Welkom in Bols ward!
hardzeil en
Van varen en
in Friesland 1
I
Fan de
Martinytoer
Watersporters I
In Bolsward vindt U
fl
door Nederland
No. 55
43e Jaargang
Dinsdag 22 Juli 1947
Zuidwest Friesland
Streekblad voor West-
e n
de
Voor
verdere
n
(It léste folget).
Tj. dej.
I
1
Boermans -
„De Doele”
Heeringa -
Wiere tuurden
Men moat it seil net heger
IQke as de mest.
:>c>c>c>c>oc>c>c>oooc:
fokken en een grote Kluiffok. Het Is mo
gelijk aan de liefhebbers bekend, hetzel
ve veel prijzen heeft gewonnen, waar
onder 2 zijnde van de stad Sneek”.
Sneek was al spoedig een centrum. De
bovengenoemde Friese dichter won er
In het midden van de vorige eeuw wordt
een nieuw tijdperk in de zeilwereld in
geluid: Te Leeuwarden wordt de eerste
zeilvereniging opgericht. Nu zijn er reeds
een 25 zeilverenigingen, die op vaste tij
den wedstrijden organiseren. De grote
populariteit van de zeilsport dateert ech
ter van de laatste 25 jaar. De jachten
e.d. waren door aanschaffings- en on
derhoudskosten zo duur, dat de zeilsport
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Redactie en Administratie
Marktstraat 13 - Bolsward
Telefoon 451 (K 5157)
lenris fleach Gysbert mei syn plnne
Op de wjukken fan ’t forstfin:
Nou oer FryslUns marren hinne
Brüst en sylt er as de brên.
m.
A.
is-
ïl-
:er
lis
v-
ur
>s.
)s.
ur
er
er
ur
Iv.
en
lel
ur
ur
k.
ek
ir.
li
ra
ie
1-
1.
ir
I-
r-
t-
r-
10
Neist in persoanlike brief, hweryn
stiet dat Prof. Böttcher üt Leiden mei
„verontwaardiging de uitlatingen over
de Vitasanmethode" yn üs krante lé
zen hat, stjürt hy it ündersteande stik,
hwat wy sünder ien wurd wei to lit-
ten yn syn hiele hear en fear opnim-
me:
INKUILEN VOLGENS VITASAN
METHODE.
In het Bolswards Nieuwsblad van 8 Juli
j.l. kwam een artikel voor van Tj. de J.
waarin een aantal volkomen onjuiste
dingen worden gezegd over de Vitasan
methode voor het inkuilen van gras en
andere groenvoeders. Het is mij onbe
grijpelijk, dat, terwijl door vijf jaren
practijk de waarde van de Vitasan
methode afdoende bewezen is, er nog
mensen te vinden zijn, die de praatjes,
welke van zekere zijde worden rondge
strooid, navertellen.
Dat de Voorlichtingsdienst keer op keer
proeven zou hebben genomen is niet
juist. Men heeft in 1943 proeven geno
men met de helft van de voorgeschreven
dosering (waardeloze proeven dus).
Daarentegen zijn van andere, zeer des
kundige zijde, proeven genomen, die af
doende de goede werking van Vitasan
hebben aangetoond.
De heer de J. heeft zich wel zeer een-
Dansgelegenheden:
Harlingerstr.
- Nieuwmarkt.
Marktstraat.
]Lzijdig laten voorlichten. Ook overigensr
wemelt zijn stuk van onjuistheden: Vita
san wordt niet geïmporteerd, doch is
voor 100 een Nederlands product.
Wat wel geïmporteerd wordt is melasse
en dit kost ons land millloenen aan de
viezen dank zij de onjuiste propaganda
van Ir. Frankena, die niet wil toegeven,
dat de veel goedkopere Vitasan-methode
beter is dan de melasse-methode. Ook is
het onjuist, dat Vitasan droog gestrooid
zou moeten worden: het wordt in water
opgelost en dan gesproeid.
Wanneer de heer de J. eens de moeite
zou nemen om een honderdtal gebruikers
van de Vitasan-methode om hun oordeel
te vragen, zou hij bemerken dat de Vita
san-methode ook in de practijk afdoende
haar grote waarde bewezen heeft, het-
geen door tal van vooraanstaande des
kundigen in Nederland wordt erkend.
Prof. Dr. C. J. F. BÖTTCHER.
Leiden, 12 Juli 1947.
bijzonderheden
verwijzen wij U naar het stads
nieuws en de artikelen in dit
nummer.
Abonnementsprijs
1.25 per kwartaal bij vooruitbetaling
Advertentieprijs10 cent per n.m.
Giro 87926
i ook eens een prijs met zijn jacht Gys-
bert Japicx (genaamd dus naar de Bols-
warder dichter). De prijs bestond uit een
zilveren tabaksdoos waar hij in liet gra
veren:
„Gysbert Japicx greate namme,
Haw ik oan myn skipke jown,
En de priis, dêr’t elts op flamme
Fiks mei glAns en gloarje woun.
De Minister van Economische Zaken
bracht voor enige dagen een bezoek
aan Limburg, waarbij hij o.a. de mijn
streek en Maastricht heeft bezocht.
Amerikaanse overalls zullen uitsluitend
verkrijgbaar zijn op werkkledingbonnen,
die zoals gebruikelijk door de distribu-
tledienst aan daardoor in aanmerking
komende personen worden uitgereikt. De
winkelprijs is gesteld op f 12.70 per
stuk.
Voor het telefoondistrict Leeuwarden Is
de z.g. „sprekende klok” in dienst ge
steld. Voor tijdmelding kieze men dan
K 02, dus niet meer K 08. Voor elke
melding wordt 3 cent in rekening ge
bracht.
Een delegatie uit Venlo gaat binnen
kort het Noorden bedanken voor het
gastvrije onthaal in oorlogstijd.
De beruchte spion Kloosterboer zal na
zijn straftijd in België te hebben uitge
zeten, voor een Bijzonder Gerechtshof te
Groningen of Amsterdam terechtstaan.
Een gezelschap Belgen dat met twee
autobussen een bezoek aan de hoofd
stad bracht, kwam bij het vertrek tot
de ontdekking, dat één van de autobus
sen was gestolen.
Voor het eerst na 9 jaar zal Nederland
in het R.A.I.-Gebouw te Amsterdam
van 30 April tot 9 Mei 1948 een ver
zameling van 's werelds nieuwste auto’s
kunnen bewonderen.
De Eerste Kamer heeft het wetsontwerp
Vermogensheffing met 23 tegen 6 stem
men aangenomen; tegen stemden de C.
H. U. en de P. v. d. V.
„De Friezen blnne wetterlluwen wa
terleeuwen) heeft de bekende Friese
dichter Dr. Eeltje Halbertsma eens ge
zegd en hij heeft gelijk.
Vanaf de oudste tijden waren de Friezen
op het water in hun element. Prof.
Wadstein beweert, dat de Friese han
delsschepen al sedert de 9e eeuw hun
weg zochten tot in het verre Scandina
vië. Zelfs de oude terpen eens de
zelf opgeworpen vluchtheuvels spre
ken ons van de Friese schipper: hier en
daar vindt men resten van schepen en
scheepstuig in de terpen terug. Dit wil
echter nog niet zeggen dat het hard
zeilen in georganiseerde vorm al oud
zou zijn. Slaat men oude geschiedenis
boeken na, dan leest men herhaaldelijk
van de hardzellerij in 1777 bij Oude
Schouw, waar Mintje Wouters van Snee*
in tegenwoordigheid van de gehele Stad
houderlijke familie de ereprijs won: een
gekroond zilveren scheerhout, dat nog
heden ten dage in het Fries Museum is
te zien.
Toch zijn er ook in nog vroeger jaren
wei hardzeilerijen gehouden. Zo lezen
wij bijv, in de Leeuwarder Courant van
5 Aug. 1754 het navolgende: „Aarnt
Hanses, in de jonge Prins te Grouw, laat
verzeilen een vleugel met Boltje, mits de
jachten niet boven de 22 voet lang zijn.”
Zoals het toen ook met de kaatswed
strijden ging was het ook hier: De wed-
strijd werd georganiseerd door de kas
telein, die het wel niet enkel gedaan zal
hebben uit liefde tot de zeilsport.
Eigenaardig is verder, dat de zeilwed
strijden niet in de zomer, maar in de
nazomer werden gehouden. Van de 3
zeilwedstrijden die er in 1764 gehouden
worden, vallen de laatste twee op
Maandag 10 Sept, te Eernewoude en
Zondag 16 Sept, te Heeg.
Ook het zeilen op Zondag kwam toen
reeds voor. Na 1800 worden de hardzei-
lerijen talrijker. Te Sneek is voor hei
eerst sprake van het indelen in klassen
(1808). De zeiljachten waren toen van
grotere afmetingen dan onze populaire
B.M.ers, Larken enz. Zo is er bijv, in
1810 een jacht te koop: lang 25 voet,
de z.g. krokkedil, die bij alle liefhehbeia
voor een groot meester bekend is, met
3 masten, 3. basaanzeilen, 2 gieken, 6
Lit üs mar daliks bigjinne mei to siz-
zen, dat it wurd ymporteur foar de Fa.
Koopmans net krekt is. De Firma lit
Vitasan hjir yn NederlSn meitsje en
is dos gjin ymporteur mar hannelt yn
dit artikel en hat derfan de forkeap
allinne. Op it twadde plak wurdt Vi
tasan earst yn wetter oplost en oer it
gers sproeit en net oarsom, sa’t ik sein
ha. En as tredde woe Prof. Böttcher
graech opkomme tsjin myn ütlitting,
dat syn brochure ütgiet fan de Firma
Koopmans.
Né, seit er, dy brochure komt foar
hündert prosint foar myn rekken. Ik
nim dat alhiel oan. Ik ha der net oars
oer tocht, mar wiisde der op, dat dit
boekje net ütgien wie fan de Ryks-
foarljochtingstsjinst, mar üs tastjürd
wie fan de Fa. Koopmans. En by dizze
firma sprekke de finansiële kanten fan
it gefal ek in wurd mei, omdat hja de
iennichste keapman binne yn Vitasan.
Ik mien, dat de Prof, hwat syn diel yn
noodzakelijkerwijs élite-sport moest
blijven. Bovendien was er, door min.
Treub) een zware belasting gelegd op
zeilboten met meer dan 16 M’. zeil. De
humor van het geval is nu juist, dat het
opleggen van die zware belasting de
oorzaak is geworden van de steeds
groeiende populariteit van het zeilen in
Friesland.
Uit het streven een zeilboot te bouwen,
die nog juist buiten de belastingsplicht
viel, ontstond de door de Friese Bulthuis
gebouwde B.M. (later vergrote B.M.).
Het gelukkige gevolg was, dat het aan
tal zeilboten met sprongen vooruit ging.
Thans melden zich niet meer als voor
heen, een 20-tal nummers aan de start,
maar verschijnen soms bijna 200 „blanke
zeilen”. Daarnaast is het oude „skütsje-
silen” weer in ere hersteld.
Al te grote populariteit brengt het ge
vaar met zich mee, dat de Friese meren
overbevolkt worden. Daarom is het juist
zo’n gelukkige gedachte geweest het
tochtzeilen meer te propageren.
Het aantal jonggeborenen in Nederland
is groter dan waar ook in West-Euro-
pa.
Voor kinderwagens en kinderwandelwa-
gens, geïmporteerde en hier te lande
vervaardigd, zijn nieuwe prijsregelingen
afgekondigd. Ze worden goedkoper.
De eerste van zeven scholen in de Wie-
ringermeer, die door het water werden
verwoest, is thans weer in gebruik ge
nomen.
99 politieke delinquenten, die geschoolde
bouwvakarbeiders bleken te zijn, zijn te
werk gesteld bij het bouwen van een
blok huizen te ’s-Hertogenbosch. Men
zal op deze weg voortgaan.
De 54-jarige mevr. A. Zeilstra—Leininga
wonende te Rotterdam, werd aldaar
door een auto gegrepen en overreden. Zij
werd zo ernstig gewond, dat zij korte
tijd later aan de gevolgen overleed.
Straatklinkers zijn er te kort. De be
hoefte van de Rijkswaterstaat kan voor
1947 slechts voor 1/9 gedeelte worden
gedekt.
Voor het schoolzwemmen zal aan de in
richtingen die daartoe gelegenheid geven
nummerkleding worden verstrekt. Als
eerste kwantum worden gemaakt 5000
badpakken voor jongens en 3000 voor
meisjes.
Op het strand tussen Egmond en Castrl-
cum Is een vrachtauto van de mijnoprui
mingsdienst terechtgekomen op een mijn
die onder het zand lag verborgen. De
mijn ontplofte, waardoor drie marinesol
daten, die op de auto zaten, werden ge
wond.
de saek oangiet nou syn part krige
hat. It muoit my, dat ik de Firma
Koopmans ymporteur neamd ha, hwant
dat skynt in foech skelwurd to wêzen,
it moeit my, dat ik sein ha, dat it guod
der earst oer moat en dan wetter,
wylst it guod daliks yn wetter oplost
wurdt en dan oer de kuil sproeid wur-
de moat en it moeit my, dat myn siz-
zen, dat syn boekje fan de Firma Koop
mans ütgyng, by him de gedachte op-
roppen hat, dat ik twivvele oan syn
bidoeling of de subjective wierheit fan
syn wurden.
MAR IS DERMEI OAN DE WEAR-
DE FAN DE VITASAN-METHOA-
DE EK MAR IN SPRUT FOROA-
RE. Mient Prof. Böttcher, dat de Foar-
Ijochtingstsjinst, hweryn ik in lyts
skeakeltsje bin, troch dizze „gewich
tige” opmerkingen syn advizen for-
oarje sil? Ik bin bliid, dat ik de oare
kears düdlik de posysje fan it Lénbou-
ünderwiis sketst ha. Dy kriget syn ge
gevens fan de side fan it Lénboukun-
dich Undersiik, dat derfoar it ienichste
ünpartidige, deskundige lichem is. En
salang dizze oangeande Vitasan gjin
düdlik posityf lüd hearre lit, sizze wy:
net dwaen, öfwachtsje, it moat earst
better ütsocht wurde of dit middel goed
is of net. Dit is de taek fan it Centrael
Institüt Lanboukundich Undersiik (C.
I.L.O.). De meast resinte ütlitting der
fan kin men léze yn de publikaesje fan
Ir. H. van der Molen to Snits. Ik helje
it wurd foar wurd oan:
In een groot aantal proeven, geno
men door het C.I.L.O. te Wageningen
in de jaren 1942/43, gaven echter de
Vitasan kuilen dezelfde resultaten als
de kuilen zonder toevoeging. In 1946,
toen weer een vrij groot aantal Vita-
san-kuilen werden onderzocht, wer
den deze uitkomsten bevestigd.
Uitgave van DruKRerij Fa, A. J. OSINGA - Bolsward
3 uur: Officiële ontvangst van
het bestuur op het Stadhuis.
4-6 uur: Bezichtiging, onder lei
ding, van de Martinikerk
en van het Stadhuis met
oudheidkamer.
7.30 uur: Orgelbespeling in de
Martinikerk.
9 uur: Volksvermaken
(o.a. Stoelendans) op
Dijkstraat-Bargefenne.
Het verheugt mij, dat ik in de gelegenheid gesteld ben U allen,
in deze „Bolswarder editie van de Meeuwenkrant”, een hartelijk
welkom in onze stad toe te roepen.
Door een tocht, zoals U die thans maakt, wordt belangstelling voor
onze provincie gewekt.
De elf steden, en daarvan wel in het bijzonder die, waarin over
nacht wordt, treden daarbij vanzelfsprekend op de voorgrond.
Het behoeft geen nader betoog, dat dit mij, als burgemeester van
één dier steden, niet onverschillig is.
Bolsward zal door deze tocht bij een groot aantal personen uit alle
hoeken van het land groter bekendheid verkrijgen.
Maar niet enkel om het Bolswarder belang, dat door deze tocht
gediend wordt, verheug ik mij.
Ik meen n.l., dat Uw tocht, door het bezoek aan Bolsward op ho
ger plan kan komen te staan.
In de voor deze tocht uitgegeven gids heb ik reeds enkele beziens
waardigheden van Bolsward aangeduid en ik acht het niet nodig
deze hier nogmaals te noemen. Ik hoop echter, dat Gij ruimschoots
de gelegenheid moogt vinden om deze schone gebouwen te be
zichtigen en ik twijfel er niet aan, of gij zult met mij, blij zijn, dat
Gij dit hebt kunnen doen.
Ik heet U dus hartelijk welkom en wens U een aangenaam ver
blijf binnen onze grachten enook verder een voorspoedige reis.
Geniet, gedurende al de dagen van Uw tocht van Friesland’s
schoonheid; van de „tierige greiden” zowel als van het „blier
laitsjend boulftn”, van het „smük skaedzjend beamtegrien” zowel
als van de „röljende weagen".
De herinnering aan Friesland zal dan bij U steeds levendig blij
ven en, indien enigszins mogelijk, zal Uw naam nog dikwijls op de
lijst van deelnemers aan de „Elfstedenweek" prijken.
De Burgemeester van Bolsward,
J. G. S. BRUINSMA.
Niemand Is de baas in het plaatsje
Beets, waar bij de volkstelling 239 man
nen en 239 vrouwen werden geteld.
Bij een stoeipartij tüsen enkele leerlin
gen van de ambachtschool te Veghel
kwamen Dinsdag enkele jongens uit de
bus te vallen. De 17-jarige L. van der
Heuvel uit Mill bleef zwaar gewond op
de weg liggen en is nog dezelfde avond
overleden.
41/2 millioen scheermesjes werden dezer
dagen door het ministerie van Overzeese
Gewesten besteld bij een grote fabriek
van scheermesjes te Apeldoorn. Ze zijn
bestemd voor ons leger In Indlë.
„Klokken Peter", de collaborateur P. J.
Meulenberg, die zijn bijnaam verwierf
omdat hij in het Noorden voor de Duit
sers vele klokken uit de kerktorens haal
de, Is veroordeeld tot 10 Jaar gevange
nisstraf.
Een 14 jarig meisje, dat logeerde bij
een boer te Witharen, kwam in de
vlammen om, toen de boerderij op-
brande.
Een doodvermoeide chauffeur van een
militaire auto reed links van de weg
en daardoor tegen een autobus op.
Resultaat: elf gewonden in een zieken
huis te Den Bosch.
De ontwikkeling der Nederlandse ste
den is onderwerp van een excursie door
180 buitenlandse studenten, die on
langs in Leiden arriveerden.
Ruiten en pannen sneuvelden door En
gelse explosies vlak over de grens. De
militaire Britse autoriteiten hebben de
schade laten opnemen.
De 43-jarige slager J. v. Zoelen te Am
sterdam is bij een vechtpartij met het
hoofd tegen een trottoirband geslagen,
en zo ernstig gewond, dat hij aan de
gevolgen overleed.
De vee-export van Ierland naar het
vasteland zal worden hervat. Vergun
ningen voor de uitvoer van vee naar
Frankrijk, Nederland, België en Zwit
serland zullen worden verstrekt.
Tijdens een wandeling is de 85-jarige
P. Traas uit Baarland in een koeienput
geraakt en verdronken.
Te Brummen is overleden W. L. F. C.
1 Ridder v. Rappard, adjudant in buiten-
gew. dienst van H.M. de Koningin.
De eerste klompenbeurs „Enter en om-
streken” wordt gehouden op Woens
dag 30 Juli in café „Dreyerink” te En
ter. Aan de beurs is een keuring met
prijzen verbonden in handels-, luxe-
en souvenirklompen.
i Per ongeluk werd bij Eist een politieke
delinquent doodgeschoten, toen een
t waarschuwingsschot ketste.
l Honderdduizend gulden is nu voor de
tweede keer naar Batavia overgemaakt
ten behoeve van het Indonesische kind.
De Nederlandse schooljeugd bracht
ook deze ton bij elkaar.
Een ontoerekenbare zoon van een boer
in Dedemsvaart stak de boerderij in
brand, nadat hij de varkens uit de stal
len had gedreven. Zijn veertienjarig
broertje kwam jammerlijk om.
Met ingang van Donderdag j.L is de
stoombootdienst Zierikzee-Rotterdam
hervat.
Tijdens de vacantie werd ten nadele
van de fam. v. d. V. te Waalwijk een
geldkist met een inhoud van f 3000
ontvreemd.
Bolswards Nieuwsblad
ft
i.
i-
n
F f ■■■ri
