3
1
Democratie
o
rd
Vrijdag 10 Mel 1946
(Slot)
in
in
P
6
I
Uit den Omtrek.
i
Bonnenlijst
geldig tot en met 25 Mei 1946.
Mededeelingenblad vanwege het Militair Gezag, district Sneek. Verschijnt 1 maal p. week
q I M 1Q Redactieraadi Tj. DE JONG, Ds J. VINK en J. VISSER
ze Jaargang no.
Fan de Martiny-toer.
Stadsnieuws.
IE.
als
E 55 Reserve
•ie,
■en
vlagje»
at
or
n-
het
st
•g
ala
1—2.
te
T. de J.
IS
is
te
en
ijn
M3.
M3.
HI)
Jen
CAB
H.Z.C.
10
10
2
4
achter ons liggen
aan we weer met frissche moed het mooie
iroene Kruiswerk voortzetten en hopen dat
T 27
V 27
X 27
800
2
g
m
en
pelen
melk
de
19
an
gesp.
14
15
pnt.
22
21
Bonkaarten
867 BMV
868 BMV
870 Suiker
Bonkaarten
daarom mag hem
er-
de
in
or
kt,
:n.
ins
ing
e?’
iris
len
?n
ur
et
m
et
er
b-
jr
rd
te
a,
M
n,
id-
~g-
we
id-
8.
:n
in
in
ts
do
ling
nr.
ui-
:1s,
é’s
>or
en
ld,
Is-
e-
n.
10
Ie
i-
t-
?n
I-
ïn
>r
m
•r
in
te
?n
:n
12
R’
id
or
:r-
>P
te
u-
:b-
ri-
en
jr-
I3.
VI3.
VI3.
i
an-
t I
zpI
rils
200 gram kaas
200 gram bloem
1600 gram brood
gram brood
kg aardappelen
verkiest voor de
van doel tot doel
van
Achlum en Da. van
i dit
net hielendal gerêst
de dingen, dy’t op kommende wei binne.
v. t.
60-25
44-20
om it goed folgjen net to hinder-
nou yn koarten de toanielklub twaris
•gadering met de mo-
het vertrek van den
sproken over de verlossing van de vijanden
die ons volk vijf lange jaren hadden ver
drukt. Over de slachtoffers die daarbij zijn
gevallen en over Gods almacht, betoond
door onze bevrijding en over Gods liefde,
betoond door het zenden van Zijn Zoon
Jezus Christus als de Verlosser der wereld.
Voorts werd een uitgebreid feestprogramma
afgewerkt.
Correctie. In het vorig artikel staat een erge
zetfout, die de bedoeling van de zin in haar
tegendeel verkeert. In de tweede kolom, laat
ste alinea, regel 15 v.o. leze men: Daarom zijn
zij voorstanders van medezeggenschap van de
overheid. De woorden „niet slechts” moeten
dus worden geschrapt. Vk.
lyn kaem der in man by my en frege as ik in
stik formulier tekenje woe foar fytsbannen. It
wie foar in jonge fan him, dy’t forline fan
skoalle gien wie. Op dat pompier stie, dat er
alle dagen nei Boalsert moast en der net oars
komme koe as mei nije bannen. Ja, ik sei, alle»
goed en bést, mar dy jonge is net mear op
skoalle en boppedat hy kaem hjir mar ien kear
wyks. ,Ei ja, dat sil’t wol, sei er, mar ik moat
fytsbannen ha en dy keardel fan de distribósje
hat sein, as jo kén» ha wolle, moat er dat op
stean. Safier wiene wy ónder de bisetting en
safier binne wy nou wer. Lige en beare oars
kinne jo neat krije!"
Mar mei geleide ekonomy hat dit net folie to
meitsje, dat moat baes Hindrik nochris better
bisjen. Docks hat er net hielendal Angelyk, hy
hat it goed, foarsafier hy seit, dat de Steat net
mear regel je moat as winlik Anmisber is. 8a
gau as it oars kin, moat dat distribósje-gedoch
ophélde, it makket de miasken fan dei ta dci
minder. De lju moatte de dingen, dy’t hja seis
dwaen kinne wer sa gau mdglik sela dwnon
en dos ek seis de forantwurdelikheit drage.
Nim nou ris de boerelienbanken. Is dat gjin
pracht-foarbyld fan eigen krêft en eigen wurk?
lenféldige boeren, dy’t de teare saek fan jild-
ütlienen en jildütsetten al meer as fjirtieh
jier tip-top regele hawwe. Der is gjin slimmer
guod as minsken, mar yn in systeem, dat der-
mei rekkening héldt, kinne dy minsken tige
skoane dingen dwaen. De greate fout fan in
iensidich systeem fan boppenöf regearen is, dat
men de forantwurdelikheit fan de minsken óf-
nimt, de forkearden wurde bileane en de goe-
Benoemd in dienst van Wederopbouw Wie-
ringermeer als Bouwk. opzichter onze stadge
noot P. de Vries.
100 gram vleesch
1 kg aardappelen
6 liter melk
De heer U. A. Deinum alhier. Turf
markt 24, is benoemd als bewaarder in de
Bijzondere Strafgevangenis te Leeuwarden.
Alhier geraakte spelenderwijs een kind
van Joh. Adema in het vaarwater de Krom
me sloot. De politie, de heer Scheepvaart,
die daar dichtbij woont dit bemerkende,
begaf zich direct te water en kon het kind
nog redden, waarvan nog alleen de handjes
boven water kwamen.
WITMARSUM, 3 Mei. Na veel tijd van voor
bereiding der plaatselijke feestcommissie werd
3de Mei ’s avonds zes uur met de herdenking
van hen die vielen, een begin gemaakt. Alle
kinderen van de lagere scholen brachten een
bloemenhulde op de graven der Engelsche vlie
gers als symbool van weemoedige dankbaar
heid voor hunne zelfopoffering. Om halfacht
volgde een samenkomst in de Ned. Herv. Kerk.
In de volle kerk spraken Ds. Pel, Ds. van Dijk
en Pater van Straten, waarnaa kranslegging.
Evenals het met de kinderen gegaan was, werd
ook hier de stilte tot een plechtig en ontroe
rend oogenblik toen de krans door een zestal
meisjes werd neergelegd. Het muziekkorps
Oranje speelde het Engelsch volkslied en L—
Wilhelmus.
Zoo heeft ons dorp de dooden geëerd.
ii
l-
I.
I.
de keeper te machtig, want hij liet de bal val
len; de toeloopende Veenstra strafte deze fout
af. 02. Met een sterk in den aanval spelend
R.E.S. gaat de rust in.
Na de thee een fel aanvallend H.Z.C. dat na
15 minuten de achterstand weet te verkleinen.
12. Aangemoedigd door enkele onzer en vele
Harlinger supporters bijt R.E.S. geducht van
zich af en eenige gevaarlijke aanvallen volgen
dan; door een te veel opdringen van H.Z.C.
waren deze zeer gevaarlijk. Onze achterhoede
keeper incluis weten van geen wijken en- na
vele spannende minuten komt dan het einde en
zijn onze 90 en 61 nederlagen gewroken.
De leiding was in zeer goede handen.
Zaterdagmiddag hield men eenige feestelijk
heden.
De eere-voorzitter der feestcommissie, Burge
meester Reidsma, sprak een dankwoord tot
ieder.
Bonkaarten KA, KB, KC 606:
268 tm 273 Algemeen 800 gram brood
274 Algemeen 200 gram kaas
275 Algemeen
B 55 Reserve
C 55 Reserve
B 56 Reserve
Bonkaarten KF 606:
125 gram margarine
100 gram vet
400 gram suiker
L\ LB, LC 606:
13, 234 vleesch: 100 gr. vleesch
2 kg aardappelen
2 liter melk
3'/j liter melk
Bonkaarten KD, KE 606:
367 BMV
368 BMV
370 Suiker
Bonkaarten f
231, 232, 233,
227 Aardappelen:
A 43 melk: Z
B 43, C 43 melk:
Ilviinuoi ctii rw, rx<
768, 760 Algemeen 800 gram brood
770 Algemeen
771 Algemeen
BOLSWARD’s NIEUWSBLAD
Gedrukt I. o. v. M. G. bij de Fa. A. J. OSINGA - Bolsward
4 Mei-herdenking.
Ondanks de scherpe wind trok Vrijdag 3 Mei
om ongeveer kwart voor acht onder klokgelui
een lange stoet zwijgende burgers van de Snee-
kerpoort naar het monument voor de gevalle
nen aan de Harlingerstraat.
Plechtig was het oogenblik toen de klokken
zwegen en allen eerbiedig hen herdachten die
de vrede niet meer mochten beleven, met hun
familieleden die wel een seer hooge prijs voor
de vrijheid hebben moeten betalen.
Zaterdag was de nationale bevrijdingsfeestdag.
Nadat om 11 uur een minuut algeheele stilte
was betracht werden de vlaggen, die tot nu
toe halfstok hingen, omhooggeheschen, en de
festiviteiten begonnen.
Twee groote luidsprekers aan het stadhuis
slingerden kolossale hoeveelheden vroolijke
muziek door de met vlaggen en vlagjes ver
sierde straten van Bolsward.
Op het Grootzand werden ’s middags kinder
spelen gehouden, terwijl ook een bij de Blauw-
poortsbrug staande, zweefmolen verscheidene
menschen tot zich trok, ’s Avonds om half tien
een gondelvaart, waarvoor jammer genoeg
weinig deelnemers waren en een fakkeloptocht.
Om halftwaalf verzamelde zich een groote me
nigte voor het door schijnwerpers verlichte
stadhuis, waar de burgemeester tot slot een
herdenkingsrede uitsprak.
6 Mei. De begrafenisvereeniging „Mak-
kum” hield heden haar jaarvergadering in
café Zijlstra. De voorzitter, de neer F. O.
Bergsma, opende deze op de gebruikelijke
wijze, waarna de secr., de heer H. B. Amels,
de notulen en het jaarverslag voorlas. Uit
het laatste bleek, dat de Vereeniging bij 27
sterfgevallen haar diensten had verricht,
waarvan 14 van leden en 13 van niet-leden.
Notulen en verslag werden beiden goedge
keurd. De pienningm., de heer O. van Dijk,
bracht het financieel verslag uit, waaruit
bleek, dat de ontvangsten f 1390.25 en de
uitgaven f 1355.18 hadden bedragen.
Door de Commissie van Toezicht werd de
administratie in orde bevonden.
Bij de bestuursverkiezing werd de aftr. i
i
C. Lutgendorff als leden der Commissie
toezicht.
stellen van dienstdoend personeel, werd
breedvoerig gesproken daar er nauwelijks
dragend personeel beschikbaar is, is het aan
stellen van klokluiders nog grooter moeilijk
heid.
Het bestuur zal echter trachten een weg te
vinden tot de mogelijkheid dat het kloklui
den weer kan worden verricht. Medewerking
van werkgevers is daarvoor echter zeer noo-
dig.
is nu
gew gel. verl.
2
1
H.Z.C.-R.E.S.
Zondag vertrokken we dan voor de derde keer
compleet uitkomende in dit seizoen naar Har
lingen. Piet wint de toss en
wind te spelen, die vrij sterk
staat.
Reeds in de tweede minuut weet Joh. Siemon-
sma met een mooie omhaal ons de leiding te
bezorgen.
Brandenburg
met steun van de geheele achterhoede
voor H.Z.C. geen doorkomen aan.
nuten spelen een kogel van Thijs en
Door de Gemeente-Politie alhier is een rij
wieldiefstal opgespoord, welk onderzoek leid
de in de richting van Witmarsum.
Terzake deze diefstal werd zoowel de dader
van deze diefstal alsook de heler ingesloten.
4
Gasthuisvoogden benoemden de heer L. B.
Plantinga als directeur van de Bewaarschool in
de vacature C. H. de Haas.
Roomsk Frysk Boun.
Moandei 6 Maeije héldde Krite Boalsert in
fleurige titsetter fan it winterprogramma. De
seal wie alhiel biset. Neidat Master Tj. de Jong
mei in koart tapaslik wurdtsje iepene hie, waerd
ónder lieding fan regisseur D. Gerritsma in
trijeakter „It Fiere Lok” fan H. Cats, en in
ienakter „Loftkastielen fan A. Meester-de
Vries flot spile. De seal libbe alhiel mei, soms
hast to folie
jen.
Wy ha
foar it fuotljocht hawn, mar se lieten ós sjen
dat der hwat yn harren libbet. Wy kinne mei
nocht op és winterskoft werom sjen.
was steeds op de juiste plaats, en
was er
Na 20 mi-
dit bleek
zoo wat overzien. Het wezenlijaste aan haar
bleek ons de medezeggenschap. Zij werd het
eerst op politiek gebied verwezenlijkt door het
zich steeds uitbreidende en ten slotte algemeene
kiesrecht.
Trots aanvankelijk taai verzet breidde zij zich
uit tot het maatschappelijke terrein door ver-
leening van medezeggenschap in de bedrijfs
voering. Wij wezen er echter met nadruk op.
dat deze democratiseering van het bedrijfsleven
niet gelijkgesteld mag worden met aanvaarding
van het beginsel der geleide economie. Daar
voor is nog een andere medezeggenschap noo-
dig n.l. dié van de overheid!
Een laatste vraag blijft nog ter beantwoording
over, die naar de grondslagen der democratie-,
waarom men voor haar opteert en niet voor
dictatuur of voor welk ander regeeringsstelsel
ook: aristocratie, plutocratie e.d.
Hier zij het woord van de groote Engelsche
staatsman Gladstone in herinnering gebracht,
die heeft gezegd: op de bodem van alle pro
blemen en stelsels ligt de vraag: wat dunkt u
van de mensch.
Inderdaad: democratie vooronderstelt een be
paalde menschbeschouwing. Maar ook hier
dient weer zorgvuldig onderscheiden te wor
den. Men heeft nml. democratie wel gefun
deerd op een menschbeschouwing, die volstrekt
onhoudbaar heeten moet, nml. op de leer van
de gelijkheid aller menschen. Deze fundeering
moet als volstrekt onhoudbaar worden afge
wezen. Waarin men het wezen van de mensch
ook gelegen acht, noch in physieke kracht, noch
in intellectueele vermogens, noch in artistieke
begaafdheid zijn de menschen gelijk. Integen
deel, indien de houdbaarheid der democratie
afhangen zou van de gelijkheid der menschen
dan was zij bij voorbaat tot mislukking ge
doemd. De vraag rijst nu, of niet juist de er
kenning van de ongelijkheid der menschen de
rechtvaardiging inhoudt van aristocratie, re-
geering van de besten, ja van dictatuur, van
hen, die getoond hebben de macht te kunnen
veroveren?
Wij hebben van de aanvang af de juistheid van
de omschrijving van democratie bestreden: re-
geering van het volk voor het volk en door
het volk. Wij hebben met nadruk uitgespro
ken, dat democratie niet zonder leiding denk
baar en bestaanbaar is, ja dat het leidersvraag-
stuk hét groote probleem der democratie is.
Maar zal men vragen, als men dan het onder
scheid van leiders en geleiden ook binnen de
democratie met zooveel woorden erkent, wat
heeft het dan voor zin om aan deze geleiden
medezeggenschap te geven? Het antwoord
moet tweeledig zijn:
lo. alleen onder democratische verhoudingen
kan blijken, wie de werkelijke leiders zijn; zij
komen in en door de vrije meeningsuiting naar
voren; de massa herkent in hen haar ware
woordvoerders en schenkt hun daardoor in vrij
heid haar vertrouwen. Wij verwijzen hier terug
naar het in de aanvang van deze artikelenreeks
gezegde: bij de dictatuur berust de verhouding
tusschen massa en leiders op vrees en geweld
pleging, in de democratie berust zij op ver
trouwen;
2o. daarom beteekent in de democratie het
aanvaarden van de leiding geen einde van
eigen persoonlijke verantwoordelijkheid. In de
dictatuur is zij dat wél en velen hebben in de
voorbije jaren de dictatuur aanvaard, om haar
geroepen, om de sterke man, omdat zij uit de
eigen verantwoordelijkheid vluchten wilden.
En hier komen we nu aan het springende punt
in de heele gedachtengang: democratie is het
verleenen van verantwoordelijkheid, omdat
men gelooft, dat de mensch die verantwoorde
lijkheid dragen kan. Dit is de wezenlijke
menschbeschouwing, die aan de democratie
ten grondslag ligt: een mensch is in verant
woordelijkheid gesteld en
die niet onthouden worden. Democratie is
kenning van de verantwoordelijkheid van
mensch.
Hoe men dat nu nader fundeeren wil, huma
nistisch of bijbelsch is hier verder niet aan de
orde. Waar het om gaat is: aan de wortel der
democratie ligt een menschbeschouwing, die
hem als verantwoordelijk wezen ziet. Hij is
medeverantwoordelijk voor de gang der dingen
in zijn land en volk, in wereld en menschheid,
in staat en maatschappij.
Weer kan de vraag rijzen: is dat geen theorie,
De G.V. „Sparta” hield een ledenverga
dering. Bij de bestuursverkiezing werden met
bijna algemeene stemmen herkozen mevr. I.
Postma-Faber en de heer Tj. Epema. Besloten
is de minimum donateursbijdrage te brengen
op f 1.50. Het plan is geopperd dezen zomer
een demonstratie te geven.
Benoemd als leider van de G.V. „Sparta”
met ingang van 1 Juni a.s. de heer Röfekamp
te Sneek.
Aan de Rijks-Universiteit te Utrecht slaag
de voor het candidaatsexamen de heer B. S.
Postma, afkomstig van Arum.
MAKKUM, 29 April. Hedenavond werd in
hotel „de Zwaan’’ de jaarvergadering gehou
den van de afd. Makkum c.a. van de Veree
niging „Het Groene Kruis”.
De voorzitter, de Zeer Eerw. Heer Pastoor
de Jong, opende de ver;
dedeeling, dat wegens
vorigen voorzitter, Ds. van Loo van Wons,
hij op verzoek van zijn medebestuurders,
het voorzitterschap op zich had genomen.
Daarna las de secr. de heer J. Steensma,
de notulen voor der laatstgehouden vergade
ring in 1944, welke onveranderd werden
vastgesteld en geteekend. Vervolgens hoor
den we uit het jaarverslag dat er in 1945
geen vergadering was gehouden wegens ge
brek aan licht, verwarming etc., waarmee
men door de bezetters werd geplaagd.
Door de wijkverpleegster zuster Bosma, zijn
in het algeloopen jaar 2982 bezoeken afge
legd; het aantal speciale t.b.c.bezoeken be
droeg 31 en de bezoeken, welke uitsluitend
zuigelingen betrof was 142. Het aantal be
stralingen met de hoogtezon bedroeg slechts
37 door gebrek aan electrische verlichting,
enz. enz. Het aantal consulten van het con
sultatiebureau voor zuigelingen was 306.
Onze wijkverpleegster had bij dit werk wel
terdege het leeuwenaandeel. Overigens is dit
bureau het zorgenkind der vereeniging. Het
magazijn werd voorzoover er nog iets ver
krijgbaar was, met verplegingsartikelen aan
gevuld.
Het aantal uitleeningen bedroeg 403. Op 1
Januari bedroeg het aantal leden 662 en huis-
genootleden 146. In totaal dus 809. Er tra
den 30 nieuwe leden toe en door vertrek,
overlijden’ enz. verlieten 23 leden de veree
niging. Een winst dus van 7 leden. Het aan
tal huisgenootleden verminderde met 10, 4
nieuwe kwamen er bij. Speciale vermel
ding verdient nog de najaars-Emmabloem-
collecte. Deze bracht f 845.56 op. Voor de
.dames die hieraan hadden medegewerkt een
‘groot succes. Hierdoor kon de jaarrekening
dan ook worden afgesloten met een mooi
batig saldo.
Nu de jaren van bezetting
gaan we weer met frisschi
Gi
een ieder, hetzij jong of oud, zijn 'of haar
krachten daaraan mogen geven opdat be
waarheid worde:
In ieder huis, leden van „Het Groene Kruis”
Ondanks dat het werk van het Gr. Kruis
een algemeen belang is, inzonderheid voor
de leden, was de vergadering slecht be
zocht
In de vacature van Ds. van Loo werd voor
zien door de benoeming van den heer Wes-
tra van Wons. Daar de rondvraag geen be
sprekingen noodig maakte, werd de verga
dering door den voorzitter gesloten met den
wensch, dat de bijeenkomst toch nog vrucht
baar zal zijn geweest.
Op 3 Mei, in den vooravond van de
nationale bevrijdingsherdenkingsdag, werd in
de Herv. kerk alhier een herdenkingsdienst
gehouden, waarin door drie predikanten van
verschillende kerkelijke richtingen werd ge-
Onze plaatsgenoot de heer Johannes 1.
de Jong is dezer dagen geslaagd als muzi
kant bij de Stafmuziek te Bloemendaal.
PINGJUM, 1 Mei. Op de zaal van wed. de
Vries alhier hield de heer Abe Brouwer een
bespreking over zijn nieuw boek „Tusken
Dea en Libben”. Met groote belangstelling
volgden de aanwezigen deze mooie lezing.
Beroepen bij de Ned. Herv. gemeente
Pingjum en Zurich, Ds. van der Ree, hulp-
pred. te Kollum.
Gjin slimmer guod as minsken, sei Hindrik
Bakker, men soe der apen mei fange. In wier
wurd en dngelokkich it lén, hwer’t men dit
forjit. Yn Fryslén is men net hielendal gerêst
op de dingen, dy’t op kommende wei binne.
Mannichien is it héldfêst hwat kwyt en dat
hoecht jin gjin nij to dwaen. It raest troch de
aether en it sprekt üt greate oanplakbiljetten,
dat wy nou op in kearpunt steane en nou bi-
slisse moatte, hwer’t it hinne gean sil. „Geleide
ekonomy” hjit it oan de iene kant, „frijdom
seit in oar plakaet en stekt twa fingers de hich-
te yn.
Hindrik Bakker wie orémus. Hy hie yn de
léste fjirtjin dagen seis greate keardels yn ’e
bakkerij hawn, twa om syn brea nei to weag-
jen, twa oare om to freegjen oft er ek oalje en
fet krige foar it koekjebakken sender bon en
dan wer in pear fan dy greate „neatdwaners”
dy’t opnimme moasten of syn oanfrage om in
stik driuwriem fan oardel meter, wol nedich
wie. Dat is nou „geleide ekonomy” sei baes
Hindrik en it kaem der wakkere smeulsk ót. En
dochs wie baes net hielendal binlik. Hwant hy
bidoelde, dat is nou distribiisje en tusken dy
beide is great forskil. Yn oarlochstiden as der
fan alles to min is, kin allinnich distribiisje
soargje, dat elts hwat kriget. Mar der is gjin
slimmer guod as minsken en distribiisjeamt-
ners binne dat ek. Mar hja net allinnich!
De minsken binne ek net mei har diel tofreden
en hja bisykje op allerhanne manear en mear
to krijen. It bigjint mei lytse leagentsjes en it
went stadich ta greate. Dat it dan in janboel
200 gram bloem
100 gram kaas
D 55, p 56 Reserve 400 gram brood
500 gr. rijst, kindermeel of
kinderbiscuits.
KG 606:
250 gram boter
125 gram margarine
500 gram suiker
LD, LE 606:
731, 732, 733 vleesch
727 Aardai
D 43, E 43
Tabakskaarten enz.:
2 rantsoenen tabaksartikelen
100 gram chocolade of suikerw.
2 rantsoenen tabaksartikelen
RECTIFICATIE.
SCHRAARD. Het vorige week geplaatste be
richt omtrent de predikant bij de Geref. ge
meente blijkt door ons foutief te zijn op
genomen. Men leze aldus: Beroepen bij de
Geref. gemeente van Exmorra, Allingawier,
Schraard, Ds. Middelkoop te Mildam.
wurdt, sprekt as in boek. In wike as fjouwer den wurde foarbypartea. Dan makket men do-
geneaten en dan leart men it ligen. In to greate
mate fan frijdom en in to greate mate fan
bining binne beide mis. Beide miskenne de na-
tuer fan de minske en rinne yn in slop. De
miske kin net alhiel frij wêxe, dan knoeit er de
swakke to folie, mar hy kin ek net to folie yn
steatsbannen slein wurde, dan wurdt it in para-
syt fan de mienskip.
Yn Fryslén is men nou wer skrokken fan de
plannen fan it bidriuwskip dat de fleiskwesje
regelje moat. It hjit, dat Fryslén in greatere
levering krije sil as oare provinsjes omdat hjir
yn forhélding net safolle minder fé is as op
oare plakken. Dat liket wol rjochtfeardich, mar
it is it net. Hónderten Fryskc boeren hawwe
yn de bisettingstiid al har krêft setten op it
biwarjen fan in goed bislach fé, oaren woene
wol leverje, as hja mar flink jild krigen.
De Fryske boer, koft bonnen foar grou jild en
yn oare kontreijen barde men dit jild en for-
kwénsele it fé. De iene naem dizze kén» en de
oare sette syn jild op de oare kant. Is it nou
rjocht om to siizea: jo hawwe nou mear kij as
ikke, jo moatte nou mar leverje, ik kin se net
misse? Dr. Van der Meulen hat mei sifers oan-
toand. dat de fébisetting hjir bileaven net
greater is as yn oare provinsjes, wy binne
hjir mear op ds iepenst west en ha der géns
hwat foaroer hawn om dat to hélden. Moat dat
non straft wurde as bileanne? Us tinkt, it an-
dert is net sa slim. De minsken moatte sa folie
mdglik foar har eigen dingen stean, oars mis
kent men de minske aa’t er is en bliuwe sil.
ARUM. Ter gelegenheid van het behaalde
kampioenschap hield de voetbalver. „Arum”
een feestelijke bijeenkomst op de zaal van den
heer Lukkes,- waarbij opgevoerd werd het too-
neelstuk „De jongerein tsjinoer it libben”.
Ds. Riegstra te Blijham bedankte voor het
beroep naar de Ned. Herv. gemeente alhier.
J.l. Zondag had de intrede plaats van on
ze beroepen predikant Ds. Wagenaar uit Reit-
sum.
Na des morgens bevestigd te zijn door den
consulent Ds. de Boer van Achlum, deed zijn
Eerw. in den middagdienst zijn intrede.
Na de prediking spraken ouderling H.
Althuis, Ds. de Boer van
de Waal van Pingjum.
De kerk was overvol.
C.A.B.—Freno 5—2.
De afgeloopen Zondag leverde voor G A B. een
dubbel succes op. Niet alleen werden ook thans
weer de beide punten in de wacht gesleept,
doch bovendien verloor H.Z.C. zoowaar op
eigen terrein van R.E.S. Het kampioenschap
ligt thans voor ’t grijpen, nog één overwinning,
en de rood-witte vlag kan geheschen worden.
De wedstrijd C.A.B.-Freno héd het volgende
verloop: Freno wint de toss en verkiest de
harde wind in den rug. Direct gaat Freno tot
het offensief over, en eenige schoten vliegen
over en langs het C.A.B.-doel. Al spoedig blij ,t
echter dat de C.A.B.-ers over betere technische
kwaliteiten beschikken, en ondanks de harde
tegenwind wordt Freno geheel op eigen veld
teruggedrongen.
Toch is het Freno dat het eerst de leiding
neemt uit een ver hard schot, dat Ruiter te
machtig blijkt. Geen 5 min. later echter, neemt
Ferwerda vanaf het middenveld de bal mee,
handig passeert hij eenige spelers, en met een
zuiver hard schot brengt hij de partijen op
gelijke voet. De gelijkmaker schijnt tevens het
sein te zijn van aanpakken, en van dit- moment
af is de C.A.B.-zege geen oogenblik meer in
gevaar.
15 min. vóór rust, weet de C.A.B.-centervoor,
door keurig samenspel met Herre, voor de 2e
maal te doelpunten, in welke stand vóór de
rust geen verandering meer komt.
Na, rust, met den wind mee is C.A.B. verre
superieur, en al spoedig weet Tuil de stand op
S—1 te brengen. Wanneer direct daarop een
Freno-back in het beruchte gebied hands
maakt en Ferwerda de toegestane vrije schop
We hebben nu het terrein der democratie wel geen idealisme, dat de werkelijkheid uit het
oog verliest? Kan de mensch in het algemeen,
kan de gemiddelde mensch die verantwoorde
lijkheid aan voor het staatkundige en maat
schappelijke leven? Kan hij de vraagstukken,
die daar aan de orde zijn, overzien, kan hij een
oordeel hebben over de ingewikkelde kwesties
van politiek en economie? Wij herinneren aan
de bezwaren van Kappeyne van de Copello
tegen de door van Houten voorgestelde kies-
rechtsuitbreiding: de arbeiders zijn niet ont
wikkeld genoeg en zij zullen misbruik van hun
kiesrecht maken in het uitsluitend belang van
de eigen klasse. Had Kappeyne niet eigenlijk ge
lijk? Ja, kan men niet nog veel ruimer zeggen:
niet alleen de arbeiders zijn er te onontwikkeld
voor, maar bijna allen zonder onderscheid en
voor het overgroote deel geldt, dat zij geneigd
zullen blijken hun kiesrecht in de eerste plaats
te gebruiken in het uitsluitend belang van hun
klasse: ook boeren, ook middenstanders, ook
intellectueelen. Alleen een heel kleine groep
van experts, alleen de staatslieden van pro
fessie kunnen de politieke vraagstukken over
zien, alleen de industrieele leiders de verwik
kelde economische problemen begrijpen en op
lossen.
M.a.w. is de menschbeschouwing, die aan de
mocratie ten grondslag ligt, geen overschatting
van die mensch? Het antwoord moet luiden:
ja, indien de oplossing van politieke en econo
mische vragen, uitsluitend of overwegend een
zaak van verstandelijk inzicht ware. Maar het
worde hier met nadruk uitgesproken: dat is
zij niet. Het gaat bij alle bemoeiing met de re
geling van het staatkundig en maatschappelijk
leven in diepsten grond om rechtsvorming d.i.
om benadering van het recht. Dit nu is in we
zen een zedelijke zaak en nu zal niemand wil
len beweren, dat het rechtsgevoel van de
mensch recht evenredig is met zijn verstande
lijk inzicht. Eerder zou men het omgekeerde
kunnen beweren. Dit beteekent: over allerlei
technische kwesties van het politiek en econo
misch handelen zal men de uiteindelijke beslis
sing aan deskundigen dienen over te laten.
Maar de richting, waarin gekoerst zal worden
bij dit handelen, die dient door zedelijke over
wegingen bepaald te worden en daar .heeft de
gemeene man zoo goed recht van medespre-
ken als de doctor in het staatsrecht of in de
economie.
Maar weer kan men vragen: beteekent dat dan,
dat alles zedelijk inzicht van gelijke diepte en
zuiverheid is? Neen, ook dat zou met de gege
ven werkelijkheid in strijd komen. Ware dat
het geval, dan zou ook in democratie de lei
ding overbodig zijn, die we juist voor haar on
misbaar noemden. Juist de ongelijkheid ook in
zedelijk opzicht maakt leiding dwingend nood
zakelijk. Belijdenis van democratie beteekent
hier echter, dat men gelooft, dat de massa de
waarheid van het zedelijk beginsel herkennen
kan, dat haar leiders bij hun staatkundig en
maatschappelijk handelen bepaalt en dus ook
de onhoudbaarheid van beginselen kan gaan
beseffen, die in zedelijk opzicht tekort schieten.
Natuurlijk sluit dit vergissingen, verkeerde
keuze, machtsmisbruik door kiezers en geko
zenen niet uit; demagogie blijft hét groote ge
vaar der democratie, waartegen alleen een
zorgvuldig geleide opvoeding der staatsburgers
tot persoonlijkheid de vereischte waarborg kan
scheppen. Goed onderwijs is een eerste eisch
van en voor democratie, waarbij voor alles op
karaktervorming wordt gelet. Democratie kan
„dommecratie” worden. Dit gevaar heeft zij
mét de dictatuur gemeen. Ook dictatoren kun
nen soms aartsstommelingen blijken (met of
zonder intuitie!) Een wél onderwezen volk is
de beste garantie tegen demagogie en machts
misbruik. Democratie leeft uit het geloof, dat
.de massa de zedelijk juiste richting voor de lei
ding van staat en maatschappij kén herkennen
en op den duur ook steeds weer zél herkennen.
Daarom vóór de democratie en tégen de dicta
tuur, die de mensch rukt uit zijn verantwoor
delijkheid en zoo zijn diepste menschenwaarde
schendt. Vk.
zuiver inschiet, is het pleit beslecht. C.A.B.
begint het nu kalm op te nemen, Bakker per
mitteert zich zelfs eenige malen de luxe om te
trachten er op z’n eentje door te loopen, doch
steeds wordt hem de bal afhandig gemaakt,
en het is tenslotte rechtsbuiten Tuil die de eer
te beurt valt, C.A.B.’s 60ste doelpunt in deze
competitie te scoren.
Een kwartier voor ’t eind maakt één der
C.A B.-backs ook hands in het beruchte gebied
en voor de 2e maal heeft Ruiter het nakijken.
Wel tracht de C.A.B.-voorhoede, uitstekend
gesteund door de middenlinie, de score nog op
te voeren, doch steeds is er een been of hoofd
dat redding brengt. Het einde komt met 5—2
voor C.A B. x
Nu Zondag over een week Harlingen uit, een
overwinning beteekentKAMPIOEN, dus
opgepast C.A.B.
De competitiestand der 2 leiders
volgt:
Dezer dagen is benoemd tot Directeur der
Vereeniging „Spaarbank te Bolsward” de heer
J. Groenewold en tot Commissaris de heer
L. L. van Geuns.
secr.
herkozen alsook de heeren B. Hellingwerf en
T am <41 1 a^4 am «3 am a f— 11
Over de moeilijkheid voor het aan-
dienstdoend personeel, werd
dragend personeel beschikbaar is, is het
lien van klokluiders nog grooter mot
heid.
