Genève-San Francisco
ond
F
dag
2NS
:n
rdsi
Bonnenlijst
1e Jaargang No. 25
tee/
I
I
iel
252
253
va«
eek
l”
V.
:RKI
nels
BAL
nfl
14
Stadsnleuws.
Uit den Omtrek.
Mededelingenblad vanwege het Militair Gezag, district Sneek. Verschijnt 1 maal p. week
Redactieraad: Tj. DE JONO, Ds J. VINK en J VISSER V 44. M 4OAK
Gedrukt I. o. v. M. G. bij de Fa. A. J. 08’NGA - Bolsward Vrijdag 1O NOV.
Buitenlandsch Overzicht
I
- is
Predikbeurten.
7
|oun wurden.
Door
l!’.Z
164
enz.
tr.
ken
heele Joodsche probleem.
1
ezen,
utie-
;iden
alen,
ie te
n op
nden
ïslui-
gens
t op
250
251
254
255
256
257
258
zoor
jzen
allt
ket
reken
uiten-
dat
fde-
)liek
irop
ufet
jOC*
deel,
rt:
rd.B
ELB
roote
ielden'
boa-
glas*
rsdei
Mtra
3RT
Ir.
rd.g.
aorist
on 4a
mst
ark te
ag 8 a.
155
156
157
158
159
160
161
162
163,
B 15
A 16
bon 11 der tabakskaart in-
Nov. De bonnen 110 voor
ver-
K ta
ward
van
kot»
treedt hij dia dan wordt hij deswege ge
straft door de daartoe van staatswege inge
stelde organen: politie en justitie. Benadeelt
een ander hem, dan kan hij rechtsherstel ver
krijgen door diezelfde organen, die hem tegen
iedere rechtsschendlng beschermen willen en
iedere onrechtmatigheid bestraffen.
Hetgeen nu de staat en zijn organen doen
voor de burgers, die tot hem behooren, dat
willen de Volkenbond en de Vereenigde Na
ties doen voor de staten, die tot hem zijn
toegetreden. De vergelijking gaat hier even
mank. Immers Volkenbond en Vereenigde
Naties zijn geen superstaat; men behoort tot
hen niet van nature gelijk men tot een staat
behoort; de toetreding is hier vrijwillig.
TEL
NIJLAND, G Nv/. De Chr. Zangver. „Looft
den Heer” vierde hedenavond haar 25-jarig
jubileum in het Lokaal met haar begunstigers
oud-leden en genoodigden. Het geheel stond
onder leiding van den heer O. Gerbrandy.
Verschillende sprekers kwamen aan 't woord
en spraken hunne gelukwenschen uit, Op het
programma stonden een 9-tal zangnummers
en ook het klein Kinderkoor zong een zestal
liederen. Directeur van zang en kinderkoor
was de heer S. Hoekstra Jr. Ook wij wen-
schen de jubileerende vereen, van harte ge
luk met dit jubileum en hopen dat er nog
menige keer kan genoten worden van hun
uitvoeringen.
WOMMELS. Bedankt voor Maassluis door
Ds. W. J. Meister, predikant bij de Oeref,
gemeente alhier.
WOMMELS. Benoemd tot kassier der Coöp.
Boerenleenbank „Wommels e. O." de heer
R. M. Dijkstra alhier.
BAARD, 11 Nov. Benoemd tot onderwijzer
aan de Chr. school te Oosterend (Henn.)
de heer L. Koopmans van Winsum, thans tij
delijk werkzaam aan de o. I. school alhier.
ring
dag
frei-
ar-
l.
red
den
huis heeft verklaard dat als het noodig is,
Engeland een politiek van geven en nemen
zal volgen, begrijpt men dat Londen er heel
wat voor over zal hebben om Moskou te
vreden te stellen. Openhartig is de Engel-
sche bultenlandsche politiek wel geworden!
De kaarten komen op tafel, en dat is geen
wonder met het schrikbeeld van de atoom
bom en stratosfeervliegtuigen, welke 5000
K.M. per uur zouden kunnen afleggen, op
den achtergrond.
Wat zou er van het hart van den buffer
tusschen Rusland en de Vereen. Staten, van
Engeland dus, overblijven als het eens tot
een uitbarsting kwam? Men zegt dat Attlee
optimistisch gestemd is, hetgeen men van
Churchill niet kon zeggen in zijn reeds aan
gehaalde Lagerhuisrede. Hij wilde in het
kielzog van de Vereen. Staten varen, „het
geen de beste kans is het te overleven”.
Een kras woord voor een leidende figuur van
het trotsche Engelsche imperium. Intusschen
heeft Attlee Dinsdag in een rede voor het
Amerikaansche Congres nog eens een beroep
gedaan op het wereldgeweten en gezegd,
dat Engeland, dat 6 jaar oorlog doorstond,
niet zal wijken voor economische moeilijk
heden.
Bij de zoo belangrijke besprekingen in de
Vereen. Staten zinkt het andere buitenland-
sche nieuws bijna in het niet. In Indonesië
duurt de strijd met de nationalisten voort,
de ontvangst van de Nederlandsche voor
stellen was in de Britsche pers niet onver
deeld gunstig. Toch hebben de Britten eenig
belang bij den afloop van dien strijd, want
zou Indië zich geheel los van Holland scheu
ren, dan zou Britsch-Indië voor Engeland
niet meer te houden zijn. Reeds nu heeft de
leider der Congrespartij daar, Nehroe, aan-
gekondigd, dat de laatste slag om de onaf
hankelijkheid nadert. In Indonesië is door de
nationalisten een nieuw „kabinet” gevormd,
dat vrij zou zijn van Japansche invloeden,
misschien om onderhandelingen beter moge
lijk te maken, misschien ook om sympathie
in Engeland en de V. S. te winnen.
Dat de Gaulle in Frankrijk tot staatshoofd
zou worden gekozen stond tevoren al even
vast als dat het nationale front in Zuid-SlaVië
bij de verkiezingen een overweldigende over
winning zou behalen. Een Engelsch-Ameri-
kaansche commissie zal het Palestijnsche
vraagstuk bezien in het licht van het ge-
TOEKUKER.
i de
nen
km,
de waterleiding van
zin te wijzigen, dat woningen, die niet
dan 40 meter zijn verwijderd van een hoofd
buis der waterleiding, aan die waterleiding
moeten worden aangesloten, uiterlijk 1 Jan.
1950.
Eervol ontslag wordt verleend, met ingang
van 1 Januari 1946 aan de heeren S. Andela
te Bolsward en en A. J. Kroon te Witmarsum
ais armendoktoren, wegens het bereiken vin
den 65-jarigen leeftijd.
De vergadering wordt hierna gesloten.
BURGEMEESTER WONSERADEEL.
Bij K. B. is met ingang van 1 December a.s.
benoemd tot burgemeester der gemeen:e
Wonseradeel de heer R. Reitsma, met toe
kenning van gelijktijdig eervol ontslag a's
burgemeester der gemeente Hemelumer 01-
dephaert en Noordwolde.
WITMARSUM, 12 Nov. Het Nutsdeparte-
ment afd, Witmarsum e.o. hield een leden
vergadering onder voorzitterschap van den
heer A. J. Kroon. Er was een batig saldo
van f259.07, waarvan het quotum nog aan
het hoofdbestuur moet worden afgedragen.
De penn. van de bewaarschool boekte een
ontvangst van f 1049.30, uitgaaf f 1092.16,
nadeelig saldo f42.86.
In de vacature van secretaris werd gekozen
de heer R. Bergsma alhier. De voorzitter vin
het Nut de heer A. J. Kroon, evenals de heer
A. P. van Popta werden als bestuursleden
Neen, dit is niet de aankondiging van een
nieuwe internationale luchtvaartverbinding,
die U binnen vier en twintig uur van Zwit
serland naar de Westkust van Amerika
brengt. Een verbindingslijn loopt hier ech
ter wel, maar die verbinding is van geeste
lijken aard en het afleggen van den afstand
tusschen begin- en eindpunt heeft meer tijd
dan een etmaal gevraagd! Met deze beide
stedennamen zijn twee internationale orga
nisaties aangeduid, die beiden werden opge
richt tot handhaving van de wereldvrede. In
Genève werd de Volkenbond gevestigd, het
vredesinstituut van na de eerste wereld
oorlog, te San Francisco het Handvest vast
gesteld van de nieuwe veiligheidsorganisatie.
De Vereenigde Naties. Over de plaats harer
vestiging wordt nog gestreden gelijk er nog
over zoo heel veel gestreden wordt onmid
dellijk na de tweede wereldoorlog. En
eenigszins moedeloos kan men vragen: als
men het daar al niet eens over kan worden,
als daarover al rivaliteit tusschen de deelne
mende staten bestaat, wat zal er dan van
de bedoelingen van de nieuwe vredesorga
nisatie zelf tereeht komen?
Nu is het onze bedoeling niel een gedetail
leerde beschrijving te geven van deze beide
instellingen, in den breede hun overeenkomst
en verschil uiteen te zetten. Het zou ons
binnen het bestek van dit korte artikel veel
te ver voeren. In Vrij Nederland verschenen
daarover indertijd uitnemende artikelen van
Prof. Verzijl en wie tijd en lust heeft tot een
dieper gaande vergelijking, hij sla een boekje
op als aat van Fortuyn over den Volkenbond
en daarnaast het .werkje van van der Man-
dcre: Het Handvest van San Francisco Wii
kunnen het iede'e lezer van harte aanbe
velen. Hii zal er een stuk geschiedenis van
tusschen eerste en tweede wereldoorlog be
ter door begrijpen en de te verwachten toe
komende politieke ontwikkelingen en verwik
kelingen zullen hem duidelijker worden.
Ons gaat het in dit artikel om iets anders,
n.l, om de aanwijzing van de idee, de zede
lijke idee, die zoowel achter Genève als San
Francisco ligt. Wij kunnen haar kort zoo
aanduiden, dat de staten in hun gedragingen
evenzeer aan bepaalde rechtsregels, aan ze
delijke normen gebonden zijn of liever ge
bonden behooren te worden als het de indi
viduen zijn, die leven binnen staatsverband.
Deze gedachte is hier het springende punt.
Van haar dienen we uit te gaan. De burger
is geen eigen baas; hij is onderworpen aan
de rechtsregels, die door de staat zijn vast-
gesteld, waarvan hij deel uitmaakt. Over-
Te Posterholt slaagden voor het eerste
gedeelte acte N XIX A. Gosliga, Bolsward,
S. Ringnalda, Waaxens en R. de Boer te
Sneek.
OPENBARE LEESZAAL EN BIBL.
„BOLSWARD en OMSTREKEN”.
Over het tijdperk September en October
bedroeg het aantal uitgeleende boeken resp.
539 en 1128. Het aantal bezoekers bedroeg
over diezelfde maanden 14 (t.w. 2 dames
en 12 heeren) en 28 (t.w. 7 dames en 21
heeren).
Ds. C. Verspui] van Ruinerwold en Koe-
kange bedankte voor het beroep naar de
Oeref. kerk van Bolsward.
De hear M. H. Fridsma Is op neller fM tera7te“h“nfw
to stellen datum blneamd +n (VuWWH'r <>n ia hpt R pn w va„
de Dr. van Voorthuizenskoalle (bütengewoan
leger ünderwiis) to Velp.
RAADSVERGADERING, 15 November 1945.
De voorz. heet, na beëediging van de leden,
den raad welkom en bespreekt in korte trek
ken de historie van den raad en haar be
voegdheden.
De tijd waarin aan de burgemeester bijna
dictatoriale macht was toegekend, ligt nu
evenwel achter ons. Deze tijd heeft wonden
geslagen, welke ook hier worden gevoeld
Het gaat hier niet alleen om materieele offers,
doch ook veel zwaardere offers, n.l, die van
menschenlevens.
Eén die het grootste offer, dat van zijn leven
heeft gebracht, moet hier in ieder geval wor
den genoemd n.l. de overleden secretaris de
zer gemeente, de heer H. Haitsma, wiens
stem in de raadszaal zoo dikwijls werd ge
hoord, en wel bij het uitbrengen van advie
zen en bij het voltrekken van huwelijken
waarin hij een meester was.
Nieuwe personen zijn hier gekomen en oude
heengegaan. O m is een der wethouders,
n.l. de heer J. de Haan, niet terug gekomen,
die gedurende meer dan 20 jaren raadslid is
geweest, en heel wat jaren wethouder. Er
mag gezegd worden, dat hij gezocht heeft
naar eer en geweten zijn plicht te doen, ook
in de laatste jaren.
Nu is er dan een noodraad, die, naar we ho
pen vroede, d.i. wijze besluiten zal nemen.
Als wethouders worden gekozen de heeren
T. van der Zee en D. de Jong, beide met
7 stemmen tegen den heer W. Brandenburg 6
Gekozen worden tot leden van de volgende
commissies:
Bedrijfscommissie: de heeren W. Leurink en
P. Bijvoets; Commissie gemeentereiniging:
de heeren J. Boekema en J. van Dijk; Com
missie voor strafverordeningen: de heeren
W. M. Brandenburg en B. Veltman; Com
missie voor georganiseerd overleg: de hee
ren J. Boekema, L. Zittema en W. Leurink.
Commissie voor het Houckema Leen: de
heeren J. Heeres en F B. van der Meer. Com
missie voor woning- en grondbedrijf: de
heeren J. van den Oever en W, Folkerts.
Op voorstel van Burgemeester en Wethou
ders wordt goedgekeurd een wijziging van
het reglement voor het Weeshuis, waarbij
het mogelijk wordt tot een beperkt getal
weezen uit 'de omliggende gemeenten in het
Weeshuis op te nemen, terwijl de leeftijd,
waarop de zorg voor weezen en half weezen
eindigt, wordt gesteld op 21 jaar.
Bij de rondvraag antwoordt de heer Boeke
ma den voorzitter op zijn openingsrede en
meent namens allen te kunnen spreken-wan
neer hij zegt, dat de leden van den raad
naar het raadhuis zijn gekomen om samen
.de belangen van Bolsward te behartigen op
de manier door den voorzitter aanceseven.
UIT DE GEMEENTERAAD.
De tijdelijke gemeenteraad van Wonseradeel
kwam voor het eerst bijeen op Vrijdag 9
November 1945.
De voorzitter, de wnd. burgemeester de heer
J. Dijkstra, opent de vergadering met een
rede, waaruit wij wegens plaatsgebrek
slechts het volgende kunnen opnemen:
Na de begroeting en gelukwenschen memo-
BOLSWARD’s NIEUWSBLAD
Attlee is, terwijl we dit schrijven, druk aan
het onderhandelen in de Vereen. Staten met
Truman. Officieel is nog niets medegedeeld
over de besprekingen. We hebben alleen ge
hoord, dat er een banket geweest is, met
traditioneele Amerikaansche gerechten als
gebraden kalkoen en roomijs. We gunnen
de heeren gaarne een voortreffelijk maal, als
zij de wereld intusschen maar uit de impas
se verlossen, waarin deze is geraakt door het
onderlinge wantrouwen der Grcote Drie,.
Voordat Attlee naar de Vereen. Staten ver
trok, is daarover nog kiate -taal gesp:
door den Engelschen Minister van Bi
landsche Zaken Bevin, toen hij verklaarde,
dat Engeland in de oostelijke gebieden niets
ondernemen zou, dat schadelijk kon zijn voor
de Sovjet-Unie, maar het recht opeischte
met Frankrijk, Nederland, België, Scandinavië
of andere landen in een westelijk bloc in
contact te treden, landen die Engelands cui-
tureele vrienden waren en eenzelfde opvat
ting van democratie hadden als Engeland.
Churchill, die als leider der oppositie het
woord voerde wanhoopte reeds volkomen
aan samenwerking met Rusland. Wel zeide
hij dat .de gevoelens van vriendschap tusschen
het Britsche en Russische volk voortdurend
versterkt moesten worden, maar hij waar
schuwde de Britsche regeering bij de Ameri-
kaansche niet aan te dringen cp prijsgeving
van het geheim van de atoombom. Hij was
i overtuigd, dat er geen wederkeerigheid zou
I zijn, indien het geheim zich in handen van
Rusland zou bevinden en hij verweet zelfs
de menschen van de wetenschap die de
atoombom hebben mogelijk gemaakt en te-
't gen de huidige politiek van geheimhouding
i in verzet zijn gekomen, dat zij zich in de
politiek mengden.
Uit niet-officieele berichten nu blijkt dat Att-
lee het grootsche plan koestert een poging
te doen het wantrouwen van Rusland weg
te nemen en als de hartelijke samenwerking
tusschen de groote Drie hersteld is, alle tot
nog toe aan de natuur ontrukte geheimen
der atoomenergie toe te vertrouwen aan de
Veiligheidsraad der Vereen. Volken, waarin
weliswaar practisch gesproken de Groote
Drie het alleen voor het zeggen hebben,
maar waarmede toch veel gewonnen zou
zijn. Om met Rusland tot overeenstemming
te komen zou aan dat land gevraagd worden
wat het „noodig achtte voor zijn veiligheid
aan Europeeschen kant" en nu de Engelsche
minister van Staat Noel Baker in het Lager-
trek van den heer Miedema, bestuurslid der kelijke kjesvereen. hield jaarvergadering bij
Tot candidaat kerkvoogd en notabelen wer-
gekozen Y. Y. de Vries en P. en D. van
Weide en Jac. Bouma, als gemachtigden
in het kiescollege de heeren H. van der Kooi,
P. Leijenaar, A. van Zandbergen, Jac. Bou
ma, Y. Y. de Vries, J. Boelens en A. van der
Kooi.
Als bestuurslid werd herkozen de heer P.
van der Weide, Er konden drie nieuwe leder
worden ingeschreven, Bepleit werd het ge
meentelokaal voor vergadering te gebruiken
OOSTERLITTENS. Op 15 April 1943 wer
den onze klokken, resp, wegende 940 en 515
kg door handlangers van het wreede Duit-
sche systeem uit onze dorpstoren gehaald
alsmede ook het kleine klokje van de kerk,
wat natuurlijk algemeen ten zeerste werd
betreurd. Na de bevrijding werd door de
Kerkvoogdij moeite gedaan de klokken terug
te krijgen, waarop thans officieel bericht
kwam, dat de kleine klok zich in een opslag
plaats te Hamburg bevindt en de beide an
dere klokken vermoedelijk zijn versmolten.
OOSTERLITTENS, 10 Nov. De afd. zuivel-
bewerkers van den Ned. Bond van arbei
ders in het landbouw-, tuinbouw- en zuivel
bedrijf kwam in ledenvergadering bijeen,
welke goed was bezocht. Daar na de bevrij
ding nog geen bestuursverkiezing had plaats
gevonden, werd deze nu gehouden. Gekozen
werden P, de Bos, Y. Seffinga en Y. Y. de
Vries. Verder volgden verslagen van de af
gevaardigden K.N.M.vergadéring Sneek en
vakgroepvergadering Leeuwarden, terwijl de
loon- en pensioenregeling druk werd be
sproken.
TSJOM, 7 Nov. Jisterjoun wie der in propa-
gandajoun foar de Fryske tael, ütgeande fan
’e Krite „Sipke Hüsman”.
De foarsitter D. Hofstra fepene mei gebet
en röp it wolkom ta oan rom 200 minsken
Hjirnei kaem in ynlieding fan ’e skriuwster
A. van Dyk oer: „Allen ien yn Christus”
hwat tige skoan ta syn rjocht kaem. Fierders
waerd de joun folie mei foardrachten en pe-
tearen en nei it skoft waerd der in toaniel-
stik opfierd „Blyn Spul” fan Sj. Steensma fan
..v-.. Boalsert. Dit stik is troch acht kriteleden
Prov Elect- 9pile en *oel der tlge yn' If ,s in moaiie
van 11 t.m. 24 November 1945.
Elk der volgende bonnen geeft recht op het
koopen van:
Bonkaarten KA, KB, KC 512:
250 gram grutterswaren
200 gram zout
250 gram jam
250 gram peulvruchten
100 gr. vermicelli, puddingp.
210 gram ontbijtkoek
100 gram gedr. zuidvruchten
150 gram vleesch
2 kg aardappelen
1 kg aardappelen
2 liter melk
B 16, C 16 3/2 liter melk
Bonkaarten KD, KE 512:
250 gram grutterswaren
200 gram zout
250 gram jam
100 gr. vermicelli, puddingp.
210 gram ontbijtkoek
100 gram gedr. zuidvruchten
150 gram vleesch
1 kg aardappelen
6 liter melk
Workum. Vm. 8.30 uur en 10 uur Ds. Loos
en Nam. 2.30 uur Ds. van Veen,
Heidenschap. Nam. 1.30 uur Ds. Loos.
Zurich. Vm. 9.30 uur Ds. L. Tamminga (H.
Doop).
Pingjum, Ev. Nam. 1.30 uur de heer Tietema
DOOPSGEZINDE GEMEENTE.
Bolsward. Vm. 9.45 uur Ds, J. Meerburg
Snarenberg van Joure.
Itens. Vm. 9.30 uur Ds. C. C. de Maar van
Franeker.
Baard. Nam. 1.30 uur dezelfde.
Witmarsum. Vm. 9.30 uur Ds. v. Drooge.
Makkum. ’s Av. 7 uur dezelfde
OEREF KERK.
Arum. Vm. 9 uur en Nam. 1.30 uur Cand.
H. Veenstra.
Bolsward. Vm 9.30 uur en Nam. 2.30 uur Ds.
S. Idema van Alkmaar.
Hindeloopen Vm. 9.30 uur Ds. C. Jansen en
Nam. 2 uur lezen.
Makkum. Vm. 9.30 uu» lezen en 's Av. 7 uur
Ds. J. van Eerden van Schettens (dank-
uur voor het gewas).
Schettens. Vm. 9 uur en Nam. 1.30 uur Ds.
J. van Eerden.
Tjerkwerd. Vm. 9.30 uur eand. Geerts van
Kubaard (Dankstond v. h. gewas) en Nam.
2 uur lezen.
Tzum.. Vm. 9 uur en Nam. 1.30 uur Ds. Co-
lenbrander.
Wommels. Vm. 9.30 uur en Nam. 2 uur Ds.
W. J. Meister.
Workum. Vm. 9 uur Dr. Attema en Nam. 2
uur dezelfde (dankstond v. h gewas).
BAPTISTE GEMEENTE.
Workum. Vm. 9.30 uur lezen en Nam. 2,30
uur dienst.
DIVERSEN:
Bolsward. Gebouw Elandslaagte. Vergade
ring van geloovigen. Vm. 9.30 uur breking
des broods. Dinsdag ’s Av 8 uur bid
stond.
ieren
ufrfa
3r of
het
aaD
nteel
aan-
▼an de Spaarbank herkozen. Wegens ver- OOSTERLITTENS. De Vrijz. Godsd. Ker-
trek van den heer Miedema, bestuurslid der kelijke kiesvereen. hield jaarvergadering bij
Spaarbank, werd gekozen de heer S. Bruin- Walon. De kas sloot met een batig saldo,
sma te Pingjum. T_: -
Daarna werd het winterprogramma vastge- den gekozen Y. Y. de
steld. Het voorstel van het bestuur om dë der W<-'
minimumcontributie te brengen op f 2.
wordt met algemeene stemmen aangenomen.
Bij de rondvraag kwam zooals gewoonlijk, de
bewaarschool alhier ter sprake, die in een
hopelooze toestand verkeert, alsmede de
daarin aanwezige nutsbibliotheek. Besloten
werd dat het bewaarschoolbestuur een on
derhoud zal aanvragen met B. en W. om tot
een oplossing te komen. Getracht zal worden
de nutsbibliotheek na een grondige reini
ging naar een ander gebouw over te bren
gen.
WITMARSUM, 13 Nov. De afd. Wonsera
deel van de N.V.B. hield Donderdag LI. haar
eerste huishoudelijke,1 vergadering. De ge
meente werd in drie rayons verdeeld met
elk een rayonbestuur. Bovendien werd een
afdeelingsbestuur gekozen. Besloten werd
dezen winter in verschillende dorpen van de
gemeente het program te bespreken. Tot af
gevaardigde naar de gewestelijke vergade
ring te Leeuwarden werd benoemd de heer
J. Jansen te Makkum.
ARUM, 10 Nov. De afd. tot afsch. van alc.
dranken hield een ledenvergadering onder lei
ding van den voorz., den heer Joh. van
Zandbergen. De voorzitter, die aftrad werd
herkozen. In de plaats van mej. A. Elzinga
die bedankte als bestuurslid werd gekozen
mej. G. Faber. Verder werd de winterpropa
ganda behandeld. Besloten is met eigen
krachten in het vroege voorjaar een gezel
lige avond te geven. Getracht zal worden
eenige cursusavonden te organiseeren, waar
dan hoogstwaarschijnlijk boekbesprekingen
zullen worden gehouden. Mej. D. Wielsma
gaf een bijdrage ,,lnkt" van Ina Boudier-
Bakker. Voorts zal een ledenactie op touw
worden gezet door huisbezoeken af te leg
gen.
ARUM, 10 Nov. Heden hield de Coöp. Ver.
van Electr. Verlichting „Witmarsum-Ping-
jumJArum-Achlum7 een belangrijke leden
vergadering onder leiding van den heer Terp-
stra te Witmarsum, Het voornaamste punt
was: Voorstel van het Bestuur inzake ovei-
dracht der Coöperatie naar „Liw.
Bedrijf in Friesland”. De heeren van Dijk,
dir. van het P.E.B. uit Leeuwarden en de
heer Terpstra voomoemd gaven ons de noo-
dige en zakelijke inlichtingen betreffende de
overname etc. Na eenige besprekingen werd
het voorstel van het bestuur met algemeene
stemmen geaccepteerd., hetgeen velen wel
wat onverwachts overkwam. De reserve b<.
droeg p.m. f 7410. Besloten werd dit gel,
onder de leden te verdeelen.
Van de rondvraag werd nogal wat gebruik
gemaakt, waarna de voorzitter met een ge
past en dankbaar woord eindigde.
ARUM, 14 Nov. Maandag 19 Nov. a.s. is het
25 jaar geleden dat de heer F. Tolsma alhier
zijn loopbaan begon als melktapper.
Moge het hem gegeven worden nog vele
jaren met dezelfde ambitie zijn soms moei
lijk werk te vervullen is vrij; zeker de wensch
van velen. f
ACHLUM, 13 Nov. Heden had alhier de
herbegrafenis plaats van Ds. W.-Magendans,
overleden 1 Dec. 1944 te Barneveld, era.
pred. te Achlum. De rouwdienst werd gehou
den in de Ned. Herv. kerk door Ds. Y. Stelma
em. pred. te Tzum Verder werd nog gespro
ken door Ds. J. H Boerlijst namens kerka-
raad en gemeente. Door G, A. van Dalen na
mens de beide Herv. scholen en door den
Burgemeester Elgersma. Aan de groeve
dankte de oudste zoon Dr. K. P. Magendans,
voor de belangstelling.
MAKKUM, 8 Nov. Onder leiding van den
heer D. Dijkstra werd alhier een vergadering
gehouden, waarin Ds. Beks van Harlingen
als spreker optrad met het doel om te komen
tot het oprichten van een afdeeling van den
Bond van Jong Hervormden.
Geopend met gebed en afgewisseld door het
zingen van psalmen en gezangen hield Zijn
Eerw, een uiteenzetting over de redenen, het
do<l en streven van de opgerichte Generale
Synode als plaatsvervanger van de Dördtsche
Synode van 1618-1619 om vervolgens te ko
men tot het doen verdwijnen van een on
kerkelijke bestuursvorm welke in 1816 door
Koning Willem I als het ware was opge
drongen.
Men heeft nu het dwangjuk afgeworpen
door het instellen van een Generale Synode,
welke wil staan in de gehoorzaamheid aan
de Heilige Schrift. Vrijzinnigen en rechtzin-
nigen zullen naar elkander moeten worden
toegebracht en een nieuwe Kerkorde welke
beiden bevredigt, worden samengesteld. Er
aal een gemeenschappelijke strijd moeten
worden gestreden en het is nog niet vol
doende dat wij een belijdenis cf belijdenis
geschriften hebben, wij moeten zelf durven
belijden. Ten slotte werden de aanwezige
jonge lidmaten opgewekt, voorzoover moge
lijk mede te werken aan het beoogde doel.
Nadat verschillende vragen door Ds. Beks
waren beantwoord, sloot deze met dankge
bed.
FERWOUDE. Geslaagd voor het tweede deel
van het notarieelë examen te Den Haag on
ze plaatsgenoot de heer Joh. Martens.
gelijk men tot een staat
ïding is hier vrijwillig.
Maar, dit verschil erkend, gaat de vergelij
king verder vrijwel op, Genève en San Fran
cisco zijn beide bedoeld als internationale
instanties tot handhaving van het recht tus-
schen de staten, die tot haar behooren, doen,
wat de staat doet voor zijn burgers: het
reeht handhaven, het onrecht bestraffen. Zoo
min als de burger binnen staatsverband, mag
de staat in het verband van Volkenbond of
Vereenigde Naties zijn eigen recht zoeken.
Da^t doet de statengemeenschap voor hem en
als een staat eigenmachtig eigen belang
trachten zou te dienen ten koste van ande
ren, dan bestraft niet de benadeelde staat
hem zoo mogelijk op eigen gelegenheid of
stelt zich ten minste op eigen houtje te weer,
maar dan is zoo’n conflict een zaak, die, om
met het oude Volkenbondshandvest te spre
ken, alle leden van den Bond aangaat.
Zooals de staat het recht voor zijn burgers
handhaaft zoo bedoelt de Volkenbond en de
nieuwe veiigheidsorgantsatie het recht te
handhaven voor zijn leden. En gelijk de staat
dat doet door middel van zijn rechtsorganen:
politie en justitie zoo behoeft de internatio
nale rechtsorganisatie daarvoor haar instel
lingen: een internationale rechtbank, het z.g.
PermanenteHof van Justitie, dat onder de
oude Vokenbond reeds in Den Haag geves
tigd was en daar ook onder de nieuwe Vei
ligheidsorganisatie gevestigd blijft en een In
ternationaal politieleger, dat een bedreigde
staat tegen een staat-mlsdadiger beschermt
en deze misdadiger met harde hand tot de
orde roept. Deze Internationale politiemacht
is onder de vroegere Volkenbond nimmer ge
vormd. Zal de "ieuwe internationale rechts
organisatie haar voorganger in beteekenis
overtreffen dan zal de vorming van een
krachtige veiligheidswacht onmisbaar zijn.
Over de groei dier internationale rechtsidee
nog iets in een volgend artikel. Vk.
reert de burg, even de afgeloopen periode
van bezetting en de gevolgen daarvan voor
deze gemeente.
Wat de financieele toestand van de gemeen
te Wonseradeel betreft, kan worden gezegd,
dat hare schuldenlast, Bedragende per 1 Jan.
1945 met inbegrip van een werkfondsvoor
schot pl.m. f 615000.in verhouding tot de
draagkracht der ingezetenen normaal is. De
tijdelijke kasgeldleeningen, waaronder be
grepen de in rekening-courant opgenomen
gelden, waren echter bij mijn komst In deze
gemeente tot onrustbarende hoogte geste
gen en beliepen ongeveer f 600.000.—.
het aanvragen van kasvoorschotten op de
voor het rijk gedane betalingen heeft het col
lege van Burgemeester en Wethouders kans
gezien deze kasgeldschuld te halveeren en
-\rnni1p
i« het B. en W. pehikt van de vapfe Ipeninfis1
schuld een bedrag van ruim f 300.000om
te zetten in leeningen met een lagere rente
voet, namelijk 3 pct„ hetgeen een belangrijke
rentebesparing heeft opgeleverd en een pres
tatie is, die sedert de bevrijding tot nog toe
door geen enkele andere Friesche gemeente
Is overtroffen.
Toch blijft de financieele positie van de ge
meente zorgwekkend. Zoo bedraagt om
enkele cijfers te noemen het ongedekte
begrootingstekort van de gewone dienst '44
ruim f 172000.dat van de gewone dienst
'45 ruim f 185000,en hoogstwaarschi’nlijk
zal de begrooting 1946 die U vermoedellik
nog deze maand of begin December ter be
handeling zal worden aangeboden, eenzelfde
beeld vertoonen.
Ondanks deze zorgen en ondanks déze moei
lijkheden behoort de gemeente een open oog
te hebben voor de nooden der bevolking.
Zoo behoort in de toekomst aandacht te
worden geschonken aan den bouw van ar
beiderswoningen en, naarmate het huisves
tingsprobleem dit toelaat, aan opruiming van
krotten.
Na beëediging van de nieuwe leden wordt
overgegaan tot verkiezing van 2 wethou
ders. Gekozen worden de heeren H. N. H. K.
de Jong te Ferwoude en S. F. Briine te
Lollum.
Hierna vindt loting plaats van de afdeelingen
voor het begrootingsonderzoek, alsmede de
benoeming van enkele raadscommissies. Her
benoemd worden o.m. de op 1 Januari 1916
aftredende leden der commissie tot wering
van schoolverzuim, t.w. D. Douma, Kims-
werd, R. Schraa te Wons en G. Miedema te
Witmarsum. De commissie wordt uitgebreid
met 1 lid, t.w. de heer T. Blanksma te W t-
marsum.
Ten aanzien van de verplichte aansluiting op
de waterleiding van bestaande woningen
wordt besloten de bouwverordening in dien FERWOUDE. Als blijk van waardeering van
zin te wijzigen, dat woningen, die niét meer 1 de evacué’s uit Limburg is in het voorportaal
van de Ned. Herv. kerk alhier een gedenk
plaat gepla'tsr met de wlgende inscriptie:
Dankbare herinnering aan ons verblijf in
Fermoude. Namens de evacué’s, C. Jansen,
I pred. Maasmel.
NIJLAND 8 Nov.
ONTSLAG COMMISSARIS DER KONINGIN.
Met ingang van 20 November is eervol ont
slag verleend als Commissaris der Koningin
in Friesland aan Mr. P. A. V. baron van
Harinxma thoe Slooten, onder dankbetuiging
voor de zeer veis belangrijke diensten.
DISTRIBUTIENIEUWS.
Voor scheerzeep
leveren vóór 18
koffie en 108 en 204 voor biscuits zijn
lengd tot en met 24 November.
Met ingang van 25 November wordt voor
het geheele noorden des lands' ook voor
groente klantenbinding ingevoerd. Bon G 01
der groentekaart moet uiterlijk 17 Nov. wo--
den ingeleverd.
De cacaobon 747 blijft geldig tot en met 24
November. Er is. sedert 11 Nov. voor huis
houdzeep een nieuwe rantsoenbon ingevoerd
met opdruk „A 41 een rantsoen huishoud
zeep”. Hierop is pl.m. 225 gram huishoud
zeep verkrijgbaar. De oude rantsoenbonnen
„een rantsoen art. A” blijven nog geldig.
ZONDAG 18 NOVEMBER 1945.
NED. HERV. KERK.
Bolsward. Vm. 9.45 uur Ds. I. Vink.
Bolsward Broerekerk. Ev. Vm. 9.30 uur en
Nam 5 uur Ds. G. D. A. Oskamp.
Burgwerd. Vm. 9.30 uur en Nam. 1.30 uur
Ds. J. van Leusden (H. A. en Dankz.).
Edens. Vm. 9.30 uur Ds. C. P. van Andel.
Spannum. Nam. 2 uur dezelfde.
Allingawier. Nam. 1.30 uur Ds. Bonting.
Ferwoude. Vm. 9 uur Ds. Molenaar.
Hindeloopen. Vm. 9 uur en Nam. 2 uur Ds.
S. J. Wouda.
Itens. Vm. 0.30 uur Ds. W. Wilman.
Kubaard. Vm. 0.30 uur en Nam. 1.30 uur
Ds. PI. H. de Bres (H. A. en Dankz.)
Longerhouw. Nam. 1.30 uur Ds. Gelderman.
Lutkewierum. Vm. 9.30 uur Ds. A. Kentie.
Makkum. Vm. 9.30 uur de heer Nauta van
Sneek en 's Av. 7 uur Ds. Molenaar van
Idsegahuizum.
Oosterlttens. Nam. 2 uur Ds. de Stoppelaar.
Parrega, Vm. 9 uur Ds. de Loos en Nam.
1.30 uur dezelfde (dankstond v h. gewas).
Piaam. Nam. 1.30 uur Ds. Molenaar.
Schraard. Vm. 9 uur de heer D. Lammertsma
van Oosterend (Voorb.)
Tjerkwerd. Vm. 9.30 uur Ds. E. J. v. d. Brug
Dedgum. Nam. 2 uur dezelfde.
Tzum. Vm. 9.30 uur en Nam. 1.30 uur Ds.
Nieber.
Waaxens. Nam. 1.30 uur Ds. Wilman.
Winsum. Vm. 10 uur Ds. P. van Wijnen.
Witmarsum. Vm. 9.30 uur Ds. Bonting van
Exmorra.
Witmarsum. Ev. ’s Av. 7 uur Ds, Gelderman
van Longerhouw.
Wolsum. Vm. 9 uur en Nam. 1,30 uur Ds.
H. Gordeau (H. A. en Dankz.).
Wons Nam. 1.30 uur Ds. G. van Hoeven.
