Vrijheid of Ordening
Mededelingenblad vanwege het Militair Gezag, district Sneek. Verschijnt 1 maal p. week
Bonnenlljst
Vrijdag 5 April 1946
5
en B. C. Z. £)^je
Fan de Martiny-toer.
Buitenlandsch Overzicht
Stadsnieuws.
Al kl 14 Redactieraad t TJ. DE JONO, Ds J. VINK en J. VISSER
Ze Jaargang IXO. Gedrukt l. o M. o. bij de Fa. A. J. OSINGA - Bolsward
Predllcbeurten.
Uit den Omtrek.
rd.
T 22
van den heer P. Pruik-
el,
Vk.
:r
1,
i-
5
de zwemschool vrijge-
5
5
yn 1045 brükt waerden,
foroaring brocht, dat
1
1
i
i
i
lag
de
r
e
t er
uitgegeven f 4465.46,
jonge
:azerne dood-
V 22
X 22
6 liter melk
1 kg aardappelen
die
ijn
en
?e-
zij
1
y
1
t
t
3-
>e
se
id
a
15
n.
in
in
be-
an-
?eg
?en
ge
ren
rd.
de
:ht.
>ril
m-
en
ter
de
er-
r
il
er
e-
te
ft,
ld
en
lg,
ie-
10-
ior
?e.
le
en
ri-
:er
|F
u-
1)
plaat—
Jkhêden
ien. Na een woord van dank voor
N-
ol-
m
3.
ij
n
it
d
n
e
i.
n
J
m
ig
e
t,
igen van
Ps. 146.
Geslaagd te A’dam voor het Gezel-Diplo-
ma-Heerenkappersbedrijf de heer A. Bulkitra
alhier.
Woensdagavond j.l. hield de kaativereeni-
j in ca-
jaarverslag
f 140.— p.
t 70.— p.
f200.— p.
f 120.— p.
f 70.— p.
672 Algemeen
671 Algemeen
670 Algemeen
660 Algemeen
172 Algemeen
171 Algemeen
170 Algemeen
169 Algemeen
168 Algemeen
167 Algemeen
166 Algemeen
2 liter melk
3>/2 liter melk
2 kg aardappelen
Jongel-
r. Meis-
de lechste is wol forhege, to witten fan
f40.op f45.per H.A. De hierwearde
fan it bütlAn is op f30.de H.A. bleaun.
De Wftlden. De kontrijen fan de sangroun,
binne wakker gelyk bleaun. It béste lan der
stiet op f 100.de H.A. en it minste op
f 30.Foar de bou hat men de heechste
noarm nou mei f 5.forlege en op f 95.—
steld.
De miening fan de kritekomjnisjes wie yn it
ginnerael, dat de hierenmet to heech wiene.
Fansels de lju fan de feanhoeke tochten,
de kleiboeren koene wol hwat omheech en
de sAnboerkes mienden ek, dat de swiere
grounen harren in rit yn it foar wiene, mar
hwa’t de boeren sa’n bytsje kin, doart wol
lüdop to sizzen: de hieren binne goed. Der
wiene ek aldergeloks party boeren, dy’t der-
op wiisden, dat de forhege grounlêsten en
de folie djürdere kosten ran it pleatse-ün-
derhéld op It lést ek üt it bidriuw komme
moast en dat de eigners yn de oarloch hiel
skrael wei komd wiene. En seis wiene der
boeren, dy’t seine, de lAnhearre kin eklang
net fan it selde rounkomme as foar de oar
loch, hy hat ek folie diürder libbensünder-
hAld en lésten op to bringen.
De grounkeamer moat sa mar fuortfarre. Mei
forarach do bilangen tan de boeren en de
eigners nel mekoar tabringe en de bidriuws-
frede bihAlde. Dat |s de moalje sosiale taek,
dy’t yn har hannen lein ia en aa’t it liket,
harren ek goed tabitroud ia. „Utrlque flde-
11»’’ oan beide tron ea heart It to
wê«en. TJ. de J.
bisjoen wurde.
De noarmen, dy’t
seagen der sA üt:
De Bouhoeke:
Bést lAn
Min bouIAn
Skuorde greide
Béste greide
Mjnne greide:
Hjiryn is
De Grounkeamer foar FryslAn hat goed wurk
dien mei de boer ris op to gean en freegje,
hwat tinkt jimme derfan mannen, dogge
wy it goed as moat it oars mei de hier.
Hja sitte wol al den dei tusken de boeren
yn en krije fan de districts^ en pleatselike
deskundigen de noodige oanwizings, mar
der binne op it lést sa’n foege 20.000 boe
ren en mear as 70 pct, dus 15000 derfan
hiere in pleats of los lAn. -
Derom hat de Grounkeamer oan de saneam-
de krite-kommisjes har bitinken frege oer
de hiernoarmen, sa’t dy by de Grounkea
mer brükt waerden. Dy noarmen bisteane
üt twa sifers. ien foar bést lAn fan dy
groep en ien foar min lAn üt dyselde groep.
De Grounkeamer is fan bitinken dat nave
nant altyd tofolle foar min en altyd to min
puik lAn jown wurdt en hja wolle dat
fordrach hwat billiker sien to krijen.
Dêrom gjin middelpriis, mar in hege en in
legen-ien en fansels sil yn de measte ge-
fallen de taksaesjeprlis wol der tusken yn
komme to lizzen, mar it skeelt in boel nei
hwat foar kant.
Na rust waren het: Bakker 3 x, Ferwerda 2 x
en van der Meer 1 x die nog 6 fraaie doel
punten aan de score toevoegden.
Door deze overwinning heeft CAB haar mooie
kampioenkansen behouden. Nu volhouden C.
A. B ers, het parool moet nu zijn: Het kan,
het zal, het moetl
Met R. E. S. wil het momenteel niet vlotten
thans werd weer met 5-2 in Franeker ver
loren.
foar
mei fordrach 'hwat billiker sje'n to krijen.
mar in hege en in
sil yn de measte ge-
fallen de taksaesjeprlis wol der tusken yn
komme to lizzen, mar it skeelt in boel nei
hwat foar kant.
Op it twadde plak binne de hiernoarmen
los fan de gebouwen. Dy komme der oer-
hlnne. Under de 10 H.A. komt er fan f60.
oant f200.— en boppe de 10 H.A. kin dat
oprinna oan f400.— ta. Dat bitsfut dos yn
de measte gefallen f 10.— tot f 15.— per
H.A. Wurdt er by In mftneke pleats mar in
byMe Mn brtUrt en frijhwat loc lln by-
nciging
niet bij
dan zal
van een
derheid van ministers die voor geleide econo
mie zijn, aan het hoofd van het economisch
ministerie een liberaal, voorstander van vrije
economie heeft. ToeAfAer.
traden als lid toe. Getracht zal worden voor
al onder de veehouders nog leden te ver
krijgen. In een volgende bijeenkomst zal een
bestuur worden gekozen.
RIEN. Als een bijzonderheid in het boeren
bedrijf kan worden vermeld, dat bij de heer
H. Statema Dzn. alhier in 45 uur tijds If
lammeren zijn geboren bij 8 schapen.
WINSUM. Beroepen naar de Ned. Herv. ge
meente van Winsum-Baard Ds. C. J. Kaseh
te Borger (Dr.).
Na een inleiding van den heer P. Hiem-
stra werd alhier opgericht een afdeeling
Winsum van de Partij van den Arbeid. De
pl.m. 40 aanwezigen traden als lid toe. Dit
aantal zal door huisbezoek aanmerkelijk kun
nen worden uitgebreid. Tot bestuursleden
werden gekozen de heeren W. Brouwer, G.
Fokkens, K. Hoogerhuis, T. Poelstra en P.
Hiemstra.
TZUM, 26 Maart. Hedenmiddag hield de
Vrouwenvereen. der Ned. Herv. gemeente
„Zendingskrans” haar jaarverg. Aanw. 30
leden. Mevr. Nieber presidente, Ds. Nieber
opende de verg, met gebed en gaat men
over tot verkoop der gemaakte goederen;
wat ruim f 100.opbracht ten bate van de
zending. De vice-presidente mei. Lanting-
Oosterhaven werd herkozen. De middag
werd aangevuld door zang en voordrachten
en ook de consumptie ontbrak niet. Half ze
ven werd deze gezellige middag door de vice-
presidente met dankgebed gesloten.
26 Maart. Onder leiding van den voorz.
O. Bouma vergaderde de Chr. Hist, kiesver.
in de oude Chr. school. Na het zini
Ps. 25 2 en gebed. Schriftlezing rO.
De voorzitter zegt in zijn openingswoord
dat de Chr. Hist, partij recht van bestaan
heeft en betreurt het, dat er naar de Partij
van den Arbeid overgaan hier en daar.
Op grond van Gods Woord is er geen plaats
voor ons in die partij, daar men alleen de
stoffelijke dingen beoogt. Spr. dringt aan om
houding te bepalen en onze partij In eere te
uitgezonderd voor on- en minvermogenden, houden. Notulen van de seer. j. Oppedijk
en verslag van de alg. vergadering der Chr.
Hist. Unie te Amsterdam, waarin gewezen
werd op het belang van onze Chr. Hist. Unie
omdat ze op het vaste fundament Gods
Woord staat.
Hierop volgde een vruchtbare bespreking.
Ook zal getracht worden het gezochte con
tact van de A.R. met de C. H. U. ter plaatse
met elkaar te bespreken en mogelij
te scheppc... *1d
de gezellige sfeer in dezen avond sloot na
het zingen van Ps. 119 3 Ph. van der
Meulen met dankgebed.
Bij de Zondag in Griekenland gehouden ver
kiezingen, waaraan, ondanks het advies der
linksche partijen om zich van stemming te
onthouden, een groot deel der Grieksche bevol
king heeft deelgenomen, schijnt de rechtsche,
koningsgezinde partij de populisten de abso
lute meerderheid behaald te hebben. Voor de
uitslag definitief is moet hij nog goedgekeurd
worden door de geallieerde waarnemers, Fran-
schen, Engelschen en Amerikanen. Deze moe
ten n.l. een rapport uitbrengen of de stemming
volkomen vrij is geweest. Engelsche correspon
denten zeggen dat voor zoover zij het konden
controleeren, dit inderdaad het geval was. Als
dit juist is heeft het Grieksche volk zich dus
voor een rechtsch bewind en het koningschap
het laatste moet eventueel echter nog deer
een aparte volksstemming worden bevestigd
uitgesproken. Dienzelfden Zondag stemde 82
procent der Berlijnsche soc. democraten tegen
de fusie met de communisten in de Russi
sche zóne schijnt de stemming op het laatste
oogenblik verboden te zijn en de Fransche
sociaal-democraten met overgroote meerder
heid tegen een samenwerking met de commu
nisten bij den verkiezingsstrijd. Al deze uitin
gen van een op democratische wijze gepeilde
meening zullen het Westen even welkom, als
Moskou onwelkom zijn, waar men nu eenmaal
een heel andere opvatting van democratie
heeft en waar het wantrouwen omtrent de be
doelingen van het Westen nog hoogtij viert.
„Misplaatst wantrouwen, er is geen mensch in
het Westen, die er aan zou denken zich met de
inwendige zaken van Rusland te bemoeien,"
zegt snen hier in 't Westen, maar de Russen
zelf denken daarover nu eenmaal anders. Vol
gens sommigen uit hoofde van een bezwaard
geweten, omdat zij
wel eens via het Ki
ken hebben gemengc
van vroeger opgedane ervaringen
sten wereldoorkOF 1
in het Westen was zich in de Russische zaken
te mengen. Een Russisch wantrouwen, dat ze
ker niet uit de wereld wordt geholpen door een
Engelsch proefbalonnetje, waarbij wordt voor
gesteld de Perzische olievelden voor zoover se
exploitanten zijl
U.N.O. te stel-
Thans kan met zekerheid worden medege
deeld, dat over eenige weken Dr. Leffertstra,
oogspecialist te Leeuwarden, op Zaterdag
morgen spreekuren in Bolsward zal houden.
Sociale dagen te Bolsward.
Nadat Zondag in alle kerkdiensten over dit on
derwerp door de Pater de Groot van Wit-
marsum is gesproken, werd Maandagavond in
„de Doele” een groote avondvergadering ge
houden, waarin het woord werd gevoerd door
Jac. Alders van de Katholieke Arbeidersbe
weging, waarbij speciaal werd behandeld het
principieele verzet der katholieke arbeiders te
gen de Duitsche maatregelen en hun massale
weigering om toe te treden tot het N. A. F.
onder leiding van Woudenberg. Het ledental
van de beweging is nu reeds grooter dan bij
de gedwongen liquidatie in Juli 1941. De spr.
oogstte een daverend applaus. Voorts werd het
woord gevoerd door Drs. H. Lammers van de
katholieke Middenstandsbond, die een prach
tige uiteenzetting gaf over de publiekrechteljj-
ke bedrijfsorganisatie (ontwerp Vos).
Jaarvergadering Zwemschool.
Maandag 1 April.
In zijn openingswoord haalde de voorzitter,
de heer S. Lunter, nog even aan, dat er ver
leden seizoen geen ongelukken waren te boe
ken geweest. Ook was
bleven van typhus.
Het verslag van de vorige vergadering en het
jaarverslag werden zonder op- of aanmerkin
gen goedgekeurd.
Hierna kwam de penn. de heer J. Meijer aan
het woord. Hij vertelde ons, dat de inkomsten
van het afgeloopen jaar f 3934.38 bedroegen.
Er was uitgegeven f 1865.18, zoodat er een ba
tig saldo bleek te zijn van f 2069.20, een hoog
te die tevoren nooit bereikt was.
De badmeester, de heer Postma, werd verblijd
met een salarisverhooging waardoor dit kwam
te staan op f 40.De beide aftr. bestuurs
leden de h.h. L. L. van Geuns en B. Falkena
werden herkozen.
Besloten werd nog de zwemschool dit jaar
vroeger te openen nl. op 15 April.
Huldiging.
Woensdag 25 Juli 1944 kapseisde bij de Blauw-
poortsbrug de boot die voor pont dienst deed,
toen de brug weigerde te sluiten. Onmiddel
lijk maakten zes mannen uit de ontstelde me
nigte, die het ongeval zag gebeuren, zich los
en smaakten de voldoening alle drenkelingen
op het droge te brengen. Van die zes mannen
waren 5 Bolswarders; de zesde was een chauf
feur uit Amsterdam, die, ondanks nasporingen
onbekend is gebleven.
Woensdag j.l. werden de vijf redders ten stad-
huize gehuldigd t.w. R. Faber, R. Lolkema,
M. Conradi, K. van Wieren en C. Bijlsma.
Na een waardeerend woord van den wnd. bur
gemeester ontvingen de redders uit handen van
Dr. Uffelie van Leeuwarden, die sprak namens
de Prov. Afd. van den Nat. Bond van Red-
dingswezen en E. H. B. O., de zilv. Prins Hen-
drikmedaille, met inter, van naam en datum.
Namens het Bestuur van de Zwemschool sprak
nog S. Lunter. R. Faber dankte namens de
gehuldigden, meer dankbaar dan trotsch tas
aanzien vaa hetgeen zij gedaan bedde*.
BOLSWARD’s NIEUWSBLAD
hierd, dan wurdt de hier fan de pleats med
f 10.— de H.A. bybrükt lén forhege. De
pleats tsjinnet dan ommers foar mear lün
as der by heart en moat derneffens ek oaré
p. f50.—
p. f25.—
p. f70.—
p. f45.—
p. f25.—
„t
de^minne bou jit leger steld is, to witten:
ui 120.de p.m. By de greide hat
mefr de _boppeste grins f 15.— heger steld
en de' minne greide op f 55.— de H.A? of
Exmorra. TJerkwerd. 9.30 u. Ds. van der
Brug. Dedgum. 2 u. dezelfde. Tzum. 9.30 u.
de heer Faber van Bolsward en 1.30 u. Ds.
Nieber (jeugddienst). Winsum. 10 u. Ds.
Plostma. Witmarsum. 9.30 u. Ds. van Dijk.
Wolsum. 9.30 u. en 1.30 u. Ds. Gordeau.
Hljdaard. 9.30 u. de heer Twiinstra van
Sneek. Wommds. 2 u. Ds. de Stoppelaar.
Workum. 9 u. Ds. Loos en 10.30 dezelfde
(H. D.) en 5 u. Ds. van Veen. Heidenschap.
1.30 u. Ds. Loos.
DOOPSGEZINDE GEMEENTE.
Bolsward. 9.45 u. Wijdingswoord en leden-
vertoeving. Hindeloopen. 7.30 u. Da. Tref
fers (Doop). Itens. 9.30 u. Ds. Keuning (Av.)
Baard. 2 u. Ds. Keuning (Av.). Workum. 10
u. Ds. de Groot. Koudum. 2.30 u. Ds. de
Groot
gemeente alhier
Ikant mocht die
nen. Na de gebruikelijke toespraken richtte
ouderling F. Nauta enkele woorden tot den
scheidenden leeraar. Jac. Engelsma sprak na
mens de gemeente in dichtvorm. Namens de
aanwezige ringpredikanten sprak Ds. Tam-
minga van Pingjum een afscheidsgroet.
FERWOUDE, 1 April Vier kievitseieren in
één nest. De gelukkige vinder was de jonge
Jelle Ybema alhier.
OOSTEREND. Geslaagd voor het diploma
melkcontroleur (Fr. R. S. en B. C. Z. F.) -tfe
heer Sjoerd van der Duim alhier.
OOSTERLITTENS. Op initiatief van eenige
vogelvrienden werd een vereen. „Vogel
wacht’ opgericht. Eenparig was men van
oordeel, dat tegen het stroopen van de laat
ste jaren krachtig dient te worden opgetre
den, waarvoor men de volle medewerking
zal verleenen en ook de steun der onderwij
zers zal worden gevraagd. Alle aanwezigen
geldig tot en met 13 April.
Bonkaarten KA, KB, KC 604:
125 gram boter
125 gram margarine
250 gram jam, stroop enz
50 gram thee
100 gram koffie
pl.m. 225 gr. huishoud
zeep
ging haar jaarlijkache ledenvergadering
ft Boermana. De notulen en het jaar’
werden met een woord van dank goedgekeurd.
Uit het veralag van den penn. bleek, dat
waa ontv. f4878.70 en -
batig saldo f 413.24.
De contributie werd van f 1.50 verhoogd tot
f 2.—. Het aftr. bestuurslid de heer B. wolt-
huizen, werd herbenoemd.
De beschrijvingsbrief leverde geen bijzonder
heden op. Er zal een competitie worden geor
ganiseerd tusschen Weidum, Rauwerd, Sneek
en Bolsward. Het ligt in de bedoeling om in
Juli en Augustus twee groote wedstrijden te
spelen. Zoodra de vereeniging over een terrein
beschikt, zal, waarschijnlijk eens per maand
een ledenwedstrijd worden gehouden.
C.A.B.Harlingen 7-0.
Ook deze Zondag was het talrijke publiek weer
getuige van een aantrekkelijke wedstrijd.
Voor rust kon C.A.B.met de wind mee, slechts
eenmaal de Harlinger achterhoede passeeren,
echter na de rust kwam de betere techniek van
de Bolswarders, en hiermede bedoelen we voor
al het binnentrio, duidelijk aan ’t licht, en werd
de score regelmatig opgevoerd, zonder dat het
C.A.B.-doel ook maar eenmaal ernstig in ge
vaar kwam.
De eene goal vóór rust kwam na 35 min. spe
len tot stand, toen Cor Bakker hard tegen de
bovenlat schoot en Ferwerda den terugsprin-
genden bal keurig inkopte.
Bonkaarten LA, LB, LC 604-
A 23 melk: 2
B 23, C 23 melk:
096 aardappelen:
Bonkaarten KD, KE 604:
125 gram boter
1 ei
250 gr. jam, stroop enz.
pl.m. 225 gr. huish.zeep.
Bonkaarten LD, LE 604:
D 23, E 23 melk:
596 Aardappelen;
Tabakskaarten enz.
2 rants, rook- of shag bak
(geen sigaretten of sigaren)
100 gr. chocolade of suikerwerken
100 gr. chocolade of suikerwerken
In ons vorig artikel, waarin we ons over
zicht van de huidige politieke verhoudingen
s
straks verantwoord zijn stem zal willen uit-
i van de vraag, of hij
dan wel tegen geleide economie is en op
gronden.
belang van de politieke voorlichting, die
aan deze kwestie nog eenige nadere aandacht
te schenken, alweer zoo objectief mogelijk, al
leen de verschillende opvattingen tegenover
elkander plaatsend. O.i. ligt hier de nieuwe
antithese, die straks de verkiezingsstrijd bepa
len zal, niet de religieuze van vroeger: chris-
telijk-antichristelijk, maar politiek, sociaal en
economisch: progressief-conservatief m.a.w.
voor of tegen ordening.
Wij schrijven hierboven als titel: vrijheid of
ordening? Deze titel kan misverstand wekken.
De daarin uitgedrukte tegenstelling is niet
zuiver. Zij kan de meening doen postvatten,
alsof de voorstanders van ordening tegenstan
ders van de vrijheid zouden zijn. Zoodanigen
zijn er zeker. Het nationaal-socialisme is hier
het groote voorbeeld. In de nationaal-socialis-
tische en fascistische staat werd met straffe
hand geordend, maar wat er van de vrijheid
werd is nu wel voldoende bekend. En het com
munisme beteekent een consequent doorge
voerde ordening, maar de dictatuur, die nog
niet door een democratie naar westeuropeesche
opvatting werd vervangen (men leeft in Rus
land nog steeds in de overgangsfase van de
dictatuur, die er alleen in onderscheid met het
nazisme niet permanent, maar als overgang
van kapitalistische dictatuur naar volledige so
cialistische democratie bedoeld is); is voor de
duur van haar bestaan een drastische inper
king van de vrijheid.
Om de titel goed te verstaan en de daarin
uitgedrukte tegenstelling op haar juiste beter
kenis te waardeeren, dient men haar tot het
sociaal-economische terrein te beperken. Het
gaat hier in wezen om vrije of geleide voort
brenging. Wij kunnen er niet aan donken hiel
de verschillende nuanceeringcn aan weerszij
den te bespreken. Aan de kant van de liberale
leer der vrije productie bestaan er verschillen,
zijn er, die volstrekte vrijheidsinperking erken
nen. En aan de kant van de voorstanders der
geleide economie zijn er, die daarin zeer ver
willen gaan en de overheidsbemoeiing zeer ver
willen doorvoeren naast menschen, die daarin
minder ver willen gaan en die overheidscon-
tröle binnen zekere grenzen willen zien ge
houden.
Ook kunnen wij er niet aan denken om de fun-
deering dier economische vrijheid en ordening
uitvoerig te behandelen binnen het bestek van
een kort krantenartikel. De reden waarom een
antirevolutionair opkomt voor de handhaving
van het particulier initiatief is een andere dan
die, waarom de liberaal zweert bij het vrije
spel der maatschappelijke krachten (en ook
binnen het liberalisme wordt de vrijheids-
gedachte zeer uiteenloopend gefundeerd!) En
de reden, waarom een Marxist voor ordening
pleit is een andere dan die waarom een per
sonalistisch socialist deze leus aanhangt (en
ook tuusschen de personalistische socialisten
kan men een christelijke en een algemeen hu
manistische fundeering onderscheiden!)
Wij beperken ons hier tot de hoofdzaken. Wat
is vrije economie en wat is geleide economie?
Bij de vrije economie worden de aangelegenhe
den der voortbrenging aan de darbij betrok-
ZONDAG 7 APRIL 1946.
NED. HERV. KERK.
Achlum-Hltzum. 9.30 u. Da. A. de Jong-Blom
van Peins. Arum. 2 u. in de kerk Ds. Brink
van Gaast. Bolsward. 9.45 u. Ds. Vink. Bols
ward. Broerekerk. Ev. 9.30 u. en 5 u. Ds.
Oskamp. Edens. 9 u. Ds. de Stoppelaar.
Spannum. 1.30 u. Ds. van Andel. Allinga-
wier. 1.30 u. Ds. Bonting. Gaast 9 u. Ds.
Brink. Piaam. 9 u. Ds. Molenaar. Itens.
9.30 u. Ds. van Andel (H. A.) en 1.30
u. Ds. Lovink (Dankz.). Klmswerd. 9.30 u.
Ds. Bijleveld (jeugddienst) en 7 u. dezelfde.
Kubaard. 1.30 u. Ds. de Bres. Lutkewierum.
9.30 u. Ds. Kentie van Sneek. Makkum. 9.30
u. Ds. Huisman en 2 u. Ds. Gelderman van
Longerhouw. Cornwerd. 1.30 u. Ds, Huisman.
Parrega. 9.30 u. Ds. de Loos (bev. nieuwe
lidm. en Voorber.) en 2 u. dezelfde. Pingjum.
9.30 u. cand. van der Lee. Zurich 7 u. de
zelfde. Scfaettens. 9 u. Ds. Gelderman en 1.30
u. onbekend. Schraard. 9 u. Ds. Bonting van
r - -
Brug.
kanon zelf zoovezl mogelijk overgelaten. De
■taat grijpt in dit procez zoo weinig mogelijk
in; de staat zorgt voor orde en veiligheid; zoo
dat de productie zich ongestoord ontwikkelen
kan, maar wat, hoe en hoeveel er geproduceerd
zal worden, dat maken de producenten, onder
nemers en werknemers onderling uit. De winst
kans is voldoende en betrouwbare aanwijzing
van wat er geproduceerd moet wo-J '- waar
vraag naar is en voor het overige zorgt het
eigenbelang van de werkers in het productie
proces er wel voor, dat ieder zooveel mogelijk
het hem toekomende deel krijgt: de onderne
mer als winst, de arbeider als loon. Men ge
looft hier in de automatische zelfcorrectie van
het productieproces. Fouten, die door onjuiste
schatting van de winstmogelijkheden ontstaan,
verbeteren zich zelf. Overproductie, crisis,
werkloozcheid is de uiting van zoo’n fout. Laat
haar uitzieken, laat de productie zich aanpas
sen, dan komt het geheel weer op de snelst
mogelijke wijze tereeht.
Hiertegenover stellen de aanhangers van ge
leide economie het volgende: de winst is blij
kens de langzamerhand periodiek wordende
crisis geen betrouwbare aanwijzing voor de
productie. Deze moet niet naar een uiterst on
berekenbare winstkans, maar naar behoefte en
dus naar behoeftenraming geregeld worden.
Winstmogelijkheid en werkelijke behoefte zijn
niet identiek. Met behulp van de overheid moet
de bestaande behoefte worden vastgesteld ep
onder haar toezicht moet aan de bevrediging
daarvan gwerkt worden. De overheid leidt de
productie. Zoo alleen kunnen crises, die in
overproductie en onderconsumptie hun grond
hebben worden voorkomen. Welke veranderin
gen d’u-toe noodig zijn in het economisch be
stel ii zaak van opportuniteit, van doelmatig
heid Sommigen achten daartoe opheffing (so
cialisatie) van het eigendomsrecht der pro
duct» middelen onmisbaar, anderen meenen
dat nv t opheffing of allena zelfs inperking van
het 1 cb.ikkingsrecht dier productiemiddelen
kan v orden volstaan.
Tusi><*-fi. deze beide opvattingen omtrent de
voortbrenging gaat momenteel de groote strijd.
De vrijt voortbrenging heeft in hevige crises
haar groote gevaren wel geopenbaard. Haar
tegenstanders wijzen daarop volkomen terecht.
De economische zelfcorrectie waarop men daar
vertrouwt, voltrekt zich in de praktijk steeds
ten koste van ontzettende offers, stoffelijke en
geestelijke, zoowel aan de zijde van onderne
mers als van arbeiders: vele economisch zwak
kere werkgevers gaan ten gronde en vele ar
beider doorlijden jaren van bittere ellende,
eer het herstel bereikt is.
Mr ar het beginsel der geleide voortbrenging
zoi kt nog om zijn vorm. Veel is hier nog on
zeker en het gevaar van overorganisatie is niet
denkbeeldig en in zijn uiterste consequentie zou
het kunnen leiden tot te sterke beknotting van
het persoonlijke element in de productie. Op
dit gevaar wijzen de voorstanders der vrijheid
niet zonder reden.
Toch staan we voor de keuze: vrijheid of or
dening. Wat de menschheid kiest en wat ons
volk straks kiezen zal, zal voor beider toekomst
beslissend blijken. Daarom nog eens: ieder, die
mee beslissen moet door zijn stembiljet straks,
geve zich ernstig rekenschap van de groote
vragen en belangen, die hier aan de orde zijn.
Een kiezerscorps, dat zich van zijn verantwoor
delijkheid niet bewust is en niet weet, wat er
aan de orde ia, waar het om gaat, is een der
grootste gevaren voor de democratie. Vk.
GEREF. KERK.
Aram. 9 u. lezen en 1.30 u. Dr. Schelhaas
van Tzummarum. Bolsward. 9.30 u. en 2.30
u. Da. Hagenaar. Hindeloopen. 9.30 u. Ds.
Jansen en 2 u. lezen. Makkum. 9.30 u. le
zen en 5 u. Ds. Hoek van Gaast. Ptagjum,
9 u. en 1.30 u. Ds. van de Waal. Tjerkwerd.
9.30 u. en 2 u. lezen. Tzum. 9.30 u. lezen en
1.30 u. Ds. Jansen van Winsum (Voorb.).
Wommels. 9.30 u. Ds. Meister (openb. bel.)
en 2 u. dezelfde (afscheid). Workum. 9.30
u. Dr. Attema (openb. bel. en Voorb.) en 2
u. dezelfde.
BAPTISTE GEMEENTE.
Workum. 9.30 u. dienst (H. A.) en 5 u. Ds.
Boer van Warns.
WITMARSUM, 28 Maart. De Chr. j
vereen. „Weest een Zegen”, de Chr. meis-
jesvereen, „Draagt elkanders lasten” en de
Chr. Knapenvereen. „Weest getrouw” hiel
den heden onder leiding van den heer J. v.
Slageren een gecombineerde feestavond.
Het hoogtepunt van dezen avond was de
opvoering van de samenspraak „Moeder”,
en „Om 200 goune”. Hieraan was veel zorg
besteed en werd uitstekend naar voren ge
bracht.
ARUM. Aan Ds. Riegstra te Blijham (Qr
werd toezegging van beroep gedaan naar
de Ned. Herv. gemeente te Arum.
De heer O. Takema werd als gemachtig
de in het kiescollege gekozen, in de plaats
van den heer Dr. Danes die als ouderling
was benoemd en niet herkiesbaar was in
dit geval.
MAKKUM, 25 Maart. De Kon.vereen, verga
derde onder leiding van den heer P. Pruik-
sma. Er was goede belangstelling. Na een
openingswoord deelde de voorzitter mede,
dat het oude notulenboek moest verdwijnen.
Waarschijnlijk duikt het binnenkort weer op
Door de groote offervaardigheid in 1945 was
er thans een saldo van f446.45. Bij de be
stuursverkiezing werden de aftr. heeren P.
Pruiksma, R. P. de Boer, penn. en D. Dijk
stra seen, herkozen; de heer Tijhaar en A.
van Dijk werden gekozen, zoodat hef bestuur
nu volledig is.
De Contr. werd van f 1.op f2.gebracht
De contrOleoommissie had boeken, beschei
den en financiën bij den penn. in orde be
vonden. Besloten werd de burgerij te verzoe
ken 6 April 1946 na 12 uur de vlaggen half
stok te doen uithangen als rouwbetoon voor
de zes jonge menschen die op 7 April 1945
vermoord werden.
18 April zal zoo mogelijk een dienst worden
gehouden in de Ned. Herv. kerk tot herden
king van Makkums bevrijdlng.
Voor het organiseeren van feestelijkheden op
4 Mei 1946 wordt het bestuur vrij mandaat
gegeven.
3 April. In de heden gehouden verga
dering van ingelanden van bet waterschap
„de Waarborg7’ werd in de vacature van
wijlen L. Kingma tot secr.-ontv. benoemd,
de heer G. de Haan, o.d. Makkum.
Op 7 April a.s. is het- voor tmze plaats en
in het bijzonder voor verschillende huisge
zinnen een onaangename herinneringsdag.
Toen verleden jaar/ reeds in den vroegen
morgen een woest uitziende Duitsche bende
alhier binnentrok en direct op jacht ging
naar jonge mannen, waarbij een dertigtal
werden opgepakt en in overvalwagens wer
den geworpen. Hiermede nog niet tevreden
zijnde, staken die bandieten de prachtige
villa van Dr. Bogtstra met alles wat er In
was en de marechaussee kazerne in brand.
En om hun beestachtige handelingen te vol
tooien Werden zes van de opgepakte
mannen achter de brandende kazerne
geschoten.
Het was toen Zaterdag en direct des Zon-
dagsvoormlddags moesten deze vooraf mis
handelde slachtoffers worden begraven in .’n
massagraf. De ergernis en het medelijden
was onder de burgerij zoo groot, dat het
langs de straten en om het kerkhof zwart
stond van menschen, welke door Duitsche
militairen en N. S. «.burgemeester en po
litie c.a. op een afstand werden gehouden.
We zijn nu bevrijd, maar zien nog steeds
uit naar de ware vrede.
AFSCHEID Ds. D. J. DE REUS.
SCHRAARD, 31 Maart. In een stampvolle
dienst nam Ds. D. I. de Reus hedenavond
afscheid van de Ned. Herv. i
die hij bijna 8 jaren als predil
i. Na de gebruikelijke toe
Nauta enkele woorden tot den
In on» vorig artikel, waarin
i .L.
besloten, eindigen wij met de woorden: wie
straks verantwoord zijn item zal willen uit
brengen, zal zich van te voren ernstig reken-
■chap hebben te geven
voor
welke gronden.
In het
wij willen geven, komt het on» wenschelijk voor
objectief mogelijk, al-
geweten, omdat zij zelf in het verleden zich
.omintern in andermans za-
d, volgens anderen op grond
i na den eer-
log, toen er wel degelijk neiging
mengen. Een Russisch wantrouwen, dat
Engelsch proefbalonnetje, waarbij wordt
X. L. J
nog niet aan buitenland»che exploitanten zijn
toegewezen onder beheer der U.N.O. te «tel
len. waardoor ook Rusland zijn aandeel er ia
zou krijgen, maar de nu reed» in Engelsche en
Amerikaansche handen zijnde rijke velden met
een veilig gesteld zouden worden! Wat ove
rigens die Perzische kwestie betreft, de Veilig
heidsraad heeft vorige week, nadat de Rui
sen zich van de besprekingen hadden terugge
trokken, besloten zoowel aan Perzië als Rusland
nog een aantal vragen te «tellen over hun on-
derhandelingen. Gewild of ongewild kwam
men daardoor toch nog eenigszins tegemoet
aan het Russische verlangen, dat de behan
deling dezer zaak tot 10 April zou worden uit
gesteld. Wel schijnt de Raad gevraagd te heb
ben dat de antwoorden voor 3 April zouden
zijn ontvangen, maar daaraan zal wel niet zoo
strikt de hand worden gehouden tegenover de
groote mogendheid, welke als eerste haar volle
bijdrage van ruim 1.700.000 dollar in het fond»
voor het werkkapitaal der Ver. Natie» stortte
en daarmee opnieuw toonde dat ze oog had
voor de beteekenis dezer organisatie, ook al zal
ze het er de eerste dagen niet gemakkelijk
hebben. Want de Amerikanen en Engelschen
hebben besloten een eensgezinde houding in
zake de Perzische kwestie aan te nemen. Zij
wenschen o.a. dat alle Russische troepen
overeenkomst of geen overkomst onvoor
waardelijk uit Perzië worden teruggetrokken.
Is de huidige bijeenkomst van den Veiligheids
raad te New-York dus een zeer belangrijke,
dat is ook die tusschen de Britsch Indische
leiders en drie Engelsche miniseters te Nieuw
Dehli in Br. Indië over de onafhankelijkheid
van dit rijk. Door een der Br. Indiërs gevraagd
welke voorstellen Engeland had, antwoorde Sir
Stafford Cripps „in ’t geheel geen, we komen
slechts om de Britsch Indiërs bij te staan in
het onderling eens worden.” Maar hier ligt
dan ook een moeilijk te ontwarren knoop.
Bii de onderhandelingen in Indonesië zijn de
standpunten elkaar nu zoover genaderd dat
dr. van Mook met Sir Archibald Clark Kerr en
drie Indonesiërs naar Nederland komt om de
nog resteerende moeilijkheden op te lossen. Er
wordt wel verondersteld dat naar het Fran
sche voorbeeld in Cochin-China Java en wel
licht ook Sumatra of een deel daarvan samen
een vrijstaat zullen worden in een Indonesische
gemeenebest, dat deel zal uitmaken van het
koninkrijk der Nederlanden. België heeft nu
zijn nieuwe kabinet met 6 socialistische mi
nisters, 6 liberalen, 4 communisten en 3 partij-
loozen. Een ministerie dat dus steunt op link»,
en dat in de Kamer een meerderheid van 17
st. waarom de liberalen met 15 kamerze
tels dan ook maar eventjes 6 ministerszetel»
hebben maar in de senaat maar 1 st. meer
derheid heeft. De sterkste partij, de katholieke
Chr. Volkspartij bleef buiten het kabinet. Om
de wankele positie van dit kabinet schijnt pre
mier van Acker van plan van het parlement
eenige buitengewone bevoegdheden te vragen,
mede omdat de economische toestand in België
tot achteruitgang toont. Sneuvelt het
de poging die volmachten ty krijgen,
men met belangstelling de lotgevallen
ministerie volgen, dat met een meer-
yn safier
f 55^— of f 20.de p.m. By d
mefr de boppeste grins f 15.— L_o_.
dus op f 135.de H.A. is f50.de p.m.
en de minne greide op f55.— de H.A. of
op f20.de p.m.
De Greidhoeke. Hjlr wieme de noarmen:
f 120.foar béste greide en f 70.foar
minne greide. Mar ek hjir binne de grin-
zen f 15.heger en leger steld en lizze nou
tusken f 135.en f 55.of tusken de f 50.
en f20.de p.m. Foar in pleats komt der
sahwat f 4.de p.m. oerhinne, rekkening
hAldend mei in Aide as nije bihuzing, moal De
as Hik, en safoarthinne.
It WetterUto. De kontrijen fan It fean. Diz-
ze hoeke lelt tajin de graldhoeka oan en op
party plakken der tusken troch. Dizze hoe
ke hie by de enquête noch al hwat yn ft
gat hongen en dat hat helpen. De heech
ste neerm fan f 120.— is nst forhejs, mar
i.
0
e
-
a
1
