Het is Vijf
minuten voor 121
I
Martinytoer
Fjirtich jier it ark opskerpe.
Fan de
door Nederland
Vo, 26
■I
n
StreeKblad voor West-
Ui gave
O S N G A - Bols ward
A. J.
9
tusschen
de afgeloopenlisten die destijds dachten dat het met
1
IT PERSONEEL
werke-
gemeenschaps-
de idea- Nog
d<
r
I
43e Jaargang
9
i
a
a
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Redactie en Administratie
Marktstraat 13 - Bolsward
Telefoon 451 (K 5157)
f
Dinsdag 1 April 1947
9
i.
i
s.
d
s.
:r
n
L
u
i-
l;
h
Het vërdere nieuws
geven we wegens plaatsgebrek zoo kort
mogelijk.
Karel Strassburger, circus-directeur te
Hilversum is in het huwelijk getreden
met de hoogeschoolrijdster Regina
Strassburger.
Voor het eerst sinds 13 December is
Vrijdagmorgen een sleep van Lemmer
over het IJselmeer naar Amsterdam
vertrokken.
Nadat de Maastrichtsche berenkooi
een jaar had leeggestaan/kan de oudste
stad van ons land weer bogen op het
bezit van een bewoner van de beren
kuil, waarmee een oude traditie is her
steld.
Het Duitsche zinken geld zal misschien
nog dit jaar verdwijnen, ’t Voornemen
bestaat het N.S.B.-zink te vervangen
door nikkelen geldstukken en de zilve
ren gulden te handhaven.
de, maar van
Een vreeselijk voorval
deed zich voor te Maastricht, waar een
zwakzinnige 30-jarige zoon zijn moeder
met een broodmes te lijf ging in een
vlaag van verstandsverbijstering. Bij
zijn arrestatie werd ook hij zelf door ’n
schot in den schouder gewond.
X Wiere tuurden
X Hwa’t him foar houn forhiert X
X moat ek bonken frette. X
(Wij denken in dit verband ook aan
plaatsen als Workum, Hindeloopen
enz. Het „knabbelen” aan het voortbe
staan vindt zijn oorzaak, zooals we in
ons vorig artikel reeds aanduidden in
de neiging tot te ver doorgevoerde cen
tralisatie. Ons daar met inspanning van
alle krachten tegen te verzetten is onze
dure plicht, het „let op uw saeck” is
geen holle phrase maar bittere ernst).
„Hoe kan dat? We vertellen u dat in ’n
volgend artikeltje, maar nu reeds wij
zen wij met allen aandrang op de klok
die staat op vijf voor twaalf, dat wil
zeggen dat het hoogste tijd wordt, dat
we gemeenschappelijk aanpakken en de
idealen die tot nu toe sluimerden wak
ker schudden en gezamenlijk de schou-
Verschillende ongelukken
kwamen ook deze week weer voor, deels
aan onvoorzichtigheid te wijten.
Het 7-jarig zoontje van de familie O.
te Barchem, kreeg, doordat het viel, een
ketel kokend water over het lichaam.
Het kind overleed aan de gevolgen.
De 21-jarige militair De Beyen te Gilze
Rijen, gebruikte benzine bij het aan
maken van een kachel. Hij vatte daarbij
zelf vlam, was spoedig een brandende
fakkel gelijk. Het slachtoffer is naar ’t
ziekenhuis in Tilburg overgebracht en
kort daarna aan de verwondingen over
leden.
Bij het oversteken van de straat werd
de 64-jarige J. H. Stok uit Rotterdam
aangereden door een jeep, die hem on
geveer zeven meter meesleurde.
Tijdens werkzaamheden op het land
‘kaem men dus hin en tonei net ta in
billike bileanning. De priis wie wer
foar de minnen en de bésten waerden
de dupe. Nou hat men bisluten om it
dit jier oars oan to pakken. It weidjild
sil bipaeld wurde nei it risseltaet, dat
it hawn hat. Tsjin de tiid, dat de skar-
tiid ófrint komme der taksateurs yn it
lan en dy sille de hokkelingen en kij
bisjen en nei gelang ja der ütsjogge, sil
de skarpriis of it weidjild fêststeld
wurde. Ik jow ta, it is in stap yn in bet-
tere rjochting, mar der sitte ek hiel
hwat biswieren oan. Hwant as men yn
’e hjerst de hokkelingen bisjen wol,
moast men ek sjoen hawwe, hoe’t dizze
bistjes der nou ynkomme. It risseltaet
allinnich sjen by de ein fan it liet, lit
de frage alhiel iepen, hoe’t hja wiene,
doe’t se yn it l£Ln kamen. Men kin fan
Bij Hengelo
werd een kinderlijkje, dat door de golf
slag in de rietberm was geworpen, ge
vonden.
Ook vond men bij Rhenen een land
bouwer levenloos in zijn akker, met
een schotwond in het onderlijf.
Eveneens werden er weer massagraven
ontdekt, zooals bij de Waalsdorperdui-
nen, waaruit verschillende lijken reeds
zijn overgebracht.
It bistjür fan de Grounkeamer foar
Fryslcin siet fan ’e wike wer ris mei de
hannen yn it hier oer ien fan de man-
nichfüldige kwesjes, dy’t harren oppe-
hearje as men twongen is prizen en
kondysjes to regeljen fan dingen, dy’t
eartiids har seis, regelen yn it frije for
kear tusken bieder en freger. Hja rnoas.
ten de skarprizen fêststelle foar de
hokkelingen, weidkij en melkekij.
Hwant nou de hierprizen regele binne,
kin men de skarren net frij litte, oars
soene de lju in wei hawwe om de hier-
regeling wer to üntdüken. Elk wit wol,
dat as de prizen fan de hier net regele
waerden, dan soene dy hierren faken-
tiids folie heger rinne. Dos de tendins
is om deromhinne to kommen. Mar de
risseltaten fan forline jier, doe’t men
de skarprizen yn fêste bidrigen bipaeld
hie, wiene net sa bést. De .ene hat bést
lün, de oare piinder, de iene docht der
flink hwat oan en de oare neat of in
bytsje. It slimste is lykwols, de iene
nimt mar hokkelingen of weidkij oan,
sa folie as hy mient, dat it lije kin en
de oare soarget der foar, dat de bisten
de hiele simmer in knappe weide haw
we. Der binne guont, dy litte de hok
kelingen yn it selde stik lan bliuwe,
oaren weidzje harren altyd efter de
melkekij oan en wer oaren soargje, dat
hja op ’e tiid ek wer in fris stik je fret
ten krije. Mei it fêststellen fan ien priis
Abonnementsprijs
1.25 per kwartaal bij vooruitbetaling
Advertentieprijs: 10 cent per n m.
Giro S7926
en geschrijf de overeenkomst van Ling-
gadjati is geteekend. In de zitting van
j.l. Dinsdag werden over dit gebeuren
in de Tweede Kamer de debatten ge
opend. Het bericht van onderteekening
bleek met gemengde gevoelens te zijn
ontvangen.
De heeren Schouten (A.R.), Tilanus (C.
H.U.), Romme (K.V.P.), Vonk (P.v.d.
V.) en Zandt (St. G.) waren heelemaal
niet tevreden en de een kwam daar
wat openlijker en eerlijker vooruit dan
de ander. Alleen de heer Joekes (P.v.d.
A.) verkeerde in een opgewonden ju
belstemming. Alles was prachtig, het
was een feestdag, de overeenkomst was
geteekend, wat moeten wij nu nog de-
batteeren of de bewandelde weg wel
recht was geweest. Komt viert allen
feest, juicht mede. In Indië stroomt het
volk naar de kerk, de klokken beieren.
Hulde, hulde, aan v. Mook, aan de C.
G..‘aan Sjahrir, die hebben dit prach
tige resultaat bereikt.
een buisje van koper en aluminium.
Thuis gekomen hield hij het buisje bo
ven een gasvlam. Plotseling vloog het
voorwerp, dat een projectiel bleek, uit
elkaar. De man werd met scherfwonden
overdekt, terwijl een scherp stuk in zijn
linkeroog terecht kwam. Hij moest on
middellijk naar het ziekenhuis worden
overgebracht.
Te Wqesperkarspel raakte wegens de
slechte toestand van de weg ’n vracht
auto te water. Ook hier moest de 19-
jarige chauffeur het leven laten.
Tenslotte deed zich een hevige ontplof
fing voor in een der ruimen van den
met circa 3500 balen cacaoboonen-afval
geladen lichter Vitalis te Rotterdam.
Dertien arbeiders raakten gewond, ter
wijl één overleed.
mei to min l&n, der op dit stuit foar
stiet. En dat binne binammen de lju,
dy’t har hokkelingen of kij nei in oar
tastjüre. De minne winter en it bytsje
foer dat de boeren hiene, sil men net
allinnich sjen kinne oan de meagere
melkekij dy’t mei in wike as fjouwer it
lan ynmoatte, mar binammen oan it
iongguod. ï\s it ut ’e krapte giet, dan
binne de hokkelingen op ’e stil wol
meastentiids de bisten, dy’t de klappen
krije. Yn de oarloch prate men fan „on
dervoeding” mar as ea dat wurd op it
fé fan tapassing wie, dan is it sünder
mis wol op de hokkelingen fan dit jier.
Lykwols de iene boer docht hiel oars
as de oare. Der binne party, dy’t oan
de hokkelingen it minste hea en fierder
hwat waei en wetter jowe, towyl oaren
alle war dogge om it jongguod yn goe
de kondysje to balden. Binammen by
de fokkers tinke hja hiel oars oer de
wear de fan it fuorjen oan it jongfé. En
nou kin it net oars, as dat er strakaen-
sens lilke gesichten komme as in skar-
forhierder net kriget hwat er mient dat
him takomt, omdat de hokkelingen der
aerstaande schrijven, dat we hier gaar- eveneens worden „aangeknabbeld”
ne zij het dan met ons commentaar 1
zoo nu en dan een plaats geven. Het
is ons niet bekend of het schrijven mede
te zien is als een reactie op het door ons
gepubliceerde: „West- en Zuid-Wesi
Friesland, let op Uw saeck!”, in ieder
geval sluit het bij de door ons gepo
seerde gedachtengang uitstekend aan.
Het bedoelde schrijven plaatsten we
tusschen aanhalingsteekens, de opmer
kingen onzerzijds vindt u tusschen
haakjes vermeld.
„Als na de lange, strenge winter het ijs
langzamerhand weer verdwijnt, de
zanddoorweekte straten weer hun hel
der geele of roode kleur terug krijgen,
de couranten melding maken van de
pogingen de lamgelegde, zoo noodzake
lijke scheepvaartverbindingen te her
stellen, komt voor elke zakenman een
tijd van nieuw initiatief.
Het zakenleven in 1946 ten deele ont
plooid moet in het nieuwe jaar met
nieuw élan en nieuwe idealen worden
ingezet.
Wat is een mensch zonder idealen? Een
doode boom die geen vruchten voort
brengt.
Wat is het leven zonder idealen? Een
dor en vreugdeloos bestaan.
Niet voor de mensch als individu al
leen geldt deze norm, maar ook voor
de gemeenschap als verzameling van
individuen. Ook voor de gemeenschap
dus zijn de idealen onmisbaar en hier
mede komen wij tot het doel van dit
schrijven; ook voor de gemeensèhap die
Bolsward heet zijn ddealen noodzake
lijk. Niet alleen voor den enkeling, niet
voor enkele groote of kleine zakenmen-
schen maar voor allen zonder onder
scheid, voor fabrikant en arbeider, voor
handwerkers en winkeliers, allen be-
hoorende tot die groote Bolswardsche Waarom begint de heer Joekes niet met
allereerst zijn hulde te betuigen aan
juist en hetzelfde kan na- Soekarno, wilde ds. Zandt (St. G.) we
ten. Dat is toch de stichter van de re
publiek. Ds Zandt wond zich op en
sprak over de landverrader en collabo
rateur Soekarno. Reden voor de voor
zitter om te hameren en een verzoek
die woorden terug te nemen. Terwijl
gegriefd te zijn over de onheusche be
jegening van de leiders van de Repu-
b'iek.
Met deze onderteekening is de Indi
sche kwestie nog niet opgelost. Vele
perscommentaren vreezen dat de moei
lijkheden nu juist zullen beginnen.
Smokkel en zwendel
beheerschen verder helaas het beeld I
van het overzicht van deze week. Te- aantal leden is aangehouden.
leurstellende gedachten voor de idea- Nog eens: Wanneer zal het einde zijn? vond de 72-jarige J. L., te Nijmegen,
gemeenschap”.
(Dit is zeer j
tuurlijk ook gezegd worden van andere
plattelandssteden, tevens is het van toe
passing op geheele „streken”, zooals de
greidhoek in het Westen van Friesland,
ja zelfs op de verschillende provincies).
„Zeg nu niet, wat word ik er beter
van dat is een gevaarlijk stand- Minister Jonkman later Verklaarde diep
punt. Het verraadt gebrek,aan werke-r 1 1
lijke levensvreugde”.
(En vooral gebrek aan
zin).
„Onze gemeenschap in haar geheel zal
met een gezond idealisme beter wor
den. Meer bevrediging voor elk, meer
onderlinge waardeering en daardoor
meer verdraagzaamheid zal het gevolg
zijn.
Eenige leiding mag hierbij nie‘ ontbre
ken; een beetje stuwkracht vanu’t cen
trale leiding is noodzakelijk. Is daar
voor noodig een vereeniging van idea
listen? Niet graag. Het zou maar weer
een kastje meer zijn waar weer een aan
tal menschen zich opsloten. Er behoe
ven geen afscheidingen meer bij en het
is heelemaal niet noodig ook.
We hebben in Bolsward een B. B. G.
(Bolswarder Belangen Gemeenschap)
die omvatten wil alle Bolswarder orga
nisaties op cultureel en maatschappelijk
gebied”.
(Wij stallen het zeer op prijs te hooren
of er elders in ons lezersrayon ook der
gelijke organisaties bestaan) en zoo niet
of men niet overtuigd is van het nut
van dergelijke organisaties).
„Wat wil nu eigenlijk precies die B. B.
G.? Je hoort soms van die fantastische
plannen die naar veler oordeel toch niet
uitvoerbaar zijn. z
Stel u gerust lezer. Die B. B. G. bestaat
uit nuchtere Bolswarders bezield met 'n
groote liefde voor onze Hanzestad. Zij
wil niets liever dan de verspreide
krachten samenbinden tot een hechte
gemeenschap die wil werken in het wel
begrepen eigenbelang van Bolsward.
Men knaagt en knabbelt in onzen tijd
aan het voortbestaan van heel veel
kleine plaatsen; ons daartegen te ver
zetten is niet meer dan plicht”.
Het groote nieuws van de afgeloopen listen die destijds dachten dat het met
week is wel het feit dat na veel gepraathet einde van de oorlog alles pais en
vree zou zijn.
Bij controle van 46 Amsterdamsche
confectiebedrijven bleken er maar 5
zuiver te zijn. Bijna twee millioen pun
ten waren „zoek geraakt”.
Bij de parketten van de Tuchtrecht
spraak voor de Voedselvoorziening
werden in de maand Januari 1947
5.999 processen-verbaal ontvangen. De
tuchtrechters deden 2794 uitspraken,
waarbij in totaal voor f 284.564.50
aan boete werd opgelegd. In 2881 ge
tallen werd een schikking getroffen
voor een totaal schikkingsbedrag van
f 150.884.50. Bij 27 uitspraken werd 't
storten van een waarborgsom opge
legd voor totaal f 13.190.Elf bedrij
ven werden gesloten, 7 vergunningen
ingetrokken en in 5 gevallen werd een
handelaar van een toewijzing uitgeslo
ten.
Aan de Belgische grens werden de af
geloopen week dusdanige smokkelaffai-
res ontdekt, dat wij niet dan met weer
zin over deze knoeierij zouden kunnen
schrijven en daarom laten we het bij
deze aanduiding alleen. Wat is het al
les nog zwart, zwart, zwart. Wannéér
zal daarvan het einde zijn?
Het ergste is misschien nog, dat losge
laten politieke delinquenten hun be
staan in deze en andere zwendel zoe
ken.
Na onafgebroken langdurig speuren
slaagden de ambtenaren er in te Aken
den drukker van millioenen valsche
punten te ontdekken en te arresteeren.
Het voortgezet onderzoek wees uit, dat
zoowel Duitschers als verscheidene Ne-
derlandsche ex-politieke delinquenten
en nazi-gezinde Nederlanders deel uit
maakten van deze ondergrondsche or
ganisatie, waarvan inmiddels een groot
het ware uit het hart is gegrepen. Wij
wenschen van harte dat het de B. B. G.
en aanverwante organisaties mag ge
lukken alle krachten te mobilisegren om
onze „stervende stadjes” en vaak stief
moederlijk behandelde gemeenten in
West en Zuid-West Friesland niet al
leen te doen leven, maar ze ook tot
groei en tot bloei te brengen.
Wij rekenen het ons als een eeretaak
dit pogen te mogen stimuleeren en zeg
gen volgaarne toe zooals in ons vo
rig artikel reeds is aangeduid met
inspanning van alle krachten mede te
zullenwerken aan de cultureele (dit
woord in de ruimste zin genomen) ver
heffing niet alleen van Bolswina’s ste-
gansch Westergoo.
en Zuidwest Friesland
De Commissie voor Pers en Propa- ders zetten onder het werk om Bols-
ganda van de B. B. G. zond ons het on- ward (andere „gemeenschappen” die
’en
nog genoeg levenswil bezitten om zich
niet zonder meer in een hoek té laten
drukken, maar met het doel van het
stichten van een „belangengemeen
schap” sympathiseeren, worden ver
zocht hier hun eigen naam te lezen)
vooruit te brengen en te maken tot een
werkelijke gemeenschap”
Tot zoover het schrijven, dat ons als
van OruKKerij Fa.
De twadde fan F oarmoanne yn dit jier fan üs Heare 1947 hie it
fjirtich jier lyn west dat de ütjower en printer fan dit blêd, de
hear A. JOsinga, noutiids to Boalsert, to Snits in eigen bidriuw
bigoun. Biskieden as de hear O singa is, hat it syn ütdrukkelike
winsk west dit feit sunder mear foarby gean to litten. Mar nou’t
èn syn hüs èn de etalage fol stiet mei blomstikken, allegearre oan-
bean by gelegenheit fan it yn yntime famylje- en personeelrounte
feestelike bitinken fan dit. feit, de 28e fan Foarjiersmoanne, mei de
krante net langer swije.
It soe neat gjin slim stik wêze en jow in wiidweidich relaes oer
de ófroune fjirtich jier. Nijsgjirrige dingen soene der by oan it
Ijocht komme. It soe for hel je fan wurkkrêft en trochsettingsformo-
gen, fan hieltyd wer nije initiativen en ündernimmingen, fan op-
gong en delgong, fan stadige mar wisse ütwreiding fan ’e saek en
fan Mar wy wolle it neilitte om’t wy witte, dat it net yn ’e
geast fan ‘e Jubilaris wêze soe.
Dochs is it hjir it plak om, lit. it dan wêze op biskieden wize, ute-
ring to jaen oan de tank en weardearring dy’t de hear Osinga yn
rynske en romme mjitte fortsjinne hat.
Foar de Fryske cultuer ha syn ütjeften en syn initiativen fan de
greatste wearde west. Sünder boeken as de Bodders, de Paden en
Gysbert Japicx Wurken is de üntj owing fan de Fryske biweging
suver net to tinken. In greate rige lêsboeken brochten tüzenen Frie
zen de earste leaf de by foar eigen tael. En sa is der safolle. Wich
tige periodieken en fakblêdden kamen by Osinga fan 'e parse.
Foar syn personeel is Osinga in goede „baes"mei bigryp foar
persoanlike swierrichheden, jimmeroan ré om to helpen, dy’t it
folie fortrouwen freget, mar seis ek jowt foar syn great gesin is
hy in ideale heit.
Fjirtich jier hat hy trou west oan it devys fan syn printersmark:
’t Ark Jimmeroan Opsherpjend. Hy hat dêrby sünder mis sukses
hawn. Mar wenliken is dat yn dit forban it goede wurd net, Ury
soene it better seining neame kinne.
De hear Osinga hat stees weroan syn bitrouwen steld op syn God,
dy’t hy syn Heit neame mocht. Dy hat syn taflecht west yn tiden
fan frede en tiden fan oarlochsbinearing.
Dat dyselde God ek de hear Osinga en syn stille mar trouwe stipe,
dy’t hy foun yn syn frou, ja syn hiele rike gesin noch lange jierren
mei Syn mylde seine neiby wêze mei en ek ienris syn libbensjoun-
tiid Ijocht. meitsje is de winsk fan
minder goed ütsjogge. Hwant hy sil
fansels as swier argumint oanfiere, dat
de bisten yn it lan komd binne sa mea
ger en sa tin, dat it in mirakel is, hoe’t
hja groeid binne. En de taksateurs sille
r net safolle fan sizze kinne, hwant
hja hawwe de bistjes doe net sjoen.
Oan de oare kant moat men bitinke,
dat it folslein ünmüglik is, om dy skö-
ging nou noch troch to fieren. Der is
gjin tiid en der binne gjin minsken
foar.
En dos moat it fan dy kant mar op
it rammel jen fan ’e pels oankomme, ik
wit der mear net fan. Mar Salomo hie
it yn syn tiid makliker as de taksateurs
it by it hjerst krije sille, dat stiet foar
my fêst.
In oar ding binne de heaforkeapingen.
Yn dizze kontrijen wurdt dat net faek
tinken wol ha, hoe dat dit by boeren, tapast, mar yn ’e Wdlden en binam
men yn ’e Südeasthoeke is dat in bi-
langryk object. Ek derby binne fêst-
stelde prizen en moatte de taksateurs
litmeitsje yn hwat foar klasse it hea op
stam komme kin en hoefolle kilo’s der
nei alle gedachten sahwat öfkomme sil
le. Nou, leau dat mar, dat is ek in ein
sünder ein. Ir. Bouma hat de taksateurs
ris meimekoar skatte litten en doe kaem
de moart üt. De leechste en de heechste
skatting roun mear as de helt ütme-
koar. De iene taksearde op 8000 kilo en
de oare op goed 6000 kilo en doe’t hja
de brod woegen wie der hast 7000.
Gean der mar oanstean. Nou sille de
taksateurs earst meimekoar op in sa-
neamd type-bidriuw it taksearjen leare
moatte, hwant der moat oan dien wur
de, hwat kin, om foar to kommen, dat
de minsken net harren billik oandiel
krije. It blykt lykwols üt dizze dingen
mar al to dudlik, hoefolle biswieren it
hat, dat men fan boppen öf in prizen-,
systeem hanteart, dat net steunt op de
realiteit, mar op de winsktikheid. Hoe
lang soe dat noch oanhilde moatte?
Bolswards Nieuwsblad
I
V
I
i,
QCXXXXXXXXXXXX X
