering het langdurig onrecht van de uit
buiting is gevolgd. De betiteling der koloniën
als wingewesten zégt hier genoeg.
Tegen deze oude koloniale gedachte rees van
twee kanten verzet: van de kant der goed-
willenden. edeldenkenden en -voelenden in
het moederland, de ethische idealisten, wier
geest zich uitte in de Leidsche Indologenop-
leiding, geïnspireerd door de edele en onver
getelijke van Vollenhoven, waartegenover de
reactie, zich uitend in de Utrechtsche oplei
ding een reden tot beschaming was.
Drie standpunten kan men momenteel "onder
scheiden ten aanzien van het probleem: Ne-
derland-lndonesië:
le. het reactionaire. Indië moet bij Nederland
blijven en de oude verhouding moet zoo
veel en zoo lang mogelijk bewaard blijven;
wij hebben historische rechten op indië; het
standpunt van vele christenen helaas en vele
menschen van typisch kapitalistische menta
liteit, wien macht boven recht en voordeel
boven menschelijkheid gaat.
2e. het radicale, dat de leus aanheft: Indië
los van Nederland, nu, onmiddellijk, het
standpunt der communisten.
3e. het gematigd vooruitstrevende, waarin
weer twee nuanceeringen te onderkennen
dat onzer huidige regeering: Indië vrij,
maar binnen rijksverband;
b. dat o.a. van de S.D.A.P. Indië vrij maar
voorloopig binnen rijksverband met uitdruk
kelijke erkenning van zijn recht later zelf
over zijn al of niet blijven binnen dat rijks
verband in vrijheid te beslissen.
Óver het onder lel genoemde standpunt zul
len we hier geen woord verliezen. Het is
zedelijk volkomen onaanvaardbaar. Van het
onder 2e omschrevene moet billijkheidshalve
gezegd worden, dat het op moreele gronden
volstrekt verdedigbaar is, ja dat het op die
gronden volstrekt aanvaardbaar moet heeten
Bedenkingen er tegen kunnen slechts van
practischen aard zijn: doen wij er Indië mo
menteel een dienst mee door het los te in
ten? Kan Indië reeds op zich zelf staan?
Moet niet nog een lange tijd voorafgaan,
waarin het tot zelfstandigheid wordt opge
voerd? Wordt het, vrijgelaten, niet een speel
bal in de regionen der hooge en niet a'tiid
hoogstaande politiek? Het derde standpunt
A, B, C, 71
Tabakskaarten 02
A 774 2 liter melk; B en C 774 3'/2 melk;
D 774 6 liter melk; A, B, C, D 775 100 gram
vleesch; A, B, C, D 776 en B 778 1 kg aard
appelen: A, B, C 777 2 kg aardappelen.
B, C, D 780 1 ei. A, B, C, D 781 3 liter
petroleum.
Bovengenoemde bonnen kunnen reeds op
Vrijdag 19 Oct. a.s. van des middags 12 uur
af, worden gebruikt, met uitzondering van
de bonnen voor melk en aardappelen, waar
op eerst met ingang van Maandag 22 Oct.
mag worden afgeleverd.
ZONDAG 21 OCTOBER 1945.
NED. HERV. KERK.
Bolsward. Vm. 9.45 uur Ds. J. Vink.
Bolsward. Broerekerk. Ev. Vm. 9.30
Nam 5 uur Ds G. D. A. Oskamp.
Exmorra. Vm. 9 uur Ds. M. J. J. Bonting.
Ferwoude. Nam. 1.30 uur de heer M. Loot-
sma (Voorber H. A. Fryske tsjinst).
Hijdaard, Vm. 9.30 uur Ds. J. D. de Stoppe
laar.
Wommels'. Nam. 2 uur dezelfde.
Hindeloopen. Vm. 9 en nam. 2 uur Ds. S. J.
Wouda (H. A. en Dankz.).
Idsegahuizum. Vm. 9 uur de heer M. Loot-
sma (Fr. tsjinst).
Itens. Vm. 9.30 uur Ds. de Bres van Kubaard
(Voorber. H. A.)
Kimswerd. Vm. 9.30 uur Ds. S. Bijleveld.
Kubaard. Vm. 9 uur Ds. de Bres van St
Maartensdijk en Nam. 1.30 uur Ds. P. H.
de Bres.
Longerhouw. Vm. 9 uur Ds. R. Dijkstra van
Amsterdam (bev. cand. J. A. Gelderman)
ke Ploegstra te Arum.
Postma en Anna Hoitinga te kimswerd.
Ondertrouwd: Augustinus Hoekstra te Öude-
ga (W.) en Sieuwke de Boer te Dedgum.
Douwe Karsten te Pingjum en Joukje Kooi-
stra te Kimswerd. Freerk Scheffer te Corn-
jum en Elisabeth Dijkstra te Makkum.
Gehuwd: Sijmen Balt en Jantje Ozinga.
HENNAAPDFP '.DEEL,
van 8 tot en met 1 October 1
Geboren: Te Hennaard, i'heuntje, uv Minne
Wiersma en Ymkje Tuinstra. Te Welsrijp,
Frans, zv Jan Idsinga en Tjitske Kuipers. Te
Oosterend, Grietje Jikke, dv Pieter Hiemstra
en Klaarke van de Lageweg.
Ondertrouwd: Jacob Hofstra en Riemkje van
Dijk, beiden te Oosterend.
Gehuwd: Geene. 1
Overleden: Te Leeuwarden, Jouke Bootsma
6 dagen, zv Klaas Bootsma en Grietje Osinga
te Kubaard.
hetwelk de laatste 4 jaar omvatte, had men
alle reden tot dankbaarheid. Verder werd *^“«nengQ MIcUWS.
stil gestaan bij het werk van den eere-vooi- D1STRIBUTIENIEUWS
zitter wijlen den heer S. A. Zandstra, 12 Het Centraal Distributiekantoor deelt mede
April 1944 overleden en die vanaf de oprich-1 dat in den vervolge op de voor bloem aange-
ting de stuwkracht der vereen, is geweest. wezen bonnen ook paneermeel verkrijgbaar
De penningm. boekte een batig saldo. Als
bestuursleden werden herkozen de heeren D.
Keuning en S. Miedema en als nieuw 'be
stuurslid gekozen de heer M. Hiemstra.
Gememoreerd werd het 25-jarig bestaan (21
Sept, j.l.) hetwelk in de volgende maand
feestelijk zal worden herdacht. Voorts werd
besloten Nieuwjaarsdag een uitvoering fe
houden en zoo mogelijk Pinkster-Maandag
1946 een muziekconcours te organiseeren.
Met dank voor de medewerking werd de ver
gadering gesloten met dankgebed.
WOMMELS. Terwijl de zuivelbewerker F.
W. in de Coöp. Zuivelfabriek werkzaam was,
geraakte hij hierbij bekneld tusschen een lor
rie en de muur, waardoor de rechterhand
zoodanig werd verwond, dat overbrenging
naar het ziekenhuis noodzakelijk werd ge
acht.
OOSTEREND. Benoemd tot hoofd van de
Chr. School te Oosthem de heer D. R. Lam
mertsma, onderwijzer aan de Chr. School al
hier.
BAARDERADEEL. De nieuwe gemeente
raad is samengesteld als volgt: K. Qreijda-
nus, Jorwerd, Tj. de Jong, Mantgum, S.
Kalma, Beers, P. Kleefstra, Weidum, J. H.
Lunshof, J. Volbeda en P. de Vries, Weidum,
Y. Seffinga, Oosterlittens, S, Plat en A. de
Vries, Bozum, W. Reinalda, Winsum.
TZUM, 15 Oct. Beroepen te Rouveen-Has-
selt (O.), Ds. Colenbrander, Geref. predikant
alhier.
BLAUHUS. Under lieding fan J. Galama,
Rytsebürren, hêldde it Roomsk Frysk Boun
in gearkomste by Wybenga. Pater Hettema
spriek oer it nut fan it lidwêzen fan in eigen
boun, Dêrnei waerd der in krite oprjochte mei
likernöch in hündert leden. It sjongkoarke
joechl inkele moaije Fryske lieten. As ft
wurde kin sil in Fryske leargong jown wurde
Forskate leden joegen har hjir foar oan.
AANVULLENDE BONNENLIJST
van 21 tm 27 October 1945.
250 gram gort, havermout, enz.
100 gram vermicelli, puddingp. enz.
200 gram zout.
100 gram cacaopoeder.
125 gram jam.
100 gram gedroogde zuidvruchten.
'27 250 gram peulvruchten.
1 rants, import-cigaretten
”74 3/2 1. melk;
WORKUM,
van 11 tot en met 17 Óctober 1945,
Gehuwd: Frederik Oostland te Groningen en
Trijn Aaltje Pruiksma te Workum. Heine
Oosse Oosten te Zeist en Maria Augusta
Paula Ortmans te Workum.
Overleden: Befke van Abbema 79 jr., echtg.
van Andries Vlas (overt, te Sneek).
de verdeeling der invloedsferen daar. Bij alles
wat de groote mogendheden verdeelt blijkt
ook de kwestie der Dardanellen gekomen te
zijn, waarover Engeland, de Ver. Staten en
Rusland nu elk afzonderlijk met Turkije zul
len onderhandelen. Blijkbaar kon men het
niet eens worden over een gemeenschappe
lijke stap, in Hongarije is de staat van beleg,
vermoedelijk om „reactionaire stroomingen5’
tegen te gaan, afgekondigd en in Grieken
land vreest men voor een soort rechtsche
dictatuur, van het laatste krijgt Engeland de
schuld omdat het niet in de binnenlandsche
verhoudingen wil ingrijpen.
Een dergelijke inmenging vermijdt Engeland
ook in de Spaansche politiek, doch Rusland
wekt het Spaansche volk nu openlijk op tot
opstand tegen Franco, die zijn bewind ge
leidelijk tracht over te doen aan den troon
pretendent don Juan, wat hem nog niet goed
afgaat. Het Spaansche volk is een referen-
dum-systeem beloofd, het Portugeesche door
den dictator daar, Salazar, verkiezingen, die
de oppositie echter wil boycotten omdat er
geen voldoende tijd is partijen te vormen;
ook de Bulgaarsche oppositie doet hetzelfde
met de a.s. verkiezingen in dat land. Alles
verdeeldheid dus, maar het wereldcongres
van vakvereenigingen heeft het Wereldvak-
verbond gesticht met 66 millioen leden, af
zijdig bleef de American Federation of Labor
met 5 millioen leden omdar zij bezwaren had
tegen het meedoen van Rusland; het int.
Chr. Vakverbond sloot zich ook niet aan,
doch wil samenwerken.
Te Quebec is de voedsel- en landbouwcon-
ferentie der Ver. Volken bijeen, die de Euro-
peesche landbouw weer op de been wil hel
pen en de hongerende landen van Europa
bijstaan. Misschien krijgen die landen dezen
winter het M.P.M., het multi purpose meal,
waarvan het hoofdbestanddeel de soyaboon
is, het z.g. vleesch van den armen Chinees.
De Amerikanen zijn er in geslaagd den voor
den Westerling weerzinwekkend bitteren
smaak er uit te verwijderen maar figuurlijk
zal dit voedsel voor Europa, dat landbouw-
technisch zoo hoog stond, toch wel een bit
tere smaak hebben! Er is niet veel opwek
kends in dit overzicht, het wijst op een stem
ming in de wereld, welke we niet moeten
hebben. Laten we echter niet wanhopen, de
dingen hebben soms een eigenaardige neiging
op hun pootjes terecht te komen. Ga maar
door met de kleine dagelijksche dingen, la
ten de moeders er maar op blijven letten,
dat Jantje zich ook achter de ooren en in de
nek wascht en de vaders ook maar door
ploeteren met hun werk. Daar moeten we
het toch van hebben. Weest geen
TOEKIJKER.
WONSERADEEL,
van 10 tot en met 16 October 1945.
Geboren: Lutske, dv Thijs Bruinsma en Aaf-
ke Ploegstra te Arum, Wijpkje. dv Bouwen
Postma en Anna Hoitinga te KilL.
;a (W.) en Sieuwke de Boer te Ded
Jouwe Karsten te Pingjum en Joukje
