3 o T 0 Wij vierden ons Bevrijdingsfeest 1 p :r 1. Buitenlands Overzicht al» ird 4 II No. 35 43e Jaargang Vrijdag 9 Mei 1947 Uitgave van Drukkerij Fa, A, J. OSINGA Bolaward Streekblad voor West* en Zuidwest Friesland Z. BOLSWARD, 6 Mei 1947. leen? Had sn in REDACTEUR. ird er 11. lies en? niet rote wel als zij de wind mee hebben. Om dat mogelijk te maken en om de socialisten ruggesteun te geven bij hun besluit ook zonder communisten regeringsverant woordelijkheid te aanvaarden, hebben de ete- uur .E Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS Redactie en Administratie Marktstraat 13 - Bolsward Telefoon 451 (K 5157) lie :r- og en P* vij p” ier »8 x le - N je. en. SI êf Rh let set de Wie re tuurden i Undsrsykjen is It neiste rjocht. Franse Vakverbond, dat achter de eisen van de stakers staat, een tussenweg zal worden gevonden, welke de wederintreding der commu nisten in de regering mogelijk zal ma ken, wat een groot deel der socialisten het allerliefste zou zijn. Ten slotte zijn er die heel goed mogelijk achten dat so cialisten en republikeinse volksbewe ging samen het met regeren op demo cratische wijze wel zullen klaar spelen, in geen communisten ook zaten. Zij de den dit mede omdat de regering om Frankrijk op de been te houden maatre gelen moest nemen, welke weinig in stemming bij de Franse arbeiders zou den vinden, die, wanneer de commu nisten geen deel aan de regering had den en mede-verantwoordelijkheid voor die maatregelen droegen, allicht in grote getale van de socialistische naar de communistische partij zouden over lopen. Op de vraag waarom de com munistische partij haar politiek heeft gewijzigd, geeft Ver. Staten de Franse regering laten weten, dat als zij zonder communistische ministers wil door regeren, zij bereid zijn Frankrijk economisch bij te staan om het door de moeilijke periode heen te helpen. Een wat ongewoon optreden, want het lijkt veel op inmenging in de binnenlandse politiek van een ander land, maar het is de consekwentie van de nieuwe Ame rikaanse politiek om overal het com munisme in de weg te treden, waarvan ook hun plannen tot steun van Grieken land en Turkije getuigen. Het gaat dus nog niet erg in de richting van een be tere verstandhouding tussen de Ver. St. en Rusland, waarvoor Frankrijk het eerste West-Európese land zal zijn waar de strijd tussen de communisten en andere politieke partijen in volle fel heid zal uitbarsten en niet weinigen zijn er die aan het slot daarvan een overwinning voorspellen van generaal de Gaulle met zijn beweging, die niet geheel van fascistische smetten schijnt vrij te zijn en een soort totalitair systeem nastreeft. Ramadier wees daar ook op in zijn pleidooi voor de natio nale raad der soc. partij, die het besluit van den premier om zonder communis tische medewerking te blijven regeren nog moest goedkeuren. Inmiddels heeft'de raad zich met het standpunt van Ramadier verenigd. Andere commentatoren geloven dat het zo’n vaart niet zal lopen en dat door de bemiddeling van het De socialistische afgevaardigden stonden, hoewel enigszins aarzelend, achter hun partijgenoot Ramadier en schenen ook zonder medewerking van de communisten regeringsverantwoor delijkheid te willen aanvaarden, im mers anders had Ramadier de ontslag aanvrage van zijn gehele kabinet inge diend, waarin behalve communisten en socialisten ook leden der voor het ^grootste deel katholieke republikeinse volksbeweging zitting hebben. Er schijnt dus ook een belangrijke wijzi ging in de houding der Franse socialis ten gekomen, in ieder geval bij een irroot deel van hen, die tot nog toe aan geen regering wilden deelnemen, waar- Franco-Spanje aan te knopen worden door de Russi sche bladen kwaadaardige leugens ge noemd en lijken inderdaad ook onge loofwaardig. Russische vriendschap met ‘een land, waar, als in Bilbao gebeurde, metaalbewerkers werden gearresteerd, omdat ze deelnamen aan de 1 Mei vie ring, zou wel heel vreemd zijn. Franco’s vriend Péron, dictator van Abonnementsprijs: 1.25 per kwartaal bij vooruitbetaling Advertentieprijs10 cent per n.m. Giro 87925 Stalin nog onlangs in een gesprek met de a.s. republikeinse candidaat voor het presi dentschap der Ver. St. Harold Stassen, ondanks het verschil in economisch systeem tussen beide staten, pleitte. Engelse journalisten, pas van een reis door Rusland teruggekeerd, verzekeren, dat hoeveel wrijving er thans dan ook in de buitenlandse politiek is, de Rus sen niet aan de mogelijkheid van een oorlog denken en zij zouden die zeker niet wensen. Hun optreden in de bui tenlandse politiek zou dan ook niet uit gaan van oorlogzuchtige bedoelingen hunnerzijds, doch van vrees voor die van de andere zijde. Dit zou ook te be merken zijn in de eisen, welke Rusland aan T ruman door bemiddeling van Marshall en Byr nes een beroep op een aantal Ameri kaanse senatoren heeft gedaan, die de goedkeuring van de senaat aan de vre desverdragen met de vroegere as-sate- lieten, Italië, de Balkanlanden en Fin land zouden willen verhinderen om een gunstiger regeling voor die landen te verkrijgen. Truman wil dat deze sena toren van dit plan afzien omdat dit de gehele Amerikaanse buitenlandse poli tiek zou ontwrichten. Geruchten dat Rusland er op uit is vriendschapsban den met slechts één corps te bezitten, dat paraat is als men het nodig heeft. Hiermede wil ik de bestaande corpsen niet bele digen, ik weet te goed de moeilijkheden waarmee ze te kampen hebben. Maar dat een avond als deze mede hierdoor niet ten volle tot zijn recht kwam is wel jammer. Ook de fakkeloptocht stelde teleur. Er waren welgeteld slechts een zeven fakkels. Het hadden er natuurlijk 700 moeten zijn. Tosh was het een aar dig moment, toen op het Hengstepad (sommige mensen zeggen tegenwoordig Broereplein omdat dit wat deftiger is) de heuse brandstapel werd ontstoken. Het was een prachtig gezicht die men- senhaag in de rosse gloed van het knet terende vuur en de „stjonkpotsjes” die een spookachtige verlichting gaven. Vooral het silhouet van de kerk deed het mooi. Ook hier misten we echter de muzikale begeleiding en daardoor klonk het Wilhelmus en het Frysk bloed niet overtuigend. Soms leek het wel tweestemmig gezongen want als de ene helft een regel uit had, was de an dere soms nog maar tot aan de helft genaderd. Met het vreugdevuur ging ook het Bolswarder bevrijdingsfeest als een nachtkaarsje uit. Om elf uur volgde ik de raad van het comité op, n.l.: Sliep sêft. Bij de kermis moet het toen nog lange tijd gezellig druk geweest zijn. Dit is al een veel te lange brief ge worden en toch heb ik alles nog niet kunnen vertellen. Maar wel hoop ik, dat je tenminste nu enige indruk hebt gekregen van onze feestvreugde hier ter stede. Hebben jullie in Indië ook bevrijdings feest gevierd? Wij zijn natuurlijk ook erg nieuwsgierig hoe dit geweest is. Ontvang de hartelijke groeten van je verre vriend en de vertrouwenskwestie gesteld en deze vergadering sprak met 360 tegen 186 st. bij 60 onthoudingen haar vertrouwen in Rajnadier dan ook uit. De communisten, ook de commu nistische ministers stemden tegen. Ra madier constateerde uit dit laatste, dat de ministeriele eensgezindheid was verbroken, verzocht de president der republiek de portefeuilles der comm. ministers aan niet-communistische fi guren over te dragen dat ook is ge schied en dwong daardoor de com munistische ministers tot een officiële ontslagaanvrage, welke natdurlijk werd aanvaard. Argentinië heeft moeilijkheden met de grote Argen tijnse graanboeren. Om aan geld voor de schatkist te komen, dwingt hij hen het graan aan de staat te verkopen voor 170 pesos per ton, die de regering dan naar het buitenland verkoopt voor 450 pesos. De boeren willen meer voor hun graan en dreigen hun land onbebouwd 'e zullen laten. Péron antwoordde dat hij dan het land onder de landarbei ders zou verdelen. In de Franse pers natuurlijk zeer uiteenlopende antwoor den; de communistische bladen verkla ren dat de toestand wat de lonen be treft, inderdaad onhoudbaar is gewor den; organen van andere partijen be weren dat de communisten bang waren sympathie onder de arbeiders te ver liezen als ze doorgingen zich tegen loonsverhogingen te verzetten, en ook dat de communisten, nu de conferentie van Moskou mislukt is, een andere Franse buiten landse politiek wensten dan de nu ge voerde, welke hun te veel in de koers van Engeland en de Ver. Staten gaat Of dit waar is of niet valt niet te zeg gen, maar stellig is wat er thans in Frankrijk gebeurt van grote betekenis voor de buitenlandse politieke verhou dingen. Er zijn heel wat bekende bui tenlandse commentatoren die zien aan komen dat Palestina hebben verzetslieden uit de gevangenis van Acre een aantal hunner gevangen genomen kapieraden bevrijd. Nadat de vergadering der Ver. Naties had beslo ten het voorstel der Arabische liga om Palestina direct onafhankelijk te ver klaren niet op de agenda te plaatsen, zal thans een vertegenwoordiger van het Joodse agentschap in staat gesteld worden zijn visie op het vraagstuk zij het via een commissie, voor de verga dering te brengen. Engeland stelt bij de onderhandelingen over de uitbreiding van het EngelsRussisch verdrag. Rusland zou uit vrees dat an ders een anti-Russisch front zou ont staan door allerlei nieuwe bepalingen in genoemd verdrag een samengaan van Engeland, Amerika en eventueel ook Frankrijk trachten te verhinderen, in hoe los verband en met welk doel die samenweflong ook zou plaats hebben. Feitelijk zou Rusland willen, dat En geland alleen een verbond met Moskou had, een eis welke Londen niet kan in willigen, omdat het de Ver. St. immers broodnodig heeft. Nog dient vermeld dat president Tcrjwijl we in ons vorig overzicht nog konden schrijven, dat de Franse com munisten er niet aan dachten uit de re gering te treden, is er daarna plotseling een wijziging in hun houding gekomen. De directe aanleiding was een staking bij de genationaliseerde fabrieken van Renault. De staking ging om verhoging der lonen. Zoals bekend staat de Franse regering-Ramadier op het standpunt dat haar eenmaal genomen besluit geen algemene prijs- of loonsverhoging toe te staan tot elke prijs dient gehand haafd. Aan de vooravond van de vie ring van de eerste Mei verklaarde Ramadier nog dat de belangrijkste sociale maat regel voor de arbeider op dit moment is de handhaving van de koopkracht van de frank. JEen inflatie-crisis, weke door algemene verhoging van lonen en prijzen zou ontstaan, zou de arbeiders in de ellende storten door hun koop- d. Ven dirigeerde de^ volkszang. Het kracht te vernietigen. De communisten waren het tot nog toe met deze politiek eens, maar toen 2000 arbeiders van Re nault in staking gingen, deelde de comm. partijleiding mede dat zij haar steun toezegde aan de gewettigde eisen der stakers en aan de Franse regering schijnen de communistische ministers bericht te hebben, dat zij zouden aftre den omdat de communistische partij haar politiek ten aanzien van lonen en prijzen had gewijzigd. Ramadier heeft toen in de Fanse nationale vergadering Allerdolst was ’s middags het gecostu- I meerde voetbal. Beppc met de flodder- I muts op, een negerin, de heraut, en zo vele opgedirkte balschoppers meer, trapten wat ze konden. Zelfs de spel regels werden met voeten getreden. Een sportieve dame in het doel weerde zich dapper en na iedere goal werd de spe lers een verkwikking geboden. De op komende kou en regen trotserend heeft het publiek van deze vertoning werke lijk genoten, ook al duurde het tenslotte wat te lang. Het hoogtepunt van de dag was zeker het bezoek van de grote mannen Chur chill en Montgomery, die even na acht, geëscorteerd door witgejaste Zuivel- schoolstudenten (zeker bij gebrek aan uniformen) in een open jeep arriveer den. Boze tongen beweerden dat de hoge gasten niet anders waren dan eveneens verklede „Zuiveltjes”, maar hoe dan ook, de échte hadden in geen geval glorieuzer intocht kunnen hebben. Gelukkig dat de heren voor deze gele genheid vrij goed Hollands hadden ge leerd, ook al verried een enkel woord en de intonatie hun Engelse afkomst. De burgemeester bood Churchill een kolossale sigaar aan, die natuurlijk dankbaar werd aanvaard. Van de gecostumeerde polonaise kwam niet veel terecht. Een twee- of drietal paartjes zwierde wat rond op het Marktplein, enkelen probeerden wat rondedansen op touw te zetten, maar de rechte fleur en stemming wilden niet komen. De honderden bezoekers waren over dit verloop teleurgesteld en velen verveelden zich stierlijk. Kwam dat misschien door gebrek aan goede mu ziek? Een drietal fanfarecorpsen is voor een stadje als Bolsward natuurlijk een rijk bezit, maar als er voor het avondfeest een luidsprekerauto van el ders moet komen, zou men wensen Beste vriend Z., Misschien zul je wel vreemd opkijken een brief van ons te ontvangen. Je was immers alleen maar gewoon brieven te schrijven. Je zat daar ergens onder de tropenzon in Bandoeng je lucht- en an dere avonturen te tikken en je brief ging per luchtpost naar hier ennou ja, enkele weken daarna ontving je (en je medemakkers) een krant, waarin je brief stond afgedrukt, meestal in een „vergeten” hoekje ergens op de laatste pagina boven de advertenties. Je mocht haast wel denken, dat wij je amper een plaatsje gunden. Al lang hadden we je daarover willen schrijven en nu het er toch van komt zetten we de brief maar meteen in de krant. Dat vind je toch niet erg, wel? Je eigen brieven komen er immers ook in! Allereerst moet ik je dan vertellen, dat jé brieven heel erg in de smaak vallen. Je optimisme doet de lezers zo goed en je levendige trant van schrijven boeit. Je bent een geboren journalist en als je geen vlieger werd, dan had je wel re dacteur kunnen worden. Werkelijk we bewonderen je stijl en soms zijn we ook wel een ogenblikje jaloers. Je beleeft zo veel en ziet zoveel enja, maar je zit ook zo ver van je ouders, van je vrienden en je goede oude stad. Weet je waarom ik je eigenlijk schrijf vandaag? Wel kijk eens naar de datum, die hier boven staat. Gisteren hebben we ons bevrijdingsfeest gevierd en Za terdag reeds onze gevallenen herdacht. Wil je wel geloven, dat we toen vaak aan jou en je makkers hebben gedacht? Wij zijn jullie niet vergeten en daarom schrijven we juist. Zopas hadden we het over ons bevrij dingsfeest. Jullie zullen wel nieuwsgie rig zijn hoe het hier allemaal is geweest en het zeker goed vinden, dat wij er maar iets van vertellen. Laat ons dan met de Zaterdag begin nen. Ik vermoed zo dat je daar aan de overkant onwillekeurig denkt aan een heldere zonnige Meidag vol bloemen en vol zon. We nemen je dat natuurlijk niet kwalijk, want zo was het toen ook met de bevrijdingsdagen. Maar dat Mei ook anders kan, hebben we nu gezien. Het was Zaterdagavond verbazend koud. De ijzige wind ging als het ware dwars door je kleren heen. Eigenbik kon je het nergens beter krijgen dan bij de warme kachel. Toch was er om streeks halfacht veel volk op de been. Padvinders de blote knieën paars van de kou verkochten rode en witte tulpen. De klokken luidden. Vele vlag gen hingen halfstok. Vele, echter niet alle vlaggen waren uitgestoken. Ik telde wel vijf huizen naast elkaar waar geen vlag was. Dat was jammer. Het was ter ere van de gevallenen en dan moest geen moeite ons teveel zijn. Precies kwart voor acht naderde vanaf de Sne- kerwegbrug en het Martinikerkpléin een lange stoet, waarbij zich nog velen aansloten. Ieder droeg een rode of witte tulp. In statige pas ging het zwij gend in de richting van de Hollandia- fabriek. Ook de schoolkinderen, die op de Bargefenne waren opgesteld sloten zich bij de stoet aan. Toen we de fa briek ongeveer genaderd waren loeide de sirene en werd twee minuten halt gehouden en stilte betracht. Dit was een bizonder plechtig moment. Een stoet van zeker twee duizend mensen, allen plechtig stil de doden herdenkend. Op dit moment heb ik ook aan jou ge dacht en al de andere jongens in In dië, zo ver van hier. Wat hebben jullie dit ogenblik gemist. Maar in gedachten zul je toch zeker hier geweest zijn. Na de twee minuten, waarin ieder dacht aan de gebrachte offers en waar in zeker talloze dankgebeden zijn opge stegen, schreden we weer plechtig ver der en deponeerden de padvinders de bloemen op het eregraf. Met blauwe bloemen, die reeds aanwezig waren, vormden de kleuren rood en wit van de tulpen de Nederlandse driekleur. Toen we weer in de stad arriveerden, stelde zich op het Marktplein op een geïmproviseerd podium van luchtban denwagens een zanggezelschap op, dat latijnse liederen zong. Hoewel de zangers in de luwte sponden van de Wijnberg, hadden ze toch hun petten en hoeden diep over de oren getrokken en waren ze in hun kragen weggedoken. Jammer dat het zo koud én voor de grote schare luisteraars ondoenlijk was lang naar het zingen te staan luisteren. Velen gingen naar huis of begonnen heen en weer te lopen, zodat de over geblevenen het zingen niet meer kon den volgen. Of was het de kou niet al- I men misschien iets anders I verwacht? Het programma vermeldde I immers het zingen van passende liede- I ren en dan denkt men zo gauw aan het aloude Wilhelmus, het Wilt heden nu treden en nog zovele andere meer. Jammer was ook dat men naar wij later vernamen de twee minuten stil te in de stad zelf vrijwel had genegeerd. Toch is de plechtigheid wel geslaagd te noemen. De Zondag was een dag van bezin ning. In de kerken werd slechts terloops bij het feit der bevrijding stilgestaan, daar de andere dag hier speciale dien sten voor zouden worden gehouden. Op het Schildwijk stonden draaimolen, zweef en andere kermisvermakelijkhe den reeds verlangend te wachten Maandagmorgen was het gelukkig iets zachter en kwam het vriendelijke Mei zonnetje ons af en toe koesteren. Om half negen werden de vlaggen ge stoken. Een ieder toonde zich op straat met Oranje getooid. Geëscorteerd door een groep padvinders las een heraut te paard in verschillende delen der stad een oorkonde waarin hij een ieder, oud en jong, maagd en jongeling, aanspoor de zich te versieren. Om 9 uur luidden de vrolijk beierende klokken de feest dag in en spoedig gingen de kerkdeuren open en begaf ieder die daartoe be hoefte gevoelde, zich naar het bedehuis om God te danken voor de bevrijding. De Hervormden hadden een gemeen schappelijke dienst in de Martinikerk. Wil je wel geloven, dat ik, toen ik die mensen ter kerke zag gaan een groot verlangen had naar één grote gemeen schappelijke dienst? We dankten toch allen dezelfde God? Toch allen voonde- zelfde bevrijding? Wat was het nu mooi geweest dat Rooms en Protestant, Ge reformeerd, Doopsgezind en Hervormd zich allen tezamen in één dienst ver enigd hadden. Of zou dat niet kunnen? Wel samen de doden herdenken, wel samen de polonaise uitvoeren, maar niet samen God danken? Het was een mooie gedachte van de P.F.C. (die letters zijn de afkorting van Permanente Feest Commissie) dat men bij dit feest der groten ook de kleintjes niet had vergeten. Zo genoten de be- waarschoolkindertjes in de Doele van kleurrrijke plaatjes en vertelde de heer Kingma hen het ene sprookje na het andere. Ook al konden allen’ t nog niet voldoende volgen, ze kwamen opgeto gen thuis: ook zij hadden hun feest ge vierd! Om 11 uur werd er een muzikale rond gang door de stad gehouden en hield de burgemeester op het bordes een korte toespraak. Een grote menigte volks had zich daar verzameld. Meester v. Wilhelmus en het Frysk bloed, onder steund door de muziek klonk inderdaad plechtig. Het politiecorps stond stram in de houding, ook bij het Friese volks lied. Na het middagmaal werd het spoedig gezellig druk in de stad. Een gedeelte van de jeugd genoot van een mooie film, anderen van het buurtfeest van N.B.V. Op de kermis was het verba zend druk en het mag een wonder he ten, dat er geen ongelukken zijn ge beurd. Ik weet wel, officieel is de ker mis af geschaft, maar het publiék noem de deze verzameling attracties nu een maal met deze weidse naam en daarom doe ik het ook maar. Terwille van mijn jongens heb ik ook meermalen rondge draaid. Dat maakte je weer even jong en bracht de stemming er in. Ik durf dat gerust wel zeggen, want er waren vele eerzame burgers, zelfs wel edel achtbare burgers die van deze attracties hebben genoten. Een ding was jammer. Een overigens uitstekend orgelconcert in de aloude en jou zeker ook zo bekende Mar tinikerk was slecht bezocht, er waren nog geen 150 bezoekers, terwijl men voor een kaartje voor het varieté-pro- gramma, dat herhaaldelijk werd afge draaid, in de tent met 400 zitplaatsen, al een uur te voren in de rij stond. Wij zullen het maar in het midden laten hoe dat zo kwam. Paste een orgelcon cert niet op deze dag? In ieder geval was het achteraf beschouwd beter ge weest dat men Zaterdagavond na afloop van de plechtigheid tezamen ter kerke was gegaan om van een orgel concert te genieten. Toen had men wer kelijk behoefte aan zoiets en was de roezemoezige drukte op het Marktplein bepaald hinderlijk voor wie intens had meegedaan aan de dodenherdenking. En het plechtige karakter van dit ge beuren en het bezoek van het concert waren daarbij gebaat geweest. Bolswartls Nieuwsblad 3”, in de

Kranten in de gemeente Sudwest-Fryslan (Bolswards Nieuwsblad, Sneeker Nieuwsblad en Friso)

Bolswards Nieuwsblad nl | 1947 | | pagina 1