de welvaart van morgen
Hoogtijdag
van een
I
Martinytoer
De soberheid van vandaag
Fan de
door Nederland
No. 53
43e Jaargang
Dinsdag 15 Juli 1947
Streekblad voor West* en Zuidwest Friesland
Uitgave van DruKRerIJ Fa. A. J. O SIN GA Bol sward
QJ\
k
Tj. de J.
een grondslag voor
Men koe fan tinken wol ha, dat de fa.
Koopmans mei üs léste artikeltsje net
botte wiis wêze soe. De reaksje is dan
ek net ütbleaun. Ik wie der my hiel goed
fan biwust, dat de firma, dy’t de Vita-
san-methoade propagearret, in hiel oare
sjenswize der op neihaldt as.de Ryks-
foarljochtingstsjinst. Hwant, ik haw myn
öfwizend oardiel net jown op eigen man-
ne-boet, mar op gesach fan Dr. Ir. Fran
kena, dy’t de greidekultuer wittenskiplik
liedt as Haed fan dy öfdieling. Wy wiene
as Lanbouleararen yn Amersfoort byin-
oar om der fan de side fan ünpartidige
deskundigen to fornimmen, hwat kant
as it lünbou-ünderwiis mei de talrike
fraechstikken ütmoat. En der is mei klam
nei foaren brocht it negative oardiel oer
de Vitasan-methoade.
Nou wol de fa. Koopmans der op üt, dat
ik persoanlik dizze saek earst ündersykje
moat, mar dat is net in reedlike eask. Om
it greate bilang fan dizze kwesje, sawol
praktysk as prinsipieel, liket it my goed
ta ris to sizzen, hoe’t it Lünbou-ünder-
wiis dizze dingen sjocht en sjen moat.
Wy hawwe yn üs lün it greate foarrjocht
dat it Ryk in great tal minsken, lünbou-
bijgewoond door een groot aantal be
langstellenden en genodigden, zo met
nadruk gewezen.
Aan de Friese koffietafel in De Doele
heerste een uitermate prettige en onge
dwongen stemming. Van ellenlange rede
voering was geen sprake. Wat gezegd
werd was kort en krachtig, vaak origi
neel en altijd getuigend van hartelijk
meeleven. Aardige momenten waren het
aanbieden van de diverse cadeaux. De
burgerij bood Makkumer aardewerk aan,
de gemeenteraad een schilderij van het
stadhuis, het gemeentepersoneel een ge
bruiksvoorwerp en de Delftenaren, ver
tegenwoordigers van de verzetsgroep
„De toekomst’’, een tafelkleed.
Spontaan was ook de zanghulde van de
kinderen, die onder wel zeer grote be
langstelling had Churchill destijds wel
zoveel toeschouwers getrokken als deze
hulde? voor het stadhuis werd aan
geboden. Het was voor de heer v. d. Ven
een hele toer al die kinderstemmen te
harmoniëren tot een geheel, maar zelfs
vanuit zolderramen en dakgoten werd
het kindergezang aangehoord en een ge
juich barstte los, toen de Bruidegom, me
de namens zijn „lieve Bruid” persoonlijk
voor deze attentie in warme bewoordin
gen dankte.
Zeer druk was het bij de receptie ten
stadhuize, die na deze zanghulde volgde.
Bolswardse schonen in Fries costuum
boden de gasten bruidsuikers aan. Voor
de rondgang door de stad bestond even
eens grote belangstelling.
Ook het avondfeest is volkomen geslaagd
Het concert in de Martinikerk trok een
350-tal bezoekers, het was de moeite
dan ook meer dan waard.
Honderden stadgenoten stroomden toen
op het Marktplein tezamen om getuige
te zijn van de te brengen serenade. Ook
in het park was de belangstelling boven
verwachting en werd iets heel moois
geboden. Nu we dit schrijven zijn de
laatste feestklanken nauwelijks verstor
ven. Bolsward heeft feest gevierd. Feest,
ter ere van het Bruidspaar, dat als Bur
gervader en Burgermoeder zulk een uit
zonderlijke positie inneemt in het stads
leven. Het was een waardig feest, vol
komen in goede stijl gevierd.
Wij herhalen de woorden, die we op de
receptie 't Bruidspaar toewensten: „Fan
herten lok mei dizze houliksdei en Gods
mylde seine oer Jims libbensweil”
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Redactie en Administratie
Marktstraat 13 - Bolsward
Telefoon 451 (K 5157)
I
I
.30
ter.
:rp.
en
z.).
der
uur
er-
ist.
ard
us-
us-
)O-
en
uis
Jij-
Ds.
Os.
rij-
rd.
Os.
Os.
it-
Os.
mr
et-
an
lur
9
9
de
)s.
:er
)s.
>1-
m.
ur
u.
d.
rd
en
en
en
Je
ie
g-
r.
r.
9
n
ir
n.
n.
t-
Gertrude Faber uit Kerkrade is in Ame
rika aangekomen. Zij logeert bij de
ouders van een soldaat, waarvan zij een
jaar lang het graf verzorgde.
500 Deense jongens en meisjes zullen
onder leiding van de bekende Deense
jeugdleider dr. Sven Knudsen voor een
vacantiereisje naar ons land komen.
De 45-jarige gemeente-chauffeur D. van
Leeuwen te Oosterbeek zette zijn motor
aan, deze sloeg aan en doordat hij de
vorige avond de wagen in de versnel
ling had laten staan, ging deze direct
rijden, waardoor de chauffeur tegen een
andere auto werd aangedrukt en op slag
gedood werd.
In het Openluchttheater te Diever is met
groot succes Shakespeare’s „Midzomer-
nachtsdroom” opgevoerd. Een groot
aantal inwoners had bijkans het gehele
jaar hieraan gestudeerd, maar hun moei
te is terdege beloond.
Omdat zijn Joodse vrouw hem verlaten
had met medeneming van het meubilair,
verried de 50-jarige A. J. Seesink, te
Rotterdam haar duikadres aan de S.D.
Thans is tegen de man 8 jaar gevange
nisstraf geëist.
„Het monster van Zwolle” stond voor de
Raad van cassatie terecht. De procureur-
generaal vroeg bevestiging van de hem
opgelegde doodstraf.
Bij het zeilen te Grouw sloeg de 24-ja-
rige Hagenaar J. L. overboord en ver
dronk.
yngenieurs, oansteld hat om de boeren,
alhiel forgees, bidriuwsfoarljochting to
jaen. Dêrby bisteane Rykslênbou-proef-
stations, dy foar datselde doel chemys-
ke, bacteriologyske en veterinaire ünder-
sikingen dogge. Al dat wurk hat gjin oar
doel as de boerestén wittenskiplik en
ünpartidich it paed to wizen, omdat dit
foar de praktyske boer seis gjin wurk
is. Yn üs lün melje wy mei greate tank
sizze, dat de Ünpartidichheit en de des-
kundichheit fan dizze Ryksfoarljochtings-
tsjinst fêst stiet. De Lünbouskoallen
profitearje fan dizze foarljochting en it
is har taek dit op düdlike wize troch to
jaen. Selsstannich Ündersyk is harren net
müglik, mei ütsündering fan de oanpas-
sing oan streek en groun.
Hannel en yndustry yn agraryske help-
middels steane hjir los fan. Hja hawwe
eigen doel en eigen middels. Ik siz der
gjin wurd kwea fan, mar hja steane op
in oar stünpunt. Hja wolle leafst for-
tsjinje, as it kin goed fortsjinje. Der sit
ek gjin kwea yn, mar dermei binne hja
net mear ünpartidich, soms ek net des-
kundich, mar yn elts gefal moatte hja
alhiel los stean fan it lanbou-ünderwiis.
Der meije gjin relaesjes bistean tusken in
kunstmest- of féfoerfabrikant of sake
man en in Lanboulearaer. Dy moat him
mei greate soarch hoede foar finansjeel
bilang by hwat ek. Hy wurdt bitelle fan-
wege it Ryk en mei hoegenamt gjin by-
bidoelingen ha. Soe hy dat steile paed
to smel fine, dan moat er daliks syn of
ficium forlitte, hwant it is fan it heechste
bilang dat hy it greate bitrouwen, dat
de boer yn him stelt, ek folslein wurdich
is.
Der stiet en fêlt er mei! Nou kin it net
oars, as de fabrikant, of hannelsman, dy
Een driejarig meisje viel in Amsterdam
uit het raam van de eerste etage. Het
kind overleed op weg naar het zieken
huis.
Bijna 2i/2 millioen kg metaal bleek bij
contröle te Utrecht zonder.vergunning te
zijn verkocht.
Over het gebeurde op Z.-Celebes, waar
volgens enkele bladen door Ned. militai
ren moordpartijen zijn aangericht, zijn
thans vragen gesteld in de Tweede Ka
mer.
Het achtste leerjaar is van de baan.
Vooral op het platteland zal dit een op
luchting geven.
Een auto-ongeval heeft op de provinciale
weg van Valkenswaard naar Leende het
leven gekost aan de marechaussee Pol
man. Op een natgeregend weggedeelte
was de auto over de kop geslagen.
Nijmegenaren mogen niet meer in bad
Wyler zwemmen. Dit zwembad (in
Duitsland) is alleen nog toegankelijk
voor Inwoners van het plaatsje Beek,
wier zwembad verwoest werd.
Blijkens de Stichting v. d. Landbouw in
Zeeland zal in Oost-Zeeuws-Vlaanderen
een groot aantal militairen helpen bij ’t
looftrekken van aardappelen. Óp 8 Juli
kwamen 300 militairen te Sas van Gent
en honderd te Hulst aan.
De eerste windmolen, die in Zeeland is
hersteld, de beltmolen van de heer De
Voogdt te Cadzand, is thans in gebruik
genomen.
De beroemde Kuiperspoort te Middelburg
zal worden verfraaid. Een van oude
steen opgetrokken muur zal de tegen
woordige betonmuur vervangen.
De Vereniging „Nederlands Fabrikaat”
heeft een prijsvraag uitgeschreven. Zij
vraagt: Vervaardig vóór 1 Febr. 1948 ’n
ontwerp of werkstuk, afgestemd op het
50-jarig regeringsjubileum van H. M. de
Koningin.
Abonnementsprijs
1.25 per kwartaal bij vooruitbet? ling
Advertentieprijs10 cent per a.m.
Giro 87926
Nog meer verspilling.
Ergens anders hebben omwonenden
zich geërgerd aan het opknappen van
een plein met een aardig laag muurtje,
waarin een 60.000 stenen verwerkt
waren en dat een vijver omgaf, waarin
een betonnen bodem moest worden ge
legd. Iets verder werd een monumen
taal tram-wachthuisje gebouwd met
een verlengde balustrade langs een ka-
naalkant over een afstand van een 15
meter, waarin eveneens duizenden ste
nen, vrij wat glas enhonderden
uren arbeid waren verwerkt.
door wordt een snel herstel van het
normale leven belet. Al die werkzaam
heden, die wij hierboven opsomden
zouden zeer wel passen in tijden van
overvloed, zoals wij die vroeger heb
ben gekend, maar zij behoren niet thuis
in een tijd, waarin de verarming van
het volk nog steeds voorschrijdt.
Het mes moet er in.
De dezer dagen te verwachten bezui-
nigingsnota van de Minister van Fi
nanciën zal wel onthullen hoe slecht
wij er eigenlijk voorstaan. Een derge
lijke nota helpt echter niets, als niet
tegelijk het mes er diep in wordt ge
zet. Het is niet genoeg bezuinigings-
rapporten op te stellen, en voor de
uitvoering daarvan nieuwe bureaux te
stichten, thans moet als stelregel
gelden dat het eerst nodige ook het
eerst wordt gedaan.
Hard, maar.... heilzaam.
Het nodeloos besteden van arbeid en
het produceren van overbodige luxe-
voorwerpen moet een einde nemen.
Een verarmd land moet leven als een
belegerde vesting; dat is hard, maar
onafwendbaar enheilzaam! Want
de soberheid van vandaag is de grond
slag van de welvaart van morgen.
De bittere werkelijkheid.
Tegelijkertijd leven er in de verwoes
te plattelandsstreken nog mensen in
kippenhokken, wordt het vee gestald
in noodschuren van pakken stro met
een rieten dekking en komt men zelfs
aan een grondig herstel van duizenden
huizen niet toe. De bittere werkelijk
heid is dus, dat talloze nodeloze, of
voor het moment althans overbodige
dingen worden gedaan, terwijl met de
zelfde middelen dringend nodige ver
beteringen hadden kunnen worden
uitgevoerd. De bittere noodzaak blijft
dus veronachtzaamd en juist daarom
is hij zo bitter.
De eenvoudige waarheid.
Wij zouden kunnen voortgaan met het
opsommen van voorbeelden, waaruit
blijkt, dat noch in onze regering, noch
in ons volk zelf, het besef leeft, dat
van de ons ter beschikking staande
middelen aan arbeid, aan geld en aan
materiaal het nuttigste gebruik moet
Ja, waarde lezer, slechts enkele flitsen
kunnen we van deze onvergetelijke dag
waarop Bolswards eerste burger en met
hem de ganse stad een ware hoogtij
vierde, hier in dit welhaast al te be
scheiden hoekje weergeven. Het zou ove
rigens geen_ kunst zijn er vele woorden
aan te wijden en er een bijblad mee vol
te schrijven, maar we geloven niet, dat
het in de geest van Bruid en Bruidegom
zou zijn, wanneer wij onze zetters en
drukkers ter wille van een minutieus
verslag van de feestelijkheden overuren
en nachtarbeid zouden bezorgen, terwijl
buiten de stad in feeststemming zou
zijn. Hoofdzaak is dat Bolsward getoond
heeft blijde te zijn met deze blijden en
vol vreugde over dit huwelijksfeest van
Jan Gerben Stefanus Bruinsma en Mej.
Theresia Maria Jozefine Pauline Schilte
zoals hun, volgens de kernachtige pittige
toespraak van Ds. Oskamp zo zinvolle
namen staan genoteerd in het register
van de burgerlijke stand. Hoofdzaak is
niet, wat er in de diverse toespraken
precies is gezegd, maar wèl, dat de
grondtoon er steeds weer een was van
oprechte, welgemeende sympathie.
De intocht was dadelijk al glorieus.
Er was deze dag veel dat prettig en sym
pathiek aandeed, en zo was het direct al
een goede vondst de stoet nu eens niet
de Jongemastraat te laten doorgaan,
maar een andere weg naar het stadhuis
te nemen. Het burgerlijk huwelijk dat
door de loco-Burgemeester J. Heeres ge
sloten werd, ging gepaard met het hou
den van een korte toespraak. Ènerzijds
werd gewezen op het plechtige van dit
ogenblik en op de goddelijke instelling
van het huwelijk, anderszijds ontbrak
ook hier de humor niet en het was dan
ook niet zonder verholen egoïsme, toen
de Bruid op het hart werd gedrukt haar
Bruidegom in zijn voortvarendheid in
zoverre te temperen dat de vergaderin
gen van B. en W. op een dusdanige
tijd waren afgelopen, dat de maaltijd nog
niet koud was geworden.
Op weg naar de kerk waren het vooral
de glundere ogen van de R.K. bewaar-
schoolkinderen, die origineel langs de
kant van de weg waren opgesteld, die
ons troffen. Het was hen aan te zien:
ook zij speelden hun rol in dit blijspel,
dat toch geen spel was, maar heerlijke
werkelijkheid. Juist op die heerlijkheid
van het gevonden geluk van deze twee
jonge mensen werd ook in de kerkdienst,
Moet dat zo?
Dezer dagen sloegen wij een toneel
gade, dat ons voorkwam typerend
voor vele toestanden in ons land te
zijn. Wij zagen n.l. niet minder dan
zes volwassen mannen ijverig bezig
met het wieden van onkruid tussen de
rails van een stoomtram, die zeker niet
over een grashalm zou derailleren. Aan
de overkant van de sloot langs de
trambaan lag echter een weiland,
waarin de distels lustig groeiden en
waaraan niets werd gedaan. Dat
bracht ons aan het denken en wij kwa
men tot de slotsom, dat het toch wel
heel wonderlijk is, wanneer het niet
noodzakelijke met grote toewijding
wordt verricht, terwijl het dringend
nodige ongedaan blijft. Nog zonderlin
ger wordt het, wanneer men bedenkt,
dat dezelfde arbeiders, die daar aan de
trambaan aan het werk waren, hoogst
waarschijnlijk van oorsprong landar
beiders waren. Maar de boer kan geen
arbeiders krijgen, omdat spoor en tram
betere lonen betalen voor het wieden
van onkruid en zo blijft de kiezel tus
sen de rails vrij van nutteloze, maar
ook daar ter plaatse onschadelijke
planten, terwijl het weiland vervuilt.
Ünderfynt, dat de boeren tige nei it lün-
bou-Ünderwiis harkje, tige wiis binne
mei in goed oardiel oer har produkten
fan dy side. En dat hja it smoar yn krije,
as dat oardiel net gunstich is. Binammen
is dat sa, as hja seis miene, dat har
guod wol goed is. Ik kin my dat skoan
yntinke. Mar de wei, dy’t hja biwannelje
moatte is dizze. Hja moatte de Ryksfoar-
Ijochtingstsjinst witte to oerstjügjen dat
har spullen goed binne. Kinne se dat,
dan sille wy graech har artikel gunstich
bisprekke, mar sa lang as dat net sa
is, salarug de deskundige, ünpartidige
foarljochting üs seit, dat Vitasan gjin
goede risseltaten jowt, dogge de boeren
forstannich en foarsichtich har jild en
har gers der net oan to weagjen.
Myn ried is dus en bliuwt dus: wachtsje
mei Vitasan, dy saek is foar tapassing
noch net ryp. Ik wol der jit in wurd-
mannich by sizze. It kuilfraechstik is net
ien fan de maklikste. Sünder meiwurking
fan frijhwat wittenskiplik apparaet komt
men l der fêst net üt. It is gjin kunst om
yn de praktyk soms risseltaten to bi-
heljen, dy’t goed lykje. Mar in oare kear
docht men it wer en it is mis. Wy binne
oer it ynküljen jit lang net ütpraet.
Mar de striid foar in goede kuilme-
thoade moat net op ’e beurzen fan de
boeren ütfochten wurde, dy heart thüs
by ünpartidige, deskundige minsken.
Ik soe neat leaver wolle, dan dat de
Vitasan-methoade de goede methoade
wie. Ik gun de firma Koopmans mei syn
treflike namme as foerleverancier neat
oars as goeds, mar salang de Ryksfoar-
Ijochtingstsjinst gjin bettere risseltaten
fan Vitasan meidiele kin, bliuwt myn
ried: Ofbliuwe! I
worden gemaakt. Het is onbegrijpe- 200 Friezen uit de landbouwjongerenge-
lijk, dat men deze eenvoudige waar- meenschap brachten verleden week een
heid totaal verwaarloost, want daar- bezoek aan Zeeland.
Te Hulshorst is de landdag voor hand
having rijkseenheid door duizenden be
zocht. Het woord werd gevoerd door
prof. Gerbrandy, generaal Winkelman en
dr. Bruins Slot.
Mondharmonica’s zullen binnenkort weer
in ons land ingevoerd worden. De ver
schillende mondharmonica-clubs en ook
artisten zitten er om te springen.
Tegen de 19-jarige mijnwerker J. M. uit
Ravensbosch, die in een driftbui eert 8-
jarig jongetje, dat alleen maar vroeg of
de man ook zijn weggelopen hondje had
gezien, heeft geworgd, is tien jaar ge
eist.
Gepakt aan de Franse grens zijn de twee
voor hun eind-examenuitslag gevluchte,
Bussumse jongens op de trein terug ge
zet, In Brussel waren zij alweer verdwe
nen. Thans opnieuw spoorloos.
Tien jaar geleden verloor de arbeider R.
Pool te Ureterp een horloge in de hooi-
ing. Dezer dagen werkte hij bij dezelfde
boer en.vond het terug.
Een paar inbrekers hebben uit het huis
van oud-minister Jhr. De Geer te Soest
45 gulden gestolen. Op de goede afloop
werd onder een parasol in de duistere
tuin een gestolen fles wijn gedron
ken.
De rode haan kraaide ook te Garijp,
waar de kapitale boerderij van de vee
fokker J. Jacobi een prooi der vlammen
werd.
Op klaarlichte dag werd ingebroken te
Echten; geld, sieraden, schoenen en kle
ren worden vermist.
In zijn onderbroek zette een zich juist
verkledende politie-agent die „Houdt den
diefl” hoorde roepen, een beroepsinbre
ker achterna en niet zonder succes.
De „Vierdaagse” boekte een recordcijfer
wat het aantal inschrijvingen betrof, n.l.
7000 tegen een 4000 inschrijvingen van
verleden jaar. Is de schoenenpositie ver
beterd?
Een tijdbom ontplofte in een hotel te
Breda, waarbij grote schade werd aan
gericht en één persoon werd gedood.
Nog een vraag.
Als dit een op zichzelf staand geval
was, zouden wij ons daaraan niet sto
ten, doch wij zien soortgelijke ver
schijnselen op allerlei gebied optreden.
In Den Haag zijn de plantsoenen b.v.
weer keurig in orde en niemand zal
ontkennen, dat het uiterlijk van de
residentie daardoor veel van zijn oudé
luister heeft herwonnen. Wij zagen
zelfs een drietal mannen bezig met het
inzaaien van randjes gras van een
voet breed langs een muur, die een
particulier landgoed afscheidt van een
verwoest villapark. In een der gelijk ge
val vraagt men zich toch af of men de
zorg voor het uiterlijk schoon van de
stad niet tot in het onzinnige door
drijft. Moeten publieke gelden uit een
berooide kas gebruikt worden voor
totaal nutteloos werk? En dat terwijl
er overal een dringend tekort aan ar
beiders is.
i Wtere warden t
Men moot net alle aeijen Onder
Ien hin lizze.
Kleine sigarenfabrieken knoeien er maar
op los, maar.veelal daartoe in de
verleiding gebracht door niet bona fide
winkelieis.
Het departement van econ. zaken weer
spreekt het gerucht als zouden de siga
retten spoedig van de bon komen, met
grote1 stelligheid.
Twee Delftenaren P. N. Windmeijer en
J. Renaud gaan naar Algiers voor het
maken van een reportage met een onder-
water-camera, over de flora in de Mid
dellandse Zee.
Alle ongewenste Duitsers, ongeveer
10.000, zullen uit Nederland weer naar
de Heimat worden getransporteerd.
Ambtenaren van de C.C.D. schatten de
tegenwoordige prijzen bij de „Bijenkorf”
300 tot 500 hoger dan voor de oor
log. De winst van detaillisten bedraagt
vaak 100 tot 200
Tegen de S.D.tnan Petrus Josephus Wa-
melink werd de doodstraf geëist. Min
stens 5 personen kwamen door zijn toe
doen om het leven.
690 boerderijen in Overijsel, welke door
oorlogsgeweld of brand werden vernield
zullen weer herbouwd worden. Reeds
zijn 40 boerderijen in opbouw.
„Het vierde Prinsenkind” heeft zeer veel
succes gehad bij haar actie ten aanzien
van de uitzending van de kinderen van
oorlogsslachtoffers. In plaats van de ge
raamde 6000 kinderen, zullen er 7000
uitgezonden worden.
Bolswards Nieuwsblad
I
i
i
d.
:n
10
m
s.
T.
