Aan de vooravond
s
Nationale Herdenking
»g
Provinciale Kroniek
St
Buitenlandsch Overzicht
9
1
- - R1
gisting, welke ook in F:
gebied bestaat. Ook in
No. 34
43e Jaargang
Vrijdag 2 Mel 1947
Streekblad voor West
en Zuidwest Friesland
met
i de
ten.
mogen zijn, een voorrecht.
1-
sje
■■■NI
m
ur
>or-
llen
Sór
its
n
nde-
?45’’
Wiere tuurden
Undersykjen
is it neiste rjocht.
e
>nds
ten
de
aat-
rk.
ril
17
LS
Qre
V”
ien
pf
o
d.
’ij
en het verzet m indo-China zijn oven-
gens niet de enige symptomen van de
rans overzees
in Frankrijk
hebben en er ook deel aan de regering
hebben en er niet aan denken uit die
regering te treden, hoe lastig dat soms
ook voor hen is. Wat nog kort geleden
bleek toen 5 parlementsleden, gedele-
dat tot nog toe
voor i
dan wel der Arabieren koos. Om het
politieke gewicht der Arabische staten
en hun economische betekenis als petro-
leumproducenten vermoedt men wel
eens dat Moskou de Arabieren zal steu
nen. Vooral ook omdat de Ver. Staten
om dezelfde redenen erg graag met de
Arabieren vrijen, maar
Noord-Afrika
streven de Arabieren naar het verbre
ken der banden met Frankrijk, de sul
tan van Marokko heeft zich zelfs prac-
tisch aan het hoofd van die beweging
gesteld. De nationalistische Arabieren
daar willen los van Frankrijk, uit d, z.g.
Franse Unie treden en
van de
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Redactie en Administratie
Marktstraat 13 - Bols ward
Telefoon 451 (K 5157)
Rusland,
er nimmer duidelijk
De Coöp. Zuivelindustrie bijeen.
Onder voorzitterschap van den heer J.
W. Wassenaar kwamen de leden van
van de komende
men misschien vergeten was de levens,
die waren geofferd, het bloed, dat was
gevloeid, dat het enkel te doen was om
een vrije dag, om een „verzetje”, zoals
men dat dan noemt.
Daarom verheugt het ons ten zeerste
dat voor zover wij kunnen nagaan over
al de volle aandacht is geschonken aan
de herdenking van onze gevallenen.
Alleen als men aan die ereplicht heeft
voldaan, kan en mag men feestvieren.
Laten wij echter onze waardigheid
behouden en niet toegeven aan pret-
makerij zonder inhoud.
Wij schreven zeer bewust niet boven dit
artikeltje: Aan de vooravond van de
Washington
toch de Joden niet in de steek kan la
ten. Als men dan daarnaast nog over
weegt dat Engeland, ook al vroeg het
een commissie, zich de vrijheid voorbe
hield de uitspraak der Ver. Naties al
of niet te aanvaarden, begrijpt men dat
er nu te Flushing Meadows, waar de
Ver. Naties vergaderen, een buiten
lands politieke kwestie van de eerste
rang aan de orde is.
Russiche eis
een sterke centrale regering in Duits
land in te voeren, die licht weer tot een
sport nazi-regiem in zijn diepste bin
nenste zal Marshall wel bedoeld heb
ben: communistisch regiem kon -lei
den, hij verwierp ook de Russische stel
ling dat de Poolse Westgrens al defini
tief was en de eis der Russen tot Duitse
herstelbetalingen uit de lopende pro
ductie wat het economisch leven van
Duitsland en Europa zou verstikken en
leiden tot dictatuur en strijd. Ander
zijds verkondigde het Russische blad
de Prawda dat al hoefde men niet te
wanhopen aan de uiteindelijke over
eenstemming, aan Engelse en Ameri
kaanse zijde ditmaal krachten hadden
gewerkt, die deze beletten. Al met al is
er dus
Marokko
als Mohammedaanse en Arabische staat
zich doen aansluiten bij de Arabische
liga. Die liga, welke door de 5 Arabi
sche staten gevormd wordt, doet na
tuurlijk ook van zich spreken bij de be
handeling van het
Palestijnse vraagstuk
in de buitengewone zitting van de Ver.
Naties, ter behandeling van het Engels
verzoek een' commissie van onderzoek
voor dat.vraagstuk in te stellen. De liga
nu heeft deze bijeenkomst verzocht di
rect aan het Engelse mandaat voor Pa
lestina een eind te- maken en het on
afhankelijk te verklaren, waardoor het
een Arabische staat zou worden; want
al is een belangrijk deel der bevolking
thans Joods, de Arabieren vormen er
een grote meerderheid. De debatten
zullen zich in deze vergadering dus
over een breder veld uitbreiden, dan
aanva'nkelijk was gedacht, want terwijl
Engeland
slechts een commissie van onderzoek
vroeg, welke rapport kon uitbrengen
op de volgende gewone vergadering
der V. N., zullen thans de naties kleur
moeten bekennen bij het Arabische
voorslel. Men zegt dat de
Zuid-Amerikaanse Staten
voor het Arabische voorstel willen
stemmen om steun van de Ar. liga te
verkrijgen bij de keuze in September
van een Z.-Amerikaan tot voorzitter
der V. N. Men is voorts zeer benieuwd
naar de houding van
de Bond van Coöp. Zuivelfabrieken in
Friesland in de Harmonie te Leeuwar
den bijeen. De voorzitter wees op- de
vele moeilijkheden, die nog overwon
nen moesten worden, waarbij hij speci
aal het oog gericht had op het arbeids
vraagstuk. Het sombere beeld doet zich
n.l. voor, dat verschillende boeren een
gedeelte van hun veestapel droog moe
ten zetten wegens gebrek aan melkers.
Hij eindigde echter met een verwijzing
naar de prachtige resultaten in het ver
leden geboekt, met de woorden: boeren
fan Frysl&n oerein.
Het voorstel van het bestuur om. te be
sluiten de uitbetaling van de melk naar
kwaliteit te doen geschieden en wel met
ingang van 12 Mei a.s., wordt na dis
cussie zonder hoofdelijke stemming
aangenomen.
Rust op de Friese meren.
De zomer staat weer voor de deur;
spoedig zullen de wintersporten hebben
afgedaan en komen de specifieke zo
merse takken van sport weer aan bod.
In Friesland behoort daartoe wel op
de eerste plaats de zeil- en motorboot-
sport en het kan niet ontkend worden,
dat deze waterrijke provincie daartoe
bij uitstek de gelegenheid biedt. Hoe
heerlijk kan het niet op de meren zijn,
wanneer het zonnetje je in je boot be
schijnt en een krachtige wind de zeilen
bol doen staan, zodat je over en door
de golven voortschiet!
Hoe hinderlijk is bij dat alles het la
waaierig zingen, de jachtende jasz-mu-
ziek en al datgene, wat die rust kan
verstoren. Die rustverstoring is niet al
leen bevorderlijk voor onze eigen ont
spanning op en aan het water, maar
zal ook vele vreemdelingen weerhou
den naar Friesland te komen.
Dat heeft ook de Provinciale Vereni
ging voor Vreemdelingenverkeer be
grepen. Haar directeur, de heer J. A.
Veldman heeft ons dan ook verzocht
de aandacht van het waterminnend pu
bliek hierop te willen vestigen.
De tfek naar de Friese wateren is de
laatste jaren buitengewoon groot. In
allerlei grootte en soort kan men de
jachten, B.M.-ers, motorboten, ja zelfs
afgeladen rondvaartboten, zien uitva
ren. Van alle kanten schettert de mu
ziek en klinkt de zang en lach over het
water. Hoe veelvuldig zijn niet de fes
tiviteiten, die op en in de onmiddellijke
nabijheid der meren worden georgani
seerd. Nu gaat het natuurlijk niet om
een Sneekweek, die nu eenmaal in het
kader van de watersport thuis hoort,
maar wel gaat het tegen al de excessen,
die maar al te veelvuldig voorkomen.
Ook een beperking van de zeilwed
strijden tot in het redelijke en het min
der doordringend maken van de mu
ziek, kan tot de rust op het water bij
dragen.
Om tot die zo gewenste rust op onze
meren in het seizoen te geraken, zullen
zo nodig de betrokken burgemeesters
worden verzocht hun medewerking te
verlenen. Reeds werd de Commissaris
der Koningin bereid gevonden, zich
achter deze „rust-actie” te scharen.
Londen
weer bijeen te komen. Volgens de rede,
welke Marshall Maandag tot het Ame
rikaanse volk richtte, had Stalin hem
verzekerd dat er alle kans was dat men
het op een volgende conferentie wel
eens zou worden. Marshall voegde er
in zijn rede echter bij dat Rusland dan
een heel eind verder over de brug moest
komen, dan het te Moskou deed. Hij
verwierp nog eens de
Braziliaanse journalisten
bezochten onze provincie. Zij waren
vergezeld van een radioreporter en een
filmoperateur. Het gezelschap maakte
een trip door ons land op uitnodiging
van de K.L.M. Onder meer werd de
boerderij van den heer Wassenaar te
Jelsum bezocht en ook de Frico Con-
densfabriek en de Lijempf. De bedrij
vigheid in de pootaardappelexport trok
ook hun aandacht en na een bezoek aan
het Popta-slot te Marssum en een zeer
-op prijs gesteld diner, werd de reis ver-
uitkwam of het de zijde der Joden volgd.
nationale feestdag, maar van de nat’O-
nale herdenking. De feestdag is daar
slechts een onderdeel van. Als wij niet
in waarheid hebben herdacht, zal ons
feestvieren geen zin, geen inhoud heb
ben.
Laat ons
allen te zamen recht vreugdevol feest
vieren. Laat de grondtoon daarbij de
dankbaarheid zijn.
Dan alleen kunnen wij blijde zijn. Blij
de met desnoods op de achtergrond de
donkere wolken die zich opnieuw bo
ven Europa samenpakkén, de teleurstel
lingen die in eigen land ons niet wer
den gespaard, de gijzelaarskampen in
Indië, waar nog duizenden landgenoten
vertoeven.
Gedachtig aan de grote dingen die aan
ons land zijn geschied, mogen we ons
vreugdefeest vieren.
Mogenja, inderdaad, laat het een
Abonnementsprijs:
1.25 per kwartaal bij vooruitbetfilng
Advertentieprijs: 10 cent per n m.
Giro «7v2fi
Bonnenlijst
geldig tot en met 17 Mei 1947.
Bonkaarten KA, KB, KC 705
(Serie B)
B-07 alg. 750 gram suiker, boterham-
strooisel enz. of 1500 gr. jam
stroop enz. of 750 gr. choco
lade of suikerwerk.
B-08 alg. 50 gram cacao.
Bonkaarten KD, KE 705
(Serie B):
B-14, B-15 alg. 250 gr. suiker, boterh.
strooisel enz. of 500 gr. jam,
stroop enz. of 250 gr. choco
lade of suikerwerk.
B-16 alg. 50 gram cacao.
Bonkaarten MA, MD 705 (bijz. arbeid,
a-s. moeders (Serie B):
B-21 striker 250 gr. suiker, boterham-
strooisel enz., of 500 gr. jam,
stroop enz., of 250 gr. choco
lade of suikerwerk.
Tabakskaarten QA, QB, QC 703:
71-1 tabak 3 rants, tabaksartikelen.
71-2, 71-3 tabak 2 rants, tabaksart.
71-1 veren. 200 gr. chocolade of sui
kerwerk of 200 gr. suiker, bo-
terhamstrooisel enz. of 400 gr.
jam, stroop enz.
71-3 veren. 100 gr. chocolade of sui
kerwerk, of 100 gr. suiker, bo-
terhamstroolsel enz. of 200 gr.
jam, stroop enz.
Bovengenoemde bonnen kunnen reeds
op Vrijdag 2 Mei worden gebruikt.
Een eigen vliegtuig voor de
eilanden.
Naar burgemeester Walda van Ame
land heeft medegedeeld, wordt over
wogen, dat het Provinciaal Bestuur, de
betrokken gemeenten en de P.T.T. ge
zamenlijk een vliegtuig zullen aan
schaffen, geschikt om op de eilanden te
landen. Hierdoor zou de mogelijkheid
geschapen worden, dat de post regel
matig wordt aangevoerd, terwijl ook
voor andere dringende zaken gebruik
van dit vliegtuig gemaakt zal kunnen
worden.
weinig reden tot optimisme.
Zeker, er kan niet ontkend, dat de con
ferentie te Moskou als een zeef heeft
gewerkt, men is ’t eens geworden ovér
de bijkwesties, zodat alleen de kernver
schillen over blijven, waaraan men dan
nu al zijn aandacht kan wijden om te
trachten een weg naar de oplossing te
vinden. Maar de toestand in Duitsland
zowel als Oostenrijk dwingt tot een
spoedige regeling van tal van kwesties
met betrekking tot deze landen. En bo
vendien, oök al laten de staatslieden
zich dan in optimistische zin over de
toekomst uit, te Moskou is zo groot ver
schil van mening gebleken, dat de
zelfde staatslieden in de praktijk wel
moeten rekening houden met de moge
lijkheid, dat ook in de toekomst geen
overeenstemming mogelijk zal blijken.
Vermoedelijk zal het resultaat van
Moskóu dan ook wel zijn dat beide par
tijen, d.w.z. de Westelijke geallieerden
en Rusland, ieder in het door hen be
zette deel van Duitsland en Oostenrijk
die maatregelen gaan nemen, welke
beide zónes meer en meer
onafhankelijk van elkaar
maken en meer en meer indelen bij de
groep landen die er thans de bezetting
uitoefenen. Met het gevolg dat het, ge
dwongen door economische nood en
pratische politiek, steeds meer de weg
uitgaat van een westelijke en oostelijke
blokvorming en men in November te
Londen nog verder van elkaar afge
raakt zal blijken te zijn dan men het al
in April te Londen was. Wel is de al
gemene indruk dat de
Ver. Staten, Engeland en Frankrijk
zelve door de besprekingen te Moskou
dichter bij elkaar zijn gekomen, waar
van de kolenovereenkomst, welke de
twee eerstgenoemde landen met Frank
rijk sloten een bewijs is. Toch kunnen
Londen en Washington niet al te vasst
op medewerking van Frankrijk bij een
anti-Russische politiek waarheen
men gaat rekenen omdat de commu-
De gedachte kwan onwillekeurig op of nisten nu eenmaal grote invloed
De conferentie van Moskou
is mislukt. De staatslieden, die er aan
deelnamen, mogen in hun verklaringen
na afloop, dit niet zo direct hebben ge
constateerd, het blijft een feit dat men
het noch over het vredesverdrag met
Oostenrijk noch over de punten van het geerden van Madagascar, werden ge-
verdrag met Duitsland, welke men op
deze conferentie wilde afhandelen, eens
kon worden. Men ging intussen niet de
finitief uiteen, want er is besloten in
November te
Een donkere Octobermaand in 1944.
Het is alsof alles zich heeft opgelost in
een zware grijze sluier, die over de wei
landen lijkt gespreid. Vaag tekenen
donkere, stille silhouetten van ver
spreide boerderijen zich af. Toch is er,
nu hier, dan daar een lichte deining.
Donkere schimmen duiken op.
„Wachtwoord”.
Éven zacht gefluister, dan verwijderen
de gestalten zich weer.
De stilte is nog intenser.
Dan, heel in de verte een licht gebrom.
Nu duiken overal gestalten op. Snel
komt het geluid aangolven. Plotseling,
drie, vier lichtstralen, rood en wit. Ze
zoeken hun weg in de richting van het
geluid daarboven. Het ene witte licht
knippert nerveus: aan, uitaan, uit.
Het geluid is een storm geworden, die
over het land davert. De lichtstralen
volgen doelbewust. De seinlamp knip
pert in eentonige regelmaat.
Daneen scherp geluid. De kerels
in het donker staren omhoog. Een vier
motorig vliegtuig dreunt over hun
hoofden en achter de machinevijf,
tien, een langs rij kleine puntjes.
Parachutes met wapens en munitie ko
men aanzweven naar de wachtende
„terroristen”
Deze wapendropping lukte schitterend.
De stens, de brens en de munitie wer
den veilig geborgen, verdeeld over ver-1
schillende bergplaatsen. De kerels had
den plezier; voor de zoveelste keer was
de mof verschalkt.
Veertien dagen later keerde de kans.
Toen vingen de moffen twee van de ke
rels. De zaak werd op z’n germaans af
gedaan, want nog geen maand na. de
dropping, vielen de beide verzetters
voor een vuurpeloton
Zo gelukten vele acties; zo gelukte ten
slotte de grote actie van onze bevrij-
ding. De droeve lijst van verliezen hield
er echter gelijke tred mee.
Wij staan gereed het derde bevrijdings
feest te vieren, want de grote actie is
in 1945 gelukt.
Er is alle reden toe dit te doen.
Nooit mag ons volk die donkere bezet
tingsjaren vergaten.
Misschien doen we dat reeds te veel.
Wanneer wij méér dachten aan de na
righeid van toen, dan zouden we thans
méér tevreden zijn.
Narigheden van toen
Dat woord zegt het trouwens veel te
zwak. We kunnen beter spreken van
diepe ellende, dagelijkse vernederingen,
die wij moesten ondergaan.
Wat méér wij terugdenken aan dat ge
leden leed, het lijfsgevaar waarin
schier ieder verkeerde, he1 met voeten
treden van onze vrijheden, de droeve
lijsten van de gefusileerden, die vielen
in dienst van het vaderland, wat ;nten-
ser wij ons ook die glorieuse bevrij
dingsdagen weer zullen herinneren.
Eerlijk gezegd verlangen wij allen naar
die recht feestelijke stemming van toen!
Naar die grote jubel die spontaan op
steeg in ons hart.
Naar die naieve blijdschap waarin wij
feest vierden, toen er een zware last
van onze schouders was gegleden.
Wat waren wij kinderlijk blij!
Wat waren wij optimistisch over de toe
komst!
Wat geloofden wij in de goede geest
van samenwerking tot de opbouw van
ons land.
Wat droomden wij
vrede.
Wij staan thans aan de vooravond van
onze nationale herdenking. Feestcom
missies en Oranjeverenigingen in stad
en dorp hebben zich bezonnen over de
manier waarop men zal gedenken hoe
we voor twee jaar werden bevrijd. In
dit nummer van ons blad kunt van
deze plannen in advertentie en nieuws
bericht lezen.
Zaterdag, dus de dag van morgen, zal
gewijd zijn aan de huldiging van onze
gevallenen.
Dat wij die geestelijke adeldom mogen
bezitten, dit op gepaste en eerbiedige
wijze te doenl
Een ieder werke aan deze herdenking
meel
Verleden jaar maakten wij het mee
het was niet hier ter stede dat er
slechts enkelen op de herdenkingsavond
de moeite deden de vlag halfstok uit te
steken, terwijl op de feestdag ieder
present was om toch niets van het ge
bodens te missen.
Dat was pijnlijk.
Vooral voor de naastbestaanden van de
gevallenen zelf.
Uitjava van DruRKerij Fa, A. J. O SIN GA - Bol award
De Friese Elfstedenweek I
heeft zich weer aangekondigd. Dit jaar
daarom in gepaste stemming zal ze gehouden worden van 21 tot en
met 26 Juli. Hier kunnen aan deelne-
men alle soorten pleziervaartuigen. De I
start zal yeer plaats vinden achter de
Prinsentuin te Leeuwarden en dan gaat
het naar Dokkum, de tweede dag naar
Franeker, vervolgens naar Bolsward,
dan naar Stavoren, Sneek en weer te
rug naar de Friese hoofdstad. Ook nu
weer vergezellen ovemachtingsschepen
de deelnemers. Zij, die verleden jaar
het voorrecht hadden aan deze Elfste
denweek deel te nemen, zullen thans
zeker ook weer van de partij zijn, want
ze herinneren zich nog, hoe een groot
genoegen deze week op de onvolprezen
Friese wateren is geweest.
De Stichting „17 September 1944..
heeft besloten te trachten enige zomer
huisjes te huren voor het Spoor- en
Tramwegpersoneel in ons gewest, dat
in September 1944 de arbeid staakte. In
dit plan is het bestuur geslaagd; op
Terschelling, te Appelscha en Oude-
mirdum bestaat nu gelegenheid voor
een 100-tal gezinnen hun vacanties daar
tegen een zeer verlaagde huurprijs door
te brengen. In de periode van 31 Mei
tot en met 13 September kan een spoor-
weggezin daar voor een week terecht.
Friese jongens nemen afscheid.
Stram en stoer stonden ze opgesteld op
het Zaailand, de jongens van de 2e di
visie van de 5e brigade van het 9e R. I.,
aan de vooravond van hun vertrek naar
Indonesië. De com.dt., kol. Dijkstra,
sprak zijn jongens toe en vroeg de bur
gerij hen niet te beklagen. Wij gaan om
te vervullen onze plicht jegens de re
gering en zullen trachten aan die plicht
getrouw te zijn. Wij gaan niet uit op
militaire roem, maar willen orde en
rust herstellen. De Commissaris der Ko
ningin in deze provincie sprak vervol
gens zijn rede uit, waarna het défilé
werd afgenomen.
Hat Fries Schoolmuseum
heeft onze oude Friese Acadaemiestad
verlaten en heeft nu onderdak gevon
den te Leeuwarden. Men heeft hiertoe
uiteindelijk besloten, omdat reeds jaren
terug de Inspectie Franeker van het
L. O. naar de hoofdstad was overge
gaan, met het gevolg, dat toen ook de
inspectie-vergaderingen niet meer in
Franeker werden gehouden.
Autoriteiten bezoeken het Lage
Midden.
Een gezelschap, w.o. ook de commissa
ris der Koningin, met 2 zijner gedepu
teerden, de Rentmeester van Staatsdo
meinen te Zwolle, de inspecteur van de
Nederl. Heidemaatschappij, de hoofd
ingenieur van de Provinciale Water
staat en anderen heeft bezoek gebracht
aan het gebied ,,De Zwette" ten Noor
den van Oldeboorn. Per provinciale
motorboot werd een rondvaart ge
maakt, waarna bij de boerderij van den I
heer Akkerman het terrein in ogen
schouw werd genomen. De mogelijk
heid wordt nagegaan of in de nabije
toekomst met de uitvoering der werken
in de Zwette kan worden begonnen.
Zoals men weet staat het gebied van de
Zwette des winters onder water. Het is
daarom van niet te onderschatten bete
kenis als inderdaad tot de uitvoering
van dit werk zou kunnen worden over
gegaan.
arresteerd omdat zij hadden meege
werkt aan het doen uitbreken van een
opstandige beweging tegen de Frapsen
daar. Om de arrestatie mogelijk te ma
ken moest de parlementaire onschend
baarheid dezer 5 leden worden opge
heven, de communistische ministers wa
ren er tegen, maar zij traden niet af,
doch verlieten eenvoudig de kabinets
vergadering. De opstandige beweging
op 0
Madagascar
het verzet in Indo-China zijn overi-
I
Bolswards Nieuwsblad
I
mer
■■II- &iiffÉ^BU^--Bffn-nrTiBNji.lill- iiiTijT iT'iHTUÏ uil iïh i iimiiiWi Jji~BFiii
