Onze brief naar Indië
beantwoord
n!
1J1
Provinciale Kroniek
Buitenlands Overzicht
Vrijdag 11 Juli 1947
No, 52
43e Jaargang
:ht
ln~
Zuidwest Friesland
Uitgave
DruKKerij Fa, A. J. OSINGA
Bol award
StreeKblad voor West-
e n
van
beetje bijbengelen, 't Lijkt mij absurd, der van de communisten. In de nationale
want practisch elke Nederlandse familie i raad der socialistische partij, waar werd
BANDOENG, 16 Juni 1947.
Namens hen,
Z.
1. H. Schuil, /E.
off
beginnen:
-d
ie
heeft één van zijn zonen hier zitten,
maar dat idee leeft nog. En dat kan al
leen maar verdreven worden door aan
dacht, belangstelling, meeleven. Dat is
(misschien kunt U het niet zo zuiver
aanvoelen als wij dat doen) voor ons
hier eigenlijk een levenskwestie, die ste
vige, en duidelijk gevoelde band met
Nederland.
U zult dus wel begrijpen, mijnheer de
Redacteur, dat wij Uw brief ten zeerste
hebben gewaardeerd. Trouwens, dat
wordt Bolswards Nieuwsblad helemaal.
Niet om de buitenlandse berichten, want
die zijn „koarstekoeke” geworden na de
zeereis van twee maanden, niet om het
binnenlands nieuws, en de beschouwin
gen inzake Indonesië, want de eerste
halen we vers uit de Indische dagbladen,
en de laatste, nou, daarin zou U, wat ons
betreft, wel wat positiever kunnen zijn.
Maar het zijn juist de plaatselijke en
streekberichten, die onze belangstelling
hebben, en waarom we altijd weer uit
zien naar de komst van dit blad. Het
doet ons goed, en, ik verzeker het U,
wij leven meel Al die kleine dingetjes,
dat er een concert was in de Martini
kerk, dat die en die brug is hersteld,
of die en die zaak is heropend, dat
meneer zus en zo is overleden, en me
vrouw die en die een baby heeft gehad.
Ze winnen in deze omstandigheden zo
aan belangrijkheid.
Openluchtspelen
kunnen nu ook In Friesland in een echt
openluchttheater worden opgevoerd. Ap-
pelsga heeft het eerste Friese openlucht
theater gekregen, hetgeen zeker een
grote aanwinst voor Friesland betekent
School voor talen.
Het Bestuur van de Fryske Akademy
deelt ons mede, dat het bij voldoende
deelneming in September of October a.s.
te Leeuwarden een school voor Talen
denkt te openen, waar gelegenheid zal
bestaan om opgeleid te worden voor de
Middelbare Akten A Nederlands, Frans
Hoogduits en Engels, alsmede voor de
akte M. O. Geschiedenis. In hetzelfde
kader zal opgeleid worden voor een door
de Akademy in te stellen Middelbare
akte Fries A.
Met het oog op studieplannen, ook van
hen, die het einddiploma Gymnasium en
H. B. S. hebben verworven, wordt deze
publicatie nu reeds gedaan. Bij adver
tentie zal zo spoedig mogelijk worden
bekend gemaakt, waar en hoe verdere
inlichtingen zijn te krijgen.
Ook In het Noorden.
Bij de opening van een tentoonstelling
van de Ned. Spoorwegen in het gebouw
van V. en D. te Leeuwarden werd me
degedeeld, dat, wanneer er geen tegen-
ter
iris
em
.50
Spanje
hebben, zij vermeld, dat de volksstem
ming daar natuurlijk een grote meerder
heid voor Franco's wet betreffende zijn
opvolging heeft opgeleverd. Dictatoren
weten met zo’n volksstemming wel raad,
maar democraten wantrouwen dan ook
dergelijke uitspraken.
Intussen heeft Spanje al geprotesteerd
tegen de behandeling welke het ervaart
nu het plan Marshall aan de orde is. De
Spaanse verontwaardiging richt zich
daarbij vooral tegen Frankrijk, dat zoals
bekend al lang de diplomatieke betrek
kingen met Franco heeft afgebroken.
Kans dat dit spoedig zal veranderen,
lijkt er niet te zijn al doen zich in de
Franse politiek zekere merkwaardige
veranderingen voor.
Evenals in Engeland de linkervleugel der
Arbeiderspartij, verwijdert ook in
Frankrijk
de linkervleugel der socialisten zich ver
verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Redactie en Administratie
Marktstraat 13 - Bolsward
Telefoon 451 (K 5157)
Wiere wardenW
Birint de weazige foet eat, X
De jiskige birint neat X
an
:ht
ijn
lis
en
en
>9
in-
je-
ch
ïer
o-
le
e-
and
ing
RD
ge
ef d
lan
ht-
en.
ge-
a-
e-
iH
10
er
it,
I-
’t
e-
eil
de
.ie
o-
Jij
9S
n.
R.
tn
:ls
ien
;en
alleen als badplaats, maar ook als plaats
van samenkomst voor dertienhonderd
Jong-Calvinisten, die in de duinvallei aan
de voet van de vuurtoren, in het prach
tige Bokkendal luisterden naar H. Algra
van Leeuwarden en Ds. Brouwer van
Harlingen.
besloten het kabinet-Ramadier te blijven
steunen zei de leider van de linkervleu
gel, dat het onder de huidige internatio-'
nale omstandigheden onmogelijk is dat
de communisten in de regering terug ke
ren. Terecht constateerde overigens een
door de raad aangenomen motie dat
slechts de deelneming van alle Europese
landen het aanbod van Marshall met
volledig succes zou kunnen bekronen,
waarom de hoop werd uitgesproken, dat
Rusland alsnog zou meedoen. Die hoop
schijnt echter voorlopigjjdel, al kan men
niet voorzien wat er op' de duur zal ge
beuren. Ten slotte blijft het altijd moge
lijk dat een tengevolge van het plan-
Marshall ietwat economisch georgani
seerd West-Europa ook de weg naar
economische toenadering tot Rusland
vindt en misschien zou een land als
Tsjecho-Slowakije daarbij als brug zeer
nuttige diensten kunnen verrichten. Het
zou zelfs mogelijk kunnen zijn dat Tsje
cho-Slowakije met voorkennis en in
stemming van Rusland naar de confe
rentie te Parijs gaat om eventueel als
bemiddelaar op te treden. Van het ver
dere nieuws zij nog vermeld dat 15 Aug.
India
gesplitst wordt in de twee onafhanke
lijke dominions Pakistan en Hindoestan,
de koning van Engeland doet afstand van
de titel keizer van India. Maiski, vele
jaren Sovjet-ambassadeur te Londen,
wordt nu de Russische ambassadeur in
Ik zit hier stil, en hunkerend te dromen,
Te dromen van waar ik nu niet kan
zijn.
Dat had Ik op mijn hart. Wij, Bolswar-
ders-in-Indië groeten U allen zeer. God
zegene U.
Sport.
Friesland mag ook trots zijn op de pres
taties van de voetbalclub Heerenveen;
al is het dan ook niet mogen gelukken
Nederlands kampioen te worden, toch
neemt ze een zeer eervolle tweede plaats
in.
Gelukkig, dat het voetbalspel het kaat
sen niet heeft verdreven.
Er is nog hard gestreden om de prijzen,
al was het zeldzaam slecht kaatsweer.
Te Wier werden de prijzen gewonnen
door: 1. J. Rodenhuis, P. de Haan en Sj.
Helfrich. 2. J. van der Hem, J. Ferwerda
en K. Zwart. 3. K. Wassenaar, A. Paas-
sen en Sj Rljpstra.
Te Harlingen door:
Halsma en F. Helfrich. 2. M. van der
Leest, Th. de Bruin en Sj. Helfrich. 3
D. de Vries, IC. Wiersma en K. Stoffels.
4. F. Hiddinga, A. Paassen en C. Lan
gerak.
Winnaars van de jongenspartij te Wier;
1. J. Boersma, D. Zwart en S. Bouma,
Franeker. 2. S. Pollema, G. Brouwer en
H. Fennema, Sexbierum. 3. G. Vogel
zang, H. Geertsma en J. Zittema, Oude
Lelje. 4. J. Zwart, J. Hoitsma en S. Faber,
Berlikum.
Tot slot het erelijstje: 1. J. Rodenhuis, 22
pnt. 2. P. de Haan 20 pnt. 3. F. Hiddinga
20 pnt. 4. H. de Haan 18 pnt. 5. A. Paas
sen 15 pnt 6. S. Rijpstra 14 pnt. 7. C.
Langerak 14 pnt. 8. K. Wassenaar 13 p.
9. J. Ferwerda 10 pnt. 10. H. Schuil 9 p.
De bondspartij werd niet meegeteld.
Gemeentebesturen op de
Volkshogeschool.
Het is blijkbaar de tijd van de grote,
althans belangrijke bijeenkomsten. Te
Bakkeveen in de Volkshogeschool, kwa
men de gemeente-besturen bijeen. Dr.
H. G. van der Wielen sprak over de uit
tocht van het platteland naar de stad,
waarvan hij als een der hoofdoorzaken
noemde de loonregeling volgens een
plaatsenschema, waarbij mensen in het
zelfde beroep, bijv, onderwijzers, in de
stad hoger gesalarieerd worden dan op
het platteland. Over deze „classificatie”
gaf Dr. Zandstra van Warffum een in-
lelidlng. De gemeentebestuurderen wa
ren het er over eens, dat hierin verande
ring dient te komen en dat voor alle be
roepen, dus ook de arbeiders, minstens
dezelfde loonregeling moet gelden op het
platteland als in de stad en dat men po
sitief wil streven naar rechtsgelijkheid.
Dat men hiermede Inderdaad ernst
maakt, blijkt uit de oprichting te Leeu
warden van een Fries comité actie voor
rechtsgelijkheid van stad en platteland,
waarin zitting kregen de heren: S. Israëls
R. Rosteln, W. Draljer, B. J. Cramer van
Baumgarten te Drachten, R. Hanewald
te Sneek, H. Harmsma te Heerenveen,
O. Feltsma te Gorredijk, A. van der Veen
te Dokkum, J. L. Hoogland te St. Anna
Parochie, Wouda te Ijlst en mevr. J. J.
Keuning-Zandstra te Oranjewoud.
Jongerenconferentie.
Dan werd er op Allardsoog ook nog de
tweede jongerenconferentie gehouden,
met inleidingen van mej. Dr. A. van der
Torre, W. van Gent en Ds. J. A. Bakker.
Mej. Dt. van der Torre wees er op, dat
er in het leven besef moet zijn van een
beginsel, terwijl W. van Gent van me
ning was, dat de jeugd dan alleen haar
zeer zware taak zal kunnen vervullen
als zij meewerkt tot de verandering van
mentaliteit en alle krachten inspant om
het werk te doen op de plaats waarop
ze gesteld zijn. In de zeer belangrijke in
leiding van Ds. Bakker drong deze er op
aan, dat' de 700.000 georganiseerde jon
geren al hun aandacht zouden geven aan
de massajeugd.
Een moeilijke opgave.
De vertegenwoordigers van een aantal
Europese landen, die morgen, Zaterdag,
te Parijs bijeenkomen, zijn niet te benij
den. Zij zullen in korte tijd een econo
misch plan moeten opstellen, dat tot ba
sis kan dienen voor de hulpverlening van
de Ver. Staten. Dat wil dus zeggen, dat
men het eerst eens moet worden hoe men
elkaar onderling kan bijstaan, waarna de
Ver. Staten voor aanvulling van de te
korten zouden dienen te zorgen. Op zich
zelf is de opstelling van een dergelijk
plan al heel moeilijk, vooral omdat van
elk land weer zekere opofferingen zullen
worden gevergd. Daarnaast staat dan de
moeilijkheid, dat men alles, wat naar
politieke samenwerking riekt, moet
trachten te vermijden. Want men wil
nog altijd nu Rusland en verschillen
de van zijn satellietstaten niet meedoen
blokvorming voorkomen, hoewel de
praktijk, als de conferentie slaagt, er
vanzelf toe zal leiden.
Men kan zich voorstellen, dat landen als
i van
Rusland, echter huiverig zullen zijn
voor alles wat maar naar politiek
zweemt. En enigszins verbaasd is men
zelfs dat een lands als
Tsjecho-Slowakije
uiterst bevriend met Rusland en beho
rend tot de Russische invloedssfeer, ter
conferentie komt. Maar de Tsjechen be
roemen er zich dan ook op een demo
cratie op Westerse basis te zijn. Toch zal
dit de doorslag niet gegeven hebben bij
het besluit der Tsjechen. Wél het feit
dat het grootste deel van hun handel
naar het Westen gericht is, daarom kun
nen zij van deze economische conferen
tie niet wegblijven. Hun aanwezigheid
betekent trouwens niet, dat ze ook wer
kelijk zullen meedoen. Ze zullen eerst
wel eens de kat uit de boom kijken. Te-
zelfder tijd trouwens gaat er een Tsje
chische afvaardiging naar Moskou, naar
het heet ook voor economische onder-
handelingen, maar de minister-president
en de minister van buitenlandse zaken
gaan mee en dat geeft ook een politieke
tint aan dit bezoek. De Tsjechen zullen
op de conferentie te Parijs vertegen
woordigd zijn door hun ambassadeur te
Parijs, dat bewijst al dat ze zich daar
niet zullen, laten binden. De meeste lan
den sturen trouwens figuren van meer
economische dan politieke betekenis
ook al zullen enkele kopstukken even
verschijnen dat brengt niet alleen de
aard der conferentie mee, maar ook de
wens de Russen zo weinig mogelijk
grond te geven voor de verdenking dat
er een complot tegen hen gesmeed wordt.
Moskou
gaat overigens toch al voort Engeland
en Frankrijk er van te beschuldigen
door middel van het plan-Marshall de
kleine Europese naties ondergeschikt aan
de Engelse en Franse behoeften te wil-
Ik zit hier ver van
groene vlakte, een weg, tramrails, een
stoere toren, een stadje, je oude omge
ving, je kennissen, je familie. Dat goede
geheel, dat daar altijd ligt, diep in een
hoekje van je hart verborgen, maar dat
zich soms losmaakt, en dan in je geest
uitgroeit, bijna tot werkelijkheid....
Zo hebt U, met Uw brief, dat alles weer
voor ons doen leven. Het typisch Neder
landse, typisch-Friese, typisch-Bols-
wardse in de wijze, waarop U de bevrij
dingsfeesten vierde. En het is juist dat
typische, die kern, dat hart van de zaak,
dat wij soms meenden ontgroeid te zijn.
Maar dat blijkt toch mee te vallen, want
we voelden ons warm aanlopen bij het
lezen van dat alles, en we voelden weer
even dat verlangen schrijnen, er weer
eens middenin te kunnen staan. Een be
wijs dus, dat het nog wel degelijk een
deel van onszelf is, dat we er nog niet
uitgroeiden, nog niet naast staan.
Over dat laatste zou ik nog iets willen
zeggen, ’t Verheugt mij, mijnheer de Re
dacteur, dat U en de lezers de brieven
van hier waarderen. Dat U door Uw
aandacht, ’belang blijkt te stellen in ons
dagelijks leven, in onze omstandighe
den en de moeilijkheden, waarmee we
vaak te knokken hebben. Ook, dat U
een'voorpagina ter beschikking hebt wil
len stellen voor een brief aan ons. Kijk,
dat doet ons goed. Want, laten we eer
lijk zijn: er zijn nog altijd jongens onder
ons, die de stellige overtuiging zijn toe
gedaan, dat wij, uitgezonden militairen,
er voor de vaderlanders thuis maar zo’n
Abonnementsprijs:
1.25 per kwartaal bij vooruitbetaling
Advertentieprijs10 cent per n.m
Giro 87926
Klngma’s Bank.
Uit het jaarverslag van Kingma’s Bank
blijkt, dat deze financiële instelling het
niet geheel eens is met de toepassing van
de overbruggingssteun. Er staat: infla-
torisch werkt ook de uitkering van de
overbruggingssteun, waar die geen doel
heeft. Ons bereiken gedurig klachten uit
landbouwkringen, dat hunne bedrijven
niet ten volle kunnen worden benut, we
gens gebrek aan arbeidswerkzaamheid,
mede als gevolg van het te gemakke
lijk verkrijgen van uitkeringen aan over-
bruggingsgeld. Mede door deze omstan
digheid en door het tekort aan veevoe
der, als gevolg van het tekort aan wer
kelijk geld (deviezen), kan het land
bouwapparaat, dat hier In Friesland vrij
wel ongehavend uit de oorlog kwam,
niet tot volle productiviteit komen, tot
nadeel van ons gehele volk.
Vlieland.
Vlieland zorgt voor zich zelf en ia als
badplaats ai zeer gezocht Maar niet
Want in dergelijke momenten word je,
vooral op dit soort dagen, als je verder
niets aan je hoofd hebt, als je ergens
languit ligt te soezen, gegrepen door de
machtige schoonheid van dit impone
rende tropenland, maar tegelijk doortrild
van een herinnering, zo’n plotseling op
bloeien van dat vertrouwde beeld: een
len maken. Natuurlijk zullen landen als
Zuid-Slavië en Roemenië welker rege
ringen doorgewinterde aanhangers van
Moskou zijn, niet ter conferentie zijn.
Dat Nederland, België en Luxemburg, nu
verenigd in een tolunie en daarmee
een voorbeeld van Europese samenwer
king niet zullen ontbreken, spreekt.
We zullen ons hier niet verdiepen in de
problemen welke aan zde orde komen.
Met spanning zien we het resultaat te
gemoet en de reactie daarop van het
Amerikaanse congres, dat ten slotte de
steun moet verlenen, maar niet minder
die van Rusland.
Intussen is er ook een andere helper
voor Europa opgedoken, n.l.
de Argentijnse dictator Péron,
die in een rede heeft verklaard, dat Ar
gentinië zijn rijkdommen hoofdzake
lijk dus levensmiddelen ook ter be
schikking van Europa wil stellen. Men
weet nog niet goed of hij bedoelt met de
Ver. Staten samen te werken, dan wel
op eigen houtje een hulpactie op touw
te zetten. Eigenlijk zou het laatste het
waarschijnlijkst zijn, daar Argentinië
steeds naijverig op de leidende rol van
de Ver. Staten is geweest. Als Péron
echter met de Ver. Staten samen zou
willen doen, zou hij mee moeten wer
ken aan de economische boycot van
Spanje, immers dat is van de bijeen
komst te Parijs stellig met goedkeu
ring van de Ver. Staten uitgesloten
en het is niet waarschijnlijk dat Péron,
de beste vriend van Franco, zoiets zal
doen. Eer zou men kunnen verwachten
dat Pérons actie is begonnen om toch
Franco-Spanje nog in het algemene
steunplan opgenomen te krijgen.
De Ver. Staten zouden gul aangeboden
Argentijnse medewerking moeilijk kun
nen afwijzen en Argentinië zou dan de
voorwaarde kunnen stellen dat ook
Franco-Spanje in de hulpactie werd be
grepen.
Nu we het toch over
:9<
h-
ng
rit
ns
't
or
ijk
Mijnheer Me Redacteur,
Mohammed is vandaag ten hemel ge
varen. Nou ja, vandaag,, vandaag, ik
bedoel natuurlijk vandaag aan de dag
zo en zoveel eeuwen geleden. En dat
„ten hemel” moet U natuurlijk ook met
een korreltje zout nemen, maar voor het
gemak noemen we het maar zo: Mo-
hammed-Hemelvaart. U vindt dit een
vreemd begin. U bent al bang dat U nu
een of andere beschouwing op uw bordje
krijgt over: „Islam en Indonesiër” of
„Allah en zijn kinderen buiten Arabia”,
of zo. Maar maak U niet ongerust. Deze
mededeling was louter bedoeld als een
aanloopje, om U er van op de hoogte te
stellen, dat we vandaag vrijaf hebben.
Vanwege Mohammed dus. Daar zit U
raar van te kijken. Nou, eerlijk gezegd,
wij ook nog wel eens. Want het ver
nuftige brein van Mohammed kan geen
feestdag hebben uitgedacht, of die be
zorgt prompt het Nederlandse leger een
vrije dag. Soms wel twee achter elkaar.
In principe kanker je over dergelijke din
gen niet, als militair. Maar toch snap
je eigenlijk niet, waarom je op Moham-
med-Hemelvaart gelegenheid wordt ge
geven dat feit op alle gemak te bepieke-
ren, terwijl je bijv, op Goede Vrijdag
door de sawahs loopt te ploeteren en te
zweten. Maar ja, dat zijn zo van die
dingen.
U vraagt, waarom dat nu zo gek moet?
Waarom we als Hollanders aan die poes
pas zo’n beetje meedoen? Ja, kijk, mijn
heer de Redacteur, dan vat U de nieu
we tijd nog niet. Vroeger, in de tijd van
Coen en Daendels en Multatuli, en zo,
toen dacht men daar niet aan. Wat die
bruine rakkers zo onderling wilden be-
feesten, och, dat moesten zij weten, als
ze maar rustig waren, en de volgende
dag weer zoetjes hun sawah beploegden,
of rubber tapten op een onderneming.
Maar, meneer de Redacteur, dat is an
ders geworden. Daar zijn grote geesten
onder hen wakker geschud. Nou ja, die
schudder was wel onze vijand, en die
grote geesten hebben toen de huik wel
wat naar del wind gehangen, en met de
wolven in ’t bos gehuild, maar ten slotte:
het doel heiligt de middelen. En geluk
kig vinden onze humanisten dat ook.
Kijk, dat is natuurlijk belangrijk, want
stel U nou ’es voor, dat het niet zo was.
Dan zou waratje die oude, bejaarde,
bijna ingedutte Jan Holland, nog een
robbertje moeten gaan vechten ook. Nou
ja, hij heeft laatst wel heel stoer die uni
form van ’em weer opgediept, en zijn
sabel uit hetrvet gehaald, maar och, hij
kan ’em niet meer voeren, hé? Geen fut
meer. Nee, dat gaat niet. Praten, da’s
beter. Natuurlijk, nog zoveel mogelijk
er uit halen, wat grommen nu en dan,
maar overigens toch heel piano-an. Dan Noorwegen en Zweden bijv., buren
maar ’es zien, wat ’t wordt. Inderdaad,
het duurt allemaal wel wat lang, en zo,
en het kost ook vrij veel, want als Jan
zit te praten, heeft-ie de winkel dicht,
natuurlijk, en verkoopt-ie niks. Maar dat
mag geen naam hebben, hij heeft nog
wel wat spaarduiten. En anders lenen
de buren hem nog wel wat.
Nee, mijnheer de Redacteur, we moeten
met onze tijd mee. Vrijheid, gelijkheid
en broederschap. Broederschap, ziet U
wel, nu zijn we er. Daarom zijn wij na
tuurlijk vrij: we voelen nou veel meer
voor Mohammed en zo.
En dus lig ik nu in 't gras voor mijn
kamer onder een paar pisangbomen, met
louter een zwembroekje aan en een zon
nebril op, U te schrijven. Nog eens even
Uw brief door te lezen, die U de 6e Mei
aan ons, stadgenoten-in-de-Oost,
schreef. Nog eens even weer mee te be
leven de vreugden van en in dat stille
mooie stadje, daar midden in 't frisse
weilandengroen van Friesland. Je zou,
zo mijmerend, een gedicht willen schrij
ven, een ballade van het verleden of
zo, die dan ongeveer als volgt moest
„Ik zit hier onder ’t groen van hoge
tropenbomen,
waar mijn vrienden
zijn;
India. Daaruit blijkt wel hoe belangrijk
men te Moskou deze post acht.
Vermelding verdient nog dat
John Lewis
de leider der Amerikaanse mijnwerkers,
een zeer gunstig arbeidscontract met de
mijneigenaars heeft kunnen afsluiten.
Daardoor is een staking voorkomen, die
in verband met de nieuwe arbeidswetten
grote onrust in de Ver. Staten had kun
nen verwekken en Europa’s moeilijke
kolenpositie nog slechter zou hebben ge
maakt.
Volgens sommige bladen dreigt er in
Engeland
een botsing tussen regering en vakver
enigingen. Het blijkt dat de Engelse in
dustrie lang niet de verwachte productie
haalt; een der redenen is dat er per ar
beider te weinig geproduceerd wordt en
minister Shinwell heeft met ontslag van
lijntrekkende arbeiders gedreigd.
In Iran
is de staat van beleg in de hoofdstad
Teheran afgekondigd, men vreesde een
staatsgreep. Zoals bekend botsen hier de
Russische en Anglo-Amerikaanse in
vloedsferen.
Bolswards Nieuwsblad
F
ir-
le
en,
i).
ite
I
i-
