Trouw zullen
wij
met trouw vergelden
‘f&ds-Jöia.s
O.
Martinytoer
Fan de
door Nederland
No. 29
43e Jaargang
Dingdag 15 April 1947
Streekblad voor
We -
J. OSIN GA -
Dr u H H e r l( Fn,
B I r wa rd
REDACTIE.
v
Tj. de J.
I
ze
nu
Een modem Roodkapje?
Een staaltje van vossen slimheid maakte
dezer dagen een dame te Winschoten
mee. Toen zij de bedden wilde opmaken
ontdekte zij tot haar grooten schrik, dat
een vos zich in een er van had genes
teld. Onmiddellijk belde zij de politie
op, die spoedig te hulp snelde. De in
middels gewaarschuwde buren hadden
het dier echter reeds doodgemaakt. Het
bleek, dat Reintje door honden was ach
tervolgd en door een der open slaap
kamerdeuren naar binnen was gespron
gen om zijn vijanden te ontkomen.
Een vreemdsoortige regen.
Op den hoek van den Spoorsingel en den
Walenburgerweg te Rotterdam dwarrel
de als een feestelijke confetti over de
hoofden der verbaasde voorbijgangers
een regen van.rantsoenbonnen neer.
jaar geleden, dat „ergens op de Soester-
bergsche heide” het vliegbrevet werd
uitgereikt aan een vijftal vliegers met
groote valhelmen op het hoofd en ge
heel in leer gekleed.
Twee van hen heetten K. D. Parmentier
en A. Viruly. Ze hadden de vliegerij ge
leerd in een tweedekker, de Fokker S4,
een toestel met een rotatiemotor van 110
PK en twee zitplaatsen achter 'elkaar,
zoo maar in de open lucht.
Bijbelgenootschap boekte 100.000ste.
Met het zich opgeven als lid van het
Ned. Bijbelgenootschap, heeft een inwo-
ner van Hoogeveen het aantal leden en
begunstigers van dit genootschap op
100.000 gebracht.
Wij worden een museum rijker.
Hotel „De Wereld” te Wageningen, waar
in 1945 generaal Blaskowitz de overga
ve van zijn troepen officieel bevestigde,
wordt ingericht als museum.
Correspondentie.
In het verslag van de uitvoering van het
Roomsk Frysk Boun te Workum sloop
een storende fout. De uitvoering werd
niet gegeven op le en 2e Paaschdag,
maar op 2de Paaschdag en de daarop
volgende Dinsdag.
Enkele bijdragen en berichten moesten
door plaatsgebrek wederom blijven over
staan, o.a. Vogelboekje, Ingezonden,
Voetbalverslag CAB-Rood Geel en de ru
briek Voor de Vrouw.
Dan kunnen ze wel naar Nederland.
In het Britsche Lagerhuis is weer de uit
voer naar Nederland van 1000 prefabri
cated huizen ter sprake gekomen. Opge
merkt werd, dat geen van de Engel-
sche gemeenten, wegens de hooge repa
ratiekosten, bereid zou zijn deze huizen
af te nemen.
Vertraagde bollenbloeL
Door den kouden winter zullen de bol
lenvelden dit jaar later bloeien dan nor
maal en kan men het hoogtepunt van ’t
bollenseizoen eerst eind April verwach
ten.
Vliegende kippen
zijn reeds een zeldzaamheid, maar wat
zegt U van het bericht, dat duizenden
ééndagskuikens meteen gingen vliegen?
En toch is het waar.
Woensdag 9 April werden per K.L.M.-
vliegtuig verzonden een zending piep
kuikens, bestemd voor Frankrijk. Dit is
de eerste Nederlandsche levering na den
oorlog en tevens de eerste luchtverzen
ding. De zending bestond uit 25000 z.g.
„dop-kuikens”, die Dinsdag zijn geboren
Woensdagochtend om 8 uur uit de
broedmachine kwamen en om 5 uur dien
zelfden dag in St. Paul, hun plaats van
bestemming, bereikten.
Als de drank Is in de man.
Een 47-jarige slager uit Nïbbixwoud
kwam aan de Amsterdamsche politie
Twintig jaar in de lucht.
Tweede Paaschdag was het precies 20
Meisjes overvallen.
Een onverlaat is dezer dagen te Almelo
binnengedrongen in de slaapkamer van
de 15-jarige dochter van de familie O.
M., aan den Heetvelderweg te Almelo.
De man sloeg het meisje nTet een met
zand gevulden zak, doch nam op haar
hulpgeroep ijlings de vlucht. Het door de
politie ingestelde onderzoek leidde tot
aanhouding van drie verdachten, van
wie een zekere H. M. ten slotte bekende
den aanslag te hebben gepleegd. De man
is ingesloten.
Ook werd een 18-jarig meisje te Alme
lo, dat zich per rijwiel naar huis in
Albergen begaf, in de Graverallee te Al
melo door een onbekenden man aange
rand.
Onderwijzers en goud.
De verhooging van de onderwijzerssa-
larissen zal nu eindelijk definitief zijn.
Of tusschen dit besluit en het feit dat
in de Nieuwe Waterweg verscheidene
staven goud naar boven gebracht zijn,
ook verband bestaat?
„Jo moatte tinke, it kin nou wer hwat
lije”, vond onzen kruidenier. En kruide
niers zijn altijd vrij goed ingelicht, dus?
Gelukkig
is er ook nieuws dat optimistischer
stemt.
Was de uitvoer in de afgeloopen maan
den ver beneden peil, Maart heeft ech
ter voor het herstel gezorgd. De voor-
loopige cijfers geven een uitvoerhoeveel-(
heid van 233.684 ton met een waarde
van 138.3. millioen gulden aan, tegen
177.588 ton ad 97.1 millioen gulden in
Februari. In Januari beliep de export
108 millioen, in December 128 millioen.
Lef in alles.
Zoolang er menschen gevangen zitten,
zullen er wel ontvluchtingspogingen ge
daan worden, want de gezelligheid van
het „zitten” gaat er voor de meesten al
gauw af. Dat vond een voormalig S.S.-
officier, die gedetineerd was in het kamp
Duinoord, ook. Toen hij eenigep»tijd ge
leden dan ook een jas en hoed van Me
neer Pastoor zag hangen, trok hij jas
aan, zette hoed op, liet zich door een
gedetineerden koorknaap naar den
uitgang brengen, groette hem vriende
lijk en wandelde rustig het kamp uit.
Wie doet je wat?
Moord op 77-jarige.
In den nacht van vorige week Maandag
op Dinsdag is in een winkel in glas- en
aardewerk aan de- Amsterdamstraat 26
te Haarlem een roofmoord gepleegd,
waarvan de 77-jarige winkelier C. Kos
ter het slachtoffer is geworden, terwijl
zijn vrouw ernstig is gewond.
De dader moet van top tot teen onder
het bloed hebben gezeten, want de weg
die hij genomen Heeft op zijn vlucht was
'met bloed geteekend. Hij heeft zich mees
ter kunnen maken van een bedrag van
ca. twee duizend gulden, dat zich be
vond in een kastje in de huiskamer.
KXX JK XXXXK XXXX
M Wie re warden t
Sa’t it knipt is moat it ek X
X naeid wurde. X
vertellen, dat hij in een café aan de
Nieuwendijk door een „juffrouw” van
zijn portefeuille was beroofd. Er zat
f 6200 in en een schuldbekentenis van
f3500. De man had daar „iets” gedron
ken.
It stribjen fan de oerheit om it ekono-
mysk libben to hélden yn in kunstmiet-
tich ramt, hat dingen oproppen, hwer’t
men tofoaren nea om tocht hie. En ien
fan de swierste problemen is wol, de
wearde to regeljen fan de fêste eigen
dommen op sa’n wize, dat de lésten der-
fan troch de gebrükers droegen wurde
kinne. Oan de oare kant mei men freegje
dat ek de eigendom yn stén hélden wur
de kin, sil de needsaeklike Ünderhélds-
en fornijingskwesje net alhiel ünmooglik
makke wurde.
Hoe stiet it nou yn de praktyk? Ik wol
my diz kear allinnich ynlitte mei de buor-
kerijen, alhoewol de hüzekwesje frijhwat
yn itselde steechje fêstwrotten sit. De
nei-oarlogse tastén hat in prizepeil
brocht, hwat likernöch trijekear sa
heech leit as dat fan foar de oarloch. Al
les hwat net op de bon is, giet dy kant
hoe langer hoe mear üt. Underskate din
gen rinne al folie fierder, maft lit üs net
yn lytse fariaesjes öfdwale, it algemiene
byld is dy kant üt. Dit peil leit to heech
seit it Regear, wy moatte nei in leger
peil, earst op it dübele en linkendewei
wer op it élde peil. Nou, dy’t wit moat
it op it lést ek witte, dos, wy lizze üs
derby del. Ik haw hjir foar my in pleats
mei 110 pounsmiette lén en in huzinge,
dy’t foar de oarloch taksearre waerd op
f48.000. De wearde wie dos 110 x f800
f88.000 en derby de pleats is f 136000
De hier wie f4200 hwerby de eigner de
lésten bitelle en de helt fan it Ünderhéld.
Bruto wie de opbringst 3 pet. en netto
likernöch 2/2 pct. It wie net botte heech
mar lén is wis, sei men doedestiids en it
rint net foart. Oan lésten en ünderhéld
moast men rekkenje op 2 pet. fan de
wearde, dy’t de gebouwen hiene, dos sa-
hwat f 1000.Hoe stiet it nou nei de
oarloch mei dit gefal?
Oer de wearde fan it lén kin men it net
maklik iens wurde, mar as men de foar-
sichtige kant héldt, is dy wearde nou
yn elts gefal bilangryk heger. Men soe
it earst witte as it lén frij forkoft wurde
mocht en der gjin Hierwet wie, dy’t de
hieren op in fêststeld peil héldt. Nou wit
men it net, mar hwat men al wit, dat is
dat de molke en it fleis, de weet en de
ierpels twa, trije kear sa folie opbringe
as foar de oarloch. Lyksa mei de leanen
en de oare Ünkosten fan it bidrluw, dy’t
men net keare kin.
De pleats, hwer’t ik op doel is nou diz-
zer dagen op nij skatten foar de assu-
ransje en komt mei it sifer fan f 145.000
allinnich foar de gebouwen.
Rekkent men de 110 pounsmiet op f 1200
dan sit it lén op f 132000 en leit der in
bisit fan mear as in kwart millioen goune
f277000. De wearde is heger, mar troch
de bisteande hierwet wurdt dizze hwat
tsjinkeard.
Dy gebouwen freegje har forsekering op
it peil fan f148000; ek it ünderhéld is
derneffens. De grounlêsten binne forhe-
ge en jitteris forhege. De wetterskippen
komme fansels hwant dy sitte ek mei it
hege peil fan leanen en materiael, men
lit de dyk, it gemael, de brêggen ensfh.
nou mar hwat ütsloere, mar der komt in
ein oan. De pleats seis sakket alle jierren
yn wearde, hwant de needsaeklike repa-
raesjes kinne net dien of net bitelle wur
de. De eigendom giet efterüt, dat sjocht
elk, de büthüssouders wurde iis fan ien
nacht en de doarren en handselskutten
rotsje fan ’e flier óf. Mar derby lit de
Hierwet mar in lytse forheging ta, de
pleats, hwer’t ik it hjir oer ha, is op
f 5000 komd.
Nimt men de 2 pet. foar ünderhéld en
lésten fan de wearde der gebouwen, dan
is men al op f3000. De nettohier is dan
noch f2000 en minder dan 1 pct. fan de
wearde fan it hiele eigendom. Doe’t men
dizze ekonomyske polityk bigoun, hat
men tocht, dat de prizen mei gauwens
sakje soene en dan soe it in foarby-
geande kwael wêze, dos noch oer to
kommen, mar it prizenpeil Sakket net, it
giet aloan fierder omheech. Hat men in
pear jier de forsekering mei in taslach
rinne litten, op dit stuit is dat net mear
forantwurde, hwant kriget men brén, dan
is men de hiele eigendom kwyt, as men
dizze net op it hege peil forsekert. Lyk
sa giet it mei it ünderhéld en de lésten.
Foar de measte eigners soe it folie bet
ter wêze as harren pleatsen mar op-
barnden en it lén los forhierd waerd,
hwant dan hélden hja mear oer as nou.
Dit liket fansels nearne hwat op en is
wol sa’n bilangryk neidiel foar it alge-
mien wolwêzen, dat men hoopje mei, dat
it regear hjir in oare wei ütgean sil.
Men hat nou in needsprong makke, troch
goed to karren dat de hierboer de helt
fan de forsekering bitellet, as de wearde
fan de pleats op de totale herbou-wear-
de forsekere wurdt, mar dat is tonear-
sten gjin rjochte wei, hwant de forhier-
der heart it to dwaen en twad is it mar
ien fan de dingen, dy’t de eigner fan in
pleats it libben langer ünmooglik mak-
ket. Hwerom it Regear dizze hopeleaze
polityk folget, sille wy de oare kear
sjen.
Dorpsbrand op Over-Flakkee.
Acht landbouwschuren en twee woon
huizen gingen in het centrum van Oolt-
gensplaat in vlammen op. De nablus-
sching van hooi en stroo’ vergde gerui-
men tijd.
In eere hersteld.
De in 100 jaar niet verschenen kennis
krant is wederom in het leven geroepen
en zal voortaan op elke kermis in ons
land verkrijgbaar zijn.
A.nderen is een zeer belangrijke factor.
Er is in deze omgeving inderdaad veel
geld ingezameld. Zooveel zelfs, dar
volgens de berekeningen van het
oogenblik voldoende bijeen is gebracht
voor de Friesche verzetsslachtoffers.
Is de taak daarmee beëindigd? Of zal
nog de helpende hand moeten worden
geboden aan gebieden die niet voldoen
de middelen in eigen omgeving bijeen
kunnen brengen? Die vraag is niet zoo
moeilijk te beantwoorden, als U even
denkt aan zwaar getroffen gebieden als
de Betuwe of Noord-Limburg.
Dragen, met elkaar dragen, dat is het
Stichtingswerk. Niet alleen door oud-
verzetters. Zeker, de Stichting is voort
gekomen uit hun rijen. Dat was goed;
vrienden die naast elkaar stonden in
moeilijke jaren, zullen hun trouw be
wijzen ook, of liever juist, als sommi
gen van hen zijn gevallen. Zij alleen?
Neen, maar het geheele Nederlandsche
volk, omdat deze vrijwilligers zijn ge
vallen voor land en volk.
En daarom, U en ik en iedere Neder
lander.
Het Stichtingswerk is eigenlijk van ons
allemaal.
Daarom steunen wij die Stichting met
onze bijdrage en met ons medeleven.
blijven voortleven. De toekomst van de Trouw zullen wij met trouw vergelden.
Van kogel tot klok.
Het was voor de gemeente van Hum-
melo een evenement toen op den twee
den Paaschdag dr. B. J. Westerbeek van
Eerten. na den gewonen kerkdienst den
kansel besteeg en in zijn kwaliteit als
president-kerkvoogd de nieuwe kerk
klokken, die enkele dagen geleden wa
ren aangebracht, aan de kerkelijke ge
meente kon overdragen.
De grootste der klokken draagt als op
schrift „Tot kogel 19-1-43, tot klok
31-3-47, Ned. Herv. Kerk, Hummelo”; de
kleinere voert het devies „Ter èere
Gods”.
Abonnementsprijs
1.25 per kwartaal bij vooruitbet? ling
Advertentieprijs10 cent per n m
Olm KW.
Telefoon 451 (K 5*57)
Het oude lied.
Daar zitten we nu temidden van stapels
aanteekeningen, die we maakten op de
laatste twee reizen kris kras door ons
goede oude Nederland. Veel te veel om
allemaal in de krant te plaatsen. Uit
schiften zal dus de boodschap zijn. Se-
lecteeren heet dat in het Friesch. Wij no-
teeren dus eerst alle opschriften en plaat
sen, soort bij soort. Willen we die „kop
jes” eens even voor U oplezen?
Daar gaat ie dan: Zwart, Zwart, Zwart,
Zwart, Zwart, Fraude, Fraude, Fraude,
Fraude, Fraude, Wat zijn wij arm, Wat
zijn wij arm, Wat zijn wij arm, Wat zijn
wij arm.stop.
Hier weigert onze pen. Gelukkig maar,
want de droeve lijst was nog lang niet
ten einde. En terwijl we een nieuwe pen
opscharrelen nemen we ditmaal ’n kloek
besluit: Alle zwarte handeltjes, alle frau-
deplegerij, alle bewijzen van onze armoe,
die we met zooveel zorg en geduld heb-
gen genoteerd en geselecteerd.
gaan de prullem^pd in! Deze keer,
daar buiten de lentezon schijnt, de vo
gels kwinkeleeren en het al nieuw le
ven is, willen we er geen woorden over
vuil maken en geen papier aan verprut
sen. Dat wil niet zeggen, dat de res-
teerende notities waar we wegens onze
beperkte ruimte slechts enkele grepen
uit kunnen doen, nu zoo verheffend zijn.
Luister maar:
Een bange tijd laat sporen na.
We hebben het ondervonden in de be
zettingsjaren: Walcheren, de ruines
van Arnhem.
Velen van ons hebben de onafzienbare
rijen witte kruisen van soldatenkerkho
ven gezien. In onze omgeving, op een
kerkhof een steen, die spreekt van be-
zettingsleed.
Heden herdenken we hoe voor twee
jaar Friesland werd bevrijd. Hoe lang
schijnt dat al weer geleden en hoe her
inneren we het ons nog als de dag van
gister. Straks staan we gereed, om de
bevrijding van heel ons land feestelijk
te herdenken. Bevrijdingsdag, een na
tionale feestdag, ondanks beslommenn
gen van deviezen, distributie en een
aanvechtbare berechting.
Ja ondanks, want dreigen wij niet ge
heel in beslag te worden genomen, dooi
Is de verzorging een taak van de Over
heid?
Ja, want de gevallen verzetter heeft
vrijwillig, zonder bescherming, zijn
zware plicht vervuld. Hij bewees zijn
Vaderland diensten en gaf daarbij blijk
loyaal te zijn tot in den dood.
Daarmee is de grond gevonden, waar
aan de nagelaten betrekkingen van ver
zetsslachtoffers hun recht op pensioen
ontleenen. Met groote waardeering kan
dan ook gewag worden gemaakt van
het te verwachten Wetsontwerp Bijzon
dere Pensioenen.
In afwachting daarvan geeft de Regee-
ring via de Stichting voorschotten voor
noodzakelijk levensonderhoud. Maar er
blijft daarbij nog zooveel te doen. Het
is nu eenmaal zoo, dat een pensioen
regeling scherp is afgebakend en nooit
rekening kan houden met bijzondere
moeilijkheden. En daar begint nu de
taak van de Stichting. Het pensioen
suppleeren tot een peil, waardoor de
gezinnen in hetzelfde milieu kunnen
ónze zaken, ónze bedenkingen?
De wapperende vlag op onze feestdag,
de ruines en de gedenkteekenen, ze zijn
er om ons te doen herinneren. Hoe
schril het contrast op zich zelf ook is, ze
dwingen ons een oogenblik stil te staan.
Om te gedenken, dat de jaren ’40-’45
donker waren, maar dat God ons heeft
bevrijd vaneen zwaar juk.
Zal deze herinnering ons kunnen trek
ken uit eigen belangen? Voor een
oogenblik zeker, we kennen allen het
aangrijpende van deze bloedige ge
denkteekenen, die ons onwillekeurig
een moment doen huiveren.
Als het slechts voor een moment zal
zijn, dan is ons geroerd zijn oppervlak
kig en zonder waarde.
Laat dat anders zijn. Laat er iedere
dag dankbaarheid zijn voor die won
derlijke bevrijding. Dan zullen onze
gedachten gaan naar hen, die een
zwaar verlies leden. Dan zullen wij ons
herinneren, wat de mannen, die hun le
ven gaven, deden, ook voor ons.
Hun gezinnen kunnen rekenen op onze
hulp, op onze trouw. Dan zullen die ge
denkteekenen van diep leed en de vlag
van ons bevrijdingsfeest, voor ons
waarde hebben.
Ons volk mag niet ondankbaar zijn.
De zaak van het verzet is geweest een
zaak van de Friesche bevolking.
Dat was de eer van Friesland.
En de slappelingen, de verraders, die
waren er toch ook in Friesland? Zeker,
ze waren er, bloedarme stumperds die,
al bevende precies wisten uit te rekenen
wat nog precies mocht. De verraders, ze
zijn weggezwegen en weggeschouderd
uit de knusse samenleving van stad en
dorp.
Na de Meistaking in ’43 is wel heel
duidelijk naar voren gekomen, hoe het
Friesche volk zich heeft verzet. De sta
tistieken van de zuivelfabriek vertel
len in nuchtere cijfers, hoé de leveran
ties aan de fabrieken daalden en U hebt
zélf gezien hoe het leger met emmer
tjes, flessen en kunstig verborgen tank
jes, steeds grootere successen boekte op
de boerderijen.
Het succes vande beruchte „Arbeids-
einsatz” in onze provincie? In de be
drijven en op de boerderijen werden de
arbeidskrachten steeds maar weer aan
gevuld met een vreemd gezicht.
Duitschland kreeg weinig of niets.
Toen in de herfst van 1944 de wapens
kwamen, werden ze verborgen, en
daaraan heeft een groot deel van de be
volking meegeholpen. Als het niet was
door een bergplaats beschikbaar te stel
len, dan was het door te zwijgen.
Het was toch zoo, dat in de dorpen dik
wijls zelfs kinderen wisten, wie voor
bonkaarten en onderdak kon zorgen.
Dat was dom, zult U zeggen, en waar
schijnlijk heeft U gelijk. Maar het was
ook vertrouwd, dat is bewezen, omdat
de harde slagen, door de Duitschers
hier en daar aangebracht, niet werden
veroorzaakt door dat vrij algemeen we
ten.
Dat was de eer van Friesland.
Na de bevrijding heeft de Friesche be
volking bewezen, dat de band met het
verzet sterk was.
De groote inzameling, die toen werd
gehouden, ten bate van de nagelaten
betrekkingen, is een succ.es geworden.
Dat was de eer van Friesland.
De naam Stichting heeft zoo langza
merhand bekendheid gekregen. De
meeste menschen weten, dat daarmee
wordt bedoeld de instelling, die de na
gelaten betrekkingen verzorgt van hen,
die door hun deelname aan het verzet
zijn gevallen.
„Is die verzorging niet de taak van de
Overheid?” „Is er in onze omgeving
niet reeds voldoende geld ingezameld?”
„Als er dan nog iets moet worden ge
daan, kunnen de oud-verzetters het on
der elkaar niet doen?”
kW*
'ik' JWTFK7BC
Uigave van
en Zuldwesl Friesland
Bolswards Nieuwsblad
SMI
I
ill
herschijnt DINtDAüS en V-
Redactie en Administr
Marktstraat 13 Bolsward
