een vloot
m
s
Straks zeilt
er
langs Frieslands steden
Provinciale Kroniek
s.
Buitenlandsch Overzicht
k
g
:s-
No. 32
43e Jaargang
Vrijdag 25 April 1947
Streekblad voor West» en Zuidwest Friesland
en
J. B.
Frankrijk
de provincie
B—03 boter
Engeland
voorzit den rooker te nopen zijn tabaks-
B—16 res.
Palestina
Landdai
ts
d
Mar dit kear wie er mis
Dêr’t fonsets omraek om lake is!
Ek immen dy’t lake.
B—11 br.
B—11 boter
B—12 boter
B—21 br.
B—21 boter
B—22 boter
B—21 melk
B—21 vi.
B—22 vt
B—21 kaas
B—21 eieren
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Redactie en Administratie
Marktstraat 13 - Bolsward
Telefoon 451 (K 5157)
B—04 alg.
B05 alg.
B—06 alg.
B—03 res.
B06 res.
B—13, B—15
melk
B—11, B—12
vleesch
B—11 alg.
B—12 alg.
B—13 alg.
B—13 res.
B—14 res.
Abonnementsprijs
1.25 per kwartaal bij vooruitbetaling
Advertentieprijs10 cent per n m.
Giro 87926
en
ie-
/ij
:e-
ite
dit
e-
ran
jor
an
de
m
>ij
n-
:h
'P
a Wiere warden M
Dy't de wasr lekket. makket M
X der gading oan. M
B—01 melk
B—03, B—05
melk
B—01 vl.
B—02 vL
B—01 alg.
B—02 alg.
B—03 alg.
is een vrij groote stap. Generaal de
Gaulle heeft zich daar thans aan het
hoofd van een beweging gesteld, welke
beoogt wijziging der grondwet te ver
krijgen en een grootere bevoegdheid
voor de uitvoerende macht. Met eenig
recht kan men zich afvragen of de
Gaulle niet het tegendeel zal bereiken I
van wat hij zich voorstelt. Zijn partij
kenneüik tegen het communisme ge
richt zal de rej
beweging, de groote tegenspeelsters der
Fransche communisten, misschien vol
gelingen ontfutselen ten bate der Gaul-
ligfiorhe, He repnblikeinsche volksbe-
weg'ng dus verzwakken en bovendien
iaagt de Gaulle de socialisten, die voor
deringen °te hebben gemaakt °inzake fascisme vreezen, in de armen der com-
gen waren er niet, maar toch zijn de
soc. democraten nu de christen-demo
craten als grootste partij voorbij ge
streefd; de communisten komen ver
achteraan, doch hebben speciaal in het
Roergebied winst behaald. Dit wordt
geweten aan de voedsel- en brandstof-
schaarschte, en volgens commentaren in
diverse bladen zouden de Duitsche
ommunisten nog meer stemmen ver
worven hebben wanneer de Duitschers
niet zoon’ hekel hadden aan de Russi
sche bezetters. Van de kiezers in geheel
de Britsche zóne waren niet minder dan
tweederde vrouwen, een oorlogsgevolg.
Van de vrij matte sfeer der Duitsche
binnenlandsche politiek naar de gis
tende toestand in
gaat het hard tegen hard. Twee jood-
sche verzetslieden, wie de strop wacht
te. hebben in hun kerker zelfmoord ge
pleegd, de Joodsche ondergrondsche
heeft een trein met Britsche soldaten
opgeblazen, waarbij een aantal dooden
viel. Egypte stelt de Ver. Naties voor
van Palestina een onafhankelijke Ara-
n bische staat te maken. Ook wordt ge-
-1 meld dat 30000 Europeesche joden in
men de campagne, die wel
lioen gulden zal kosten, grootscheeps
aan. In
Geen kortstaarten meer.
dat was het besluit van de algemeene
ledenvergadering van de Vereeniging
tot Bevordering der Paardenfokkerij in
Friesland. Dit besluit werd gemotiveerd
met het feit, dat het buitenland geen ge
coupeerde paarden wenscht en ook om
dat het met de keuringen moeilijkheden
geeft, daar men tot nu toe twee soor
ten paarden had: gecoupeerde en lang
staarten In de toekomst zullen de paar-
Politieke delinquenten naar
Ameland.
In de vergadering van de raad van de
gemeente Ameland heeft burgemeester
Walda medegedeeld, dat het in de be
doeling ligt op Ameland een kamp voor
400 politieke delinquenten te stichten. De
bouw van het kamp, dat in de omge
ving van de Hollumer vuurtoren zal
worden opgetrokken, zal ongeveer
120.000 gulden moeten kosten, terwijl
de gemeente er jaarlijks een huur van
12.000 gulden voor ontvangt. De bur
gemeester wees er op, dat de aanwezig-
Koning Christiaan X
van Denemarken is Zondagavond op
76-jarigen leeftijd overleden. Zijn op
volger is zijn zoon Frederik IX.
heid van dit kamp voor Ameland van
de grootste beteekenis zal zijn, daar de
uitvoering van verschillende werken
van algemeen belang hierdoor moge
lijk wordt. Hij noemde de ruilverkave
ling, de inpoldering van het Neilands-
reit, de vergrooting van het vliegveld
en de verbetering van de weg over het
eiland. De stichting zal ook voor dc
neringdoenden een nieuwe bron van
inkomsten beteekenen.
legende is bewerkt door de heer H. Fa
ber, afkomstig van Makkum.
Duitschland
zijn Zondag verkiezingen voor de
Landdagen gehouden, d.w.z. die voor
Sleeswijk-Holstein, Rijnland-Westfalen
en Neder-Saksen. Enorme verschuivin-
teleurgesteld huiswaarts keeren. Elders
in de provincie was men echter geluk
kiger.
Een Bedrijfspensioen in den
Landbouw.
De 6 centrale organisaties in den land
bouw hebben zich te beraden op de
door de regeering genomen beslissing
inzake een bedrijfspensioen. De hoofd-
afdeeling Sociale Zaken deelt n.l. mede,
dat de regeering definitief haar stand
punt heeft bepaald t.o.v. de voorstellen
der landelijke Stichting inzake de loon
vorming voor het a.s. contractjaar en
de daarmede verband houdende instel
ling van een bedrijfspensioen. Daartoe
zal er van regeeringswege een voorstel
komen, teneinde aan bedoeld bedrijfs
pensioen en eventueele andere een naar
hun oordeel betere wettelijke basis te
verschaffen. De mogelijkheid moet n.l.
geopend worden om in den betrokken
bedrijfstak werkzame zelfstandigen in
de verzekering te betrekken, omdat uit
sociale overwegingen die in het bij
zonder voor den landbouw gelden de
totstandkoming van een oudendagvoor-
ziening voor groote groepen van zelf
standigen even gewenscht moet worden
geacht als voor arbeiders. Inderdaad
dit beteekent weer een stap in de goede
richting onzer sociale voorzieningen.
’t Kin raer biteare
Mits Maert kaem under Arum
In hynstefóltsje op 'e wrald,
De eigner fan it bistke
Woerd hjirby suver kdld!
Hy hie sa graech in merje hawn;
Hawar, it die der neat mear ta,
In moaijen wie ’t en dérom woe
Er it fuort yn ‘t Stamboek ha!
Mar koartlyn kaem der in freon
Ris by de boer to praten;
Fonsets moast hy de folie sjen
En ha jo it yn 'e gaten?
Doe’t dy it bistke goed biseach,
Doe sei er: „It is in merje, freon.
Dat sjoch ik wol mei ien each!”
De boer sei: '„Hwat fortelst my nou?
Hwat mienste, ik ken sa goed
Wol in hynder as in kou!”
Engeland] groote Engelsche problem en,- De regee-
dt gesteld óf de is pas.ee" ^°°te P/opaganda-cam-
6 - - pagne om het volk tot harder werken te
bewegen, begonnen. Men wil o.a. de
kolenproductie nog dit jaar met 11 mil-
l'oen ton verhoogen. Onder het motto
geslaagd, zooals b.v. de kortebaandra-
pluimveetentoonstelling, als-
voering van Frouwe Thialda
voor de beslissing won
Ver. Staten óf Rusland van zich te ver
vreemden. De Engelsch-Amerikaansche
samenwerking was de Russen al lang
een doorn in het oog en zij zijn ook alTohn BuU h k k
weer ontstemd over het feit, dat de mi-1
j ir ci r- ij men de campagne, die wel een 4 mil-
nisters van de Ver. St., Engeland en r 6
Frankrijk te Moskou een accoord slo
ten over de Duitsche kolenleveranties
aan steenkoolinvoerende Europeesche
landen. De Russen zien daarin een be
gin van economische en straks mis
schien ook politieke samenwerking van
de door deze drie landen bezette Duit
sche zónes. In de Britsche zóne van
films en Russische paardesport bieden,
maar iets wat karakteristiek is voor
Friesland en de stad in kwestie zelf.
Dezer dagen hadden we het genoegen
op de Martini Show de opvoering van
„Frouwe Thialda fan Starum” bij te
wonen.
Dit sterk gespeelde stuk vormt een
Friesche cultuurwaarde van de eerste
rang, maar zal waarschijnlijk nooit in
Staveren zelf worden opgevoerd, tenzij
men op voldoende publiek kan rekenen.
Zou een elfstedenavond zich daar niet
zeer toe leenen?
Wij weten momenteel nog niet van de
plannen die. er hier ter plaatse bestaan
om de komende etlfsteden-overnach-
tingsavond op hoog peil- te brengen.
Maar onze wensch en die der elfste
dentochten zelf is duidelijk: het
moet iets zijn dat Bolsward in de rij der
steden onvergetelijk doet zijn. Het ka
rakteristieke, het eigene, moet uitko
men. Als men Bolsward gaat verlaten
moet men er van doordrongen zijn, dat
Bolsward Hanzestad was, dat het de
stad is van Gysbert Japiks, dat
Met belangstelling zien we daarom ook
de diverse plannen van de plaatselijke
organisatie tegemoet. Bolsward heeft
weer kans een goede beurt te maken.
Dat men die kans dan ook ten volle be
nutte.
Helgoland
zijn door de Engelschen vernield, zij
hadden waarschijnlijk liever gewild dat
het geheele eiland van den aardbodem
verdwenen was, het blijft toch een punt
dat steeds de aandacht van eventueel
nieuwe Duitsche marine-strategen zal
hebben, de Duitsche geheime organisa
ties laten daaraan in hun aanplakbiljet
ten geen twijfel.
ten en we geven het resultaat van ons
gesprek gaarne door.
De zeilelfstedentochters zijn óf Frie
zen, die hun gewest heel vaak niet ken
nen in al zijn schoonheid, óf van Fries
land vervreemde Friezen, die deze ge
legenheid gaarne aangrijpen om eens
een duik in het „êlde Heitelên” te ma
ken óf Hollanders aan wien de schoon
heid van Friesland en zijn spreekwoor
delijk geworden rijke historie door di
verse propagandageschriften is „be
kend” geworden.
Inderdaad, vele watersporters wen-
schen naast van de watersport óók van
Friesland te genieten en het er beter
floor te leeren kennen. Bij elfsteden
tochten per schaats enz. is de indruk
van de verschillende stadjes uiteraard
slechts vluchtig. Juist de Elfsteden
week met zijn overnachten biedt zoo
prachtig de gelegenheid eens rustig
kennis te nemen van de schoonheid van
stad en land.
Maar dan moet men geen Russische
Bonnenlijst
geldig tot en met 10 Mei 1947.
Bonkaarten KA, KB, KC 705
(Serie B):
B—01 br.
B—02 br.
B—01 boter
B—02 boter
Ook Friesland
is thans in het luchttaxi-verkeer opge
nomen en opende Zaterdag met een
toestel van de N.V. Frits Diepen Vlieg
tuigen, waarmee vlieglustigen een
kwartiertje in de „wolken” waren. De
volgende maand vindt de officieele
opening plaats van de luchttaxi-dien-
sten in ons land op Ypenburg. Helaas
zijn de beide landingsterreinen op de
eilanden Ameland en Schiermonnikoog
niet geschikt bevonden; de verdere
plannen om in de provincie airtrips of
kleine landingsterreinen aan te leggen,
zijn echter nog steeds in bespreking.
Een kwart eeuw geleden
kregen de Kamers van Koophandel en
Fabrieken haar huidigen vorm en be
teekenis. D't feit werd in de jongste
vergadering van de Friesche Kamer
door den voorzitter gememoreerd, bij
welke gelegenheid hij tevens de leden
Koopmans, Peletier en Weima met hun
persoonlijk zilveren jubileum compli
menteerde
Van een schok, die niet werd
waargenomen.
het Zuid-Oosten van
:publikeinsche volks- had de Bilt op den dag, dat Helgoland
zou worden geliquideerd, een post ge
stationeerd. Een z.g.n. seismograaf
stond opgesteld, maar zij, die waren
gekomen om met hun zintuigen van de
waarnemingen getuige te zijn, moesten
De Fokveetentoonstelling
op de Martinishow te Sneek werd voor
al een groot succes. De dieren voldeden
zoowel wat productie als exterieur be
treft aan hooge eischen. Vooral de fa
miliegroepen trokken de aandacht.
Zelfs buitenlanders toonden hun be
langstelling. Zoo spraken Prof. Reimers
uit Stellenburch (Zuid-Afrika) en de
heer Hiemstra, secr. van het Afri-
kaansch Friesch Stamboek hun groote
bewondering uit over de grootsche
prestaties der Friesche veefokkers. He
laas kunnen we geen plaatsruimte af
staan om de volledige uitslag te vermel
den en daarom noemen we slechts en
kele namen:
Enterstieren: 1A. Olivier van Th.
Jonkman, Itens en S. A. Jacobi, Oos-
terend.
Keurcollectie: IB Dedje XV van
van Dijk te Workum en
Melkgevende enterrieren: 1C Kitty XX
van S. Westendorp, Workum.
Ook de andere speciale dagen zijn zeer
den dus hun „vliegenmepper behou- verij, de p„
den. Over het algemeen bleek de kwa- 00fc <je opvoering van Frouwe
liteit der dieren in Friesland er goed op fan Starum, een stuk dat naar de oude
vooruit, te zijn gaan; alleen Terschel
ling valt uit den toon, doordat men
daar geen keuringen heeft gehouden en
men er minder goede hengsten op na
houdt.
De conferentie van Moskou
bracht in de groote kwesties ten op
zichte van Duitschland. nog niet het ge
ringste resultaat. Over het onderlinge
verdrag der groote mogendheden tegen
eventueel nieuwe Duitsche agressie kon
men liet ook met eens worden. En toen
men ook .i opzichte van het vredesver
drag met Oostenrijk hopeloos verdeeld
- bleef, met name over de kwestie der
het feit, dat^ wij Friesland Oostenrijksch-Zuidslavische grenzen en
over de vraag waj. men onder Duitsche
bezittingen in Oostenrijk moest be
schouwen. m.a.w. welke Oostenrijksche
fabrieken men als feitelijk Duitsch be
zit voor herstelbetalingen in beslag kon
nemen, scheen het vast te staan, dat de
conferentie nog deze week zou worden
opgeheven. Misschien zou ze dan over
eenige maanden nog weer eens kunnen
worden hervat, maar de mogelijkheid
hing ook in de lucht, dat men voor goed
uiteenging, met als gevolg dat Duitsch
land in een door de Russen en een door
de Amerikanen en Engelschen bezet
gedeelte zou uiteenvallen, en deze ge
bieden min of meer zouden worden in
gedeeld bij de blokken, een westelijk en
een oosteliik. welke uit de breuk zouden
ontstaan. Ofschoon de mogelijkheid
dat iets dergelijks nog zal gebeuren niet
gering is. is het echter toch nog niet
•mover. Want
te elfder ure
schijnen dc ministers te Moskou in ge
heime vergadering toch nog eenige vor-
f. o
Oostenrijk, zoodat men het nog eens een munisten. En nu naar
weekje zal probeeren. De Russen bleken
ook wel bereid met de Ver. Staten te
overleggen over maatregelen inzake
het schiereiland Korea, welke tot een Daar diende Dalton, de Britsche mi
samensmelting van de Amerikaansche nister van financiën, de begrooting
en Russische bezettingszones daar zou- voor het nieuwe financieele jaar in. De
den kunnen leiden. Er was al met al in gewone begrooting toont een overschot,
het begin dezer week daarom een wat een merkwaardig verschijnsel zqo kort
optimistischer kijk op wat zich te Mos-I al na den oorlog. Toch zijn de belastin-
kou afspeelde al zal die misschien ten-1 gen niet belangrijk verhoogd, de ta-
slotte niet gerechtvaardigd lijken. Want baksaccijns is dat wel, maar de inkom-
niet alleen de Duitsche kwest'e is nog stenbelasting voor de lagere inkomens
geheel onopgelost, het bleek ook dat de I is verlaagd, een verschuiving dus van
Engelsch-Russische onderhandelingen de directe naar de indirecte belastin-
over aanvulling van het bestaande ver- gen, waarbij echter ook de bedoeling
drag tusschen deze landen zullen moe- voorzit den rooker te nopen zijn tabaks
ten stranden op de Russische wensch verbruik te verminderen, wat deviezen
dat verdrag zoo in te kleeden. dat het zou besparen. Het gebrek daaraan en
practisch een scheiding zou brengen de vraag of men gaandeweg het hooge
tusschen Engeland en de Ver. Staten, uitvoercijfer zal halen, dat de regeering
Het schijnt eindelijk zoover gekomen dat noodig acht voor het herstel der econo
mische positie Van het land zijn de
Uitgave van DruRKerij Fa, A. J, OSINGA - Bolsward
Suriname zullen worden opgenomen.
De vestingwerken van
Toen daar buiten de stormwind gierde i
en de regen bij vlagen den laten wan
delaar in het gezicht striemde, genoot
een niet talrijk publiek eergisteravond
in de beschutte Doelezaal van het luch
tig spel van zon en wind en golven
op de Friesche meren en binnenwaters.
Op het witte doek verscheen een repor
tage van de zeil Elfstedenweek van
verleden jaar.
Technisch onvolkomen, artistiek maa
matigjes verzorgd heeft de film de aan
wezigen toch geboeid van begin tot
eind.
Artistiek genot wilde de film dan ook
niet geven.
Ze wilde slechts herinneringen opwek
ken.
Als zoodanig is ze uitstekend geslaagd
De zonnige, kleurige en fleurige da
gen, ze kwamen ons weer voor de geest
en vooral voor wie de tocht geheel of
gedeeltelijk meemaakte was het z en
van deze film een opnieuw beleven van
dit in zijn soort geheel eenige water-
festijn.
Die tocht langs die laatste van de e f
steden zal ons namelijk niet licht ver
geten.
Niet dat de organisatie onberispelijk
was, integendeel vooral in de laatste
dagen toen ieder op eigen houtje ging
starten en het algeheele verband zoek
was, was deze eer gebrekkig dan per
fect. Maar we vergeven dit het bestuur
gaarne; de zeiltocht stond nog om een
gemeenplaats te gebruiken in de km
derschoenen en dit jaar zal men on ge
twijfeld rekening houden met fouten
die toen zijn gemaakt.
Wat de bekoring van de toch£ vormd
was voor ons I
zagen van een geheel andere kant, dnn
wij gewend waren. Het was ook het
feit, dat wij als zeilers en watersporters
overal hartelijk, soms zelfs bijna met
uitbundigheid werden verwelkomd.
Toch was er verschil.
Het eene stadje „had er meer van ge
maakt” dan het andere. Het was geen
geringe eer voor een oponthoud van en
kele uren of zelf van een nacht gast
vrijheid te mogen verleenen. En een
mensch ook een watersporter is
nu eenmaal ijdel. Wat meer hij in het
middelpunt der belangstelling werd ge
plaatst, wat meer er te zijner eer werd
gevlagd, gespeechd en feest gevierd,
wat liever het hem was.
Stadjes, die „er veel van maakten” ble
ven bij den watersporter in blijde he’-
innering leven, stadjes die het verwel
ken van de eenige duizenden gasten a1'
een weliswaar aangename nondznk'
lijkheid zagen, maar dan toch als een
noodzakelijkheid en niet als een voor
recht werden onwillekeurig met een
minder aangenaam gevoel geassocieerd
Daar kwam nog iets bij.
De ontspanning die ’s avonds het wa-
tersportpubliek werd geboden was
soms geheel zonder stijl.
Wij maakten het in een der stadjes
mee, dat er ’s avonds in de bioscoop een
prima Russische film draaide en dat op
het sportveld de Diguiten Kozakken de
monstreerden. Zeker dit was goed be
doeld en velen zullen zich er wel mee
geamuseerd hebben.
Toch vergeten wij nooit weer de op
merking van een der medereizigers: „Ik
zou een mooi ding willen geven, als ik
eens zoo’n Friesche boerderij mocht
gaan bekijken.”
Wij hebben hier toen, al zonnebadend
en luierend op „ons” vaartuig, de pers
boot „Kenau” op doorgepraat.
Bij het zien van de Elfstedenweekfilm
kwam ons dat alles weer in de gedach-
800 gram brood
400 gram brood
125 gram boter
125 gram margarine
of 100 gram vet.
250 gram margarine
of 200 gram vet
4 liter melk
7 liter melk
100 gram vleesch
300 gram vleesch
200 gram kaas
1 ei
100 gram bloem of zelfrij
zend bakmeel of kin
dermeel (niet uit rijs-
bereid).
125 gram koffie
50 gram thee
250 gram waschpoeder pl
250 gram soda
1600 gram brood
800 gram brood
Bonkaarten KD, KE 705
(Serie B)
800 gram brood
250 gram boter
125 gram margarine
of 100 gram vet
12 liter melk
100 gram vleesch
100 gram kaas
250 gram waschpoeder plus
250 gram soda
800 gram brood
100 gram bloem of zelfrij
zend bakmeel of kin
dermeel (niet uit rijst
bereid).
600 gram bloem of kind'’
meel (niet uit rijst bn-
reid) of zelfrijzend
bakmeel.
Bonkaarten MA, MB, MC, MD, ME, MF
MO 705 (bijz. arbeid, a.s. moeder
en zieken).
(Serie B):
800 gram brood
250 gram boter
250 gram margarine
of 200 gram vet
5 liter melk
300 gram vleesch
100 gram vleesch
200 gram kaas
5 eieren
Op 1 Mei zullen bonnen worden aangewe
zen voor suiker, versnaperingen, cacao en
tabak. i
I
Bolswards Nieuwsblad
i-
»-
si
1 ei