Een moeilijk vraagstuk
Ül
Bonnenlijst
p”
tui
im
zn.
g'
505 suiker
496 alg.
497 alg.
498 alg.
499 alg.
500 alg.
501 alg.
502 alg.
B 94 Res.
C 94 Res.
B 95 Res.
Mededeelingenblad vanwege het Militair Gezag, district Sneek. Verschijnt 1 maal p. week
4* kl ‘3*3 Redactieraadi TJ. DE JONG, Ds J. VINK en J VISSER w j -a a
ze jaargang no. jj Gedrukt i. o. v; m. o. bij de Fa. a. j. osinga - Bolsward Vrijdag 10 Aug. 1V40
Predikbeurten.
Uit den Omtrek.
Stadsnieuws.
Fan de Martiny-toer.
tra
olge
491 brood
en
en
T8
Vk.
913, 914 vleesch
•zorging van deze sportmensenen. z.ij
daarbij op de volle medewerking van
IUR
en
de
uai uc
et meast
,t Frysk
en net diedkrêf-
i” In kear dichte
100 gram vleesch
6 liter melk
land
deel,
i ter
i tot
le
ng
005 suiker
996 alg.
997 alg.
998 alg.
999 alg.
001 alg,
D 94 Res.
E 94 Res.
pen,
poor
eed"
st
en
un
g-
aan-
9i
sel
id-
de
en
)r-
:n-
)S-
nd
en
rden
10.
jl-
>e~
n-
’t
m,
en
st-
teruggi
geheel
Zi
Het is te hopen "dat die bengels ~dan niet
de
en
if-
:n.
op
3.
4.
5.
od
>rs
de
n-
en -
n-
:rs
11
16
te
an
iw
!D
'd,
te
16
garine
of 100 gr. vet
V 43, ,V 44
X 43
X 44
gem.
idldaat
vermeld worden, dat de oude families Sierd-
sma-van der Hem op dit oogt
slachten vertegenwoordigen, n.l.t
1. Aukje Sierdsma-de Boer 95 jr
2.
986, 987 br.
994 boter enz,
995 boter enz.
PARREGA. Onze vroegere plaatsgenoot de
heer j. Jansen, thans te Hoogeveen, slaagde
dezer dagen te Utrecht voor de acte Fransch
L. O.
Hoe lüder hy ropt, hoe faeijer it dermei
meastentiids stiet. Hy fielt him net ienfól-
dich frysk en frij, mar hy moat it op Sel-
skipjounen en sa lüd sjonge kinne, in lytse
forgoeding foar it feit, dat hy him yn it
libben meast sa’n bytsje Frysk en sa fêst-
boun fielt oan allerhande dingen, dy’t fan
büten Fryslan him oplein binne. Mannich
skriuwer hat der al op wiisd, dat yn de
tiden, dat de minsken harren nationael bisef
slim fortuteazje lieten, de measte skiednis-
boeken skreaun waerden oer it „Magna
Frisia’’ it Create Fryslén, dat ien kear fan
België oant Denemarken tarikte. It natio
nale bisef Is fierst to slop e
tich. It is, sa yn „It Heitelün'
waerd:
De familie Ph. Vos, alhier, ontving van
het Joodsch Nationaal Fonds een oorkonde,
waaruit blijkt, dat te zijner eere een boom
I is geplant in het Joop-westerweel-Woud in
Palestina.
Er is in den iaatsten tijd veel gesproken
over het oude .pand Marktstraat 8. Onder
architectuur van R. Jorritsma wordt dapr
thans hard gewerkt aan de inrichting van
een dansschool, die onder leiding zal staan
van den heer P. J. Heeringa. Men hoopt nog
in begin September deze dansschool te kun
nen openen.
Ernstige baldadigheid.
Donderdagmiddag pl.m. 4 uur bemerkten de
ambtenaren van net postkantoor alhier, dat
er rook uit de brievenbus kwam. Bij onder
zoek bleek, dat er brand was.
Onmiddellijk werd het vuur gebluscht en
bleelc het, dat een flink aantal poststukken
reeds ernstig beschadigd waren. Voorzoover
mogelijk zijn de stukken aan de afzenders
teruggezonden. Of en hoeveel stukken er
geheel verbrand zijn is natuurlijk niet na te
;aan.
leer waarschijnlijk is dit kwajongenswerk.
1 t
verder gaan met deze ergerlijke baldadig
heid, waaruit zooveel onheil kan voortkomen.
De ouders doen er goed aan de jeugd met
klem te wijzen op de ernstige gevolgen van
zulke daden.
Ev. 9.30 u. de heer Faber en 5 u.???? Ex-
morra. 9 u. Ds. Bonting (Voorber. H. A.).
Gaast. 1.30 ,u. Ds. Bonting van Exmorra.
Idsegahuizen. 9 u. Ds. Molenaar (H. A.)
Piaam. 1.30 u. Ds. Molenaar (Dankz,). Hich-
tum. Vm. Ds. van Leüsden (H. A<). Burg,
werd. Nam. Ds. van Leusden (Dankz.). Itens.
Ds. de Bres. Kitnswerd. 9 u. Ds. Bi leveld.
Makkum. 9.30 u. lezen en 2 u. Ds. ansma
van Opwlerde. Cornwerd. 9 u. Ds. ansma
van Opwlerde. Kubaard. 9 u. en 1.30 u. Ds.
Dekker van Amsterdam. Lollum. Geen dienst
Waaxens. 1.30 u. Ds. van Leusden. Longer-
houw. 9 u. Ds. Gelderman en 1.30 u. Ds.
Sluijter van Midlum.
Ds. van And el. Oosterend. 9 u. en 1.30 u.
Ds. Nijenhuis. Parrega. 9 u. Ds. de Loos.
Piaam. 9.30 u. Ds. Bonting. Zurich. Ev. 1.30
u. de heer Tietema. Schraard. 1.30 u. Ds.
Gelderman van Longerhouw. Spannum. 1.30
u. Ds. Bouman van Arnhem. Edeas. 9 u. Ds.
van Andel, Tzum. 9 u. en 1.30 u. de heer
Boon van Breezand. Westhem. 9 u. Ds. Gor-
deau. Wolsum. 1.30 u. dezelfde. Winsum.
10 uur Mevr, de Jong-Blom. Winsum. Ev.
2 u. de heer Faber van Bolsward. Witmar-
sum. 9.30 u. Ds. van Dijk. Witmarsum. Ev.
2 u. Ds. van der Brug van Tjerkwerd. Wom-
roels. 9 u. en 2 u. Ds. de Stoppelaar (H. A.
en Dankz.). Wons. 9 u. lezen en 7 u. Ds.
Gelderman van Longerhouw. Workum. 8.30
u., '10 u. en 5 u. Ds. de Jonge. Heidenschap.
1.30 u. Ds. de Jonge (Dankz. H. A.). Oos-
terlittens. 10 u. Ds. Bobeldljk.
DOOPSGEZINDE GEMEENTE.
Bolsward. 9.45 u. Ds. Broer van Warns.
Itens. 9.30 u. Ds. de Groot van Workum.
Baard. 2 u. dezelfde. Witmarsum. 2.30 u. Ds.
Broer van Warns. Workum. 10 u. mej. van
der Veen van Sneek (Fr. dienst).
QEREF. KERK.
Makkum. 9.30 u. en 2 u. Ds. van Loo van
Snöek. Pingjum. 9 u. en 1.30 u. Ds. van da
Waal. Tzum. 9 u. en 1.30 u. Da. Hania.
Wommels. 9.30 u. lezen en 2 u. Da. Hage
naar van Bolaward. Workum. 9.30 u. en 7
u. Ds. Bouma van Noordwljk aan Zee.
BAPTISTE GEMEENTE.
Workum. 9.30 u. en 2.30 u. Da. Hoogwinkel
van Arnhem.
„Dit folk hat syn eal bistean yn ünwittend-
heit foriern
In plak as lytsfeint oannommen yrsté fan
in eigen bern”.
Elts, dyt de gong fan saken yn ünderskate
riedsforgearringen folge hat en mear toch dy
yn de Fryske Steaten, moat him deroer
fornuvere ha, dat in saek, dy’t sa 'dear is
as de del foar In sljochtwei-ninne Fries, to
witten de frijheit om syn tael to brüken,
fan mannichien öfwlisd wurdt.
De hfildlng fan de Fryske Steaten wie yn
dit opsicht Wol tige typearjend. De saek
wie oansnljd troch Jan Piebenga, dv’t kon-
sekwint fan syn nationael rjocht gebrf k mak
ke en Frysk spriek. De Kommissaris de der-
op sein, dat it brüken fan de Fryskr tael Ir
saek wie, hwer’t hy him as net-F les net
yn minge soe, mar dat hy forsochl om sn
müglik de Nederlünske tael to brüke i.
Da fortsjlntwurdlgar fan It Naderl&nske Bi-
De strijd bij Wons in 1940.
Op verzoek van oud-soldaten in Friesland
zal in het boek „Dodendam”, een documen
taire reportage van de gevechten om de
Afsluitdijk, ook een gedeelte gewijd worden
aan de strijd bij Wons. Teneinde onze gege
vens te kunnen aanvullen en controleeren,
verzoeken wij een leder, hetzij oud-soldaat
of burger, die ons iets omtrent deze gevech
ten in Mei 1940 kan mededeelen, ons zoo
spoedig mogelijk uitvoerig in te lichten of
althans zijn naam en adres op te’ geven. Elke
mededeeling zal zeer welkom zijn.
E. WIJGA, Cammingha-
straat 77‘, Leeuwarden.
Dit boek is nu reeds te bestellen In boekh.
Osinga, Bolsward.
C. A. B.’s 5e Jeugdtournool.
Zondag 25 Aug. zal het 5e toumooi worden
gehouden. Dit jaar wordt in 2 klassen ge
speeld eri wel' in klas A tot 18 jaar en klas
B tot 15 jaar.'In de A-klas komen de vol
gende vereenlgingen uit: Black Boys, Sneek,
L. S. Cj, Harlingen, R. E. S. en C. A. B.
In klas B Sneek, R. E. S. en C. A. B.
Twee tusschenwedstrijden vragen de aan
dacht en zullen bij het publiek wel in den
smaak vallen n.l. C. A. B.L. S. C. voor
jongens van 8-11 jaar en een veteranen
wedstrijd boven 33 jaar tusschen C. A. B. en
Harlingen.
De band die in de hongerwinter tusschen
de steden Bolsward en Weesp is gelegd,
zal binnenkort weer nauwer aangehaald
worden door een te houden voetbaltour-
nooi tusschen twee elftallen uit Weesp en
twee uit Bolsward. Het is de bedoeling deze
wedstrijden bij toerbeurt in Bolsward en in
Weesp te houden, de eerste maal in Bols
ward.
Een zeer fraaie wlsselprijs is inmiddels reeds
aangeboden. Zoo spoedig mogelijk zullen wij
onze lezers meet inlichtingen geven,
Volgende week wordt de Friesche Elf
stedenwandeltocht gehouden. Dinsdagmiddag
komen de 150 tippelaars in Bolsward om
hier te overnachten. V.V.V, heeft haar hulp
toegezegd voor het onderdak brengen en
de verzorging van deze sportmenschen. Zij
hoopt daarbij op de volle medewerking van
de bevolking te kunnen rekenen.
worden
ii iuc Aaao, jam, *vc.o.vi, .ujcv.lenaalden
andere dingen tegen inkoopsprijs ver-
Het° was zeer te betreuren, dat niet meer
dere patiënten tegenwoordig waren, doch
eerstdaags zal vqor afd. Bolsward een ver
gadering worden aangekondigd en worden
daar allen verwacht.
Het Roode Kruis.
De groote actie voor het Roode Kruis, die in
Augustus over het geheele land wordt ge
voerd om deze jnstelling millionair te ma
ken, d.w.z. zijn ledental tot een millioen op
te voeren., wordt voor Bolsward en omge
ving een maand uitgesteld. Het bleek niet
mogelijk om in deze vacantletijd voldoende
medewerking te krijgen. Maar zij, die nu
door vacantie verhinderd waren, hebben
voor September hun hulp toegezegd. Dus
gaat het R. K. hier in September aan de
slag.
Openbare Leeszaal en Bibliotheek
„Bolsward en Omstreken".
Gedurende de maand Juli werden 843 boe
ken uitgeleend: terwijl over hetzelfde tijd
vak de Inrichting bezocht werd door 18
personen, t.w. 4 dames en 14 heeren.
menten zijn pp zich zelf noodzakelijk, om
dat daarin voor alles de knappe koppen de
mogelijkheid hebben, zich langzaam omhoog
te werken, aan wie men later bijzonder ver
antwoordelijke opdrachten kan toewijzen.
Het is alles volkomen duidelijk: het nazisme
gebruikt de democratie d.w.z. het recht van
vereeniging en vergadering om haar knok
ploegen te organiseeren en het parlement
om de leiders te ontdekken, om straks als
de beweging sterk genoeg geworden is (ge
heel legaal!) die democratie te vermoor
den.
De vraag is nu: moet de democratie krach
tens haar wezen, haar beginsel van vrije
meeningsuiting en vrije meeningsvorming,
ook een beweging haar gang laten gaan, die
het in ieder opzicht op dé vernietiging van
die vrijheid heeft voorzien? Of worden de
grenzen dier erkenning door haar eigen we
zen bepaald? Geldt me geestelijke vrijheid
voor allen, ook voor haar eigen doodsvijand
of geldt die slechts voor hen, die op prin
cipieel democratisch standpunt staan, wel
binnen haar verschillende meeningen voor-
u.agcii, maai vij auo vciovuu van uicciuug
principieel aan de opzet vasthouden, dat aan
de vrijheid zelf nimmer geraakt mag wor
den.
Men kan hier consequent democratisch zijn
en op grond daarvan ook de anti-demokraat
zijn vrijheid laten om van zijn antidemocra
tic te getuigen en daarvoor te strijden. Men
kan ook te dien aanzien een x voorbehoud
maken en zeggen: de vrijheid geldt slechts
voor hen, die de democratie zelf otjvoor-
waardelijk erkennen, dus voor antidemocra-
ten geldt zij niet.
Beide standpunten hebben hun begrijpelijk
heid. Het heeft zijn aantrekkelijkheid eigen
beginsel consequent door te trekken, het met
dat beginsel consequent te wagen, in het
vertrouwen op zijn waarheidskracht, die ze
gevieren zal, in het geloof, dat democratie
een hooger beginsel vertegenwoordigt dan
alle antidemocratic, die men daarom haar
gang durft laten gaan en haar propaganda
bedrijven. Hierin schuilt lets van de geloofs
moed van de daareven genoemde Gamaliel,
van de zekerheid, die spreekt: groot is de
waarheid en zij zal zegevieren,
Maar het is óók begrijpelijk, dat men terug
deinst voor deze uiterste consequentie. Zal
ook zij niet blijken naar den duivel te voe
ren? Mag de democratie het rlskeeren de
anti-democratie aan de macht te laten ko
men door ook haar de vrijheid te laten? Hier
uit spreekt een sterk gevoel van verant
woordelijkheid voor het beginsel zelf en
voor de menschheld. Mogen wij haar door
onze consequentheid andermaal blootstellen
aan de verschrikkingen van nazldlctatuur en
■naziterreur? We hebben in dat opzicht te
veel beleefd! Laat ons geen tweede kans
loopen, laat ons voorzichtig zijnl
Zoo is er voor belde opvattingen iets te
zeggen, ja veel te zeggen. Maar daarmee
zijn we niet klaar. Ik hoor de lezer vragen:
en hpe moet het nu?
Welnu lezer, ik geef mijn persoonlijk ant
woord. Ik meen, dat men de consequentie
der democratie aan moet durven in geloof.
En dus het nazisme zijn gelegenheid jreven
om van eigen beginsel te getuigen. Maar
onder één nadrukkelijk voorbehoud: het zal
heid in ons volk’trf verwerven langs uit
sluitend democratische weg: door overtul-
W.A., zonder ge-
WOMMELS. Benoemd tot hoofd der open
bare ULO-school te Naaldwijk onze vroe
gere plaatsgenoot J. J. Krlps te Leeuwarden
thans onderwijzer bij het ULO-onderwijs.
OOSTERLITTENS. Deze zomer is door een
vleital afdeelingen van den Ned. Kaatsbond
(N.K.B.) te weten „Onder Ons’’, Oosterlit-
tem, „Nije Krllch”, Weidum. „Bolsward" en
„Sneek” een competitiewedstrijd gespeeld.
Iedere afd. had drie parturen A, B en C-
pa-tuur, die in elke plaats tweemaal moesten
uitnomen. De te behalen punten werden ge
regeld naar „Snltser telling”. De verschil
lende partijen zijn door de kaatsers met am
bitie gespeeld en ook de publieke belang
stelling was steeds van dien aard, dat deze
„competitie”' uit propagandistisch oogpunt
van beteekenis is geweest. De uitslag luidt
als volgt: 1. Oosterlittens, 2. Bolsward, 3.
Weidum, 4. Sneek.
door vrije discussie.
En laat ons dan zien, welk beginsel het
sterkst Is i het democratische of het anti
democratische. Ik meen: als de democratie
dat niet aandurft, dan is er met haar iets
niet in orde, dan twijfelt zij aan eigen waar
heidskracht/Miaar nog eens; een zuiver
geestelijke strijd, alleen met de wapenen van
den geest, zonder het zweepje van Mussert’s
opvolger I Het gebruik van dreiging en ge
weld heeft de democratische staat met ieder
middel te keeren krachtens zijn wezen. Ik
waag het met een ongewapende democratie
tegen een ongewapend fascismel De demo
cratische staat zie slechts toe, dat beiden
zich aan de voorwaarden houden.
gesproken de heer D. Nieuwiand, die 25
Jaar lang kaartverkooper geweest was.
ARUM. Beroepen bij de Ned. Herv. kerk al
hier Ds. J. Brijker te Ouwerkerk (Zeeland).
ARUM, 12 Aug. Onder leiding van den heer
M van Althuis werd weer een Chr. Oranje-
vereeniging opgericht. Als bestuur is geko
zen de heeren Ds. Wagenaar, voorz., G.
Laanstra, 2e voorz., Th. Broersma, sect, en
M. Feenstra, penn., R. Tolsma, alg. adj.
Het bestuur is opgedragen iets voor te berei
den voor de a.s. Koninginnedag.
HARTWERD, 10 Aug. Andermaal werd al
hier een kaatswedstrijd gehouden voor in
woners van de dorpen Burgwerd, Hlchtum
Hijdaard en Hartwerd. Over net algemeen is
er goed gekaatst en na spannende partijen
vielen ten! slotte de prijzen ten deel aan:
1ste prijs: H. de Jong, R. Nijdam en D. Keu
len. 2de. K. Knol, P. Posthumus en M. Poel-
sma. 3de. B. Bouma,. Y. A. Galama en R,
MÜedema.
Tevens ontving H. de Jong prijzen voor de
meeste bovenslagen in één partij en voor
de verste bovenslag. Voor alle kaatsliefheb-
bers was het een mooie middag.
PARREGA. Geslaagd te Assen voor gezel
timmeren onze dorpsgenoot Tj. H. Bleeker,
van de Vereen, tot veredeling van het Am
bacht
lendheit fan de Steateleden, dy’t forstean
wurde kin, as men bitinkt, dat hy noch
mar in pear moanne yn Fryslün is. Hoe soe
men immen, yn sa’n hege posysje steld, net
yn ’e mjitte komme wolle de earste tiid.
Mar yn twade ynstênsje waerd, nei de ta-
stimming om oan it forsyk fan de Kommis-
saris yn earste opslach to foldwaen, de winsk
ütsprutsen, dat nei net al to lange tiid, ek
hjir de spreuk jilde soe: „Al hwa wend is
Frysk to sprekken, hoecht him hjir net to
foUxekken?
Dér hie men in royale tasizzing op for-
wachtsje mochten. Mar dy bleau üt en Ik
bin der wis fan; dat as it op stimmen oan-
kommen wie, de mearderheit de Fryske tael
yn de Fryske Steaten forbean hie. It natio
nale bisef is by de Fryske Steaten swak.
En hwerom soe it by dizze ütkarde ploech
minder wêze as by, de mannichte. Jit op in
oare wize blykte itselde tokoart. Ien fan de
leden utere him oer bineamingen yn Frys-
lAn, dy’t hwat om ’e hakken hawwe en sei:
It wie him krekt allyk as de sollisitant in
Fries wie as net, -dér frege hy net nei, hy
naem de „béste”. Dêrop waerd andere, dat
bihalve de technyske kwaliteiten dochs ek
in rol spilet, oft de man him hjir thüs fielt,
de minsken ken, har aerd forstiet en sa mear
en dat de frage, oft hy slagje sil en hoe’t
hy slagje sil, dér faken jit mear fan öfhin-
get as fan oars dingen. Dêrby is Fryalftn in
ekonomysk earm gewest en mocht men hjir
forwachtsje, dat de Fryske Steaten op I*
foarste plak opkomme soene foar It eig'-’
folk. In bikwame, Fiyske sollisitant hear"-
foar to gean by in lykweardige oare. Mar
seis dat waerd mei klam bisfriden.
T. de J.
ACHLUM, 10 Aug. Heden hield de kaats-
vereen. „Sport en Vriendschap” een jongens-
kaatspartij van door elkaar loten.
hte prijs: A. Dijkstra, Sexblerum, J. E. Vis
ser, Berlikum. 2e prijs: J. Plantinga, Frane-
ker, S. Terpstra, Sexbierum, A. Hotstra, Ber
likum. 3de prijs: O. H. Born, Berlikum, J.
Jansma, Berlikum en E. Hondema, Harlingen.
ACHLUM, 3 Aug. Alhier is opgericht een
Vereen. Oranje Nationaal, met als bestuur de
heeren: E. J. Vrieswijk, voorz., D. Riewald,
secr, Joh. Politiek, penn. Y. Kramer, C.
Tania, J, Schriemer, K. Norbruis, Jac. de
Boer en J. H. van der Pol.
ACHLUM. Als beheerder der CoOp. Zuivel
fabriek te Opende (Sm.) is benoemd de heer
C. van der Ploeg, beheerder alhier.
TZUM. Door het spelen met lucifers door
de kinderen van den heer H. Punter op de
koestalzolder, werd een begin van brand
ontdekt door het volk van de wed. W. van
der Meer en C. Baarda, welke spoedig toe
snelden en de brand nog konden blusschen,
zoodat gelukkig het ergste is voorkomen.
TZUM. Geslaagd voor het diploma machine-
schrijven onze plaatsgenoot H. Couperus.
TZUM. Bedankt voor toez. van beroep naar
Zaltbommel, Ds, C. Nieber.
N1JLAND. Op de Zondag f.1. te Heerenveen
genouden draverijen won de heer P. Kramer
met het paard „Edda” een eerste prijs.
WOMMELS. Beroepen bij de Geref.
alhier (vao. Ds. M. J. Meister) oam
W. van der Linden te Bllthoven.
BOLSWARD’s NIEUWSBLAD
413 vleesch
414 vleesch
A 76 melk
B -76, C 76 melk 3’/a liter melk
Bonkaarten KD, KE 608:
800 gram brood
250 gram boter
125 gram margarine
of 100 gr. vet
500 gram suiker
100 gram bloem
100 gram kaas
250 gram jam, stroop enz.
50 gram cacao
250 gram zachte zeep
.800 gram brood
500 gram rijst, kindermeel
of kinderbiscuits.
Bonkaarten LD, LE 608:
D 76, E 76 melk
Tabakskaarten enz.:
T 43
geldig tot en met 31 Aug. 1946
Bonkaarten KA, KB, KC 608:
486 tm 490 br. 800 gram brood
J 400 gram brood
494 boter enz. 125 gram boter t,
495 boter enz. 375 gram margarine
of300 gr. vet
500 gram suiker
100 gram bloem
200 gram kaas
250 gram jam, stroop enz.
50 gram cacao
50 gram thee
100 gram koffie
250 gram zachte zeep
1600 gram brood
800 gram brood
100 gram kaas
Bonkaarten LA, LB, LC 808:
100 gram vleesch
400 gram vleesch
2 liter melk
Men mag zeggen, wat men wil, maar fas
cisme en nationaal socialisme zijn niet dood,
in Italië niet, getuige o.a. de diefstal van
het lijk van Mussolini, in Duitschland niet,
getuige de Weerwolforganisatie, in Dene
marken niet, getuige de recente uitlatingen
van een zekere dame, die een, nieuw „on
bloedig” nationaal-socialisme wil en ook in
ons eigen land niet, getuige de vergadering
onlangs in Terminus in Utrecht gehouden
en het gebeurde met de organisatie Ontspan
ning na Inspanning, een z.g. sportclub, die
van nazistische smetten niet vrij bleek en
welks leider gearresteerd kon worden, niet
vanwege dat leiderschap, maar omdat hij
andere dingen op zijn kerfstok had, die hem
tot politieke delinquent stempelden. Het
schijnt dat men hem staatsrechterlijk om de
oprichting van deze nieuwe gecamoufleerde
fascistische organisatie niet kon verbali-
seeren.
Nee, fascisme en nationaal-soialisme zi.n
nog niet dood, al zijn de fascistische en fa-
zistische- staten dan ook met geweld van
wapenen vernietigd. Het was eigenlijk oak
naief om zulks te verwachten. Geestelijke^ dragen, maar bij alle verschil van meening
vraagstukken lost men met wapengeweld
niet op en gelijk of ongelijk in geestelijke
vragen (en politieke vragen zijn ook geeste
lijke vragen!) wordt niet door de uitslag van
een machtsstrijd beslist. De' Boerenrepublie
ken hadden geen ongelijk, al werden zij door
de Engelschen overwonnen. En fascisme en
nationaal-socialisme behoeven geen dwaling
te zijn gebleken, al werden Italië en Duitse h-
land verslagen. Hier wordt gelijk en on; e-
lijk op andere overwegingen beslist; het e-
lijk is niet per sé aan de kant van i e
sterksten.
Geestelijke stroomingen zijn niet met v a-
pengeweld te vernietigen. De Christeli, <e
Kerk is daarvan misschien wel het allera li
delijkste voorbeeld. Het kruis werd zijn on
dergang niet, integendeel! En het bloed er
martelaren werd het zaad der Kerk. 1 e-
waarheid werd het woord van den wil: en
Gamaliel in den Hoogen Raad gesprok n,
toen deze tegen de Apostelen als leiders v an
de jonge Kerk, met geweld wilde optreden:
Laat u niet in met deze menechen en laat
hen geworden; want Indien dit streven of
dit werk uit menschen Is, zal het afgeb o-
ken worden, maar Indien het uit God Is, zult
gij het niet kunnen afbreken; het mocht eens
blijken, dat gij tegen God strijdt. (Handl.
5 38, 39).
Deze woorden nu brengen ons midden In
het moeilijk vraagstuk, dat het voortlevend
nationaal-socialisme ons stelt, waarvoor het
in het bijzonder een democratische volks
gemeenschap stelt. Democratie, wij hebben
daar inderdaad uitvoerig over geschreven,
beteekent vrije meeningsvorming, vrije partij
vorming, want democratie kiest welbewust
voor de methode van de overreding. Zij wil
niet, dat één partij hahr wil oplegt aan de
anderen, dat de meerderheid de minderheid
tyranniseert. Tot het wezen van de demo
cratie behoort de vrije meeningsuiting, de
eerbiediging van de rechten van de minder
heden, den uitend in de uitdrukkelijk ge
stelde mogelijkheid van oppositie. Democra
tie kan zonder oppositie niet goed functlo-
neeren. In een gezonde democratie maakt
de meerderheidgeen misbruik van haar
macht en misbruikt de minderheid het rech' er alleen naar mogen streven een meerder-
van oppositie niet tot obstructie en sab<
tage.
Maar nu ligt hier het probleem: wat moet ging alleen. Dus zonder W.A., zonder ge-
men met bewegingen aan, die prlclpleel anti- weid, zonder dwang, zonder geweld, alleen
democratisch zijn, die het leidersbeginsel
<aanhangen, die de democratie slechts aan
vaarden en haar gebruiken om haar langs
legalp, wettelijkc weg de nek om te draaien.
Hitler heeft na de mislukte putsch van Mün
chen een heilig respect voor de legaliteit en
vermijdt alles wat zweemt naar Illegaliteit,
maar intusschen organiseert hij zijn aan
hang in de S.A. en S.S. tyranniseert zijn
tegenstanders, verstoort hun vergaderingen
en laat zijn zaalwachters alles bulten de deur
zetten, wat in de bijeenkomsten van zijn
beweging door geregeld debat critiek wil
oefenen'. Maar de staatsmacht moet langs
legale weg veroverd worden door verove
ring van de meerderheid in de Rijksdag. Alle
partijterreur is daartoe middel. En zegt hij
in Mein Kampf (deel 2 bl. 501): De parle-
2 rants, tabaksartikelen
2 rants, sigaren van min
der dan 18 ct. per stuk of
een pakje kerftabak van
40 gram, merk „Pax”.
100 gr. choc, of suikerw.
2 rants, tabaksartikelen
100 gr. choc, of suikerw.
wüld dyng derby in birop op de goedwo!-
rz.
en
!0.
If-
12
11
ig-
20
>t-
en
S0.
!0.
OP
ig-
rz.
en
;t-
12
ig-
ZONDAG 18 AUGUSTUS 1946.
NED. HERV. KERK.
Achlom. 9 u. lezen. Hitzum. 7 u. Ds. Boer-
lüst (H. DJ. Bolsward. 9.45 u. Ds. Vink
(bev. van Ds. Winterwerp) en 5.45 u. Ds.
Winterwerp (intrede). Bolsward. Broerekerk
Ev. 9.30 u. de heer Faber en 5 u.???? Ex
morra. 9 u. Ds-Jionting Voorber.^H. A.).
Idsegahuizen. 9 u. Ds. Molenaar
tunu Vm. Ds. van Leusden (H. A.). Burg-
Ds. de Bres. Kitnswerd, 9 u.' Ds. Bi leveld.
r 2 z_.
van Opwlerde. Cornwerd. 9 u. Ds.
i -
Dekker van Amsterdam. Lollum. Geen dienst
inger-
i. Ds.
Lutkewierum. 1.30 u.
Raad Wonseradeel.
12 .Aug. 1946.
meester Reitsma kwam de tijdelijke raad
bijeen.
F j 22
Waterleiding, gebied Leeuwarden, volgens
hetwelk o.m. over 1945 een dividend van
5 pet. zal worden uitgekeerd, wordt _voor
puteerde Staten zal worden bericht, dat met
het ontwerp-besjuit inzake de voorgenomen
herziening der bezoldigingsregeling voor de
Omtrent een adres van” verschillende wlnke-
ig van de winkelslul-
W., de in voorberei
ding zijnde landelijke regeling af te wach-
Iglng is verleend tot besteding van
ld bedrag voor de stichting van een
gebouw voor de vischafslag te Makkum, zal,
zoo spoedig de materialenpositie het toelaat,
met de uitvoering van de plannen worden
aangevangen. Enkele mededeelingen betref
fende het stadium, waarin de plannen om
trent verkrijging van bouwterrein te Mak-
Voor rustbehoevende huisvrouwen.
Voor een beperkt aantal gezonde doch over
vermoeide huisvrouwen van Bolsward be
staat de gelegenheid om in U.V.V. (Unie v.
Vrouw. Vrijw.) verband in de maand Octo
ber tegen geringe kostenvergoeding een 12-
tal dagen door te brengen in de mooie om
geving van Appelscha. Zij, die hiervan gaar
ne zouden profiteeren, kunnen inlichtingen
verkrijgen bij mevr. Ten Cate, voorz. Vrijw.
Vrouwen Hulpactie. v
Woensdagavond 14 Aug. 1.1. kwamen
eenige patiënten bijeen, welk£ lijdende zijn
aan suikerziekte, onder leiding van den heer
Van der Wal van Sneek en werd voor rayon
Bolsward een afdeeling opgericht van de
Ned. Vereen, tot behartiging van de belan
gen voor suikerzieken, gevestigd te Den
Haag.
Spreker zette uiteen, dat het noodig was
om gezamenlijk op te trekken, teneinde zoo
veel mogelijk leed te verzachten.
Door middel van deze vereeniging
af en toe kaas, jam, zoetstof, injecti:
en
krijgbaar gesteld.
vaa z-eci te lues
patiënten tegenwoordig waren, doch
gadering worden aangekondigd en worden
WINSUM. Als een groote bijzonderheid kan
sma-van der Hem op dit oogenblik 5 ge-
i r
UlCil VCi tC^VHWUUlUlgCJl, HU.!
Aukje Sierdsma-de Boer 95 jr. te Weidum
Taetske v. d. Hem-Sierdsma 70 jaar te
Winsum.
Aukje Fopma-v. d. Hem 45 jaar te Huins
Taetske Algera-Fopma 23 jaar te Baard
Aukje Algera, geb. 29 Juli 1946.
De 95-jarige bet-overgrootmoeder is nog bij
zonder kras.
Onder presidium van burge-
’J -J l de
zer gemeente hedennamiddag in vergadering
bijeen.
Het jaarverslag der N.V. Intercommunale
Waterleiding, gebied Leeuwarden, volgens
hetwelk o.m. over 1945 een dividend van
.viuvik u,l|SAWlu, nuiui wui
kennisgeving aangenomen, terwijl aan Gede
buteerde Staten zal worden bericht, dat met
iet ontwerp-besjuit inzake de voorgenomen
secretarissen en ontvangers wordt mgestemd.
liers inzake uitbreiding
ting adviseeren B. en
x—li j
ten?
Nu machtli
een bepaal:
uw ruwt uc vie
spoedig de materialenpositie het toelaat,
de uitvoering van de plannen worden
igevangen. Enkele mededeelingen betref-
ide het stadium, waarin de plannen,om-
kum vérkee'ren,” worden voor kennisgeving
aangenomen.
Aangeboden worden de rekenlngsbescheiden
over 1945, die door de daarvoor aangewezen
commissie zullen worden onderzocht. In de
algemeene politieverordening wordt een z.g.
kampeerverood opgenomen, dat niet van
toepassing is op eigen terreinen.
Een verzoek van A. Jorna, veehouder te
Gaast, om flnancleele steun op grond van
art, 13 der 1. o. wet 1920 wordt afgewezen.
Vastgesteld wordt een z.g. schadevergoe-
dlngsverordcnlng, die toepassing zal vinden,
wanneer er zich gevallen voordoen, waarin
een eigenaar van gronden of gebouwen door
het vaststellen van rooilijnen, bouwverbor
den e.d. In meer óf mindere mate benadeeld I
wordt, terwijl toch het algemeen belang
vordert, dat de getroffen maatregel voort
gang vindt. Met algemeene stemmen wordt
benoemd tot onderwijzer aan de openbare
lagere school te Kimswerd de heer Bauke
lan Fokkema te Wijnaldum. Gunstig wordt
beschikt op een verzoek van het bestuur van
de bijzondere Protestantsche school te Mak
kum om gelden uit de gemeentekas op art.
72 der Lo.wet 1920 voor de aanschaffing
eener nieuwe taalmethode.
De vergadering wordt hlema gesloten.
WYTMARSUM, 6 Aug, De Fryske krite
Wytmarsum ioech op 5 en 6 Aug. in ütfie-
ring op seal Hofstra. Spile waerd „Der wier
ris" fan Canne. Beide jounen wie it tiffe bi-
set, en is d’r bést spile.
WITMARSUM, 6 Aug. Uitslag ledenkaatsen.
Oudste klasse. 1ste prijs: Rommert Reitsma,
Br, de Jong en j, van der Leij. 2e. Alb.
Wybenga, S. Anema en D. Nieuwiand. 3e.
R. Yntema, KI. Bruinsma en R. Reitsma. Br.
(de Jong werd tot koning uitgeroepen en
werd 1 jaar houder van de wisselbeker uit
geloofd door de fam. Wierda.
Jongste klasse, 1ste prijs: P. Lemstra, die
komng werd en tevens l jaar houder van de
wisselbeker, uitgeloofd door den heer Bn
de Jong)', A, Adema en Witteveen. 2de.
P. Wierda, D. Yntema en E. Kooistra. 3e.
A. Yntema, J. Zwier en M. Steensma.
Verder bestonden de prijzen nog uit medail
les en luxe voorwerpen. Er is best gekaatst
en er waren spannende partijen te zien. Ook
werd nog door den voorzitter hartelijk toe-
De léste wiken binne rounom yn Fryslén
allerhande formiddens drok dwaende mei de
Fryske saek. Fakünsjeleargongen, simmer-
kampen, greate iepenloftgearkomsten en al
sa mear. It striden foar hwat goeds wol
hjir yn Fryslén wol, dat hat altiten sa west.
Binammen hege idealen lüke de minsken hjir
en in sprekker, dy’t rrfti gefoel en oertsjü-
ging sprekt, kin rekkenje op géns tahear-
ders. Dochs moat men faken slzze, dat de
rlsseltaten jin net tafaile, It gappet meast
fierder dan it byt. Meilnoar steande It Frysk
Folksliet sjonge, dat is gau klear, mar de
symboliek, yn dizze died sa düdllk oan-
wêzich, wurdt fan mannichien like gau for-
getten. Hwant in steand Frysk folk, dat
great giet op syn namme en tael, syn frije
sin, syn skiednis en kultuer, syn kinnen en
wollen ek yn it ekonomyske, dat is allinnich
jit in ideael. En in ideael, dat yn de prak-
tyk fan it libben mar fan inkelde minsken
bilibbe wurdt. De measten, ek by de sa-
neamde Frysksinnige lju, skrilje tobek, as
de kniper op ’e skine komt. In hprd man op
in weake tsiis, dat binne de measten. Komt
der dan lit by, dat yn it formidden, hwer’t
men op in died ferge wurde mei, in net^
Fries, itsij Hollanner, Geldersman of Grlnzer
In foaroansteand plak ynnimt,, dan fAIt It
jln twaris tsjin. Dat leidt hlnj net oan de
net-Fries, mar oan In frjemd minderwear-
dichheitsgefoel, dat de greatske Fries tlge
eigen Is, Ik leau, dat de djlpste oarsaek fan
dizze twaslachtlge hfildlng leit yn It ünt-
brekken fan in goede nationale geast. Un-
danks al syn great foardwaen hat de Fries
in fierst to swak bisef fan eigen nationali
teit.
