Reportage
Titanenwedstrijd
De Noren wonnen te Bolsward
ueo
r'I
"I
van een
■I
EL
ward
M®. 1®
Dinsdag H Febmarl 1947
Streekblad voor West- en Zuidwest Friesland
Uitgave van Drukkerij Fa. A. J. OSINGA -
Bols ward
8.30
hij
stuur
mst
zooals wij uit het verdere verloop weten
sprong behouden en zijn zij als de win-
it4
I
>37
ude
th
haar
)nze
bied
na
;onit
Te Bolsward.
Toen de kopgroep te Bolsward kon wor
den verwacht, stonden wij weer in de
contróleschuit. Onze voorspelling, dat er
zoo meteen 4 rijders tegelijk zouden ar-
riveeren, kwam niet uit. Tusschen Par-
rega en Bolsward hadden Bosman en
Bosma
Schippers
Schueler
Vermeulen
Nauta
de Vries
d. Duim
J. Winia
Leffertsma
Geveke
Verhoeven
10.13 u.
10.13 u.
10.15 u.
10.16 u.
10.16 h.
10.16 u.
10.19 u.
10.25 u.
10.25 u.
10.25 u.
10.25 u.
gewaarschuwd niet onvoorbereid en on
voldoende gekleed aan de start te ver
schijnen.
Were warden/ i
Der't de bldlers deuntje»
stouwe de lapen.
Abonnementsprijsi
1.25 per kwartaal bij vooruitbetaling
Advertentieprijs: 10 cent per m.m.
Oir© 87926
Tebr.
endien
meest
VerscMjnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Redactie en Administratie
Marktstraat 13 - Bolsward
Telefonn 451 (K 5157)
Naar Parrega.
Een van de vijf koprijders zakte spoe
dig af. De vier overigen bleven op het
traject Workum-Parrega bij elkaar. Te
Parrega wachtte een moeilijk obstakel.
Een paar honderd meter was onberijd
baar. Per fiets en per handkar werden de
koprijders vervoerd. Was het werkelijk
niet mogelijk, dat de Parregasters de vo
rige dag tezamen een baan hadden ge
maakt?
Te Leeuwarden.
Hoewel er een betrekkelijk geringe deel
name was en men dus kon aannemen,
dat alleen de allerbeste rijders op het
appèl waren verschenen, was het aantal
uitvallers bijzonder groot. Van de pl.m.
300 wedstrijdrijders hadden zieh twee uur
na de aankomst van Bosman en Schip
pers te Leeuwarden zich nog slechts 39
personen gemeld. Acht uur 's avonds was
er van de ruim 1300 te Leeuwarden ge
starte tochtrijders nog maar een 7-tal
binnen gekomen, waarbij zich later nog
een 20-tal voegde.
De prestaties van de in Bolsward
gestarte tochtrijders.
Van de in Bolsward gestarte tochtrijders
hebben slechts een tiental de tocht vol
bracht. De tijden van aankomst waren
als volgt:
Jelle van der Veen, Witmarsum
J. Nauta, Ylst 8.50
A. Steensma, Ijlst 8.50.
S. Palstra, Bolsward 8.50.
H. Zijlstra, Hieslum 10.15
S. Zijlstra, Tjerkgaast 10.15.
W. Zijlstra, Hieslum 10.15.
D. Bergsma, Goingarijp 10.15.
S. Hobma, Blauwhuis 10.30.
F. J. Galema, Blauwhuis 10.30.
’n 26-tal bracht het tot Sloten en krijgt
volgens het besluit der Elfstedencomm.
toch ook het kruis. Helaas zijn wij nog
niet in staat verschillende belevenissen
van onze lezers, die de tocht geheel of
gedeeltelijk meemaakten, hier weer te ge
ven, gemakkelijk hebben zij het in geen
geval gehad.
115.-
dag-
>176)
:r*j
va rd
947
len.
ngel
De kopgroep tegemoet
Na deze opwindende berichten voor de
radio begaven we ons in allerijl naar de
contröle, waar wij vernamen, dat de
groep tochtrijders uit Hindeloopen om
6.54 was gepasseerd en een groep uit
Staveren om 7.30.
We charterden een auto en trachtten
Hindeloopen te bereiken teneinde de kop-
ploeg aldaar te zien arriveeren. Toen we
9.25 uur halt hielden zagen we hoe juist
te midden van druk bezige persfotogra
ven en belangstellenden de volggroep be
staande o.a. uit Schuelen uit Barneveld
en van der Duim uit Oldeboorn (een van
de 5 winnaars in 1940) door sportieve
Hindeloopers over den dijk werden ge
sjouwd, teneinde de weg naar Workum
over zee te gaan. In de verte zagen we
de kopploeg als een zwarte stip op het
effen grijs. Het waren Bosman en de kra
nige J. Wijnia, die om 9 uur als eersten
te Hindeloopen haden laten afstempelen,
en 1 minuut later gevolgd waren door
Schippers.
mees-
igeno-
igdige
JOHN
4 jaar
—2 uur
De „finale”
werd tenslotte door de nummers 6, 7, 9
en 19 gereden en dus niet in paren. Dit
was zeer tot voldoening van het pu
bliek, dat voor bijna de helft uit kijkers-
I
„De Noren”.
Ja, de „Noren”,, d.w.z. de Noorsche
schaatsen waarop de le prijswinnaar
zijn succes behaalde waren voor een
De organisatie.
Eenige minuten na het arriveeren van de
kopgroep te Bolsward werd hiervan voor
de radio een reportage gegeven, waarin
de organisatie alhier een pjim kreeg.
Deze was zeker verdiend, want de con
tröle mogelijkheid op het ijs was goed
geregeld en de E. H. B. O.-dienst perfect
ingeschakeld. Zoo vernamen wij, dat ’s
avonds 11 uur (na het sluiten van de
contröle) de E. H .B .O. nog dienst heeft
gedaan toen een late rijder op weg naar
Harlingen zijn hoofd tegen de brug
stootte en zich erg bezeerde.
Het gedrang op het ijs om de koprijders
van persmenschen, fotograven en kijkers
was echter erg hinderlijk en ongepast.
Gelukkig werd de baan later flink vrij
Af honden
Het stokje van de C.C.D.
Waarschijnlijk in navolging van de po
pulaire Fricoreclame met melk en kaas
te Bartlehiem had de Kwattafabriek te
Breda het plan opgevat de elfstedenrij
ders te Bolsward te tracteeren op warme
chocolade en een kwattareep. De C.C.D.
zag hier zeker een schandaal in, tenmin
ste er werd een stokje voor gestoken en
de rijders moesten het zonder reep cho
colade doen. Wij gelooven niet, dat er
ook maar één van de meelevenden (en
heel Friesland, ja heel Nederland leefde
met deze tocht mede) is geweest, die de
stoere kerels deze tractatie niet van harte
had gegund. Maar wet is nu eenmaal
wet.
groot gedeelte van de middag het on
derwerp van bespreking. Ze hadden
toch wel veel voor, die „Noren”: Geen
kans op het breken van het hakleer,
geen verbinden en bovenal werd het
voordeel gezocht bij het nemen van de
bochten. „Noren” zijn n.l. niet aan één
kant geslepen zooals de Friesche schaat
sen, maar aan beide kanten. Bij het
„beentje over” heeft men dus geen
kans op uitglijden. Of inderdaad de
prijswinnaar zijn f 73.enkel aan de
„Noren” te danken had? Wij geloovea
het niet. Immers na de laatste bo.ht
was Zonneveld nog voor. De „Noren”
mogen dan voordeelen bieden, het was
bovenal de tactiek, die de Vries deed
zegevieren. Ook werden de prestaties
van
maar dat toch terwille van de verwach
te spannende eindstrijd de fel koude en
barre Oostenwind tot het einde toe
wenschte te trotseeren.
De „finale” werd inderdaad de moeite
van het kijken meer dan waard. De eer
ste 1000 meter lag de Groot van Olde-
boom aan de kop en fungeerde dus als
windbreker. Dit werd door de anderen
gewaardeerd door hem in de laatste
baan onbarmhartig te passeeren. Maar
sport is nu eenmaal sport en de Groot
moest zich tevreden stellen met de 4e
prijs. De anderen hadden hun krachten
SLEE
Danen
7. G.
t-Id
Hwat in kjeld I
Men kin suver de noas net bfiten de doar
stekke, of it is: „Hwat is it kAld, net?”
„Hwat in kjeld!”
En sa is it ek. Eltsenien klaget der oer en
mei rjocht en reden. Mar it hat noch wol
helte fülder en langer ferzen. Der hawwe
yn ’e rin fan ’e ieuwen gAns strange win
ters west, de iene al slimmer as de oare.
It slimst wol wie de winter fan 1740. Doe
wie it sa slim, dat as men op ’e groun
flybke, dan rinkinkele it der oer. Mei in
lytse muoite soene wy gAns in forhael
dwaen kinne fan dy strange winters fan
foarhinne. Allinne it tinken deroan soe
jin al klomsk meitsje. Dêrom wolle wy
it ris oars dwaen en fortel ien en oar
hoe’t it ek wol ris west hat Hwant yn
’e rin fan ’e tiden hawwe der ek wol win
ters west, dêr’t somlike simmers hast
net iens by yn it skaed stean koene.
Sa waerden yn 1182 de fruchten oan *e
beammen al yn Febrewaris ryp. It moat
doe dochs in rite west ha fan seltsum
sêfte en iepene winters, hwant 4 jier let
ter bloeiden de fruchtbeammen al wer yn
’e Jannewarismoanne (1186). De Desim-
bers derfoar hiene de raven al jongen.
Ein Maeije waerden doe de fruchten fan
it lAn al ynhelle en bigjin Augustus koe
de druvewyn al yn ’e kelder.
Mar.datselde jier kaem der in slim-
men pestsykte.
Yn dy iere midsieuwen wiene wol meat
sêfte winters. In pear foarbylden wolle
wy der noch fan neame. Yn 1229 bloei
den de fioeltsjes al om Krysttiid hinne en
tolve jier letter koe men yn ’e Maert-
moanne al oan de ripe kersen.
Neffens in Aide kronykskriuwer üt Con
stans bloeiden yn 1387 de beammen mei
de Krystdagen ek al en tiigden de fam-
kes har dy winters op mei de moaiste
blommen en swommen de jonges yn de
Bodenmar.
Ek yn lettere jierren bleau de winter noch
wolris wei. Sa forhelje de kronykskriu-
wers ek fan 1795 as fan in „simmer” yn
’e winter. Yn Jannewaris waerden de
bijen al wekker üt ’e „wintersliep” en
snuorren roun om hunich to sykjen, earte
kamen al op yn 'e tunen.
Ek yn 1807 waerd it gjin winter. Sa sjog-
ge wy dus dat hwat de iene wolris to
folie hat, de oare wer to min kriget. Sa
is it ünder de minsken, mar ek yn ’e
natuer, hwat simmer en winter oanbl-
Isnget
De start.
Zaterdagmorgen begon ’t na half vijf in
café Zijlstra reeds gezellig druk te wor
den. Het kasteleinske zorgde voor warme
thee, de heeren controleurs hadden hun
plaatsen achter de schrijftafel ingenomen
en de elfstedentochtrijders kwamen suc
cessievelijk binnen. Eerlijk gezegd had
den wij als mannen van de pers ons on
derweg zelf ook eenigszins held meege
voeld. Het was toch geen kleinigheid zoo
vroeg uit de veeren in de felle kou. Maar
bij het zien van en spreken met deze als
poolreizigers gekleede vastberaden spor
tieve kerels begonnen wij ons klein te
voelen, vooral toen de eerste dame, mej.
Huiberdien de Hoogh uit Winterswijk
zich aan de contröle meldde.
De gelagkamer liep langzamerhand vol.
Bijna 80 personen lieten afstempelen.
Toen de klok bijna kwart over vijf wees,
kwamen de diverse tuben en doosjes met
crème en vaseline voor den dag en spoe
dig glommen de gezichten van enkel vet
tigheid. De vraag om bij eventueel uit
vallen de contrölepost te Bolsward even
te waarschuwen, werd door de meesten
voor kennisgeving aangenomen. Niemand
was Immers van plan uit te vallen, maar
men was vastbesloten door te zetten tot
het einde. Dachten velen misschien te
licht over deze gigantische tocht?
Het startschot klonk. De rijders zetten
zich schrap. Nog eenige oogenblikken en
het gekras van de schaatsen op het kei
harde ijs verstomde.
Bolsward als startplaats.
Bij het doornemen van de 80 namen van
de deelnemers aan de start te Bolsward
(waaronder zich enkele veteranen be
vonden zooals G. S. Mensema van Gro
ningen, die de tocht reeds eerder gere
den had in 1929, ’40, ’41 en ’42 en J. Jor-
ritsma te Bolsward, die de kruisjes droeg
van 1929, ’40, 41 en ’42) viel het onmid
dellijk op, dat er zich daar, behalve die
van de 6 stadgenooten en de deelnemers
uit de omliggende plaatsen betrekkelijk
vele rijders van elders onder bevonden,
zooals uit Amersfoort, Utrecht, Ijlst,
Delft, Hoorn, Amsterdam, Rijnzaters-
woude, Heerenveen, Groningen, Sneek,
Dronrijp
We hadden kans vele van deze vreemde
eenden in het bijt van Bolsward te vra
gen naar de reden van dit op het eerste
gezicht zoo zonderlinge besluit. Natuur
lijk waren er min of meer toevallige om
standigheden. Men had familie in Bols
ward wonen, was er ondergedoken ge-
- Te Workum.
Toen we weer koers zetten naar Wor
kum was ook daar reeds de kopgroep
(toen bestaande uit Bosman, Wijnia,
Schippers, v. d. Duim en Schuelen) ge
passeerd. Bij de contröle was het een en
al drukte, hoog op de toren wapperden
de pompeblêdden (tusschen twee haak
jes: Waarom heeft Bolsward geen Frie
sche vlag?).
of Zonneveld met de prijs zou strijken,
maar juist op het laatste moment wist
de Vries nog te passeeren en met een
voorsprong van een meter te winnen.
Kerkstra was derde. De 4 prijzen waren
resp. als volgt: f 75.f 50.f 20.
en f 20.
perde op de Martinitoren heerschte er
even een zenuwachtige spanning in de
stad. Was het een prins of een prinses?
Maar het was noch het één, noch het
ander: het dundoek was geheschen ter
gelegenheid van de
Langebaan Wedstrijd
over 1500 meter voor mannen zonder
onderscheid. Zonder onderscheid
Dit moet natuurlijk met een korreltje
zout worden genomen, het bleek n.l.
reeds bij de eerste omloop, dat er juist
veel onderscheid was: De latere prijs
winnaars vielen nl. direct op door een
goede „streek” en het correct nemen
van de bochten, twee eigenschappen,
die bij een langebaan wedstrijd naast
zwaar
de stadgenooten
druk besproken. Tot hun bemoediging
zij gezegd, dat hun meedoen aan de
wedstrijd ook al bleef er geen enkele
prijs in de stad zeer werd gewaar
deerd. Hoewel ze het moesten afleggen
tegen de meer geroutineerde lange-
baanrijders van elders, was hun rijden
lang niet slecht, vooral Sjoeke Huis
man toonde zich een goede rijder.
Eenige kritiek
werd er uitgeoefend op de vrijmoedig
heid, waarmee vooral jeugdige rijders
soms zelf onder de wedstrijd reden op
de banen, die toch voor de deelnemers
waren bestemd. Vaker dan éénmaal
moest worden gewaarschuwd: „Tink
der oml Oan ’e kant, se komme der
oan!” Zooiets moest natuurlijk niet
voorkomen.
Al met al was het een goede middag en
een geanimeerde wedstrijd. De warme
melk uit het „diske” was overheerlijk,
de muziek van de Haan schetterde ge
trouw en de lucht stond naar vrie
zen. Toch misten we iets. Iets wat zich
moeilijk in woorden laat uitdrukken,
dat eigenlijk maar in één woord is te
noemen: sfeer. De sfeer van een goede
ouderwetsche hardrijderij was zoek.
Dit was het zij hier uitdrukkelijk ge
zegd niet de schuld van het bestuur.
De felle koude deed het ontalrijke pu
bliek naar de warme kachel verlangen.
En als men hunkert naar het einde is
de goede sfeer zoek.
Schippers zich weten los te maken en uithoudingsvermogen en tactiek,
hebben zij samen tot de finish de voor- I
weest, enz., maar velen, bijv, de deelne- j naars uit den strijd gekomen.
meer anderen hadden met opzet Bols
ward als startplaats gekozen. In tegen
stelling bijv, met Sneek en Ijlst, die voor
de tochtrijders er betrekkelijk late start-
tijden hadden, daar de kopploeg van
de wedstrijd daar eerst gepasseerd moest
zijn, kon men in Bolsward reeds 5.15
starten. Bovendien had men de kans het I
moeilijke traject Harlingen-Dokkum (te
genwind) in den vroegen morgen te rij-
den met betrekkelijke windstilte en het
gedeelte Dokkum-Staveren overdag met
de dan vaak sterker wordende wind in
den rug. Dit waren niet te versmaden
voordeelen en we doen zeker geen ge
waagde voorspelling als we beweren, dat
bij een eventueel volgende tocht er nog
meer van deze voordeelen willen profi-
teeren en het aantal starters in Bols
ward nog grooter zal zijn.
De wedstrijdrijders.
Terwijl de uit Bolsward gestarte rijders
op het uiterst zware traject Harlingen-
Dokkum optornden, en wij aan de con
tröle in de schuit bij het houtstek van
Van der Werf de tochtrijders uit Workum
(aankomst 6.05 uur) hadden afgewacht,
konden we in enthousiaste radioreporta
ges het verloop van den wedstrijd en
tocht vanuit Leeuwarden volgen. Reeds
om 6.19 arriveerde een groep van 7 per
sonen (o.a. Geveke, Leffetsma, Bosman,
Winia, de Vries) de eerste contrölepost
te Sneek, na klokslag half zes te Leeu
warden gestart te zijn. Dit traject was
dus bijzonder snel gereden, daar er
slechts 1 minuut langer over werd ge
daan dan in 1942, toen de omstandighe
den veel gunstiger waren. Twaalf minu
ten later werd door dezelfde groep te
Ijlst afgestempeld, om 7.15 was de kop
groep te Sloten. Ónder hen bevond zich
thans ook de heer Schippers. Wanneer
om 8.17 te Staveren wordt gestempeld
is de kopgroep reeds weer gewijzigd.
Bosman van Breukelen is alleen van de
kopgroep zooals die in Ijlst arriveerde,
overgebleven. Met Schippers van Steen-
wljkerwold kwam hij het eerst te Sta-
«ezwi 4NUL
te rij
weer
i de 1
coop
mars van Sneek, Ijlst, Heerenveen en nog wij noteerden de volgende tijden in Bols
ward:
le.
2e.
3e.
4e.
5e.
6e.
7e.
8e.
9e
10e.
lief.
Mooie momenten.
Mooie momenten waren het bij de con
tröle, toen de eerste Bolswarder wed
strijdrijder passeerde, de eerste dames
van de tochtrijders (de bekende Sjoerdje
Faber en mej. Fokje Kooistra) en de
sportieve Commissaris van de Koningin.
De lof van Friesland.
De tocht was velen te zwaar. Het ijs
was slecht en het weer werkte niet mee.
Uitvallen was voor de niet zeer sterken
dan ook geen schande, maar een verstan
dige daad. We hebben met een van de
uitvallers een interessant gesprek gehad.
Het was een sportieve jongeman uit
Utrecht, die in Holland alle mogelijke
tochten had meegemaakt, maar in Fries
land halverwege strandde. Men zou ver
wachten, dat zoo iemand de schuld zou
schuiven op het slechte ijs, op de slechte
organisatie of hoe dan ook. Maar dit was
niet het geval. Hij was vol lof, vooral
vpor het zoo hartelijk meeleven van de
Friesche bevolking. Zooiets had men in
Holland niet. Hoewel gestrand zou 1
zeker een volgend jaar weer meedoen.
Was de tocht moordend?
De vraag komt op, of het houden van de
tocht onder de gegeven omstandigheden
wel verantwoord was. Bij de felle kou
van de vorige tochten zijn er name
lijk slachtoffers gevallen en het ligt voor
de hand, dat ook deze keer de elfsteden
tocht zijn nasleep zal hebben. Het feit,
dat de ziekenhuizen reeds op het ont
vangen van patiënten waren voorbereid,
spreekt boekdeelen. Hier staat tegenover
dat natuurlijk niemand gedwongen was
de tocht mee te doen, dat er Integendeel
in de pers en voor de radio terdege is
wegen.
De lijst zag er als volgt uit:
1. J. Visser( Makkum.
2. E. Bos, Oosterlittens.
3. M. Hoekstra, Bolsward.
4. C. Bemelman, Bolsward.
5. Klaas Poepjes, Makkum.
6. Oeb. de Groot, Oldeboorn.
7. G. Zonneveld, Hoornsterzwaag.
8. D. de Vries, Bolsward.
9. P. Kerkstra, Echten.
10. D. Hoeben, Bolsward.
11. Alb. Koning, Munnekeburen.
12. S. Huisman, Bolsward.
13. Hans Poepjes, Makkum.
14. H. v. d. Meer, Tjerkwerd.
15. M. Bijlsma, Bolsward.
16. W. Rinia, Makkum.
17. J. v. d. Leij, Witmarsum.
18. Jurjen Poepjes, Makkum.
19. Jaap de Vries, Terhorne.
20. W. Smid, Delfstrahuizen.
Alle deelnemers waren aanwezig.
De eerste omloop bracht weinig span
ning, dit kwam mede door het feit dat
er bij paren werd gereden. In de mees-
te gevallen was na eenige meters rijden Op-klompen-met-koude-voeten bestond,
de uitslag reeds zoo goed als zeker en
ontbrak de spanning totaal. Zoo ver
loor no. 1 tegen 2, no. 4 tegen 3. Bij de
rit tusschen de nos. 5 en 6, viel de laat
ste direct op door de soepelheid waar
mee de bochten werd genomen en de
„wisse streek”. No. 5 moest dan ook uit
vallen evenals no. 8 tegen de rustige
forsche rijder Zonneveld, trouwens no.
8 had ook het ongeluk te vallen. No. 9
toonde zich de meerdere van onze stad
genoot no. 10. Ook in de volgende rit
(1112) moest de Bolswarder rijder het
bijltje leggen, hoewel niet, dan na een
vrij spannende rit. No. 13 passeerde gespaard tot de „sprint”. Even leek het
eveneens vrij onverwachts zijn tegen-
stander en bereikte zoo het eerst de fi
nish. In de volgende rit (1516) was
het geluk weer niet aan de zijde van
onze stadgenoot, zoodat no. 16 won. De
rit tusschen de nos. 17 en 18 had een
spannend verloop en no. 17 had het
volgens het publiek „aan zijn lange bee-
nen” te danken dat hij zijn tegenstander
inhaalde en versloeg. De mooiste rit uit
de eerste omloop was wel de laatste.
No. IS, de IS-jarige J**R de Vries uit
Toen j.l. Vrijdagmorgen de vlag wap-Terhorne toonde niet alleen over veel
-1-u-'technische vaardigheid te beschikken
(„Hy hat der gjin wurk fan”) aldus de
toeschouwers, maar ook een zekere tac
tiek toe te passen, n.l. door na rustig
mee op te rijden in de laatste bocht,
desnoods in de laatste meters voor de
finish, den tegenstander te kraken. In
de tweede omloop
kreeg dc wedstrijd het echte langebaan-
karakter, doordat niet meer in paren
werd gereden. In de eerste rit starten
de nummers 2, 3, 6 en 7. Onze plaatsge
noot de eenigste Bolswarder die de
„stand” van onze stad in de tweede
omloop moest ophouden, zakte spoedig
af, de overige 3 verrasten het publiek
op een spannende rit, waarbij Zonne
veld eerste werd en De Groot tweede.
Zonneveld was in het nemen van de
bochten iets sterker en legde de 1500
meter af geheel met zijn handen op de
rug. Kwam het door de spanning dat de
starter vergat de bel te luiden vóór de
finish? In elk geval jammer, want de
discussie die daarop volgde vertraagde
onnoodig de wedtrijd.
De volgende rit werd gereden door de
nummers 9, 11 en 13, waarbij de laatste,
n.l. Poepjes van Makkum, spoedig de
mindere bleek te zijn. Het publiek gaf
no. 11 de grootste kans, maar deze
moest het door het slechte nemen van
de laatste bocht afleggen tegen Kerk
stra van Echten, die aldus bleef staan
voor de „finale”. In de laatste rit van
de tweede omloop startten de nummers
16, 17 en 19, waarbij wederom de
laatstgenoemde, dank zij zijn tactiek,
de eerste werd.
Bolsward: Nieuwsblad
iten
RD
3HS.
V
VRIJ
r
O: S
nmu TVVHVll) nuu vi w»»ww» wvnvn vvasv/Mwvaa va» wajaa waj **»v