Kortzichtigheid aan tu/ee kanten 3 k Provinciale Kroniek A Buitenlands Overzicht IG No. 54 43e Jaargang Vrijdag 18 Juli 1947 StreeRblad voor West- en Zuidwest Friesland DruKKerlj Fa, A. J. O SIN GA - Bolsward Ver. Staten MT Vk. aan )EL k61 Griekenland zijn gedaan door guerilla’s, waaronder Wiere tuurden t Dq’t bern ütstjürt kriget bern iverom. Lon er in n In E1S- irist. ich- en s de :ken ten. De berichten dat vanuit Albanië inval len in Italië een sterke communistische partij bezit, welke de Russische politiek steunt hoe zeer die politiek dan ook eigenlijk zui ver Slavisch en nationalistisch is. En dan is er van West-Duitsiand en eigenlijk van alle landen der wereld nodig zijn. Als men dan ook misschien dezer dagen zal lezen dat Rusland een ruilovereenkomst met Engeland heeft gesloten, moet men dit niet opvatten alsof de Russen al berouw hebben van hun afzondering, maar en kel als Russische zin voor de werke lijkheid. Engeland heeft behoefte aan graan en waar Rusland ditmaal een goede oogst heeft kan het dit van de Russen krijgen, die op hun beurt in ruil Engelse artikelen krijgen, welke zij voor de wederopbouw nodig hebben. Men hoede zich er ook voor uit eventuele graanleveranties van Rusland aan Engeland te concluderen, dat Europa eigenlijk Amerika wel kan missen en de Russen heel Europa wel van graan kunnen voorzien. Alleen de Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS Redactie en Administratie Marktstraat 13 - Bolsward Telefoon 451 (K 5157) te- vre- afde foar erlik fol- iare. Nei rade lint- i en de syn dm- nge nei sen, oa sen lüd. J. ten. rin- ern sjes )m- iker- dan rroe» at da >on« i do eaf. prin- irom nun- s de e yn for- yn- Pie- Diz- tsen, ien fan pr. Co., se diplomatie om de concessie voor de Bagdadspoorweg, zo Engelsen en Fran sen en later Duitsers om de voordelen van de exploitatie in Marokko, Tunis en Algiers. En al deze diplomatieke wor stelingen zijn op den duur overgegaan in gewapende botsingen, in oorlogen. Men mag gerust zeggen: de economie bepaalt de staatkunde. Nog op een tweede samenhang valt in dit verband te wijzen. De vraag is n.l. te stellen: welke staten zijn speciaal im perialistisch of anders gezegd: welke staten zijn agressief? Het antwoord kan kort en goed luiden: de staten, die aan overbevolking lijden. In de laatste decennien waren dat: Duits land, Italië en Japan. Het historisch toe val (of wilt ge het historisch noodlot) heeft gewild, dat deze landen bij de Im periale opdeling van de wereld achter aan gekomen zijn. De wereld was reeds vrijwel opgedeeld, toen zij op het poli tieke wereldtoneel verschenen. Duitsland en Italië met name hadden te laat hun eenheid gevonden om te kunnen mee spreken, toen er nog iets te halen was en Japan was te laat ontwaakt. Dies moest Duitsland zfich tevreden stellen met weinig belangrijke stukken in West en Oost-Afrika en een reeks eilandjes in de Stille Zuidzee, Italië met woestljn- brokken in Lybië en Somaliland. Zij wis ten zich de have-nots (de niet hebbers) tegenover de anderen, de haves (de heb bers). Vandaar Duitslands felle haat te gen Frankrijk en Engeland, die wèl ko loniën hadden en de botsingen van 1914 en 1939, vandaar Mussoloni’s rooftocht naar Abessinië. En vandaar ook Japans uitval naar China en het hele terrein van de Pacific. Het waren steeds de overbevolkte lan den, die de oorlog ontketenden. En dat is geen toeval. Ook hier openbaart zich de samenhang tussen economie en po litiek. Een land, dat een overbevolking Nieuwe kerk. Intussen is te Opende (Sm.) de nieuwe gereformeerde kerk in gebruik geno men. De openingsrede werd uitgespro ken door Ds. F. van Dijk. Verscheidene predikanten en ouderlingen voerden la ter het woord. Een Chr. Zangkoor on- Duitsland. Daar ligt eigenlijk de kern der moeilijk heden, waarmede ook de Parijse confe rentie te doen kan krijgen. De Russen zijn er steeds op uit geweest ook mede- zeggingschap te krijgen in het Roerge bied, het industriële en economische hart, zonder hetwelk Duitsland niet en Europa nauwelijks leven kan. Al scha kelen de Russen dan hun buurstaten in hun vijfjarenplan in, afdoende is dat geenszins, voor een snelle heropbouw Oostenrijk gedeeltelijk door de Russen, gedeeltelijk door Engelsen en Amerikanen bezet, van de conferentie te Parijs waren wegge bleven en zich in de Russische sfeer had laten indelen. Nu zal Wenen nog lang moeten wachten op goedkeuring van het vredesverdrag en ontruiming door de be«- zetters. En het gesprek dat de Russische ambassadeur te Parijs met zijn Italiaanse collega daar had zal ook wel Russisch misnoegen over de Italiaanse deelneming aan de Parijse conferentie tot uiting ge bracht hebben, de Russen hebben het Italiaanse vredesverdrag ook nog niet getekend en dat kan allerlei verwikke lingen geven, te meer waar Engels-Franse basisprogramma voor de conferentie echter zal de in schakeling van de Duitse economie In 't plan in overeenstemming moeten zijn met de beslissingen van de raad van vier. Maar die raad van vier, dat zijn de Ver. Staten, Engeland, Frankrijk en Rusland, komt eerst weer in November bijeen, terwijl het plan voor 1 Sept, op gesteld moet zijn. Het is dus duidelijk, dat, al hebben de Engelsen en Fransen door deze bepaling getracht de deur voor deelneming der Russen open te hou den, of zelfs drang daartoe op Moskou uit le oefenen, dit standpunt niet vol te heeft, is een land, dat zich zelf niet voe-1 ook van Rusland zou medewerking den kan. Als landbouwstaat gaat het dan op verovering van landbouwgebie den uit (zie boven de Poolse deling). Tekort aan landbouwgrond en onmoge lijkheid van verovering van ruim land bouwgebied dringt tot industrialisatie. En naarmate het armer is of meent te zijn aan grondstoffen groeit in een land de drift naar grondstoffen èn afzetgebie den (alweer zie boven Duitslands jacht naar de Franse mijngebieden van Elzas Lotharingen en naar Frans en Engels koloniaal gebied). Dat alles is geen toe val; dat imperialisme is harde noodzaak. Het land kan eigen dichte bevolking niet voeden, het moet voedsel invoeren. Maar die invoer moet betaald worden, anders teert men in. Dan wordt de handelsba- lans passief, d.w.z. het bedrag van de invoer wordt groter dan dat van de uit voer, het land verarmt en zijn betaal middel wordt ondermljnd, devaluatie en inflatie dreigen. Men moet dus produ ceren, industrialiseren, uitvoeren (goe deren en kapitaal, waarvan de opbrengst en de rente terugvloelen in de volkshuis houding), dus men moet grondstoffen èn afzetgebieden èn invloedssferen zien te krijgen. Het is een zaak van leven of dood, van zijn of niet zijn. Daarom zijn landen met overbevolking bijna steeds en onvermijdelijk agressief. Engeland en Frankrijk hebben geen over bevolking. Daarom zullen zij niet gauw een oorlog beginnen. Zij weten, dat oor log bad business, een slecht zaakje is. Zij zullen ten hoogste een opgedrongen oorlog aanvaarden, opgedrongen door de aanvalsdrift van de anderen, de agressiestaten. Zij zijn defensief, verde digend. Zij willen slechts behouden, wat zij hebben. De anderen willen verove ren, wat ze niet hebben en menen nodig te hebben en zij trekken er op uit en slaan toe. De economie is de sleutel tot het ver staan van de politiek. Maar de massa ziet deze samenhang niet en de diplo maten zien haar bijna steeds verkeerd. Dat is de kortzichtigheid aan twee kan ten, waarover in een volgend artikel meer. Toenemend verkeer. 't Steeds toenemend verkeer vraagt ook steeds meer slachtoffers. Te Dronrijp geraakte het 4-jarig zoontje van J. Ku- perus onder een personen-auto toen hij van achter een rijdende wagen te voor schijn kwam. Hevig bloedend werd hij opgenomen, maar gelukkig bleken de verwondingen later nog al mee te val len. Minder goed verging het juffrouw C. P. uit Zwaagwesteinde, die te Jel- sum, waar zij uit een autobus stapte en zonder uit te kijken overstaL door een andere bus werd gegrepen. Ernstig ge wond moest zij naar het St. Bonifacius- ziekenhuis te Leeuwarden worden over gebracht. wel een zeer onbehaaglijke stemming. De Griekse regering heeft zich alweer met een klacht tot de Veiligheidsraad gewend en deze heeft zich direct aan de bestu dering van dit geval gezet. De Griekse regering gaat intussen voort met het ar resteren van echte of vermeende commu nisten en hier en daar wordt zelfs het vermoeden geuit dat die regering het gebeurde aan de Albanese grens over drijft om haar optreden te rechtvaardi gen of er de aandacht van af te leiden. Te Ankara is voorts net de overeenkomst ondertekend tussen de Ver. Staten en Turkije, waarbij laatstgenoemd land een lening van 100 millloen dollar krijgt voor militaire doeleinden „om dit land In staat te stellen sterk te staan tegenover be dreiging van zijn vrijheid en onafhanke lijkheid en ter verzekering van de sta biliteit zijner economie." Is in het Z.O. van Europa Ruslands In vloedssfeer dus zeker niet afgerond, naar het Westen hebben de Russen natuur lijk ook nog verlangens. Zo hadden zij gaarne gezien dat ook te Parijs hoe vurig men ook naar het tegendeel streeft, in politiek vaarwater geraken, omdat Engeland en Frankrijk beslissin gen over West-Dultsland zullen moeten nemen buiten Rusland om en de andere ter conferentie aanwezige landen dat zul len hebben te aanvaarden, omdat er an ders nauwelijks succes kan bereikt. Het is mogelijk dat enkele landen dan nog zullen afvallen, maar In ieder geval waarschijnlijk dat de besprekingen straks minder vlot zullen verlopen dan nu aan vankelijk het geval is. Aan die besprekingen had de Benelux België, Nederland, Luxemburg 'n belangrijk aandeel, zij neemt een voor aanstaande plaats ter conferentie in. Zij beseft dat Amerikaanse hulp onontbeer lijk is voor Europa, hulp die echter eerst In 1949 schijnt te wachten, want niet voor Januari 1948 zal het Amerikaanse Congres een beslissing nemen naar aan leiding van de voorstellen, welke nu te Parijs worden opgesteld. Ten slotte: In Roemenië, Hongarije en Bulgarije voortschrijdende vervolging der oppositie-partijen. Alle verzet in het Oostelijke blok moet verdwijnen. Alweer Tsjecho-Slowakije. In het jaar voor de tweede wereldoor log uitbrak, dus in 1938 was Tsjecho- Slowakije op aller lippen. Daar lag de toetssteen voor Duitslands bedoelingen, daar vermoedde men de lont in het Eu ropese kruitvat. Dat het ’t toch niet werd was het gevolg van „München". Chamberlain c.s. capituleerden voor Duitsland, zij het met het voornemen zich van dat ogenblik af gereed te ma ken voor de afrekening met Hitler, die een jaar later begon. Ook thans stond Tsjecho-Slowakije weer In 't brandpunt der belangstelling, nu het aanvankelijk had besloten, ondanks de Russische hou ding, toch aan de conferentie van Parijs deel te nemen. Haastig Is het echter de terugtocht begonnen, toen de minister president en de zijnen te Moskou op be zoek, hoorden, hoe men daar dacht over de bedoeling van Praag. Ogenblikkelijk daarop liet de Tsjechische regering we ten, dat zij niet naar Parijs zou komen, omdat dit zou kunnen worden uitgelegd als ’n handeling gericht tegen de Sovjet unie en de andere Oost-Europese bond genoten. Het is dus de Russen gelukt de Oost-Europese landen van deelneming aan de conferentie terug te houden. Het gaat zelf ook een soort herstelplan op stellen, waarin al dez(e landen izullen worden betrokken en als we het goed zien zal hun economische apparatuur ’n soort steun moeten verlenen aan het Rus sische 5-jarenplan, aan de Russische op bouw dus, in ruil waarvoor zij dan een deel van de overschotten aan Russische producten zullen ontvangen. Zo krijgt Tsjecho-Slowakije thans 200.000 ton graan uit Rusland, welke Russische toezegging prompt door een Amerikaanse verklaring is gevolgd, dat Praag helemaal niets meer uit Amerika zal ontvangen. De Albanese premier is thans in Moskou, het wordt natuurlijk houden is. De Amerikanen hebben trou wens hun vertegenwoordiger in West-Duitsland reeds instructies gegeven lijnrecht in strijd met de wensen der Russen. Zij willen dit deel zo georganiseerd zien, dat het op de duur ingepast kan in een federaal geregeerd Duitsland, geheel in strijd met de bedoelingen der Russen, die een Duitse éénheidsstaat wensen. En zij droegen die vertegenwoordiger op alle maatregelen te nemen welke West-Duits land in staat zullen stellen met de andere landen mee te werken aan de economi sche heropbouw van Europa. Dat bete kent waarschijnlijk dat de landen, die schadeloosstellingen van Duitsland moe ten hebben, zich voorlopig wat opoffe ringen zullen moeten getroosten, maar zeker dat de Ver. Staten de Raad van Vier *an hun laars lappen en Engelsen en Fransen mln of meer voor de nood zakelijkheid plaatsen het ook maar te doen. Men zal Geknoei overal. Het gaat met het vee ook niet altijd zo als het behoort. Zo knoeide de ambte naar van het Bureau Voedselcommis- saris C. PI. te Wolvega met de wicht- lijsten van het aan de veemarkt aldaar geleverde vee. Zo als dat gewoonlijk gaat zaten er meer mee in en in dit geval de beide veeleveranciers J. K. en I. A. t. Sch. te Wolvega. Het was blijk baar een winstgevend zaakje, daar de fraude ongeveer f 2400.beliep. De heren zijn ter beschikking van de justi tie gesteld en zullen nu wel de tijd krijgen om er over na te denken, welke fout ze hebben begaan. Abonnementsprijs 1.25 per kwartaal bij vooruitbetaling Advertentieprijs10 cent per n.m. Giro 87926 met de Z.-Amerikaanse landen zijn daar toe In staat, al zou Russische hulp een welkome bijdrage zijn. Zal het Roerge bied echter weer een bron van Indus triële welvaart voor Europa worden, dan moet de bevolking er behoorlijk gevoed worden en daarvoor Is het, waar het bo vendien tot de Anglo-Amerlkaanse be zettingszone behoort, aangewezen op Amerika. Nu heeft men in de conferentie der 16 landen te Parijs met bekwame spoed de nodige werkcommlssies ge vormd, waarna de politieke figuren weer naar huls kunnen gaan om 15 Augustus weer te verschijnen om het algemeen rapport mee te helpen samenstellen dat voor 1 Sept, aan de Ver. Staten moet aangeboden. Maar het is duidelijk dat dit rapport niets waard zou zijn wanneer het geen rekening hield met de productiemoge lijkheden van het Roergebied. Volgens het Plotselinge dood. Te Zwaagwesteinde overleed zeer plot seling de 45-jarige R. Egb. Boorsma Terwijl hij bezig was de geit te melken viel hij achterover en toen men bij hem kwam, bleek hij reeds gestorven te zijn. De ramp te Minnertsga. Hoewel de brand raar heeft huisge houden in de kerk te Minnertsga, is men reeds bezig om fondsen Ite verza melen om te komen tot de wederop bouw van dit monument van Friese bouwkunst.. Dat de Minnegasters het grote belang hiervan inzien en dat zij hart hebben voor hun kerk, mag wel hieruit blijken dat er reeds door hen 30000 gulden is bijeengebracht terwijl er nog van de boeren in de omtrek 6000 gulden binnenkwam. Er worden in ver schillende Friese gemeenten extra col lectes gehouden, orgelconcerten wor den georganiseerd, terwijl verschillen de muziekcorpsen uitvoeringen geven om de opbrengst daarvan aan het fonds toe te voegen. Kortzichtigheid van wie en in welk op- i zicht? Over deze beide vragen willen we i hier enkele dingen zeggen. Zij mogen bijdragen tot een dieper verstaan van het huidig tijdsgebeuren en daarmee ge volgen hebben voor onze levenshouding, onze politieke gedragingen in het bij zonder. Ik wil het hier hebben over politieke kortzichtigheid. Ik meen, dat veel, zo niet alles, in de hoogst onbevredigende, ja dreigende en gevaarlijke ontwikke lingsgang van de hedendaagse naoor logse wereld daaruit is te verstaan zo goed als het verleden met zijn aaneen schakeling van diplomatieke en militaire botsingen van daaruit begrepen worden kan. Het had vroeger alles zo heel anders gekund en het zou ook nu zo heel an ders kunnen gaan, indien de mensen, indien de massa en de leiders minder kortzichtig waren geweest en in hun kortzichtigheid niet zulke ontzettende fouten hadden gemaakt. Crisis en oor logen zijn geen onontkoombare en onaf wendbare wetmatigheden, zij hebben geen natuurwetmatigheid gelijk Göbbels met name van de oorlog leerde, die hij het meest verheven natuurverschijnsel noemde, dat men evenmin zou kunnen afschaffen als men het onweer zou kun nen afschaffen. Crisis en oorlog spelen zich in de mensenwereld af en worden door mensen opgeroepen. Maar de mens is meer dan natuurwezen, behoort al thans meer te zijn en alleen wanneer hij zich tot natuurwezen verlaagt, ja, dan kan crisis en oorlog tot natuurwet wor den. Dat is het grote gevaar, dat de zonde van het naturalisme, dat het de mens als een stuk natuur beschouwt en hem dienovereenkomstig leert zich te gedragen. Waarom breken daar steeds weer cri sissen en oorlogen onder de mensen uit? Omdat zij de diepere samenhangen tus sen de dingen niet zien, met name niet de nauwe samenhang tussen politieke en economische vragen. Dat geldt dan spe ciaal voor de grote massa, voor het volk, voor de volkeren. En doordat zij die samenhangen verkeerd, te eng zien. En dat geldt met name voor de politieke leiders, de politici en de diplomaten. Welnu over deze kortzichtigheid aan twee kanten willen we het hiervoor dit maal en in een vervolgartikel hebben. Daar is een zeer nauwe samenhang tus sen politiek en economie, anders gezegd tussen staatkunde en voortbrenging, nog weer anders gezegd, tussen de econo mische structcuur van een land en de vorm van zijn imperialisme. Brailsford, de bekende Engelse schrijver over poli tieke en economische vragen, heeft daar in zijn boek „De Oorlog van Staal en Goud" op gewezen. Hij toont aan, dat een overwegend agrarisch land, dus een land, dat voornamelijk landbouwstaat is, op de verovering uit is van nieuwe landbouwgebieden. De opdeling van Po len in de tweede helft van de achttiende eeuw door Rusland, Pruisen en Oosten rijk, is daarvan het classieke historische voorbeeld. Een industrie- en handels staal openbaart een andere vorm van imperialisme: het zoekt grondstoffen voor zijn industrie, kolenmijnen, ijzer mijnen, petroleumbronnen en afzetgebie den voor zijn handel, zijn industriepro ducten, dus 'koloniën.i Van het eerste streven was de Frans-Duitse oorlog van 1870 een duidelijk voorbeeld; de Duitse Industrie wilde de kolen- en ertsgebie- den van Elzas Lotharingen, omdat men vreesde, dat de Duitse mijngebieden op den duur niet toereikend zouden zijn voor de zich snel ontwikkelende Duitse fa brieken. En alle spanningen der tweede helft van de negentiende eeuw tussen Engeland en Frankrijk eerst (speciaal in Afrika) en tussen Engeland en Duitsland later hadden de begeerte naar afzetgebieden, koloniën tot oorzaak, gelijk ook nu weer de strijd in het nabije oosten in de eerste plaats om de petroleumgebieden van ook economisch in de Russische in- Irak en Iran gaat tussen Rusland aan de vloedssfeer ingeschakeld. En daarmee is ene en Amerika en Engeland aan de dan dit economisch blok, dat ook poli andere kant. I tiek van Moskou afhankelijk is voltooid, Daarnaast en daarna ontwikkelde zich al ontbreekt er de hoekpijler aan, Grie- een derde vorm van imperialisme: de Renland en Turkije, met de toegang tot strijd om invloedssferen, de worsteling de Middellandse Zee. Daar waken ech- om concessies en beleggingsmogelijkhe- ^er Amerika en Engeland, maar daar be den, die kenmerkend is voor het finan- staat dan ook een der ernstigste gevaren der leiding van directeur J. Brons, liet zich verschillende malen horen en ook werden liederen gezongen door Mevr. Van Dijk en mejuffrouw Schippers. Alg. Fr. Levensverz. Mij. Volgens het jaarverslag is het een re cord jaar geweest voor de Algemene Friese Levensverzekering maatschappij. Het bedrag der nieuwe verzekering bedroeg liefst f73.825.311.Juist door deze hoge productie is er een ver lies geleden van f 202.537.doordat bij deze maatschappij o.m. de afsluit- provisie ineens ten laste van het jaar van het sluiten der verzekering wordt gebracht. Verder blijkt uit het verslag, dat de rentevoet der beleggingen nog laag blijven en dat zelfs grote bedragen niet geplaatst konden worden. Coöp. Exportslachterij. In de gehouden ledenraadsvergadering van de Friese Coöp. Exportslachterij, waarvan de naam is gewijzigd en thans heet Friese Coöp. Exportslachterij en -veehandel heeft het bestuur machti ging gekregen haar bedrijf, onder be paalde voorwaarden, in te brengen in een eventueel te stichten of reeds be staande vleescentrale. Uitgezonderd zullen worden de afdelingen vee-aan- voer, resp. vee-afzet en handel. Ook kreeg het bestuur machtiging om deel te nemen in het kapitaal van een te stichten vereniging of Mij. tot exploita tie van diepvriesinstallaties. r de Middellandse Zee. Daar waken ech- beleggingsmogelijkhe- t^r Amerika en Engeland, maar daar be- cieel kapitalisme. Het kapitaal, dat in y00r een botsing tussen de reuzenmach- eigen land geen aanwending, geen be legging vinden kan, moet worden uit gevoerd naar achterlijke landen; daar moeten mijnen ontgonnen, daar havens, I fabrieken en spoorwegen gebouwd wor- I den. Zo vochten de Engelse en de Duit- ook een internationale brigade, scheppen Uitgave van Bolswards Nieuwsblad na I nfont rinn z4/-»»a rvo n

Kranten in de gemeente Sudwest-Fryslan (Bolswards Nieuwsblad, Sneeker Nieuwsblad en Friso)

Bolswards Nieuwsblad nl | 1947 | | pagina 1