Reportage Titanenwedstrijd De Noren wonnen te Bolsward ueo r'I "I van een ■I EL ward M®. 1® Dinsdag H Febmarl 1947 Streekblad voor West- en Zuidwest Friesland Uitgave van Drukkerij Fa. A. J. OSINGA - Bols ward 8.30 hij stuur mst zooals wij uit het verdere verloop weten sprong behouden en zijn zij als de win- it4 I >37 ude th haar )nze bied na ;onit Te Bolsward. Toen de kopgroep te Bolsward kon wor den verwacht, stonden wij weer in de contróleschuit. Onze voorspelling, dat er zoo meteen 4 rijders tegelijk zouden ar- riveeren, kwam niet uit. Tusschen Par- rega en Bolsward hadden Bosman en Bosma Schippers Schueler Vermeulen Nauta de Vries d. Duim J. Winia Leffertsma Geveke Verhoeven 10.13 u. 10.13 u. 10.15 u. 10.16 u. 10.16 h. 10.16 u. 10.19 u. 10.25 u. 10.25 u. 10.25 u. 10.25 u. gewaarschuwd niet onvoorbereid en on voldoende gekleed aan de start te ver schijnen. Were warden/ i Der't de bldlers deuntje» stouwe de lapen. Abonnementsprijsi 1.25 per kwartaal bij vooruitbetaling Advertentieprijs: 10 cent per m.m. Oir© 87926 Tebr. endien meest VerscMjnt DINSDAGS en VRIJDAGS Redactie en Administratie Marktstraat 13 - Bolsward Telefonn 451 (K 5157) Naar Parrega. Een van de vijf koprijders zakte spoe dig af. De vier overigen bleven op het traject Workum-Parrega bij elkaar. Te Parrega wachtte een moeilijk obstakel. Een paar honderd meter was onberijd baar. Per fiets en per handkar werden de koprijders vervoerd. Was het werkelijk niet mogelijk, dat de Parregasters de vo rige dag tezamen een baan hadden ge maakt? Te Leeuwarden. Hoewel er een betrekkelijk geringe deel name was en men dus kon aannemen, dat alleen de allerbeste rijders op het appèl waren verschenen, was het aantal uitvallers bijzonder groot. Van de pl.m. 300 wedstrijdrijders hadden zieh twee uur na de aankomst van Bosman en Schip pers te Leeuwarden zich nog slechts 39 personen gemeld. Acht uur 's avonds was er van de ruim 1300 te Leeuwarden ge starte tochtrijders nog maar een 7-tal binnen gekomen, waarbij zich later nog een 20-tal voegde. De prestaties van de in Bolsward gestarte tochtrijders. Van de in Bolsward gestarte tochtrijders hebben slechts een tiental de tocht vol bracht. De tijden van aankomst waren als volgt: Jelle van der Veen, Witmarsum J. Nauta, Ylst 8.50 A. Steensma, Ijlst 8.50. S. Palstra, Bolsward 8.50. H. Zijlstra, Hieslum 10.15 S. Zijlstra, Tjerkgaast 10.15. W. Zijlstra, Hieslum 10.15. D. Bergsma, Goingarijp 10.15. S. Hobma, Blauwhuis 10.30. F. J. Galema, Blauwhuis 10.30. ’n 26-tal bracht het tot Sloten en krijgt volgens het besluit der Elfstedencomm. toch ook het kruis. Helaas zijn wij nog niet in staat verschillende belevenissen van onze lezers, die de tocht geheel of gedeeltelijk meemaakten, hier weer te ge ven, gemakkelijk hebben zij het in geen geval gehad. 115.- dag- >176) :r*j va rd 947 len. ngel De kopgroep tegemoet Na deze opwindende berichten voor de radio begaven we ons in allerijl naar de contröle, waar wij vernamen, dat de groep tochtrijders uit Hindeloopen om 6.54 was gepasseerd en een groep uit Staveren om 7.30. We charterden een auto en trachtten Hindeloopen te bereiken teneinde de kop- ploeg aldaar te zien arriveeren. Toen we 9.25 uur halt hielden zagen we hoe juist te midden van druk bezige persfotogra ven en belangstellenden de volggroep be staande o.a. uit Schuelen uit Barneveld en van der Duim uit Oldeboorn (een van de 5 winnaars in 1940) door sportieve Hindeloopers over den dijk werden ge sjouwd, teneinde de weg naar Workum over zee te gaan. In de verte zagen we de kopploeg als een zwarte stip op het effen grijs. Het waren Bosman en de kra nige J. Wijnia, die om 9 uur als eersten te Hindeloopen haden laten afstempelen, en 1 minuut later gevolgd waren door Schippers. mees- igeno- igdige JOHN 4 jaar —2 uur De „finale” werd tenslotte door de nummers 6, 7, 9 en 19 gereden en dus niet in paren. Dit was zeer tot voldoening van het pu bliek, dat voor bijna de helft uit kijkers- I „De Noren”. Ja, de „Noren”,, d.w.z. de Noorsche schaatsen waarop de le prijswinnaar zijn succes behaalde waren voor een De organisatie. Eenige minuten na het arriveeren van de kopgroep te Bolsward werd hiervan voor de radio een reportage gegeven, waarin de organisatie alhier een pjim kreeg. Deze was zeker verdiend, want de con tröle mogelijkheid op het ijs was goed geregeld en de E. H. B. O.-dienst perfect ingeschakeld. Zoo vernamen wij, dat ’s avonds 11 uur (na het sluiten van de contröle) de E. H .B .O. nog dienst heeft gedaan toen een late rijder op weg naar Harlingen zijn hoofd tegen de brug stootte en zich erg bezeerde. Het gedrang op het ijs om de koprijders van persmenschen, fotograven en kijkers was echter erg hinderlijk en ongepast. Gelukkig werd de baan later flink vrij Af honden Het stokje van de C.C.D. Waarschijnlijk in navolging van de po pulaire Fricoreclame met melk en kaas te Bartlehiem had de Kwattafabriek te Breda het plan opgevat de elfstedenrij ders te Bolsward te tracteeren op warme chocolade en een kwattareep. De C.C.D. zag hier zeker een schandaal in, tenmin ste er werd een stokje voor gestoken en de rijders moesten het zonder reep cho colade doen. Wij gelooven niet, dat er ook maar één van de meelevenden (en heel Friesland, ja heel Nederland leefde met deze tocht mede) is geweest, die de stoere kerels deze tractatie niet van harte had gegund. Maar wet is nu eenmaal wet. groot gedeelte van de middag het on derwerp van bespreking. Ze hadden toch wel veel voor, die „Noren”: Geen kans op het breken van het hakleer, geen verbinden en bovenal werd het voordeel gezocht bij het nemen van de bochten. „Noren” zijn n.l. niet aan één kant geslepen zooals de Friesche schaat sen, maar aan beide kanten. Bij het „beentje over” heeft men dus geen kans op uitglijden. Of inderdaad de prijswinnaar zijn f 73.enkel aan de „Noren” te danken had? Wij geloovea het niet. Immers na de laatste bo.ht was Zonneveld nog voor. De „Noren” mogen dan voordeelen bieden, het was bovenal de tactiek, die de Vries deed zegevieren. Ook werden de prestaties van maar dat toch terwille van de verwach te spannende eindstrijd de fel koude en barre Oostenwind tot het einde toe wenschte te trotseeren. De „finale” werd inderdaad de moeite van het kijken meer dan waard. De eer ste 1000 meter lag de Groot van Olde- boom aan de kop en fungeerde dus als windbreker. Dit werd door de anderen gewaardeerd door hem in de laatste baan onbarmhartig te passeeren. Maar sport is nu eenmaal sport en de Groot moest zich tevreden stellen met de 4e prijs. De anderen hadden hun krachten SLEE Danen 7. G. t-Id Hwat in kjeld I Men kin suver de noas net bfiten de doar stekke, of it is: „Hwat is it kAld, net?” „Hwat in kjeld!” En sa is it ek. Eltsenien klaget der oer en mei rjocht en reden. Mar it hat noch wol helte fülder en langer ferzen. Der hawwe yn ’e rin fan ’e ieuwen gAns strange win ters west, de iene al slimmer as de oare. It slimst wol wie de winter fan 1740. Doe wie it sa slim, dat as men op ’e groun flybke, dan rinkinkele it der oer. Mei in lytse muoite soene wy gAns in forhael dwaen kinne fan dy strange winters fan foarhinne. Allinne it tinken deroan soe jin al klomsk meitsje. Dêrom wolle wy it ris oars dwaen en fortel ien en oar hoe’t it ek wol ris west hat Hwant yn ’e rin fan ’e tiden hawwe der ek wol win ters west, dêr’t somlike simmers hast net iens by yn it skaed stean koene. Sa waerden yn 1182 de fruchten oan *e beammen al yn Febrewaris ryp. It moat doe dochs in rite west ha fan seltsum sêfte en iepene winters, hwant 4 jier let ter bloeiden de fruchtbeammen al wer yn ’e Jannewarismoanne (1186). De Desim- bers derfoar hiene de raven al jongen. Ein Maeije waerden doe de fruchten fan it lAn al ynhelle en bigjin Augustus koe de druvewyn al yn ’e kelder. Mar.datselde jier kaem der in slim- men pestsykte. Yn dy iere midsieuwen wiene wol meat sêfte winters. In pear foarbylden wolle wy der noch fan neame. Yn 1229 bloei den de fioeltsjes al om Krysttiid hinne en tolve jier letter koe men yn ’e Maert- moanne al oan de ripe kersen. Neffens in Aide kronykskriuwer üt Con stans bloeiden yn 1387 de beammen mei de Krystdagen ek al en tiigden de fam- kes har dy winters op mei de moaiste blommen en swommen de jonges yn de Bodenmar. Ek yn lettere jierren bleau de winter noch wolris wei. Sa forhelje de kronykskriu- wers ek fan 1795 as fan in „simmer” yn ’e winter. Yn Jannewaris waerden de bijen al wekker üt ’e „wintersliep” en snuorren roun om hunich to sykjen, earte kamen al op yn 'e tunen. Ek yn 1807 waerd it gjin winter. Sa sjog- ge wy dus dat hwat de iene wolris to folie hat, de oare wer to min kriget. Sa is it ünder de minsken, mar ek yn ’e natuer, hwat simmer en winter oanbl- Isnget De start. Zaterdagmorgen begon ’t na half vijf in café Zijlstra reeds gezellig druk te wor den. Het kasteleinske zorgde voor warme thee, de heeren controleurs hadden hun plaatsen achter de schrijftafel ingenomen en de elfstedentochtrijders kwamen suc cessievelijk binnen. Eerlijk gezegd had den wij als mannen van de pers ons on derweg zelf ook eenigszins held meege voeld. Het was toch geen kleinigheid zoo vroeg uit de veeren in de felle kou. Maar bij het zien van en spreken met deze als poolreizigers gekleede vastberaden spor tieve kerels begonnen wij ons klein te voelen, vooral toen de eerste dame, mej. Huiberdien de Hoogh uit Winterswijk zich aan de contröle meldde. De gelagkamer liep langzamerhand vol. Bijna 80 personen lieten afstempelen. Toen de klok bijna kwart over vijf wees, kwamen de diverse tuben en doosjes met crème en vaseline voor den dag en spoe dig glommen de gezichten van enkel vet tigheid. De vraag om bij eventueel uit vallen de contrölepost te Bolsward even te waarschuwen, werd door de meesten voor kennisgeving aangenomen. Niemand was Immers van plan uit te vallen, maar men was vastbesloten door te zetten tot het einde. Dachten velen misschien te licht over deze gigantische tocht? Het startschot klonk. De rijders zetten zich schrap. Nog eenige oogenblikken en het gekras van de schaatsen op het kei harde ijs verstomde. Bolsward als startplaats. Bij het doornemen van de 80 namen van de deelnemers aan de start te Bolsward (waaronder zich enkele veteranen be vonden zooals G. S. Mensema van Gro ningen, die de tocht reeds eerder gere den had in 1929, ’40, ’41 en ’42 en J. Jor- ritsma te Bolsward, die de kruisjes droeg van 1929, ’40, 41 en ’42) viel het onmid dellijk op, dat er zich daar, behalve die van de 6 stadgenooten en de deelnemers uit de omliggende plaatsen betrekkelijk vele rijders van elders onder bevonden, zooals uit Amersfoort, Utrecht, Ijlst, Delft, Hoorn, Amsterdam, Rijnzaters- woude, Heerenveen, Groningen, Sneek, Dronrijp We hadden kans vele van deze vreemde eenden in het bijt van Bolsward te vra gen naar de reden van dit op het eerste gezicht zoo zonderlinge besluit. Natuur lijk waren er min of meer toevallige om standigheden. Men had familie in Bols ward wonen, was er ondergedoken ge- - Te Workum. Toen we weer koers zetten naar Wor kum was ook daar reeds de kopgroep (toen bestaande uit Bosman, Wijnia, Schippers, v. d. Duim en Schuelen) ge passeerd. Bij de contröle was het een en al drukte, hoog op de toren wapperden de pompeblêdden (tusschen twee haak jes: Waarom heeft Bolsward geen Frie sche vlag?). of Zonneveld met de prijs zou strijken, maar juist op het laatste moment wist de Vries nog te passeeren en met een voorsprong van een meter te winnen. Kerkstra was derde. De 4 prijzen waren resp. als volgt: f 75.f 50.f 20. en f 20. perde op de Martinitoren heerschte er even een zenuwachtige spanning in de stad. Was het een prins of een prinses? Maar het was noch het één, noch het ander: het dundoek was geheschen ter gelegenheid van de Langebaan Wedstrijd over 1500 meter voor mannen zonder onderscheid. Zonder onderscheid Dit moet natuurlijk met een korreltje zout worden genomen, het bleek n.l. reeds bij de eerste omloop, dat er juist veel onderscheid was: De latere prijs winnaars vielen nl. direct op door een goede „streek” en het correct nemen van de bochten, twee eigenschappen, die bij een langebaan wedstrijd naast zwaar de stadgenooten druk besproken. Tot hun bemoediging zij gezegd, dat hun meedoen aan de wedstrijd ook al bleef er geen enkele prijs in de stad zeer werd gewaar deerd. Hoewel ze het moesten afleggen tegen de meer geroutineerde lange- baanrijders van elders, was hun rijden lang niet slecht, vooral Sjoeke Huis man toonde zich een goede rijder. Eenige kritiek werd er uitgeoefend op de vrijmoedig heid, waarmee vooral jeugdige rijders soms zelf onder de wedstrijd reden op de banen, die toch voor de deelnemers waren bestemd. Vaker dan éénmaal moest worden gewaarschuwd: „Tink der oml Oan ’e kant, se komme der oan!” Zooiets moest natuurlijk niet voorkomen. Al met al was het een goede middag en een geanimeerde wedstrijd. De warme melk uit het „diske” was overheerlijk, de muziek van de Haan schetterde ge trouw en de lucht stond naar vrie zen. Toch misten we iets. Iets wat zich moeilijk in woorden laat uitdrukken, dat eigenlijk maar in één woord is te noemen: sfeer. De sfeer van een goede ouderwetsche hardrijderij was zoek. Dit was het zij hier uitdrukkelijk ge zegd niet de schuld van het bestuur. De felle koude deed het ontalrijke pu bliek naar de warme kachel verlangen. En als men hunkert naar het einde is de goede sfeer zoek. Schippers zich weten los te maken en uithoudingsvermogen en tactiek, hebben zij samen tot de finish de voor- I weest, enz., maar velen, bijv, de deelne- j naars uit den strijd gekomen. meer anderen hadden met opzet Bols ward als startplaats gekozen. In tegen stelling bijv, met Sneek en Ijlst, die voor de tochtrijders er betrekkelijk late start- tijden hadden, daar de kopploeg van de wedstrijd daar eerst gepasseerd moest zijn, kon men in Bolsward reeds 5.15 starten. Bovendien had men de kans het I moeilijke traject Harlingen-Dokkum (te genwind) in den vroegen morgen te rij- den met betrekkelijke windstilte en het gedeelte Dokkum-Staveren overdag met de dan vaak sterker wordende wind in den rug. Dit waren niet te versmaden voordeelen en we doen zeker geen ge waagde voorspelling als we beweren, dat bij een eventueel volgende tocht er nog meer van deze voordeelen willen profi- teeren en het aantal starters in Bols ward nog grooter zal zijn. De wedstrijdrijders. Terwijl de uit Bolsward gestarte rijders op het uiterst zware traject Harlingen- Dokkum optornden, en wij aan de con tröle in de schuit bij het houtstek van Van der Werf de tochtrijders uit Workum (aankomst 6.05 uur) hadden afgewacht, konden we in enthousiaste radioreporta ges het verloop van den wedstrijd en tocht vanuit Leeuwarden volgen. Reeds om 6.19 arriveerde een groep van 7 per sonen (o.a. Geveke, Leffetsma, Bosman, Winia, de Vries) de eerste contrölepost te Sneek, na klokslag half zes te Leeu warden gestart te zijn. Dit traject was dus bijzonder snel gereden, daar er slechts 1 minuut langer over werd ge daan dan in 1942, toen de omstandighe den veel gunstiger waren. Twaalf minu ten later werd door dezelfde groep te Ijlst afgestempeld, om 7.15 was de kop groep te Sloten. Ónder hen bevond zich thans ook de heer Schippers. Wanneer om 8.17 te Staveren wordt gestempeld is de kopgroep reeds weer gewijzigd. Bosman van Breukelen is alleen van de kopgroep zooals die in Ijlst arriveerde, overgebleven. Met Schippers van Steen- wljkerwold kwam hij het eerst te Sta- «ezwi 4NUL te rij weer i de 1 coop mars van Sneek, Ijlst, Heerenveen en nog wij noteerden de volgende tijden in Bols ward: le. 2e. 3e. 4e. 5e. 6e. 7e. 8e. 9e 10e. lief. Mooie momenten. Mooie momenten waren het bij de con tröle, toen de eerste Bolswarder wed strijdrijder passeerde, de eerste dames van de tochtrijders (de bekende Sjoerdje Faber en mej. Fokje Kooistra) en de sportieve Commissaris van de Koningin. De lof van Friesland. De tocht was velen te zwaar. Het ijs was slecht en het weer werkte niet mee. Uitvallen was voor de niet zeer sterken dan ook geen schande, maar een verstan dige daad. We hebben met een van de uitvallers een interessant gesprek gehad. Het was een sportieve jongeman uit Utrecht, die in Holland alle mogelijke tochten had meegemaakt, maar in Fries land halverwege strandde. Men zou ver wachten, dat zoo iemand de schuld zou schuiven op het slechte ijs, op de slechte organisatie of hoe dan ook. Maar dit was niet het geval. Hij was vol lof, vooral vpor het zoo hartelijk meeleven van de Friesche bevolking. Zooiets had men in Holland niet. Hoewel gestrand zou 1 zeker een volgend jaar weer meedoen. Was de tocht moordend? De vraag komt op, of het houden van de tocht onder de gegeven omstandigheden wel verantwoord was. Bij de felle kou van de vorige tochten zijn er name lijk slachtoffers gevallen en het ligt voor de hand, dat ook deze keer de elfsteden tocht zijn nasleep zal hebben. Het feit, dat de ziekenhuizen reeds op het ont vangen van patiënten waren voorbereid, spreekt boekdeelen. Hier staat tegenover dat natuurlijk niemand gedwongen was de tocht mee te doen, dat er Integendeel in de pers en voor de radio terdege is wegen. De lijst zag er als volgt uit: 1. J. Visser( Makkum. 2. E. Bos, Oosterlittens. 3. M. Hoekstra, Bolsward. 4. C. Bemelman, Bolsward. 5. Klaas Poepjes, Makkum. 6. Oeb. de Groot, Oldeboorn. 7. G. Zonneveld, Hoornsterzwaag. 8. D. de Vries, Bolsward. 9. P. Kerkstra, Echten. 10. D. Hoeben, Bolsward. 11. Alb. Koning, Munnekeburen. 12. S. Huisman, Bolsward. 13. Hans Poepjes, Makkum. 14. H. v. d. Meer, Tjerkwerd. 15. M. Bijlsma, Bolsward. 16. W. Rinia, Makkum. 17. J. v. d. Leij, Witmarsum. 18. Jurjen Poepjes, Makkum. 19. Jaap de Vries, Terhorne. 20. W. Smid, Delfstrahuizen. Alle deelnemers waren aanwezig. De eerste omloop bracht weinig span ning, dit kwam mede door het feit dat er bij paren werd gereden. In de mees- te gevallen was na eenige meters rijden Op-klompen-met-koude-voeten bestond, de uitslag reeds zoo goed als zeker en ontbrak de spanning totaal. Zoo ver loor no. 1 tegen 2, no. 4 tegen 3. Bij de rit tusschen de nos. 5 en 6, viel de laat ste direct op door de soepelheid waar mee de bochten werd genomen en de „wisse streek”. No. 5 moest dan ook uit vallen evenals no. 8 tegen de rustige forsche rijder Zonneveld, trouwens no. 8 had ook het ongeluk te vallen. No. 9 toonde zich de meerdere van onze stad genoot no. 10. Ook in de volgende rit (1112) moest de Bolswarder rijder het bijltje leggen, hoewel niet, dan na een vrij spannende rit. No. 13 passeerde gespaard tot de „sprint”. Even leek het eveneens vrij onverwachts zijn tegen- stander en bereikte zoo het eerst de fi nish. In de volgende rit (1516) was het geluk weer niet aan de zijde van onze stadgenoot, zoodat no. 16 won. De rit tusschen de nos. 17 en 18 had een spannend verloop en no. 17 had het volgens het publiek „aan zijn lange bee- nen” te danken dat hij zijn tegenstander inhaalde en versloeg. De mooiste rit uit de eerste omloop was wel de laatste. No. IS, de IS-jarige J**R de Vries uit Toen j.l. Vrijdagmorgen de vlag wap-Terhorne toonde niet alleen over veel -1-u-'technische vaardigheid te beschikken („Hy hat der gjin wurk fan”) aldus de toeschouwers, maar ook een zekere tac tiek toe te passen, n.l. door na rustig mee op te rijden in de laatste bocht, desnoods in de laatste meters voor de finish, den tegenstander te kraken. In de tweede omloop kreeg dc wedstrijd het echte langebaan- karakter, doordat niet meer in paren werd gereden. In de eerste rit starten de nummers 2, 3, 6 en 7. Onze plaatsge noot de eenigste Bolswarder die de „stand” van onze stad in de tweede omloop moest ophouden, zakte spoedig af, de overige 3 verrasten het publiek op een spannende rit, waarbij Zonne veld eerste werd en De Groot tweede. Zonneveld was in het nemen van de bochten iets sterker en legde de 1500 meter af geheel met zijn handen op de rug. Kwam het door de spanning dat de starter vergat de bel te luiden vóór de finish? In elk geval jammer, want de discussie die daarop volgde vertraagde onnoodig de wedtrijd. De volgende rit werd gereden door de nummers 9, 11 en 13, waarbij de laatste, n.l. Poepjes van Makkum, spoedig de mindere bleek te zijn. Het publiek gaf no. 11 de grootste kans, maar deze moest het door het slechte nemen van de laatste bocht afleggen tegen Kerk stra van Echten, die aldus bleef staan voor de „finale”. In de laatste rit van de tweede omloop startten de nummers 16, 17 en 19, waarbij wederom de laatstgenoemde, dank zij zijn tactiek, de eerste werd. Bolsward: Nieuwsblad iten RD 3HS. V VRIJ r O: S nmu TVVHVll) nuu vi w»»ww» wvnvn vvasv/Mwvaa va» wajaa waj **»v

Kranten in de gemeente Sudwest-Fryslan (Bolswards Nieuwsblad, Sneeker Nieuwsblad en Friso)

Bolswards Nieuwsblad nl | 1947 | | pagina 1