Kortzichtigheid
aan
twee
kanten
G
n
Martinytoer
RD
Fan de
ld
door Nederland
No. 57
43e Jaargang
Dinsdag 29 Juli 1947
Streekblad voor West-
Uitgave
Drukkerij Fa. A. J.
OSINGA -
Bo 1 sward
van
Vk.
>ol
is-
na
n
Tj. de J.
zichtigheid verhindert hier een gezonde
economische samenwerking op interna-
|aar
en
ur
seit, dan wurdt it de heechste tiid, dat
de Minister fan Lênbou yngrypt. Prof.
Böttcher seit, dat de Ryksfoarljochtings
tsjinst wegert proeven to nimmen en as
hja it op it lést dogge, dogge se dy
proeven forkeard, hja sykje mei sin de
béste waerme kuil en de minste Vitasan
üt, hja fordraeije de ütkomsten fan dy
proeven ek noch.allinnich omdat hja
net tajaen wolle, dat Vitasan goed spul
is. Nou hawar, dit giet my oer de hege
skuon. Hwant as dat allegearre'wier is,
kinne wy wol ophalde, dan binne wy oan
de Joaden oerlevere. It is och Sa jammer,
dat it fraechstik fan de béste kuilmethoa-
de troch dit soart strideraesje yn in hiel
forkearde sfear komt en ik herhelje, dit
moat ophalde, hoe earder hoe better.
Kuil wol wol graech stjonke, mar it rukt
fris by it luchje, hwat hjir troch Prof.
Böttcher loslitten wurdt.
Prof. Böttcher wol hawwe, it lünbou-ün-
derwiis moat selsstannich de Vitasan-
methoade by de boeren neigean en hy
hellet in foarbyld oan fan in kollega, dy’t
op de Ljouwerter fémerk troch praten
mei boeren-gebrükers ta in oare kon-
klüsje komd is. Nou, dit wol ik him al
sizze, soks hoecht hy fan my net to for-
wachtsjen, hwant dy methoade liket op
neat. Ik hald my mei in gerêst gemoed
oan de Ryksfoarljochtingstsjinst ek al
nim ik oan, dat de ynsichten, dy’t hja
forkundigje, wolris wizigje. Dat is mei
alles sa, hwat minsklik ynsjoch oangiet.
Ik wol noch wol in stap fierder gean. It
kuilprobleem is foar de Nederlanske boer
sa wichtich, de biswieren tsjin sur en
ek de finansjele biswieren tsjin melasse,
sa bilangryk, dat ik alle earlike middels
bigroetsje, dy’t üs in bettere en goed-
keapere methoade bringe kinne. Mar dan
net op dizze wize. De Vitasan-minsken
sizze, dat hja gjin oare middels brüke
kinne, hwant de Ryksfoarljochtingstsjinst
wol gjin objektyf ündersyk. Dat wegerje
ik to leauwen. Dizze biskuldiging is sa
Yn oansluting op üs léste artikel forfettet
Ir. H. v.d. Molen: Van een lager ammo-
niak-gehalte dan in de Friese kuilen is
niets gebleken. Ook waren er tussen
de Vitasan- en Friese kuilen geen noe-
menswaardige verschillen in zuurgraad
botergehalte, alsook niet in geur en
kleur.
De conclusie van het C.I.L.O. blijft
derhalve, dat het inkuilen met Vitasan
in het algemeen dezelfde resultaten
geeft als het inkuilen zonder toevoe
ging.
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Redactie en Administratie
Marktstraat 13 - Bolsward
Telefoon 451 (K 5157)
Dit is de geduldige lêzer njonkenlytsen
wol düdlik wurden: De Ryksfóarljoch-
tingstsjinst makket gjin propaganda foar
Vitasan. De foarstanners fan dit artikel
sizze der dingen fan, dy’t lang net moai
binne.
Ik wol se net allegear opneame, mar it
giet fierst to fier. Ik krige nou wer in
lange brief van Prof. Böttcher en dy wol
der op üt, dat sawol Ir. Frankena as de
Consulinten dy’t Vitasan öfwize, dit dog
ge TSJIN BETTER WITTEN yn. Ja, hy
seit. dat it C. I. L. O. dos de lieding fan
it Lanboukundich ündersyk mei sin de
ütkomsten oars jowt dan se wiene. Nou
wol ik der hjir net folie fan sizze, mar
ik hoopje al, goed düdlik. As it wier is,
hwat prof. Böttcher, Heechleraer oan de
Ryksuniversiteit to Leiden, hjir iepenlik
1D
ei t
in.
er,
UL1
n te
Jia
ES,
MG.
dijk
nikt
en Zuidwest Friesland
tionale basis. Aan de ene kant vecht men
liever om het bezit van de Ruhr, aan de
andere kant om het bezit van Lotharin
gen.
En zo is het tot op de dag van vandaag.
Geen internationale regeling van de ver
deling van grondstoffen en afzetgebie
den, maar diplomatieke worstelingen,
straks opnieuw in militaire overgaande
om olie, om bauxiet, en om alles, wat
nodig is voor de economie in vrede èn
in oorlog.
Kortzichtigheid aan twee kanten: bij de
volkeren, die de samenhangen niet zien
tussen politiek en economie en zich bij
gevolg om de goede oplossingen niet be
kommeren en zich om foutieve oplossin-
III.
We hebben het de vorige keer over de
kortzichtigheid van de massa, het volk,
gehad, dat de samenhang van politieke
en economische problemen niet ziet,
daardoor op politieke noodzakelijkheden
niet de juiste kijk heeft, onverschillig
blijft, waar toch ook haar belangen, haar
levensmogelijkheden mee in het geding
zijn en niet alleen die van de „kapita
list”, zodat zij slechts door nationalisti
sche leuzen in beweging kan worden
gebracht, die met de ware werkelijkheid
slechts in verwijderd verband staan.
Nu tot slot een paar opmerkingen over
de kortzichtigheid der diplomaten. Zi|
zien de samenhang wel; zij weten, dat
een gunstige handelsbalans een belang,
ja een levensvoorwaarde is voor een
volk. Zij zullen daarom er naar streven
en naar moeten streven om voor hun
eigen land en volk de gunstigste econo
mische omstandigheden te scheppen; zij
zullen de industrie en de handel stimu
leren, zij zullen diplomatieke steun ver
lenen aan pogingen om ergens conces
sies en geldleningen te plaatsen, zij zul
len streven voor industrie en handel van
hun eigen land en volk de nodige grond
stoffen en afzetgebieden te verwerven.
De onmiddellijk geintereseerde onderne
mers en beleggers vragen hen er om en
dan wekt het de schijn, alsof we hiei
enkel en alleen met klassediplomatie te
doen hebben, alsof de graven, baronnen
en jonkheren, die de diplomatieke pos
ten bezetten (en zo is het in ons land
nog steeds) en alsof de rijke ambassa
deurs en gezanten (en zo is het bijna
overal) de vriendjes helpen aan de zoete
Wiere tuurden
X Dq’t bern ütstjQrt kriget bern
X werom.
Op het raadhuis van Schiedam is de
70.000ste inwoner dezer gemeente inge
schreven.
Een defect strijkijzer, dat onder stroom
stond, bezorgde mevr. S. A. Zijderveld
Polet te Rotterdam de dood.
Een 6-jarige jongen, eveneens te Rotter
dam, trof een soortgelijk ongeluk. Hij
raakte een electrische buis aan, die on
der stroom stond en werd gedood.
Burgemeester Rab van Vlieland overleed
plotseling aan niervergiftiging. Hij was
56 jaar en ongehuwd.
Te Sneek raakte een 3-jarig zoontje van
de heer B. G. de Vries in de Zwette en
verdronk.
Coloradokevers werden ook gevonden te
Ureterp. Ze zijn vernietigd.
Betonnen drijvende huisjes zijn gecon
strueerd door een bouwmaterialenbedrijf
te Hillegom.
De inwoner van Apeldoorn E. B. heeft
bij het houden van schietoefeningen met
een 6 mm vuurbuks per ongeluk zijn 33-
jarige vrouw in het onderlijf getroffen en
gedood.
De residentie heeft momenteel een tekort
van 25000 woningen.
Tien verstekelingen uit Spanje, die op
volle zee ontdekt waren, werden dezer
dagen te Rotterdam aan wal gezet.
Het kamp Wierda te Wolvega wordt pet
1 Augustus opgeheven. De nog overge
bleven gedetineerden worden overge
plaatst.
Op de Loosdrechtse heide vond men een
16-jarige holbewoner, afkomstig uit Am
sterdam, in het bezit van een broodmes,
dat met bloed bevlekt was.
Een paviljoen dat bij Giethoorn op een
eilandje midden in de Gieterse Miede was
gebouwd, is op z’n Amerikaans ver
plaatst. Het is opgevijzeld en op twee
schuiten naar de vaste wal gebracht.
alleen dat van de meer genoemde olie-
koningen en suikerbaronnen. En niet al
leen om hun belang, maar mede om dat
van het Nederlandse volk heeft men ten
slotte naar de oplossing door het geweld
gegrepen, toen geen andere oplossing
meer mogelijk bleek. Maar men begrijpe
waar het hier omgaat: in laatste instan
tie steeds weer om de levensmogelijk
heid en de levensruimte van het eigen
land en het eigen volk. Daarvoor vech
ten alle diplomaten, voor de economi
sche belangen van hun landen en hun
volkeren. Nog eens het worde toegege
ven: het zijn ook de belangen van hun
klasse en stand, maar daarvoor niet al
leen. Deze belangen van het volk en van
de kaste lopen (hier althans ten dele
evenwijdig. Althans zoals zij ze zien!
En nu ligt hier de gevaarlijke reserve.
Diplomaten, zei ik, behoren overal
haast (behalve dan in Rusland) ook
in het democratisch socialistische En
geland, tot een bepaalde maatschappe
lijke groep, tot de geboorteadel en tot
de geldadel. En zij hebben hun kijk, hun
klassekijk op de economische mogelijk
heden en wenselijkheden. En gelijk het
volk, de massa, kortzichtig is, doordat
het de samenhang van politiek en eco
nomie niet ziet, zo is de diplomatie bijna
steeds kortzichtig, omdat ze op die sa
menhang haar kijk, haar klassekijk heeft.
Zij denkt in de categoriën van de kapi
talistische economie, .waaraan zij zelf
door heel haar maatschappelijke positie
verbonden is. En nu ontstaat deze uiterst
verwarde en tegelijk gevaarlijke situatie.
Het kapitaal, heeft Brailsford in zijn ge
noemde boek gezegd, heeft geen vader-
1 n M z4 T~\ o 4- L» z\< A M r* A L\ A ITO zj
I land gebruikt, wanneer het daar voor
deel in ziet (de diplomatieke druk en de
dreiging met geweld en ten slotte het
gebruik van geweld). Maar het houdt
evenzeer in, dat het het eigen vaderland
verraadt, wanneer er winst in zit. (Ame
rika bleef olie leveren ook aan het zich
bewapende Hitler Duitsland en het wist
waartegen het zich wapende en in de
vorige oorlog schoot de Engelse vloot
met precisieinstrumenten, die Zeiss in
Jena geleverd had; en Duitse soldaten
hingen rondom Douamont in het prik
keldraad van Duitse fabrieken). En de
grote man van de Koninklijke Shell Sir
Henry Deterding schonk onze regering
Het Straatje van Vermeer, maar dezelfde
Shell weigerde de belasting op de Indi
sche aardolie en kocht die af met een
bedrag van vijf millioen. Zo is men nim-
mer zeker, of het kapitaal niet op zekere
goede of kwade dag met behulp der
klasseverwante diplomaten het wezenlijk
belang van eigen land en volk verraden
zal.
En ook als men niet zover wil gaan: hun
visie op de economische en sociale pro
blemen is een zeer bepaalde. Men is al
te zeer geneigd om door bepaalde wets
bepalingen en bepaalde diplomatieke
eisen de doeleinden te verwezenlijken,
die men als landsbelang ziet en die men
ook landsbelang noemt, maar die in fei
te klassebelang zijn.
De stakingswetten van de regering Kuy-
per zijn er een voorbeeld van. Men
trachtte er het opkomend socialisme
door te binden. Maar het baatte niet. Zo
min als men door de worgwet van Taft
de vakbeweging en het communisme in
Amerika tegen houden zal. Het tegendeel
zal het geval blijken. Het is uiting van
sociale kortzichtigheid. En gelijk het
gaat in de nationale politiek zo gaat het
steeds weer in de internationale. Men
ziet samenhangen, maar men zoekt eco
nomische noodoplossingen, oplossingen
op korte termijn. De wereldwijde visie
ontbreekt. Men zoekt nationale oplossin
gen voor vragen, die alleen maar inter
nationaal op te lossen zijn. Deze natio-
naal-teconomische kortzichtigheid heeft
tot talloze economische en nationale on
gelukken geleid.
Keynes, de grote Engelse econoom en
adviseur van de Engelse regering bij de
vredesconferentie te Versailles vertelt in
zijn boek: De Economische Gevolgen van
de Vrede (hij is uit Versailles weggelo
pen, toen hij de economische stommitei
ten van de diplomaten steeds meer door
zag) van de eigenaardige wederkerige
afhankelijkheid van de ijzer- en staalwer-
ken in Lotharingen en het Saarbekken
van de aanvoer van steenkool en cokes
uit Westfalen. „De Westfaalse steenkool
moet met Saarsteenkool vermengd wor
den om goede ovencokes te krijgen”
(bl. 85 noot 1). Deze gebieden liggen
ter weerszijden van de Frans-Duitse
grens. Nationale bekrompenheid, kort-
Abonnementsprijs:
1.25 per kwartaal bij vooruitbet; ling
Advertentieprijs10 cent per n.m.
Giro 8792Ö
winst. En dat is ook stellig het geval, j J^nd. Dat houdt in, dat het het vader-
Brailsford alweer doet een fraai boekje
open over die klassediplomatie en stelt
zeer terecht de eis van een democrati
sering van het buitenlands beleid. Het is
nu eenmaal een feit, dat de meeste di
plomaten tot de bezittende klasse beho
ren, d.w.z. dat de belangen van de on
dernemers en de beleggers, die bij bui
tenlandse zaken om steun aankioppen,
ook hun belangen zijn (zij behoren tot
dezelfde sociale en maatschappelijke
groep), zodat het verzoek van deze on
dernemers en beleggers als van zelf een
open oor bij hen vindt. Maar het zou
toch eenzijdig ’zijn om hieruit te conclu
deren, dpt zij zich bij hun steunverlening
alleen lieten leiden door hun verwante
belangen en hun sympathiën voor de
groepen, waartoe zij zelf behoren. Het
blijft nu eenmaal een feit, dat het lands
belang er mee door gediend wordt, wan
neer industrie en handel bloeien, wan
neer kapitalen in het buitenland geplaatst
kunnen worden: de inkomsten stijgen er
door en hoe meer men in moet voeren,
dus hoe meer men betalen moet, hoe
meer de uitvoer van belang wordt, waar
door men die invoer betalen'kan. En
men moet meer invoeren en dus meer
uitvoeren, naar mate de bevolkingsdicht
heid toeneemt. En hoe groter het uit-
voeroverschot, we zouden kunnen zeg
gen: het batig saldo van de handelsba
lans wordt, hoe rijker het land en het
volk, de volkshuishouding, wie dit aan
gaat en hoe hoger de levensstandaard
kan stijgen. Wij ervaren dit nu aan den
lijve. Nederland met zijn welvaart van
voor de oorlog, met de inkomsten uit
zijn handel en zijn industrie (dank zij
zijn koloniën!), zijn scheepvaart en zijn
buitenlandse beleggingen, had daardoor
zijn gunstige handelsbalans en ons volk
- kende een hoge levensstandaard. Nu zijn
we straatarm; we moeten ongelofelijk
veèl invoeren dank zij de Duitse roof
bouw, het verloren gaan van de econo
mische betrekkingen met Indië, de stil
stand van handel en scheepvaart daar
mee, dank zij onze opgeteerde voorra
den. En daarom moeten we alles uitvoe
ren, wat we maar enigszins missen kun
nen: landbouwproducten, boter en kaas,
en eieren, textiel en radio’s, moeten we
ons beperken om die hoge invoer te
kunnen betalen. En nog is de handels
balans ongunstig, is er een groot invoer-
overschot. En als dat zo door zou blij
ven gaan, zou inflatie op den duur on
vermijdelijk worden. Met alle gevolgen
daarvan, allermeest en allereerst voor
het volk.
Daarom vechten onze politici voor het
behoud van de economische betrekkin
gen met Indonesië, niet alleen (stellig
óójc) om de ondernemers en bezitters te
gerieven. Maar evenzeer om der wille
van het volksbestaan, het levenspeil van
het ganse Nederlandse volk.
Diplomaten zien hier samenhangen, die
het volk niet ziet en begrijpt. Het volks
belang is geïnteresseerd bij een oplos
sing van het Indonesisch vraagstuk, niet
gen onder valse nationale leuzen in dt
oorlog drijven laten. En bij de diploma
ten, die de samenhangen wèl zien, maar
in hun kijk sociaal en nationaal begrensd
zwoegen aan nationale oplossingen, die
op den duur nimmer oplossingen blijken,
vredesverdragen opstellen, die de kiem
van nieuwe oorlogen in zich dragen.
Geef ons volken, die het verband van
politiek en economie Ieren doorzien.
Geef ons diplomaten, die hebben leren
denken in continenten en handelen naar
normen van politieke, sociale en econo
mische gerechtigheid! Het zal niet eer
der waarlijk vrede worden!
fiergeand, dat ik him mei krêft forsmyt.
Wol kin ik oannimme, dat fierder ünder
syk en oare methoaden fan ündersyk
winsklik wêze kinne, wol mien ik, dat
ek de ütkomsten fan Prof. Böttcher de
oandacht fan it C. I. L. O. fortsjinje, wol
liket my in earnstige oerweging wur-
dich, it mienskiplik ündersyk, hwat hjir
yn Fryslên yn 1944 fanwege de oarloch
staekt is, wer op to nimmen, ek bin ik
fan miening, dat de chemyske proeven
troch dierproeven folge wurde moatte,
mar yn de goedichheit lit üs ophülde
mei it swart meitsjen fan ynstellings en
foarmannen, dy’t it fortrouwen fan de
Nederlanske boeren troch hurd en ün-
partidich arbeidzjen fortsjinne hawwe.
Dat hja dit wurk trocnsette sille, blykt
üt de léste publikaesje fan Ir. J. F. van
Riemsdijk yn syn boekje oer it ynküljen.
Hy skriuwt der op side 33:
Het onderzoek naar de Vitasan-methode
is nog niet beëindigd, doch het staat
wel vast, dat de zuurheidsgraad bij deze
methode heel dicht ligt bij die van ge
wone warme kuilen. Door het toegevoeg
de mengsel zou echter een speciale rem
ming worden uitgeoefend op eiwitsplit-
sende en andere fermenten. Bij tot dus
ver genomen proeven is DIT NOG NIET
MET ZEKERHEID AANGETOOND.’*’
Wy wachtsje mei fortrouwen de rissel-
taten fan dit fierdere ündersyk óf. Blykt
dit yn it foardiel fan Vitasan to wêzen,
dan sil it my in genoegen wêze alle
boeren oan to rieden dit to brüken, mar
sa lang dit net it gefal is, kin in forant-
wurd advys net oars wêze as dit: Wacht
sje mei Vitasan, dizze saek is foar de
praktyk fan it ynküljen op dit stuit noch
net ryp! En dat is dan meiiens yn dit
stadium myn léste wurd oer dizze
kwesje.
Het zevenjarig zoontje van de heer Kale
uit Kampen is onbemerkt in de Nieuwe
Haven gevallen en verdronken.
Een 43-jarikge dame te Rotterdam viel
van haar veranda, die zich zeven meter
boven de grond bevindt. Zij kwam met
het hoofd op een betonnen vloer terecht
en was op slag dood.
De 25-jarige kantoorbediende Sol is te
Amsterdam met zijn motorrijwiel in bot
sing gekomen met een vrachtauto en ge
dood.
Op de Weertsedijk is een met stenen
geladen vrachtauto uit Rotterdam bij ’t
uitwijken voor een fietser van de dijk
gereden en in de IJssel terechtgekomen.
Een zich in de cabine bevindende 72-ja-
rige man verdronk.
Het beroemde Maastrichtse Koor, de
„Maastrichter Staar”, heeft aan presient
Truman het ere-lidmaatschap aangebo
den.
De 27-jarige Klaas Karnemelk uit Mon
nikendam is in het Ijsselmeer gestapt en
naar Muiden gezwommen (25 km.). Hij
startte ’s morgens om zeven uur en
droogde zich ’s middags half vier af. Hij
was bij aankomst nog zeer fit.
Tijdens een boottocht op het Bergumer
meer sloegen de gezusters de Boer uit
Ee overboord. Een der meisjes werd
spoedig weer aan boord gebracht, maar
haar 23-jarige zuster Jantje ver
dronk.
Een 42-jarige vrouw te Den Haag ver
moordde haar drie zoontjes van 10, 7 en
3 jaar en sloeg toen de hand aan zich
zelf. Vermoedelijk wegens onenigheid in
het huwelijk.
Een schelpenauto kwam op ’t Katwijk-
se strand met een tellermijn in aanraking,
sloeg 2 maal over de kop en werd 25
meter weggeslingerd. De inzittenden
maakten dit luchtreisje mee, maar kwa
men er goed af.
Een 23-jarige gewezen SS-er uit Amers
foort, heeft zijn meisje, dat de verhou
ding wilde verbreken, met twee revol
verschoten gedood.
Het gebouw „Duinrust” te Overveen
wordt ingericht voor marine-hospitaal.
Er kunnen 170 man verpleegd wor
den.
De Alg. Kunstzijde Unie te Haarlem heeft
in Emmercompascuum \y2 H.A. grond
aangekocht voor de vestiging van een
spoelerij. Het aantal arbeiders dat daar
werk vindt, zal spoedig tot 200 300
worden opgevoerd.
Een der teruggekeerde klokken uit de
Buurtoren te Utrecht is door het bestuur
der stad ten geschenke aangeboden aan
Wageningen ter plaatsir^g in de te her
bouwen gemeentetoren aldaar.
De regering acht het in deze moeilijke
tijdsomstandigheden ongewenst buiten
gewone feestelijkheden te doen plaats
vinden.
Engeland is, op uitnodiging van Neder
landse zijde, bereid poolshoogte te ko
men nemen omtrent de stand van de co
loradokever in ons land. Ds. Wilkins en
Dr. Gimingham zullen een bezoek aan
Nederland brengen ter bestudering van
de maatregelen ter bestrijding van de
coloradokever.
Door het gaan broeien van gedroogd
gras is brand ontstaan in de kapitale
boerderij, bewoond door M. Hettinga te
Warga. Slechts een deel van woonhuis
en huisraad kon worden behouden.
Een mooie prestatie leverde de heer M.
Meinsma uit Appelsga, door in Span
nenburg ruim 100 pond blei aan de hen
gel te bemachtigen.
Te Anjum is afgebrand de grote boerde
rij aan de weg naar Enumazijl, bewoond
door B. Boersma, eigen aan het Moeder-
Wiersma-leen. Alleen het voorhuis kon
worden behouden. Oorzaak h'-'oibroei.
Een aantal schilderijen van oude Neder
landse meesters is per vrachtauto uit
Baden-Baden naar Nederland vervoerd.
De schilderijen vertegenwoordigen een
waarde van twee millioen gulden.
De historische boerderij „Groot Lamme-
ma” te Minnertsga werd Zaterdagavond
een prooi der vlammen. Oorzaak onbe
kend.
2000 landarbeiders in N.O. Groningen
zijn in staking gegaan. Een beroep op
de Ned. bevolking is gedaan de oogst te
bergen.
Handhaving Rijkseenheid zal, gezien de
huidige situatie, de petitie voorlopig sta
ken.
Bolswards Nieuwsblad
301
11"
H
uur
'tet
in)
>ol
