DRINGENDE OPROEP I
rd
ARO
/Itf-
>1”
Martinytoer
RD
Fan de
I
rd
door Nederland
^1 VOGELHOEKJE
No. 33
43e Jaargang
Dlnadag 29 April 1947
Streekblad voor Weit- en Zuidwest Friesland
Uitgave van Drukkerij Fa. A. J. OSINGA Bolaward
twen
ERF
ons volk.
ge-
RD
sel
ta-
er-
>n-
:én
i]d
!N
ter
M
F. H.
l
t de
Mei
icht,
voet
;en
ier
of-
en
ea
Handig, vindt u niet?
Naar thans blijkt, hebben de Canadee-
sche soldaten, die Nederland bevrijdden,
behalve vele bruidjes, veertig millioen
guldens méér naar huis meegebracht, dan
zij oorspronkelijk ontvangen hadden.
Werp geen peukjes weg.
Donderdagnacht is de spinnerij van de
wollenstoffenfabriek der firma Brands en
Zonen te Tilburg in de asch gelegd.
De brandweer slaagde er in het overige
gedeelte der fabriek te behouden en na
twee uur blusschen het laaiende vuur
meester te worden.
Een groote hoeveelheid spingarens en
kostbare machines gingen verloren. De
schade, welke door de verzekering ge
dekt wordt, bedraagt circa f 500.000.-
Door het achteloos wegwerpen van een
brandend sigarettenpeukje is de brand
vermoedelijk ontstaan.
onze
aan
die
159
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Redaetie en Administratie
Marktstraat 13 - Bolsward
Telefoon 451 (K 5157)
1)1
tr
ig
or-
.F-
ek
is-
30
te
S-
)47
LE”
UNO
:rg
A
dan
ea
n.
o,
ö-
u.
I
de
M.
IS.
m,
K-
H.
te
A-
K-
lei
Tc-i
Groote heidebranden
teisterden de afgeloopen week de mooie
natuur In de omgeving van Soest en Om
men. Vele hectaren bosch en heide gin
gen verloren. De branden werden aan-
gewakkerd door den sterken wind.
Droevig.
Donderdagmiddag brak brand uit in een
schuur van L. Brosens te Maalburg.
Op het moment dat de brand uitbrak,
speelden twee kinderen van den heer
Brosens in de schuur. De vader slaagde
er in één te redden. Het andere kind, (een
jongetje van vijf )aar, kwam echter in de
vlammen om. De heer B. begaf zich ver
volgens ijlings naar het woonhuis, dat
inmiddels ook in brand was geraakt en
bracht zijn twee andere kinderen in vei
ligheid. De boerderij brandde, ondanks
de blusschingspogingen van de brand
weer en de buren, tot den grond toe
af.
- W
AboiMHtttsprQs i
1.25 per kwartaal b| veeruitbet»Ha|
Advarteatlsprljs10 aait'par «.a.
OfraimO
Ook te Tienhoven.
brak diezelfde morgén brand uit in de
mandenmakerij van de gebrs. Van der
Leeden. Waarschijnlijk hebben vonken
het rieten dak aangetast. De storm wak
kerde de vlammen aan, die in de afge
werkte manden en in het droge materiaal teDrieK ael
gretig voedsel vonden, waardoor in kor- nl°Sg'
ten tijd het huis geheel in brand stond, aeisikerstii
Onder hetzelfde dak woonden vier ge
zinnen wier inboedel slechts gedeelte
lijk werd gered. In een op 30Ö meter af
stand gelegen schuur vonden de vlammen
een nieuwe prooi om vervolgens nog vijf
woningen aan te tasten, die eveneens af
brandden.
In totaal werden tien gezinnen dakloos,
wier geheele of gedeeltelijke inboedels
verloren gingen.
een argument der botte
nu voorgoed
uit de handen is geslagen. De optimist
PsasasasEsasHsasespsaspsps
ffl De Kroonprinses
15 verjaart
Morgen viert H. K. H. Prinses
Juliana haar verjaardag.
Als Kroonprinsesje reeds de lie
veling van het volk, heeft zij op
rijper leeftijd gekomen en thans
als de Moeder van onze vier
Prinsesjes die liefde weten te be
houden en te doen verdiepen.
Laat onze gelukwenschen ge
paard gaan met de bede dat H.
K. H. nog vele jaren gespaard
moge blijven voor haar gezin en
heel ons vaderland!
Qi'asHFiasptpspsasF’FeEEsaFase
moast..
Hat de boer net hjir en dér in mark-
teken op ’e stile fan ’t bynt set, hoe fier
as er doe eb doe mei dy gplle wie en
hoe faek hat er dan net syn birekken
makke „soe ’k Maeije helje kinne?”
Hy allinnich dy’t soks seis ünderfoun
hat wit hoe rom it sa’n boer om ’t hert
wurdt as it dan einliks safier is dat it
gers en waer it talit dat de greate der
fan 't ütlitten kommen is.
As de moarns nei melken it bislüt nom-
men is en de sturtlinen wurde losmakke
en sên wurdt oer de flier struid, dan bi.
gjinne hja allegear to balten, binam-
men de aldere kij hawwe it gau yn 'e
smizen, dat it wêze sil.
April. Men ziet dus dat de gemiddel
de datum ongeveer 24 April is. Dit
jaar waren de zwaluwen dus vroeg.
We kunnen daar gerust uit besluiten,
dat de komst van de trekvogels wei
nig of niet te maken heeft met het al
of niet laat zijn van de winter hier in
het koude Noorden. De vogeltrek is
een interessant verschijnsel, waar we
een volgende keer nog graag iets over
meedeelen.
ker as de oare fan de stél óf, mar mei
hwat tyskjen mei in ryske en hwat rop-
pen en razen komme hja allegear yn ’t
lan.
Hja witte nou earst net hoe’t se har
tjirgje. sille. Hwat op elkoar stjitte en
dan it lón ris op en del jeije dat it
jaer har ónder de bealch slingeret. Elk
kin him yntinke dat de bisten bliid
binne.
Nou kinne se har wer ris fiks biwege en
slikje en sêd frette oan lekker gers,
hwannear’t se der sin oan hawwe en
hoege net óf to wachtsjen oft der ek
hast ris wer in jefte hea troch *t lók
skoud wurdt. It is krekt oft hja f iele dat
se nou net mear fan de jowne stikken
ófhanklik binne.
Neidat de léste loslitten is, bliuwt it
folk der efkes nei stean to sjen, towyl
hja oer de hikke hingje mei hoamtou
en ryske yn ’e hin.
Komt men nou wer yn 't bóthüs dan is
’t dér it greatste forskil by niis: Doe
sa’n drokte en lawaei, nou sa stil en for-
litten.
dat goedpraatte met hollandsche dege
lijkheid en zindelijkheid, netheid en
orde, enzoovoort. In sommige kringen
kon men de verrassing ervaren, dat de
doorgaans zich bescheiden op den ach
tergrond houdende Titus zich plotse
ling deed kennen als een figuur van im-
poneerende directheid en kracht, en on
der de collega’s te Nijmegen herinnert
men zich de volstrekte openhartigheid,
waarmee Titus Brandsma in vollen
duitschen bezettingstijd de nationaal-
socialist in dat eerbiedwaardig colle
gium de laaghartigheid van zijn ver
raad uiteenzette. „Het was om te rillen”,
verzekerde een der daar aanwezige
hooggeleerden. Dat de duitsche Sicher-
heitsdienst hierover werd ingelicht,
blijkt wel duidelijk uit de mededeelin-
gen van Befelshaber Hardcgen aan Ti
tus’ neef. Ten slotte trouwens niet
hierom volgde zijn arrestatie.
Zoo moest dan ook deze edele gods-
getuige de weg der smarten gaan en
vond dit leven dat eens ontlook op
Ugoclooster zijn einde in Dachau.
Dit boek hoort niet thuis in de etalages
van de boekhandel, het hoort thuis op
Uw leesplank. Naast Uw boek over den
evangelieprediker martelaar Bonifa-
cius, dat over Titus’ protestantschen
mede-christen en mede-bloedgetuige,
den onvergetelijken ds. D. A. van den
Bosch en nog zoo veel anderen meer,
geve U dit boekwerk de eereplaats die
het toekomt.
K Wie re tuurden y
X Sin en wille, X
X kinne folie tills. X
Ze gingen naar kerk.
Uit een kerk te Nijmegen werd onlangs
op klaarlichten dag door twee jonge
mannen een kostbare looper gestolen.
Van de daders heeft men geen spoor
kunnen ontdekken.
Teeken des tijds?
„Geen bloemen, gaarne zeep” zette een
origineel Venloosch huisvader in de ge-
boorte-annonce van zijn zoon.
Over het resultaat van deze alarmkreet
meldt de geschiedenis echter niets.
Naar een voetbal-pool?
Tot den minister van Justitie is het ver
zoek gericht, tot het instellen van een
Nederlandschen Voetbalpool: 40 pct. van
de winst zou voor de Staat zijn; 25 pet.
voor de Stichting 1940-’45, 10 pet. voor
de N.I.W.I.N. en 10 pet. ter bestrijding
der onkosten.
Nederlanders de eersten.
Het Ned. ss. „Cronenburgh”, van de ree-
derij Wm. H. Mueller en Co. uit Amster
dam, dat vorige week in de haven
van Helsingfors binnenliep, was het eer
ste schip, dat na de vorstperiode binnen
kwam. De Nederlandsche gezant in Fin
land zond de reederlj een felicitatie-
telegram.
Kreeftenhotel met stroomend water.
Nu de kreeftenvisscherij weer officieel is
opengesteld heerscht er in ’t kreeften
park te lerseke, waar de kreeften in put
ten met stroomend water worden be
waard, weer volop leven en beweging.
Zoete lieve Gerritje.
Lieftinck bood dezer dagen de Kamer ’n
uitvoerige deviezennota aan, waarin vele
gegevens werden verstrekt.
Wat men echter biet in de nota vindt,
dat is een antwoord op de vraag, welk
beleid de regeering zal velgen om het de
viezentekort te dekken, dat voor dit jaar
op het enorme bedrag van 2200 millioen
gulden wordt getaxeerd. „De regeering
heeft nog niet haar standpunt bepaald
ten aanzien van de oplossing der beleids
vragen,” zoo zeide prof. Lieftinck in ’n
persoonlijke toelichting op de Nota.
Engelandvaarders.
De Nederlandsche grenspost te Hengelo
weigerde den toegang tot Nederland aan
51 Duitsche journalisten en leeraren te
verleenen, die zich op weg naar Enge
land bevonden, doch niet in het bezit
waren van een doorreisvisum.
Nieuw smokkelproduct.
Landbouwmachines, die voor Nederland
sche landbouwers waren bestemd zijn
zwart aan Belgische boeren verkocht. De
Nederlandsche regeering had deze land
bouwmachines ih Engeland aangekocht
ten behoeve van landbouwers, die door
den oorlog waren getroffen. Een smid te
Nieuwnamen, was belast met de distri
butie van deze machines. Hij heeft ech
ter, tezamen met een landbouwer te
Kieldrecht, deze machines over de grens
gebracht. Ook een douaneambtenaar uit
Nieuwnamen is in deze affaire betrok
ken.
Op Belgisch gebied werden reeds vier
vrachtwagens, drie paarden, veertien
landbouwmachines en een deegmachine
in beslag genomen.
Het doet weldadig aan na het noodza
kelijkerwijs moeten doorwerken van
veel lectuur, die het peil der middelma
tigheid niet of nauwelijks bereikt, eens
een boek in handen te krijgen dat niet
alleen van zeer groot belang is, maar
waarvan het lezen ook door de diepe
vereering van de persoon die wordt be
handeld, de volkomen toewijding en
groote kennis van zaken waarmede
wordt geschreven, een waar beleven
wordt.
Het werk over Pater Titus Brandsma, ment voor de zedelijke superioriteit van
geschreven door Henk Aukes, die als
schrijver reeds eerder de aandacht trok burgerlijkheid, dat echter
met rijn publicatie over eigennamen in r x J* v--J— -
i en de naro- Brandsma werd hier pessimist, en in re-
traites heeft hij openlijk een andere
visie, notabene over het kloosterlijk le
ven, uitgesproken, en gefulmineerd
over „heeren in het klooster onder het
kleed van den arme,” en kwam hij met
de ongewoon stoutmoedige verklaring,
dat dit kwaad, dit verval „hier in Ne
derland veel erger dan waar ook” was,
dat men te veel gehecht was aan aller
lei dingen en „op gemak ingesteld”, dat
men „alles in orde” moest hebben en
van het Roomsk Frysk Boun na twee
decenniën gewettigde ergernis voor
den radio-omroep te wijzen op het be
treurde feit, dat de locale geestelijkheid
zich vrijwel afzijdig hield van de frie-
sche cuïtureele beweging, met alle ge
volgen van dien. In dien tijd tusschen
twee wereldoorlogen in kon katholiek
Nederland zeer zelfvoldaan heeten. Dat
Nederland door Gods goedheid ge
spaard bleef voor den eersten grooten
oorlog, werd wel een farizeesch argu-
Zoo komt men aan textiel.
Een vrouw lokte Donderdag in de omge
ving van de Rijswijksche straat te Den
Haag een vierjarig jongetje met een
„ijsje” mee naar een zijstraat. Zij trok
het kind daar zijn jasje uit en maakte
zich daarmede uit de voeten. Binngn een
week is dit reeds het derde geval.
dat de earste kou der oer giet de frij-
dom tomjitte, ja, dan binne se alhiel
pór yn 't liif. De iene giet hwat makli-
domptheid, naar een harmonische aard.
ig heeft hij een heim-
dat in wezen nief\an-
j ver
luchten naar een gemeenschap van al
len in Christus.
Gansch zijn werkzaam en bewogen le
ven laat zich niet karakteriseeren, zelfs
dit rijke boek, waarin heel zijn leven is
naverteld en waarin tientallen anecdo
tes een bijzonder licht op zijn persoon
en karakter laten vallen, schiet te kort
om alles over deze begenadigden
mensch te zeggen en toch kan men hem
kort en krachtig kenmerken met de uit
drukking, dat hij was een wijsgeer met
een apostelziel.
Zijn frissche eerlijkheid kon het pres-
teeren, op den twinstigsten verjaardag
ij hawwe it gau yn ’e
Dagen fan to foaren ha hja it gers al
wol rókt.
Hwat koene se snuve as de bóthüsdoar
ris op stie en de Maitiidswyn blies der
troch.
Mar as hja sjogge of fornimme dat der
KIJ UTLITTE.
By’t Maitiid en binammen as 't waer
hwat myld wurdt, is 't yn 't bóthüs gjin
trewis mear. It wurdt der dan waerm
en smoarch en soms binne der ek mig-
gen, hwertroch de kij hyltyd mei de
sturten steane to giseljen. Elk dy’t yn
sa’n bóthüs arbeidzje moat sjocht nei
de dei üt dat de kij yn 't lón kinne.
Mar de boer hat mei it measte langstme mei de harte sjoud wurdt en hja hearre
der nei ütsj oen, binammen as de hea-
spine net al to great wie en hy it fé de
hiele winter hwat troch it rib fuorje
(Vist U dat er wat de kraamverzorging hier ter stede betreft toestastdeu
heerschen, die zoo niet ontoelaatbaar, toch in ieder geval onhoudbaar zijn?
Wist U dat er daarom dringende behoefte bestaat aan een kraaminrichting,
waar aanstaande en jonge moeders van elke stand en richting tijdelijk kunnen
worden opgenomen?
Welnu die inrichting m er!
Hel bestuur van de Hendrick Xannestichting heeft voor dit mooie doel ruimte
beschikbaar gesteld. Bedden, medische en technische hulp van geneesheeren en
vroedvrouw is aanwezig.
De eerste kraamvrouwen kunnen dus thans worden opgenomen.
Ja, inderdaad, dit kan als U en nu spreken we tot alle meisjes en vrouwen
boven de 18 jaar aan deze oproep gehoor geeft!
Wij verwachten n.l. Uw spontane bereidwilligheid Uw toezegging te geven tot
het verleenen van eenige hulp aan de opgenomen moeders. De technische ver
zorging geschiedt geheel door de deskundige kraamverzorgster. Maar het is
noodig dat er tot het overreiken van een boek, het schenken van een kopje
thee, enz. nog iemand aanwezig is.
Wanneer een voldoend aantal vrijwilligsters zich opgeeft bij toerbeurt een dag
of een nacht te assisteer en (er is een gezellig kamertje aanwezig), dan wordt
hiermede prachtig sociaal werk verricht.
U kunt zich voor dit doel opgeven op Woensdag 30 April vanaf 10 uur ten
stadhuize, waar wij U gaarne nadere inlichtingen verstrekken.
Dit is op de verjaardag van H.K.H. Prinses Juliana, die zelf het goede voor
beeld gaf dc moeders in nood te helpen. Het is aan U, vrouwen en meisjes van
Bolsward. of dit mooie plan doorgang kan vinden of moet mislukken.
De nood is hoog gestegen.
Wij hopen niet vergeefs een beroep op U te doen.
De burgemeester J. G. S. BRUIXSMA.
'JE"
rten
idd.
adig
Over de roekenplaag meldde men ons
uit Oosterlittens het volgende:
„In stikmannich roeken hawwe har
hjir yn 'e hege beammen by it bóter-
febriek delset en yn in omsjoch wiene
ren nésten boud. Nou’t de
aeisikerstïid sluten is, sille dlzze ffl-
gels de omkriten wol neisneupe. Min
hat al probearre de koloanje üt to
roegjen, mar de lieperts üntfleane it
gefaer noch eltse dei”.
De heer Sandstra te Nijland nam Zon
dagmorgen waar, hoe eenige roekenpa
ren achtereenvolgens een nest met kie-
vits-, grutto- en tureluurseieren plun
derden.
Over het verschijnen van de eerste
ooievaar kregen wij een bericht uit
Hindeloopen, waar 18 April de eerste
werd waargenomen. Wie volgt?
Te Koudum werd reeds op 16 Mrt een
lepelaar waargenomen, die later dood
werd gevonden. Naar men zegt zijn in
het Zuiden des lands reeds zwaluwen
gezien, toen een sneeuw- en ijskorst
de aarde- nog bedekte.
De Heer F. Huitema (De Kliuw) zag
op 14 April reeds de eerste boeren
zwaluw, terwijl deze in de meeste
plaatsen eerst plm. 20 April werden
waargenomen. De zwaluw arriveerde
op 18 April in de aannemers-werk-
plaats van gebr. Burggraaff te Lol-
lum. De heer J. S. Burggraaf was zoo
vriendelijk ons de data van aankomst
sedert 1930, die hij nauwkeurig had
opgeteekend ter inzage te zenden.
Vanaf 1930 tot en met 1947 was (uit
gezonderd in 1943, toen de zwalu-
wen eerst op I Mei verschenen) steeds
In April en resp. wel op de volgende
data: 25, 20, 27, 18, 19. 22, 20, 30,
30, 24, 20, 25, 27, 18, 27, 19 en 18
April. Men ziet dus dat de
R. Katholieke geslachten
cl
een rijk en verrijkend boek. Geen won
der dat het in de pers overal gul wordt
ontvangen en hoog gewaardeerd. Was J
het nu enkel, dat deze groote Roomsch
Katholiek toevalligerwijze onder de
rook van Bolsward was geboren, zonder
dat dit feit van invloed in zijn verder
leven zou zijn, wij zouden met eenzelf
de aanduiding kunnen volstaan.
Maar dit is juist niet het geval. Fries
land in het algemeen en Bolsward in
het bijzonder hebben steeds de liefde
van het hart van Titus Brandsma ge
had.
Het is niet gemakkelijk, nu het boek
reeds van verschillende kanten is be
licht en besproken en er in sommige
periodieken en dagbladen zelfs meer
dan gewone aandacht aan is besteed,
een nieuwe visie op dit werk te geven.
Ons viel- onder het lezen van het werk
vooral op het paradoxale in het leven
en werk van prof. Titus Brandsma. Dit
paradoxale heeft hij met andere groo
ten in den geest gemeen en tekent di
rect zijn gecompliceerde persoonlijk
heid. En toch eerste en groote para
dox in zijn leven was Titus Brand
sma .de eenvoud zelve. De paradoxen
liggen verder voor het grijpen. Zijn
uitermate zwak lichaam herbergde een
sterke geest. Ondanks zijn lichamelijk
lijden was hij altijd blijde. Was het Pa
ter Titus ook niet die dat ware, maar
mooie woord heeft gesproken: „Geluk
kig het volk, dat nog bin kan zijn”?
Wie het voorrecht heeft gehad Pater
Titus Brandsma bij zijn leven te heb
ben ontmoet, herinnert zich het' aller
meest zijn levendigheid en groote be
weeglijkheid en toch was hij het juist,
die een sfeer van rust om zich schiep.
Iemand noemde hem wegens zijn kleine
tengere lichaam en zijn sprankelende
geest eens 't type van een Franschman
en toch voelde hij zich in de eerste
plaats Fries en wilde dat ook zijn.
De studie van het mystieke verleden
had de liefde van zijn nart, zelf was hij
een mysticus als weinig anderen en toch
was het' juist zijn staan,in het volle le
ven en zijn practischen zin, die hem
kenmerkten. Hij was gehecht aan het
verleden en durfde toch met conventie
breken.
Hij was een uitermate zorgzaam man,
eigen zorgen telde hij niet. Hij was vu
rig Roomsch Katholiek, maar er zullen
slechts weinig Roomschen zijn, die zoo
veel predikanten tot hun vrienden re
kenden als Pater Titus. Hij was een
man van groote ernst, maar zijn humor
was spreekwoordelijk. Is van hem niet
de anecdote bekend, dat hij bij zijn ge
vangenneming zijn geleiders aanspoor
de tot haast met de woorden: De Ne
derlandsche spoorwegen wachten niet
op de Sicherheitspolizei?
Titus Brandsma is een man met veel
zijdige belangstelling, ontvankelijk voor
het ondergaan van allerlei emoties en
toch blijft zijn geestelijk signalement
altijd hetzelfde: steeds opgewekt, vol
goeden moed, zonder de minste klacht,
altijd vriendelijk en blijmoedig in den
Heere.
Naar een Friesche en een vaderland-
sche gemeenschap, vrij van kleine be
domptheid, naar een harmonische aard,
sche samenleving heeft hij een heim
wee en toch is d<
ders dan het groote-apostolisch
len in Christus.
1
Bolswards Nieuwsblad
van Monster tol Dachau
H
I
r.r 1
■■K4 V
»-%■ J -z.
