van Europa? Vereenigde Staten *n Wat dunkt U van de I foe: Toiletzeep of Huishoudzeep? Huisvrouwen, wees verstandig in Uw keuze. U moet uit Uw rantsoen halen, wat er uit te halen is. Kies daarom 225 gram huishoudzeep, dat wil zeggen twee forsche stukken Sunlight Zeepl Daar mede kunt U de wasch voor het heele gezin doen. In dezen tijd van schaarschte moet de huisvrouw vóór alles zuinig zijn; dus op Uw zeepbon: twee kloeke stukken heerlijke Sunlight Zeepl ird Bonnenlijst x No. 3 43e Jaargang Vrijdag 10 Janaari 1947 Zuidwest Friesland Streekblad voor West* e n 55-4 alg. Ier1 56-2E res. 56-3D res. n j- 9 0 TJ. de J. Bouas.u at hten. je. Nou treft it al bisünder it stuit in Nederlanner wer SCHOENENBON VOOR KINDEREN. De plaatselijke distributiediensten zullen op nader vast te stellen dagen na 19 Jan. a.s. aan kinderen geboren in de maand Januari van één der jaren 1932 tm 1946 een schoenenbon uitreiken van de soort en maat, welke overeenkomt met leeftijd en geslacht van de betrokken kinderen. AbQMtmtntiprQi i 1.25 per kwarUil bij vc/Qfuitb«kLAf Advertentieprijs 10 cect per m.s. 0170 8792C Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS Redactie en Administratie Marktstraat 13 Boleward Telefoon 451 (K 5157) BONAANW1JZING SCHEERZEEP. Op bon „Textiel I M” der textielkaart VA 605 voor mannen zal een rantsoen scheerzeep beschikbaar worden gesteld. Men moet deze bon bij een detaillist in scheerzeep inleveren. De detaillisten zul len de zeep afleveren, zoodra zij bevoor raad zijn. Een rantsoen scheerzeep bedraagt: 50 gr. scheerzeep of 100 gr. scheercrême of 4Oo gram snelscheercrême. roor, ■lijke lijn blge dch- bun- hij 55-5 alg. 55-6 alg. 55-7 alg. 55-8 alg. 55-9 alg. 20 ME>’ n ij r- !t 18, Bin- k Wiere wurden i l Rikelju’s sykten en earme- lju’s pankoeken rüke fier. naar het Westen, zou deze illusie tot na een zeer nabije toekomst uit het rijk der mogelijkheden hebben verbannen. Moch ten Churchill’s woorden alleen daarom zijn gesproken en geschreven, dan zou den zij hoogstens beschouwd kunnen worden als een handige, maar toch al te doorzichtige poging, om de stukken op het internationale schaakbord zóó te hergroepee.en, dat het uiteindelijk Brit- tannië zou zijn, dat daarvan bij het ver der spelen van het spel, de meest sap pige vruchten zou plukken. Wanneer het echter gaat om de vorming van een Europeesche Unie, is dat niet het redden van het vege Britsche lijf. Wat er op het spel staat, is de geeste- lijk-cultui eele productiviteit van ons we relddeel, de psychische barenskracht van Moeder Europa, die deze planeet haar aanzien heeft gegeven. Let wel: Wij zeg gen niet de Europeesche Cultuur. Bij het bepalen van de netto-waarde van Euro pa, is zelfs cultuur iets van het tweede plan. Wanneer wij Churchill’s oproep- doorgeven, beteekent dat niet een zou teloos conservatisme t.o.v. onze cultuur, als zouden wij die verheerlijken. Nog minder doen wij dat, om een ijdele ras senwaan te doen herleven. Maar wie Europa zegt, zegt Bonifacius, Erasmus, Spinoza, Nightingale, Curie, Pascal, Descartes, Franciscos, Bergson, en noemt U ze allen maar op, die konden afzetten r.aar de diepte en opstijgen naar het oneindige, zij, die de exponenten zijn van het Europeesche denken. Het is dit Europeesche denken, dat een crisis doormaakt. En deze crisis zal het alleen overleven, wanneer Europa nier wln- iblj- oekt eepf hef ,end g te van met dier nal een udt die oo- de Ion. en ttig oor langer in naijver en wantrouwen ge spleten en versnipperd blijft. Een ge spleten Europa beteekent een gespleten wereld. Oorlogvoerende Europeesche landen beteekenen in onzen tijd een oor logvoerende wereld. De groote natuurkundige Einstein heeft m zijn commentaar op de ontdekking van de atoomenergie als zijn meening te kennen gegeven, dat het nu de tijd was om een we eldgouvrrnement te vormen. Zonder een wereldstaat voorzag h'j de zelfvernietiging van het mensch- dom. De vorming van de Veieenigde Slaten van Europa zou de eerste stap zijn naar de oplossing die Einstein als de eenig mogelijke ziet om het voortbe staan van het menschelijke ras te kun nen redden. Het is niet zoo maar, dat Churchill als eerste voorwaarde voor de verwezenlij king van zijn plan de toenadering tus- schen Frankrijk en Duitschland heeft genoemd. Wanneer deze toenadering mislukt, zou het wel erg naïef zijn om te veronderstellen, dat we het „Nach Paris” nooit meer zullen hooren. Zonder vrede in Europa zal er nooit rede op Aarde zijn. Vrede in Europa zonder de vorming van een Europeesche Unie is onmogelijk, dat heeft de geschie denis met een al te bloedige duidelijk heid bewezen. Op de keeper beschouwd: wat zouden we moeten denken van onszelf, wij, die in staat zijn om elke natuurlijke hinder nis, bergketen, rivier en oceaan te over winnen voor ons verkeer en die geen kans zouden zien om te ontkomen aan de ommuring van ijzeren grenzen? De mogelijkheid voor een Europeesche Unie is in beginsel aanwezig. Bewijs: de nieuwe Belgisch-Nederlandsche Tol- unie. Dat deze tolunie het begin moge zijn van de opbouw van een eensgezind Europa, dat haar eeuwenoude roeping in de wereld zal blijven veivullen. :ven wat CHURCHILL.De stem eens roependen in de woestijn....! Een stem, die overal door klinkt, maar slechts weinig echo’s teweegbrengt. Enkele reacties in de pers, een enkel gesprek aan de borreltafel. En de wereld draait door. In de „Daily Express” komt d^ze oude rot weer eens terug op zijn plannen voor de vorming van de Vereenigde Staten van Europa. Sinds zijn redevoering voor de studenten van Zürich, had hij er niet meer in het openbaar over gesproken. Buitenstaanders dachten misschien, dat Zürich een laatste poging was van een oud man, die groot is geweest en nog niet afgedankt wil worden. Maar zij heb ben zich vergist. Winston Churchill vècht nog! Hij vecht. Tegen de verblindheid van het oude Europa. Tegen het oplaaiende nationalisme. Tegen de débacle van een al te wankel opgebouwde UNO. Tegen profiteurs-van-het-oogenblik. Nu Churchill bij de staatslieden van Eu ropa geen weerklank heeft gevonden op zijn dringer.de oproep tot het vormen van een Europeesche Unie en de Brit sche regeering haar onwil heeft getoond om deze plannen openlijk te steunen, gaat hij andere wegen zoeken: de be ïnvloeding van de massa via de pers. Wij hier, in de lage landen aan de zee, die niet alleen door onze aardrijkskun dige ligging een der hoofdpoorten van het Europeesche vasteland vormen, doen er goed aan, om onze verantwoordelijk heid in deze zaak onder oogen te zien en de opbouw van een Europeesche Unie te overwegen en, indien zij mogelijk blijkt, te propageeren. Een Europeesche Unie zou een zekere eenheid beteekenen. Het zij toegegeven, dat er in dezen tijd van chaos allerwege eenige moed en in zekere zin eenige fan tasie voor noodig is, om een eenheid te durven zien, waar een volstrekte ver deeldheid heerscht. Maar wij zouden geen Europeanen en nog minder Ne derlanders zijn, wanneer wij niet bo ven de verwarring van het heden zou den kunnen uitstijgen om de komende geschiedenis van ons werelddeel te schetsen en ons lot dienovereenkomstig door onze wii, zélf, voor zoover dat menschelijkcrwijze mogelijk is, te bepa len. Het is niet toevallig Churchill, die met de gedachte van de Vereenigde Staten van Europa op h_t wereldtooneel is ver schenen. Zij, die de zware verantwoorde lijkheid dragen, om voor hun land en hun volk uit het ooriogsfaillissement te redden wat nog te redden is, zullen aan het uitwerken van deze gedachte nau welijks toekomen. Het is geen pogen van Churchill om zich te verweren te gen het feit, DAT DE WERELD HEM ALS EEN ZIJNER LEIDERS HEEFT AF GEDANKT. Het is zijn profetische intu ïtie, zijn door velen miskende gave, om niet alleen het heden juist te kunnen analyseeren, maar ook de toekomst zon der angst op haar reêele gevaren te kunnen peilen. En welke de gevaren voor onze samen leving zijn, dat kan U een ieder, die de krant leest, in enkele simpele woorden duidelijk maken. Voor iedereen, die zich niet laat leven door de omstandigheden, maar die met open oogen in de werke lijkheid staat, is het duidelijk, dat wij leven in een crisis, die in haar diepste wezen ernstiger is en fataler gevolgen kan hebben, dan de economische crisis van 1929. Terwijl tot nu toe de leidende mogend heden, de geschiedenis-bepalende groot machten, Europeesche staten waren en niet zonder reden denken we ons daarbij de Poolsch-Russische grens als Europeesche Oostgrens zijn de twee polen, waarom de wereldpolitiek nu draait, MOSKOU en WASHINGTON ge worden, terwijl Londen hoogstens nog kan fungeeren als een onzeker kracht veld, dat de naald van het internatio- nale-politieke kompas wel van tijd tot tijd kan doen uitwijken, maar haar nooit meer blijvend richting kan geven. Wij meenen er niet heel ver naast te zijn, wanneer we beweren, dat vanuit deze gezichtshoek Churchill pleit voor de vor ming van de Europeesche Unie. Dus toch uit reactie? zult U vragen. En inderdaad, wanneer U dat woord zoudt willen gebruiken, kunnen we U het recht daartoe niet ontnemen. Maar er is meer dan dat. Het beteekent niet alleen de herovering van de politiek-economische superioriteit van het Europa der laatste eeuwen. Wie zijn hoofd koel heeft ge houden in de vermoeiende na-oorlogsche gesprekken over de verschuiving der macht» verhoud in gen naar het Oosten en visch, waardoor het prijspeil dier visch gunstig kan worden beïnvloed, zijn volle aandacht heeft. Naast het kaatsen is de landelijke rui tersport, juist in dezen tijd, wel dè sport van het platte land. De mechanisatie, die ook in den landbouw steeds sterker om zich heen grijpt, Seeft het paard in de verdrukking gebracht. Deze gang van zaken wordt door de paardenfok kers en -liefhebbers met leede oogen aangezien. Immers hun oude, zoo ge waardeerde en vertrouwde dierlijke P.K. valt steeds meer ten offer aan die van den motor. Het paard is echter voor het boeren bedrijfsleven niet al leen economisch werkkapitaal; het is meer en men mag gerust zeggen, dat het paard een deel is van het boerengezin. Paarden te verzorgen, ze voor te bren gen en te draven, met hen te rijden en te werken, dat zijn de genoegens en de trots van den landbouwer. De lande lijke ruitersport zal en kan die muziek op de boerenbedrijven bewaren. Deze sport heeft zich tot taak gesteld de lief de voor en de kennis van het paard te bevorderen en aan te kweeken. Want ook hier geldt het onbekend maakt on bemind. ters, deselde oarder dos dy’t ek yn Boalsert mei har brune pakje oan, rounstappe, hat nou in ünderhóld hawn mei in journalist en tige nijsgjir- rige dingen fan Brazilië forteld. Alder- earst is it moedjaend, dat dizze 70-jier- rige pionier tige optimistysk is oer de emigraesje nei dit lón. Binammen de steat: Minas Geraes, dy’t flak boppe de wróldstêd: Rio de Janeiro leit, wie foar Nederlanners oan to rieden. Der rinne twa spoarlinen troch dizze steat en ek in greate, hypermoderne autowei nei Bahia, hegerop oan ’e kust. In greate ri vier, de Rio Dolee rint der troch hinne en wurdt binammen brükt foar it for- fier fan hout, dat yn de oerbosken kapt wurdt en Caravellas as haven brükt. Op eltse lytse skoalatlas kin men dizze dingen fine. Binne de beammen kapt, dy’t prachtich hout lev er je, hwat greate wearde hat tsjinstwurdich, dan hat men in tige fruchtbere groun, readbrün fan kleur, liemeftich fan struktuer en ge- skikt sawol foar greide as foar bou. Kofje, sükerreid, weet, koam, alles wol der skoan groeije en ek de féteelt giet der hurd foarüt. In pear moanne lyn binne der foar it earst Nederlónske kij en jirpels ynfierd en de Brazilianen wiene der tige slij nei. It Bisdom fan Mgr. de Haas hjit: Ar- rasuai en is tige sa great as üs hiele lón. Der wenje mar 700.000 minsken, dos minder as yn Amsterdam tahólde. It klimaet is waermer as hjirre, wy sitte op 20 graden fan de liny óf, mar it is der soun to wêzen, it reint der op ’e tiid en de bergen, dy’t der tichte by binne mei de greate bosken jowe genóch bi- skutting. Der komt jit by, dat yn ’e groun ek noch oare dingen binne, dy’ fan bilang wurde kinne. Der sit izer, edelstiennen, ja seis goud yn ’e groun en ek de rots kristallen en it mica jowe oan ünder- skate minsken in goed stik brea. Der binne nou in tweintich minen mar it is noch yn it earste bigjn. It lón is fjirder yn bannen fan in goed bistjür, hat in Grounwet en wol foarüt. Der binne al slettene kolonisaesje-groepen fan Ita lianen en Dütskers, dy’t it tige goed meitsje. It Regear dêrre hat dizze groe pen oan groun en wenten holpen en stiet tige sympathyk tsjinoer de immi- graesje fan Nederlanners. Mgr. de Haas stie der tige op oan, dat de jonge minsken nei Brazilië komme soene, der wachtet har in goede kóns op in folie better en rommer bistean as yn üs lón müglik is. Mar ek hy sei mei klam, de lju moatte yn groepsforban ünder eigen lieding der hinne gean, aparte kolonis ten wurde faeken troch minder goede illeminten foar it soaltsje hólden, .Yn oerliz mei it Regear en neffens in fêst plan to wurk gean, sei er, dan leit der in greate takomst. De natuer is boppe- dat fan in greate skientme. De bergen binne prachtich en de wieldrige bosken, hwer’t de lju de beammen foar har hu- zen mar üthelje kinne, jowe in pracht- rekreaesje. Mgr. de Haas giet nei syn fakónsje yn Febrewaris wer nei Brazi lië ta en hat net de minste twivel oer it wolslagjen fan de Nederlónske jonges. Wy binne nou noch mear binijd nei de stüdzjekommisje en sjogge mei greate bilangstelling üt nei har thüskomst. De General Motors heeft in het af- geloopen jaar 827.8349 personen- en 306.436 vrachtauto’s geproduceerd. Te Washington worden plannen uit gewerkt voor het houden van een inter nationale tarwe-conferentie ter vaststel ling van minimum-prijzer». Uitgave van DruXXariJ Fa. A. J. OSINGA - De Leeuwarder begrooting voor het jaar 1947 laat een tekort zien van na genoeg twee millioen gulden. Op den Kapitaaldienst zijn onderscheidene pos ten pro memorie uitgetrokken voor werken, die naar het oordeel van B. en W. te eeniger tijd tot uitvoering moeten komen. Tot die werken behoort ook de uitbreiding van de veemarkt. En waar het agrarisch leven van ons gewest in de hoofdstad gecentraliseerd is en om dat Leeuwarden aan dien veehandel mede zijn welvaart te danken heeft, wil ik in deze rubriek aan die uitbreiding eenige regels wijden. Reeds bij het ont werpen van het uitbreidingsplan van Leeuwarden is rekening gehouden met een eventueele uitbreiding der vee markt, In de 17e eeuw werd deze markt op de breedzijde van de Nieuwestad ge houden bij de Langepijp, n.l. van 1618 af, toen de Magistraat „de naeste wal len Suyden van de Langepijp” tot vee markt aan wees, tot 1697, in welk jaar zij het noodig achtte de Nieuwestad „van de butterwaegh aff Westwaerts” van die markt te ontheffen en haar overbracht naar het Ruiterskwartier, tusschen de Oude Lombardsteeg en het Wagenplein. Deze overplaatsing lever de voor de stedelijke financiën geen groot bezwaar op: men liet palen slaan in dit onbebouwde terrein aan de oude Heeregracht, ende nieuwe vee markt was klaar! In den loop der jaren is deze markt herhaaldelijk verbeterd en uitgebreid, o.a. in 1835, toen de gracht langs de koemarkt werd ge dempt. Op 9 Juli 1872 werd besloten tot den aanleg van het tegenwoordige marktterrein, die toen werd ingericht voor 2050 stuks rundvee, 1568 kalver- ren, 3200 schapen en 876 varkens. Aan de geheele inrichting legde de gemeen te f 86.280.ten koste. Thans heeft de veemarkt een oppervlakte van 2 HA 34 A en 20 c.A. en biedt plaats aan 6500 stuks hoornvee, 2000 varkens en 5000 schapen. In welke richting ze thans zal worden uitgebreid, zullen we moeten afwachten. Andermaal heeft koning Thialf zijn macht getoond en in nog sterker mate dan in December. Opnieuw liggen de wateren gekluisterd en hij, die op straat moet verkeeren, is nog dieper in zijn jas weggedoken. E. Fan de Martiny-toer. Nei oanlieding fan üs toerpraetsje oer emigraesje krigen wy ünderskate lju om hwat neijer op dizze saek yn to gean. Der is yn forskate formiddens greate bilangstelling foar dit fraechstik. De nije tiid sil it op trije manearen bi- sykje moatte: lanoanwinning en inten- sivearje-industrialisaesje en emigraes je. Fan dizze trije kin it earste it mak- likste bisocht wurde, mar is ek yn syn gefolgen it lytst, it twadde freget mear risico en bringt oan de oare kant nije fragen nei foaren, hwer’t Dr. van der Meulen al op wiisd hat en yn koarten Drs. Th. Platenburg hjir yn Fryslón foar de jonge minsken oer sprekke sil. Mar as dizze beide dingen gunstich üt- falle kinne wy allinnich dêrfan gjin ütkomst forwachtsje. It sil helpe, mar it smiet gjin sjedden oan ’e dyk. Ik haw alris fornijd, dat der op dit stuit in kommisje üt de Boereorganisaesjes nei Brazilië sil om de bitinksten fêst to liz- zen, hwerop in greate kloft Nederlan ners, binammen boeren en tünkers, mar ek hwat f aki ju, masters en in stikman- nich liedende intellektuelen, ingenieur, dokter, pastoar har der ta wenjen sette kinne. It doel is dos: groepsemigraesje, hwerby de neidielen fan dit forfarren sa lyts müglik bliuwe sille. Alles wiist derop, dat it yn 1947 it jier wurdt fan de emigraesj dat der op di yn üs lón komd is, dy’t al 35 jier yn Brazilië tahólden hat en dêr it bistjür hat oer in diocees sa great as üs lón. Dizze Nederlónske Biskop: Mgr. José de Haas, ien fan de Franciscaner Pa- geldig tot en met 18 Januari. Bonkaarten KA, KB, KC 701 (Strook no. 2): 100 gr. bloem of kinder meel (niet uit rijst bereid) 1 kg appels of peren 50 gram cacao 125 gram koffie 50 gram thee pl.m. 225 gr. huishoudzeep of 90 gram toiletzeep. Bonkaarten KD, KE 701 (strook no. 2): 56-5 alg. 56-6 alg. 56-2D res. Provinciale kroniek Het ontstellende gebrek aan onderwijs krachten, vooral op het platteland, heeft het hoofdbestuur van den Neder- landschen Bond van Plattelansvrou- wen er toe gebracht, om een adres te richten tot de Tweede Kamer der Sta ten Generaal, waarin het zijn groote bezorgdheid uitspreekt over het feit, dat voor de scholen op het platteland zich bijna geen of in het geheel geen leerkrachten aanmelden. Het bestuur vraagt den Kamerleden zoo mogelijk met voorstellen te komen, die aan den trek van plattelandsonderwijzers naar de stad een einde kunnen maken, daar reeds nu vele kinderen aldaar van ge regeld onderwijs verstoken zijn. Inder daad, hoe dan ook, maar in deze zaak moet een oplossing gevonden worden. Er zal weer tot het aanbrengen van bermplankjes worden overgegaan, voor zoover de materialenpositie dit moge lijk maakt. Zulks naar aanleiding van een verzoek van den K.N.A.C. Berm plankjes dienen n.l. ter beveiliging van het verkeer, vooral bij duisternis en mist. In onze provincie geeft men even wel de voorkeur aan kantsteenen, doch bij wegen langs kanalen en in bochten kunnen volgens het college van Ged. Staten beter bermplankjes worden ge plaatst. Ook Ijlst heeft een nieuwe burgerva der gekregen en wel mr. J. Oppedijk, die aldaar ook het eerste levenslicht aanschouwde, die onlangs uit Indone sië, waar hij van Mei 1942 tot aan de capitulatie is geïnterneerd geweest. Moge het hem gegeven zijn zijn ge boorteplaats weer tot nieuwen bloei te brengen. Wij allen hebben ze wel gehoord, die verhalen over groote massa’s visch, welke in onze provincie aan vernieti ging zou worden prijsgegeven. Geluk kig zit de zaak wel iets anders. De mi nister van Landbouw heeft n.l. het Friesche Tweede Kamerlid, de heer Vondeling, ten antwoord gegeven op desbetreffende vragen, dat het hem minister niet is gebleken, dat in Friesland wekelijks tienduizenden kilo grammen zoetwatervisch worden ver nietigd. Wel is geconstateerd, dat een maal een partij van ongeveer 250 K.G. zoetwatervisch, welke door onoordeel kundige behandeling was bedorven, moest worden vernietigd. Ook worden door de visschers vaak kleine gevangen vischjes, waarvoor in het binnen- zoo wel als in het buitenland weinig be langstelling bestaat, onmiddellijk weer over boord gezet. Thans evenwel wor den hoeveelheden van deze vischjes le vend overgebracht naar aan visch arme wateren, in het bijzonder voor zoover deze wateren worden bevischt door hengelsportvereenigingen. Voorts ant woordde de minister, dat de export van al dan niet geconserveerde zoetwater- Wiere wurden. De Fryske tael is tige ryk oan moaije sizwizen en sprekwurden. Yn alle nü- mers fan üs krante sille wy sa’n Fryske sizwize in plakje jaen. Altyd yn itselde herntsje op ’e foarpagina yn ’e rjoch- ter boppehoeke. Lês dy „wiere wurden” tige mei sin. Wy hawwe plan ris nei to gean, hwa fan 'e lêzers in goed ünt- hóld hat. Inkelde kearen sille wy in sizwize herhelje. Op de ein fan it jier sille wy in priisfraech hólde om ris to sjen hwa’t de measte „wiere wurden” noch wit, dy’t twaris yn ’e krante stien hawwe. De priis hinget noch óf fan it tal goede oplossers. In liepenien knipt alle „wiere wurden” fansels üt, of skriuwt dy oer yn in skrift. Dat mei ek, mar ferget geduld. It sil üs ris neidwaen, hoefolle fan de lêzers in goed ünthóld hawwe. DE REDAKSJE. 1 kg appels of peren 50 gram cacao pl.m. 225 gram huishoud zeep of 90 gr. toiletzeep. pl.m. 450 gram huishoud zeep of 180 gr. toiletzeep. 100 gram bloem of kinder meel (niet uit rijst bereid) Tabakskaarten: T 66 2 rants, tabaksartikelen. De bonnen voor appels of peren blijven geldig tot en met 1 Febr. a.s. lakt taar een eld- vin- niet •ter. ooit euw ttig. ko- be- r af >aar met vel. em, i te dan tul- last Bolswards Nieuwsblad ^2BE '-| I iWïïTai 4

Kranten in de gemeente Sudwest-Fryslan (Bolswards Nieuwsblad, Sneeker Nieuwsblad en Friso)

Bolswards Nieuwsblad nl | 1947 | | pagina 1