Democratie
SION
g Boalsert frij
IKOFT
is
Vrijdag 12 April 1946
5
LSWARD
-
Vk.
ADrllt 3 UUf
r
-
Fan de Martiny-toer.
Mededeelingenblad vanwege het Militair Gezag, district Sneelc. Verschijnt 1 maal p. week
Oö kift 4K Redactieraad: Tj. DE JONG, Ds J VINK en VISSFR
Xe jaargang IJ Gedrukt i o v. M o. bij de Fa. A OSINGA - Bolsward
De Illegaliteit en ons Volk
(i.)
Vk.
Stadsnieuws.
wyk fan de Poepen yn Fryslên: de Of-, wen en kinderen. Wij hebben als één met
slütdyk. ihen gestreden, nu willen wij ook als ééij
Buitenlandsch Overzicht
e koor, Sued
■fl 10 April
schiks meer kwijt!
lee!
vorden
en In-
tijdenfl
aange»
voor de
223-77
jpderhe-
verzocht
te halen
jegeven.
anderen
gevallen
st houdt
Heen na
opgaaf
verzon-
verigens
i wende
ivond t« 8 uur
GK FOkMBTï
dat zij,
eroeps-
kotnen.
en met
'en tot
e nA l
angen,
afhalen
loet de
per 1
stributie
gd, dat
eps- en
wprden
I.
tributle-
D-num-
van 8
effende
GD of
tijdens
uitslui-
boven-
ten, al-
n, eerst
gvellen
aar de
J. s. BACH
i
1.
o
e
a
I
Igt met 't
i een bon
(Ruiling
tsvinden),
die cate-
reeds een
ntvangen.
aanrner-
op of na
maanden
voor een
irner mits
S««
m uit „’t Zit
jde laat zien,
uur schater*
ieder» leeftijd
ïlsward
lldag 12 April,
t ae Weled
Leeuwardse,
en om de H
GESLOTEN
BESTUUR
WIJKEN",
1946.
ig van de
f46.—7
t 17 heele
Dijkvak
15 halve
aerhek 22
f33,—.
zichter te
in 1 tot 4
uitvaarden
1 f0.50.
April a.s.
rang,
iel
ite-ïormu-
ril a.s. te
Bertus XI seis is yn Skotlén wer forkoft
foar goed 30.000 goune. Dat wie al yn 1942,
dos neffens de greatere jildwearde fan doe.
Hja fokke der nou troch mei de neiteam
fan dizze beide bollen en de ütkomsten
binne tige.
De boeren en it lAn yn dizze swiere greid-
hoeke binne tige geskikt foar de fokkerybi-
driuwen. Hja hawwe der in bulte idé by en
de groun is sa, dat der in béste drege kou
groeije wol. Derom binne wy tige bliid,
dat mannich jonge boer him fêst yn ’e holle
set hat om in Stamboekbislach to fokken.
It materiael is derfoar en de bikwamens fan
de Fryske greidboer yn dit opsicht kin tige
sprekken lije. Mar dan moat it Regear ek
ynsjen, dat sa’n bilangrike tüke fan it bi-
driuwslibben ek de middels taskikt wurde
moatte om har wurk to dwaen. De boeren
wolle dy kant graech üt. De nasjonale bi-
langen rinne alhiel diselde kant üt, jow
dizze minsken de kAns om de saken mei
krêft oan to pakken, der kinne wy alle-
gearre foardiel fan ha.
It wurk fan de Philips-fabriken is fansels
tige moai en bringt ek lead yn 'e pong, mar
by dizze dingen binne jit folie mear minsken
en bidriuwen bitrutsen en komme de rissel-
taten hiele streken to’n goede. Derom hoopje
wy dat Minister Vos ynsjen sil, dat de bi-
slissing oer de gersdroegerij it hynder ear-
slings foar de wein set en hiel gau ta bet
ter ynsjoch komme mei. Hwant nou mei
greate moeite en kosten droegerijen boud
binne, soe it dochs al to healwiis wêze, dat
hja dizze simmer stilstien moasten. Dat wol
der by üs net yn. Tj. de J.
en zullen
1946 te
ettens en
>or Ping»
en Kims-
en Wona
1-12 voor
lornwerd,
iaam; te
ga Hies-
!ü\VERD
itum, 01-
pril 1946
e. Stam-
dere bij-
enen-dis-
lichting”
t tijdvak
md voor
n. 11
i mogen
iikt. Alle
nog niet
als afge-
ïlen ver-
t nadere
dat wurdt noait goed lAn. Sok nij lan moat
ekstra bimeste wurde, ja, mar hwer is kunst
mest? Sa sit it noch oan alle einen fêst en
der komt sa gjin skot yn.
En dochs moat wer mei alle foarsje de
nasjonale saek yn it spoar fan oanpakken
en produsearjen. Ek yn dizze hoeke wolle
de minsken graech de goede kant üt. Men
wit hjir dat it fan de greide en de fokkerij
komme moat en it tal leden fan it Stam
boek is gans greater wurden. Wy moatte
mei kwaliteitsprodukten op de wrüldmerk
komme, üs Fryske fé kin in hiele heap de-
vizen yn it lAn bringe. De hiele wréld wit
langer tige skoan dat Frysk fé mei fan it
allerbeste is dat er to finen is. Net allinnich
yn de Amerikaenske Steaten en Süd-Afrika,
mar ek tichter by hüs.
Sa waerd dizze wike bikend makke, dat in
keppel Frysk fé troch de Firma Schaap yn
1937 nei Ingelan en SkotlAn ütfierd, it der
tige bést makke hat. Yn in apart nümer fan
„The Scottish Farmer” stiet in hiele list fan
prizen en bikroaningen.
Twa jonge bollen, Jonge Bertus XI üt it
bislach fan de Wassenaars en Hiltje’s Kees
fan Okma fan Dyken by Waldsein hawwe
der mei great sukses fokt. Hja neame fier
der de kij üt.de Akke en Jeltje-famyljes, dy’t
fjouwer persint fet hiene. In great part fan
de neiteam stiet der yn de Keurstamboeken.
Sa is ien fan de bésten, Standalane Albert
Daisy breed, dy’t yn 1940 as ien fan de béste
60 Skotske kij yn in apart register opnom-
men is mei in jierproduksje fan 6369-3.91-
360. Nou is hja mei de tsiende laktaesje-
perioade dwaende en hat de 50.000 K.G.
molke al passeard.
It sit mei in bulte dingen, dy’t troch de lju,
dy’t graech oanpakke wolle, net mist wurde
kinne, noch fakentiids raer vn ’e knoop. Foar
in wike mannich tobek, hawwe wy hjir üs
bliidskip oer ütsprutsen, dat it mei de gers
droegerij hjir nou ek yn oarder komme soe.
Mar sünt dy tiid binne der wer nije swier-
richheden komd en sit de boel wer fêst. En
nou komt it finbigryplike birjocht, dat de
Minister fan Hannel gjin tastimming jaen
wol foar de 30.000 tünne stienkoal, dy’t dizze
droegerijen noadich binne. It liket frjemd.
Koeken en moal kinne de boeren net krije,
omdat wy gjin devizen misse kinne, kunst
mest mei üs likernöch net barre, mar de pro-
duksje moat omheech.
Ja, dat wolle de boeren ek tige graech, mar
hoe moat dit dan? Folk is der hast net to
krijen, foer en kunstmest wurdt net biskik-
ber steld en nou ek gjin stienkoal foar de
gersdroegers en gjin sür foar it ynküljen.
Hoe yn de fredesnamme moat it spul dan
syn gerjochtichheit krije. De ombrutsene
greide yn üs kontreijen is gjin stür wur-
dich. It lan leit fierst to leech, is to knippich
en to wreed, de lju ha der it measte forstan
net fan en arbeiders, dy’t mei de bou op ’e
hichte binne, kin men net krije. Dos de bou
moat mar gau wer ta greide makke wurde.
Mar dan komme de biswieren. De nije bou
sit fol fiter. Dat moat der earst üt. En der
moat earst in goede bimesting yn. Jawpl,
praet mar ta. Dan in goed gersmingsel.
Alwer in probleem. Fan earmoede litte party
boeren de boel samar hwat grien wurde. Mis
fansels, hielendal mis. Dat bliuwt sukkeljen,
volkomen ontplooiing van persoonlijkheid. In
’t kort de juiste man op de juiste plaats.
Een hartelijk woord van dank door den voor
zitter werd door de zaal met applaus onder
streept.
De FRIESCHE BOUWKRING.
had een prijsvraag uitgeschreven voor het
ontwerpen van een boekwinkel. Onze stad-
genooten de heeren R. Jorritsma en J. Grun-
stra ontvingen voor het door hen ontwor
pen plan een eervolle vermelding. Een prach
tig resultaat gezien het feit, dat deze heeren
voor de eerste maal aan een dergelijke prijs
vraag meededen.
Correctie: In ons vorig artikel over
Vrijheid of Ordening? is een storende
drukfout ingeslopen. In de eerste ko
lom, vierde alinea staat: Aan de kant
van de liberale leer der vrije productie
zijn er, die volstrekte vrijheidsinper-
king erkennen. Dit moet natuurlijk zijn:
zijn er, die de noodzaak van een ze
kere vrijheidsinperking erkennen.
der Bevölkering und starkes Motoren-
gerausch. Aus Richting Wasserturm
starkes Gewehrfeuer. Nach Aussagen
eines Unterleutnants der Feind in Bols-
ward und Franeker
De earste bütenlanner, dy’t do troch de
poarte fan de Hide Hansestêd ried, wie
net mear in fijün mar in freon: in hege
Canadeeske Officier. It wie al let, nei
midnacht fan Snein op Moandei. De
man trof it: der stiene wol in hündert
N.B.S.-ers foar it stedhüs en yn greate
blydskip songen dy, foar it earst nei
lange tiid, yn frije loft, üt frije kielen, it
Nederlünskê, Fryske en Ingelske folks-
bet.
Op de iere Moandeitomoarn bigoun it
greate feest fan de bifrijing: flaggen,
wimpels, Oranje, kloften fan minsken,
Nederlünske oanplakbiljetten en ünder
great oanhüldend, hertstochtlik jubel-
jen: de Canadeeske tanks bistoarme
troch alle minsken, bismiten mei blom
men, forsierd mei Fryske en Neder-
lünske flachjes en bimand mei bliere,
soune, sterke jongkeardels dy’t op
koene tsjin de furor Teutonius. Under
jüchhei fleagen hja nei it léste ünt-
BOLSWARD’s NIEUWSBLAD
9>
tale solisten
ip f3. ver.
oor Sneek bij
rrdap 18 April
ergDlaau w
i Hert.
te Bolsward
's namiddag
In den eersten tijd van de Duitsche bezetting
van ons vaderland kon er van een verzet
van ons volk nog moeilijk worden gespro
ken. Wel waren er zoo hier en daar perso
nen, die zich van stonde af aan tegen den
vijand te weer stelden, maar ons volk als
volk had hieraan geen deel. Verwonderen kan
ons dit niet, daar wij als burgers in een
rechtstaat gewoon waren, dat de woorden
van de overheid door daden werden gedekt
en aan mooie woorden ontbrak het onzen
„Rijkscommissaris” in den eersten tijd der
bezetting niet Zoo schikten wij ons als
volk in den o.i. onvermijdelijken toestand,
die ons weliswaar niet ideaal, maar toch ook
niet ondragelijk toescheen. En eerst toen de
mooie woorden slechts slechte daden ten
gevolge hadden, is in de houding van ons
volk in zijn geheel een wijziging ontstaan
en zoo kwamen wij van lieverlede, getergd
als wij werden, van berusting tot verzet.
En het is de verhaasting van dit proces,
waarin de illegaliteit een belangrijk aandeel
heeft gehad. Telkens en telkens weer heeft
zij een beroep gedaan op het geweten van
ons volk en heeft het door haar acties dik
wijls voor een directe keuze geplaatst. Dat
ons volk, vooral in den eersten tijd, met
gemengde gevoelens de „ondergrondsche”
bezig zag en haar daden niet steeds juist
beoordeelde, kwam voort uit de omstandig
heid, dat ons volk nog niet wakker was en
de ware gedaante van den vijand nog niet
onderkende. En zoo werd in den eersten
tijd door de illegaliteit een strijd gevoerd
om ons volk wakker te krijgen, het te schud
den uit zijn berusting en tot verzet te drij
ven. Het gevolg hiervan was, dat het ver
zet niet steeds wortelde in ons volk, integen
deel, dat het zich soms met öpzet los maak
te van de „onverantwoordelijke” actie van
de ondergrondsche.
Langzamerhand is hierin echter verandering
gekomen; naar mate de tyran het masker
liet vallen en de illegaliteit in omvang en
beteekenis toenam, werd ook de band tus-
schen volk en illegaliteit sterker. In de bang
ste uren van ons volksbestaan was deze
band hecht en sterk geworden en zoo kon,
bij het einde van den strijd, met recht wor
den geconstateerd, dat de illegaliteit wortelde
in ons volk en mét en voor ons volk
streed.
Gold dit in het algemeen voor geheel ons
land, voor onze provincie, ons gewest, was
dit in bijzondere mate het geval. Hadden
wij niet onze onderduikers aan huis? Wer
den de kankergezwellen in ons volksbestaan,
de N. S. B.ers niet door ons volk volkomen
geïsoleerd? Terwijl in onze dorpen ieder
een, zelfs de schoolkinderen, de namen van
de „ondergrondsche” kende, kon de S. D.
en zijn handlangers toch nergens achter ko
men. Hebben niet de burgers in ons gewest
de illegale werkers als het ware beschermd
tegen de moordlustige moffen en hun sate-
lieten door hun „van niets weten”? Vele
voorvallen uit de laatste phase van den strijd
bewijzen, dat de illegaliteit en ons volk in
ons gewest in den waren zin van het woord
één waren.
Nog enkele weken en wij herdenken het ein
de van den verzetsstrijd, onze bevrijding, en
dat doen wij dan zonder de illegaliteit, want
de illegaliteit is met de bevrijding van ons
land verdwenen. Alleen zijn er nog de ge
vallen illegale strijders, wier nagedachtenis
wij dan tevens eeren. Zij gaven het beste
wat zij konden geven: hun leven voor de
Vrijheid, ons Vaderland, ons Volk.
Zij lieten ons hun nabestaanden, hun vrou-
Men mag zeggen tegenwoordig, dat
het prestige der democratie weer is
toegenomen, dat velen weer met hart
en ziel de democratie belijden. Dat is
een tijdlang anders geweest; voor de
oorlog was de twijfel aan haar wijd
verbreid, vonden velen „een beetje dic
tatuur” nog zoo kwaad niet. Dat was
kortzichtig! Er is nimmer sprake van
een beetje dictatuur; dictatuur is naar
haar wezen altijd totaal. En men kan
een dictatuur niet inhuren op termijn
gelijk sommigen naievelijk meenden:
een beetje dictatuur voor enkele jaren
om de rommel eens een beetje op te
ruimen. Als men eenmaal met een dic
tator zit opgescheept raakt men hem
niet gemakkelijk en zeker niet goed
schiks meer kwijt!
Toch was die gedachte wel begrijpelijk tijd! Daarvoor hadden
in de jaren voor 1940. De democratie
verkeerde in een crisis, zij functio
neerde niet goed meer. De parlemen
taire regeeringsvorm deed het niet
meer. Daarvoor waren twee onderling
zeer nauw samenhangende oorzaken
aan te wijzen: staat en maatschappij
grepen door de zich voltrekkende eco
nomische ontwikkeling steeds nauwer
in elkaar’ de staat zag zich genood
zaakt zich steeds meer met het econo
mische leven te bemoeien. Maar het
parlement was daarop niet ingesteld,
raakte met werk overstelpt, kon het
niet meer aan en het gevolg was, dat de
staatkundige machinerie begon te stok
ken, het liep niet meer. Daarbij kwam,
dat men over de omvang van de staats
bemoeiing met het economisch leven
zeer verdeeld was. Liberalen en anti
revolutionairen bepleitten een mini
male staatsbemoeienis, socialisten en
communisten een maximale. En er
bleek geen doorslaande meerderheid te
vormen noch in de eene noch in de an
dere richting.
Hier liggen de oorzaken van de crisis
der democratie, gelijk die voor de oor
log te constateer en was: een niet meer
voor zijn taak berekend parlement en
in dat parlement geen meerderheid, die
een besluitkrachtige regeering mogelijk
maakte. Deze malaise maakte velen
ontvankelijk voor de gedachte van de
dictatuur: de democratie schoot niet op,
er zat geen gang in, er gebeurde niets,
zij was niet opgewassen tegen de pro
blemen van staat en maatschappij ge
lijk die zich voordeden, zij overwon de
crisis en de werkloosheid niet, zij leek
tot machteloosheid gedoemd. En inder
daad, de crisis der democratie hield
verband met de crisis in de structuur
van het staatkundig en maatschappelijk
leven zelf.
Geen wonder, dat velen naar de dic
tatoriaal geregeerde landen gingen kij
ken! Daar ging het anders; daar zat
wél schot in de zaak! Kijk eens naar
Rusland, dat onder leiding van zijn
dictatoriaal regime een enorme econo
mische achterstand snel inliep; waar
men zijn vijfjarenplan ontwierp en uit
voerde en ieder zijn plaats en taak
ZILVEREN STADHUIS TOURNOOI
Op 2e Paaschdag zullen de voethalvereen.
P. E. C. van Zwolle (Oostelijk le klasser)
Sneek en C. A. B. tegen elkaar kampen om
de kostbare wisselprijs, het zilveren stadh”is
De tusschenwedstrijden zullen de Chr. voet-
balvereen. Oranje Nassau-Comb. Zuid West
hoek en R.E.S.adsp.-C.A.B.adsp. spelen.
Een en ander belooft een zeer interessante
voetbaldag te worden.
KUNSTAVOND UITGESTELD.
Door ziekte van den declamator Henk Schaer
kon de kunstavond op Maandag 8 April
niet doorgaan. Wij hopen dat dit een uit
stel is en geen afstel.
ALWEER EEN VERBETERING.
Ingaande 15 April wordt de autobusdienst
Bolsward-Koudum doorgetrokken tot Stave
ren. Tweemaal per dag naar en van de boot
Staveren-Enkhuizen.
OPENB. LEESZAAL en BIBLIOTHEEK.
Over de maand Maart zijn uitgeleend 1559
boeken, waaronder 5 uit de leeszaal van
Sneek. Het aantal bezoekers bedroeg 28, t.w.
j 5 dames en 23 heeren.
dig reinigde. Natuurlijk niet voor al- j 1
i we nog
onze dierbare vrijheid te lief.
toch, alles bijeengenomen was het zoo
gek nog niet: zoo’n beetje dictatuur en
zoo’n dictator op termijn. Dan kwam er
ten minste een eind aan die aanpas
singspolitiek en dat gemodder met de
werkverschaffing en de misère van de
steun. Ja, vergeleken met de dictatuur
liet de democratie het toch maar leelijk
zitten.
Toen kregen we de dictatuur en de
ordening! Wel geen product van eigen
bodem, wel is waar import (en nog wel
ongevraagd). Maar men kwam ons be
schermen, ons verlossen van de demo
cratische ongerechtigheden. Men zou
het hier eens netjes voor ons in orde
brengen. Wij zouden deelen in alle ze
geningen van het Duitsche regime. En
men toog aan het werk. Het Binnenhof,
sinds eeuwen het hart van onze demo
cratie, van onze volksrechten en volks
vrijheden, werd de woonplaats van
S. S. en Gestapo. De democratie werd
op zolder gezet; weg parlement, weg
Staten, weg gemeenteraden. Nu zou al
les veel vlugger en vlotter gaan. Weg
economische wanorde; we werden in
geschakeld in het Duitsche economische
systeem. Nu zou het goed komen! De
nieuwe maatschappij brak door! De
droom van Bellamy werd werkelijk
heid!
Het viel een beetje anders uit! De orde
bleek rooforde, de dictatuur slavernij.
Toen zuchtten velen, die met haar ge-
coquetteerd hadden: hadden we onze
democratische vrijheden maar terug. - -
En ze kwamen terug. Maar hoe verder? Dort festgestellt: Lautes Hurrarufen
Democratie moet toch zeker iets meerlHpr „nd «farlrP« Mninrpn.
voor ons zijn dan het geringste kwaad!
60-JARIG JUBILEUM.
Woensdagavond heeft de afd. Bolsward van
Patrimonium haar 60-jarig jubileum gevierd.
Na opening door voorz. B. Veltman, gaf W.
Bos een overzicht van de 60 jaren en sprak
Cand. J. H. Zelle over het onderwerp:
„Weest nuchteren en waakzaam”.
Met zang en voordracht enz., is dit een ge
zellige feestbijeenkomst geworden.
JEUGDSAMENKOMST.
Dinsdagavond vond in de Broerekerk een li
turgische jeugdsamenkomst plaats, uitgaan
de van de Ring Bolsward van het N. J. V.
Deze samenkomst vormde de sluiting van het
winterwerk en had ten doel de jeugd heen
te wijzen naar het offer van Christus en de
beteekenis daarvan voor het eigen leven.
Voor Ds. Bonting, die wegens ziekte ver
hinderd was te spreken, sprak Ds. van der
Brug van Tjerkwerd over Christus’ offer,
terwijl Ds. Molenaar sprak over ons dienen
van Christus.
Jammer, dat de opkomst bij lange na niet
beantwoordde aan de gestelde verwachting.
WERKEND BOLSWARD.
Op Woensdag 10 April belegde de Bols-
wardsche Besturenbond een propaganda-bij-
eenkomst in het „Convent”.
De heer H. Radelaar sprak een woord van
welkom en betreurde de kleine opkomst. Het
zangkoor „Voorwaarts”, o. 1. v. de heer P.
van der Veer gaf enkele nummers ten beste
waarna de heer B. Cloo van Heerenveen aan
het woord kwam.
Hij gaf een historische beschouwing van de
positie der arbeidersklasse vanaf 1860. Na
dit jaar begonnen de arbeiders zich te ver
zetten tegen de min of meer rechtelooze po
sitie waarin zij verkeerden. Dit had tot ge
volg, dat in 1870 de Vakcentrale en in ’71
het Algemeen Ned. Vakverbond werden op
gericht. In 1906 werd het N.V.V. opgericht
met 18000 leden.
De bemoeiingen van deze organisatie brach
ten de sociale wetgeving tot stand.
Na Mei 1940 werden de hoofdbestuurders
vervangen door N.S.B.ers en in 1942 werd
het N.A.F. opgericht, waarna de meeste le
den vertrokken en de meeste bestuurders on
derdoken.
Na de oorlog kwam de E. V. C. (Eenheids-
Vakcentrale) tot stand. Volgens spreker was
het zeker dat binnen niet al te langen tijd
een fusie aangegaan zou worden van E.V.C.
met N.V.V. Verder wee» de heer Cloo op de
neodsaak van sociale rechtvaardigheid met
De Moandeitojouns koe alle frije maniv??r c*e flu(lnenj zorgen. Zij streden mèt en
h m wer restich deijaen en shepe, sa t
er yn gjin jierren sliept hie: yn in frije
stêd.
Dit is it forhaeltsje sljocht en rjocht
as dy fan Boalsert. In sobere bitinking
wurdt bédden op Moandei-to-joun, 15
April 1946 yn de Martini-tsjerke.
(Sjoch de adfortinsje).
Drs. S. v. TUINEN,
Waern. Boargemaster fan Boalsert.
BOALSERT, 8 April 1946.
- - -- -- z4711 mm» Xx
i vóór ons volk, daarom zullen hun nabestaan
den met en door ons volk en voor om volk
leven.
Wanneer wij straks ons bevrijdingsfeest vie
ren zullen wij ook hunner gedenken en hun
nagedachtenis eeren door allen, zonder uit
zondering, onze jaarlijksche bijdrage voor de
verzorging van hun nabestaanden te leveren
om aldus iets af te doen van onze onaflos-
bare plicht tot dankbaarheid.
In het paleis van den Volkenbond te Ge-
nève zijn vertegenwoordigers der leden dier
organisatie bijeen in een laatste zitting ter
opheffing van dat lichaam. Maar, vertellen
verslaggevers, men verkeert er in geen som
bere stemming, want men hoopt dat de taak
van den Volkenbond nu is overgenomen
door een organisatie die der Ver. Naties
welke sterker is dank zij ook het lidmaat
schap der Ver. Staten, die buiten den Vol
kenbond bleven, terwijl ook Rusland weer
is georganiseerd, dat in 1939 uit den Vol-
kenond werd gebannen wegens zijn inval
in Finland.
Inderdaad zijn de Ver. Volken heel wat ster
ker nu Amerika lid is. President Truman
heeft in een rede nog eens met nadruk uit
laten komen dat de Ver. Staten achter de
Ver. Naties zullen blijven staan, een sterke
gewapende macht zullen handhaven en de
verantwoordelijkheid als sterkste natie en
van het leiderschap op zich nemen. Uiteraard
hgt in deze overheerschende positie der Ver.
Staten het gevaar dat de Ver. Naties een
lichaam wordt ten bate der belangen van de
V. S. inplaats van dat Amerika zuiver de be
langen der Ver. Naties dient, en de minder
machtige leden zullen daarvoor wel dege
lijk hebben te waken, al zal dat wel eens
niet gemakkelijk zijn, nu dat andere machtige
lid, Rusland, zijn door den oorlog gewon
nen positie tracht te bevestigen en daarbij
wel eens met de belangen der Ver. Naties
maar ook met de rechten der kleinere naties
in botsing komt. Er wordt bericht dat Rus
land van plan is te bewijzen dat de Ver.
Staten het laatste ook doen en de aanwezig
heid van de Amerikaansche troepen in Noord
China en op Ijsland voor den Veiligheids
raad wil brengen, maar eerst wenscht ge
zuiverd te worden van de beschuldiging dat
het Perzië te kort deed, waarom het ver
zocht heeft de Russisch-Perzische kwestie
definitief van de agenda van den Veilig
heidsraad af te voeren, daar Rusland bezig
is zijn troepen uit Perzië terug te trekken
en het olie-geschil tusschen beide landen
is opgelost door de vorming va» ee» gemeen
schappelijke oliemaatschappij. De Perzen
hebben verzocht de kwestie wel op de agen
da te houden en Amerika en Engeland willen
wachten tot 6 Mei, als dan de toestand in
Perzië bevredigend is, kan de kwestie afge
voerd worden.
Maar er staat den Veiligheidsraad al weei
een ander zwaar karwei te wachten, want
Polen wil de Spaansche kwestie aanhangig
maken Roemenië heeft ook al de diplo
matieke betrekkingen met Franco verbroken
en kan daarbij rekenen op steun van Rus
land, Mexico en waarschijnlijk ook Frankrijk
dat immers zelf plan heeft gehad het Franco
regime bij den Veiligheidsraad aan te kla
gen. Zooals bekend zijn de Ver. Staten en
Engeland van oordeel dat de Spanjaarden
zelf maar met Franco moeten afrekenen.
Naast de bijeenkomst van den Veiligheids
raad zal over eenige weken ook een confe
rentie van de ministers van buitenlandsche
zaken van de Vereen. Staten, Engeland, Rus
land en Frankrijk te Parijs de aandacht vra
gen, welke zich zal bezighouden met de
vredesverdragen met Italië, Roemenië, Bul
garije, Finland en Hongarije, waarover men
het nog altijd niet eens is, zoodat de eigen
lijke vredesconferentie, welke aanvankelijk
op 1 Mei was bepaald, weer moest worden
uitgesteld. Hoe dringend het noodig is dat
vredesverdragen eindelijk een meer stabiele
toestand ook in Centraal Europa scheppen,
blijkt uit de toestand in Hongarije, waar de
al lang verwachte financieele ineenstorting
is gekomen, de binnenlandsche munt is prac-
tisch waardeloos geworden, de bevolking der
steden verkeert er in een noodtoestand. Hier
dient snel te worden ingegrepen. Zoover als
m Hongarije is het in Duitschland en Oos
tenrijk nog niet, maar ook daar kan op den
duur die ineenstorting niet uitblijven als de
geallieerden gezamenlijk geen maatregelen
nemen, doch ook hier verhinderen onderlin
ge geschillen de opbouw. Frankrijk blijft niet
alleen internationalisatie van het Roergebied
en permanente bezetting van het Rijnland,
maar ook inlijving in de Fransche staats^
huishouding van het Saargebied eischen.
Engeland voelt hier niet voor en de Fran
sche houding kan belemmerend werken bij
de diplomatieke onderhandelingen tusschen
Parijs en Londen over een EngelschFransch
verbond.
Uit nadere gegevens over de uitslag der
Grieksche verkiezingen blijkt dat die ook
de kans biedt op groote moeilijkheden in de
toekomst, slechts 50.3 procent der kiezers
heeft gestemd, een nieuwe regeering is ge
vormd, de regent afgetreden al trachten En
geland en de Ver. Staten hem van dit besluit
terug te brengen, tot een beslissing ia de
koningskwestie ia gevallen.
In Japan ging het volk Woensdag ter Stem
bus, wel heel vlug na het einde van den
oorlog, doch de Amerikaansche opperbevel
hebber wilde van geen uitstel wete». Voor
het eerst stemmen de vrouwen er mee De
uitslag staat ons nog niet ten dienste, maar
hij zal moeten bewijzen of het Japansche
volk bereid is nieuwe wegen in te slaan. De
onderhandelingen tusschen de Nederiandsche
regeering en de Indonesiërs zijn op de Hoo-
ge Veluwe” aangevangen en in verband
daarmede houdt minister Schermerhora op
uitnoodiging der Engelsche regeering in En
geland besprekingen met minister Attlee
TOEKIJKER.
kreeg aangewezen: geen protesten,
aanpakken, werken. En het lukte! Kijk
eens naar Duitschland. Sinds Hitler
aan het bewind was geen werkloosheid
meer; iedereen werkte, alle fabrieken
draaiden op volle toeren en zie eens,
wat een uitnemende sociale maatrege
len: moederschapszorg, Kraft durch
Freude. Zelfs Italië trok bewonderende
blikken tot zich: daar loopen nu ten
minste de treinen op tijd, geen stakin
gen meer en de Pontijnsche moerassen
werden drooggelegd!
Inderdaad, het is begrijpelijk, dat velen
denken gingen: hadden wij ook maar
zoo’n beetje dictatuur, zoo’n sterke
man, die de Augiasstal van ons poli
tieke en economische leven eens gron-1
ai-
af 7nn I
j De 15e April fan it jier fan üs Heare
1945 is de Gysbert Japiksstêd Boalsert
frijmakke. Yn 17e-ieuske preken soe
sa n sin fan wurd ta wurd ütmetten
wurde. Dat hat op dit plak gjin sin.
Ik lit de foarskiednis hinnebruije, hoe
spannend en binearj end (ik tink oan it
deasjitten fan trije ünskuldige boargers
I yn ’e nacht fan Freed op Sneon foar de
bifrijing) dy wêze mei.
It hong der de hiele wike feitlik yn üs
gewest tsjin oan. De edele Teutonen
spilen op en mei allerhanne ark en reau
de wyk. Tusken fjouwer en fiif üre op
Sneintomiddei, 15 April teagen de léste
Poepen troch Boalsert en doe liet de
Poep, fan aerd Hunnen en Vandalen
gelyk, üs moaije Blaupoartebrêge
springe, in skipke sinke en stuts er
berneftige lyts de brêgewachters-
went yn ’e brün. Al mei al in echte
Poepeset.
Mar mei de explosy fan de Blaupoarte
brêge explodearde ek de Dütske tyran
ny yn dizze stêd. In pear üren letter
gong it oan: der kamen nije bisetters
mei earmbannen om, yn overalls, mei
in sten yn ’e hün en moed yn it herte.
It wie sahwat saun üre: Boalsert frij en
yn hannen fan de „terroristen”. De
Poep wie noch wol tichteby: in pa
trouille sweefde noch by Boalsert om
en makke fan har bifining it folgjende
rapport op, dat letter bütmakke is by
Makkum troch üs N.B.S.-ers: „Spach-
trupp 2 K.M. Bolsward vorgestoszen.
