J
De positie van Bolsward
als vestigingsplaats
voor
Buitenlands Overzicht
ter
Provinciale Kroniek
r
de INDUSTRIE
)CHT
1
No. 60
Vrijdag 8 Augs. 1947
43e Jaargang
euw
en Zuidwest Friesland
Streekblad voor West-
Ultgave van Drukkerij Fa, A. J. OSINGA - Bolsward
IQ
d.
het besprokene getrokken zijn.
c.
theek
Mak-
ewljd
Mak-
uisen
or de
nmen
Har-
ibt te
tipers
i de
Jlroe-
De aanwezigheid van geschik
te gebouwen.
Uit een ingesteld onderzoek is gebleken,
dat op het gebied van geschikte gebou
wen Bolsward weinig te bieden heeft.
Zelfs is bij de bestaande industrie de
klacht geuit, dat er in de stad te weinig
gelegenheid is voor opslagruimte. Hoe
wel dit een handicap is, omdat men an
ders onmiddellijk aan de gegadigden iets
kon aanbieden, moet men het gemis
hiervan onder de huidige omstandighe
den niet te zwaar rekenen, omdat directe
beschikbaarheid van bedrijfspanden ook
in andere gemeenten tot de uitzonderin
gen behoort.
Het aanbod van arbeids
krachten.
De bevolking van de omgeving
Bolsward houdt zich in hoofdzaak
Eerbied voor onjuiste uitspraak.
Door een, door haar terecht onjuist ge
achte uitspraak van de Veiligheidsraad
inzake de Indonesische kwestie direct op
te volgen, toont onze regering een eer
bied voor het gezag van dat lichaam,
dat de grote buitenlandse pers stof tot
juichen schijnt te geven. Onjuist echter
was de uitspiaak en de gehele behande
ling van deze zaak door de Veiligheids
raad, omdat het hier een binnenlandse
kwestie gold en het Handvest uitdruk
kelijk bepaalt dat de Ver. Naties zich
daar buiten dienen te houden. Ook En
geland en Frankrijk hebben het gezag
van de Veiligheidsraad hooggehouden,
door toen ze zich van stemming over de
voorgestelde uitspraak onthielden, te
verklaren dat ze, deze eenmaal aange
nomen zijnde, zich er bij zouden neer
leggen en geeft gebruik zouden maken
van hun recht tot veto. Op deze wijze
kreeg dus de meerderheid In de Veilig
heidsraad gelegenheid haar mening te
verwezenlijken. We zullen nu maar daar
laten welke bijoogmerken
Frankrijk en Engeland
hebben gehad met hun optreden. Door
de stemonthouding maakten ze een min
of meer vriendelijk gebaar jegens Ne
derland, anderszijds door niet van hun
vetorecht gebruik te maken, gaven ze
gelegenheid tot een uitspraak van de
Veiligheidsraad, welke de Oosterse vol
ken enigszins bevredigt. Beide landen
wensen n.l. hun netelige positie ten op
zichte van hun Oosterse gebieden niet te
verergeren. Maar dan kan de thans door
de Veiligheidsraad gegeven uitspraak
hun toch ook nog heel wat last bezor
gen. Want deze uitspraak en haar ge
volgen kunnen bijv. Engeland in een las
tig parket brengen ten opzichte van Ma-
lakka, waar de nationalisten ook onaf
hankelijkheid eisen welke bij lange na
niet zover gaan als ons Linggadjati het
doet.
Maar dat Londen en Parijs van hun veto
afzagen kan in ieder geval
Rusland
ten voorbeeld strekken, dat vorige week
al voor de elfde maal van dat recht ge
bruik maakte, toen de grote meerder
heid van de Veiligheidsraad een blijven
de Balkan-commissie wenste in te stel
len en Rusland dit besluit met zijn veto
trof. De Grieken hebben toen, omdat
daardoor de actie van de Veiligheidsraad
verlamd was, maar gauw weer een nieu
we klacht over de inmenging der buren
in hun zaken, die ze nu agressie noe
men, ingediend.
Bulgarije en Zuid-Slavië
een vérstrekkende overeenkomst hebben
gesloten, in de vorm van een verdrag van
wederzijdse bijstand en nauwe samen
werking op politiek, economisch en cul
tureel gebied. O.a. komt in deze over
eenkomst een zinsnede voor die bepaalt,
dat beide regeringen nauw met elkaar
zullen samenwerken ten aanzien van „de
herhaalde uitdagingen aan de grens door
de Griekse regering”.
De Grieken beschouwen dan ook deze
overeenkomst als een sein tot een open
lijke steunverlening van Zuid-Slavië en
Bulgarije aan de guerillastrijders in N.-
Grlekenland en een feitelijk ingrijpen van
deze twee landen door Rusland in de
onlusten in Griekenland. Onder deze om
standigheden is het natuurlijk bitter
voor de
Duitse vredesverdrag
is het nog lang niet zover. Het is zelfs
twijfelachtig of er ooit een gemeenschap
peplijk verdrag van alle geallieerden met
Duitsland kan worden gesloten, als de
verhouding tussen Rusland en West-
Europa zo blijft als thans. Bevln, die
dezer dagen in het Britse Lagerhuis zijn
vertrouwensmotie kreeg inzake het En
gelse beleid in Duitsland, heeft pas nog
eens de Russische wens naar een Vier
Mogendhedenbestuur over het Roerge
bied afgewezen, zolang de gehele Duit
se Industrie niet onder een dergelijk be
stuur komt. Maar hij had toch nog hoop
op samenwerking met Rusland, ook in
zake de Duitse kwestie. Wat het
Roergebied
aangaat, 12 Augustus zal een Anglo-
Amerikaanse conferentie over het op
voeren der steenkoolproductie daar van
220.000 tot 350.000 ton per dag begin
nen. Van die opvoering hangt het af of
de Duitse industrie in het Westen weer
met zodanige capaciteit kan gaan wer
ken terwijl de kolenleverlngen aan de
buurlanden worden gehandhaafd dat
er kans Is dat dit deel van Duitsland
zich weer zal kunnen bedruipen en er
geen geld meer bij moet, wat vooral En
geland niet langer kan volhouden. In een
grote rede voor 50.000 conservatieven
gehouden, had Churchill niets dan kri
tiek voor de huidige Engelse politiek ten
opzichte van Duitsland. Hij pleitte na
tuurlijk nog eens voor een nauw samen
gaan van Engeland en de Ver. Staten
en wilde dat de Engelsen het mandaat
over
ver vandaan moet komen.
Te Winsum brak in de nacht brand uit
In de boerderij van Hogerhuis. Ook deze
boerderij) kon niet worden gered, terwijl
tevens nog een belendend huis voor een
gedeelte afbrandde.
Van het vuur
naar het water.
Te Grouw, in de vaart naar Irnsum,
kwam een Akkrumer jol in aanvaring
met een geladen aak. De jol geraakte
onderste boven en de vier inzittende da
mes kwamen in het water terecht. Drie
drenkelingen had men spoedig op de
aak, doch de vierde werd niet gezien.
Reeds doken jongemannen het water in
om te zoeken, toen bleek, dat het andere
meisje gered was door een schipper in
een roeiboot, die haar, juist uit het ge
zicht van de anderen aan wal had ge
zet. Voor de reeds dodelijk ongeruste
vriendinnen was dit een geweldige op
luchting.
It een
irbre-
Itpol-
Hol-
blder.
ont-
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Redactie en Administratie
Marktstraat 13 - Bolsward
Telefoon 451 (K 5157)
<G
ER
Palestina
opgaven. De gruwelijke moord daar door
de Joodse ondergrondse op 2 Britse ser
geants gepleegd, heeft tot hevige anti
semitische relletjes In een groot deei
van Engeland, maar in het bijzonder te
Liverpool en Manchester geleid en tot
zeer scherpe Engelse maatregelen in Pa
lestina zelf. Voor de Veiligheidsraad is
thans in behandeling de klacht van
Egypte tegen Engeland Inzake het terug
trekken der Engelse troepen en de Soe-
dankwestle.
3rou-
risten
smus,
14
n.
gmo-
da te
de.
imerl)
Mak-
tting-
c Were tuurden t
1 It each wol sines ek ha.
Klaas
a Jo-
a.
telfa-
ar te
chuur
jrand
i een
uren,
nken,
in
een
hei-
enige
itpra-
ioord
erda.
i een
zaag-
Zijl-
van
be-
D. S.
De Griekse kwestie
kwam ook op de proppen in de Vei
ligheidsraad toen Rusland een voorstel
indiende om een bijzondere commissie in
te stellen ter contröle van de econo
mische lees Amerikaanse hulp aan
Griekenland. In dit voorstel werd de
Griekse regering tevens aansprakelijk ge
steld voor de grensincidenten en werd
beweerd dat de internationale moeilijk
heden inzake Griekenland mede veroor
zaakt werden door „buitenlandse Inmen
ging”. Waarmee de Russen natuurlijk
niet bedoelden de steun, welke Albanië,
Zuid-Slavië en Bulgarije aan de Griek
se verzetsbeweging tegen de regering
verlenen, doch wel de Amerikaans-En-
gelse bijstand in velerlei vorm aan de
Griekse regering. Met 9 tegen 2 stem
men werd het Russische voorstel natuur
lijk verworpen, ook nu was Polen de
trouwe schildknaap der Russen. Maar al
hadden ze geen succes, de Russen zullen
blijven doorbeuken op de pijler van de
Amerikaans-Engelse samenwerking in
Zuid-Oosl Europa: Griekenland en Tur
kije.
En men moet vrezen dat dit in nog he
viger mate het geval zal worden nu
Ongelukken her en der.
Aan de Folgerenlaan te Dr. Compagnie
moest de motorrijder N. N., die met zijn
vrouw op de duo aan kwam rijden, uit
wijken voor een fietser met het gevolg,
dat de motor over de kop sloeg. De mo
torrijder en zijn vrouw kwamen in de
berm terecht, waar zij bewusteloos ble
ven liggen. Bij het onderzoek van Dr.
Siebinga, die spoedig ter plaatse was,
bleken de verwondingen nogal mee te
De beschikbaarheid van in-
dustrie-terreinen.
Volgens de Commissie voor de industrie
en industrieterrein, die tot taak had het
Bureau van voorlichting te dienen, zijn
de grondprijzen in Bolsward veel te
hoog, zowel in het heden als verleden.
De kleigrond van Bolsward en omge
ving is duur. Deze grondpolitiek is voor
Bolsward al tientallen jaren noodlottig.
Niet alleen voor nieuwe industrieën, doch
ook voor reeds in Bolsward gevestigde
bedrijven is dit een handicap. Tot dus
ver heeft de gemeente steeds aan de
hoge prijzen vastgehouden, ook wanneer
het nieuwe vestigingen betrof. Volgens
een Ingesteld onderzoek is gebleken, dat
de prijzen zich over het algemeen bewe
gen tussen f2.50 en f5.per M*., het
geen in vergelijking met andere gron
den in de provincie Friesland, die voor
industrievestiging beschikbaar zijn, hoog
is te noemen. Ook naar het oordeel van
andere industriëlen in de stad dienen
voor het bedrijfsleven tegen redelijke
prijzen terreinen beschikbaar te zijn.
Het Gemeentebestuur stelt zich op het
standpunt, dat aan de berekening van
de grondprijs per M*. een zo juist moge
lijke kostprijs ten grondslag moet lig
gen. Naar onze mening moet men ech
ter, wil men op dit punt kunnen con
curreren tegen andere plaatsen, dit ar
gument laten vallen. Het Is onmogelijk,
dat de dure kleigrond In dit opzicht kan
concurreren tegen de veel goedkopere
zandgronden. Naar het oordeel van het
rapport is fl.per M1. een gewenste
grondprijs.
van
met
de veeteelt bezig. Uit de aard der zaak
vloeit hieruit slechts een gering aanbod
van geschoolde- en geoefende industrie-
arbeiders voort, temeer daar fabrieks
werk nog vaak als iets minderwaardigs
wordt beschouwd.
In tijden van werkloosheid bestaat het
aantal arbeidskrachten, dat bij het Ge
westelijk Arbeidsbureau staat ingeschre
ven, voor het grootste gedeelte uit on
geschoolde arbeiders of uit boeren
knechts.
|danks andere ongunstige factoren de
aangewezen plaats. Het blijkt ook dui
delijk, dat de bedrijven, die zich op deze
grondstofbasis vestigen, in Bolsward op
hun plaats zijn: De beide Melkfabrie
ken, de reeds in werking zijnde Melk-
suikerfabriek, de Grasdrogerij en de Ex-
portslachterij.
Het verdient aanbeveling om deze basis
van grondstoffen zo mogelijk nog ver
der te benutten en om te onderzoeken of
het aantal producten dat uit een van
deze grondstoffen wordt samengevat,
verder kan worden uitgebreid. Gedacht
wofdt hier aan de uitbreiding van de
exportslachterij tot een vleesconserven-
fabriek en de bereiding van penicilline
door de Melksüikerfabriek.
Over het algemeen kan men zeggen, dat
industrieën, die op deze basis in Bols
ward zouden worden gevestigd, betrek
kelijk honkvast zullen zijn.
Amerikanen en Engelsen
dat de laatsten zich genoodzaakt zien
hun troepenmacht in Griekenland weer
in te perken, al schijnt van een geheel
terugtrekken geen sprake.
De economische toestand in Engeland
eist, naast het invoeren van tal van nieu
we maatregelen voor het Engelse volk
zelf, een duchtige vermindering van de
Engelse strijdkrachten in het buitenland,
ongeveer 300.000 man worden uit Grie
kenland, het Midden Oosten, Italië en
Oostenrijk teruggenomen. We zullen
moeten afwachten of deze tekenen van
Engelse verzwakking die echter mis
schien door grotere Amerikaanse steun
zullen worden opgevangen de Russen
zullen aanmoedigen tot nog scherper op
treden, om, waar ze het maar enigszins
kunnen, hun invloed te vestigen. Men
spreekt er thans van dat het tracht ook in
Italië
meer Invloed te krijgen en dat het dit
langs diplomatieke wegen tracht te ver
wezenlijken, De Russen hebben daarbij
een troefje In handen, omdat nu het Ita
liaanse parlement met grote meerderheid
het vredesverdrag met de geallieerden
heeft goedgekeurd, zij de enigen zijn die
dit verdrag nog niet hebben getekend en
de Russische handtekening nodig is om
het van kracht te doen worden. Is dat
het geval, dan hoopt Italië zich de weg
te banen tot het lidmaatschap der Ver.
Naties en weer voor vol mee te tellen
in de rij der naties, tenminste dit waren
de argumenten der voorstemmers in het
Italiaanse parlement.
Met het
n f 0.75
Abonnementsprijs
1.25 per kwartaal bij vooruitbetaling
Advertentieprijs10 cent per n.m.
Giro 87926
Vlammen laaiden over Friesland.
Dat door blikseminslag brand kan ont
staan, is wel bekend, maar dat de blik
sem een heideveld in brand steekt, zoals'
dat vermoedelijk onder Nljeberkoop is
geschied, zal wel niet zo dikwijls voor
komen. Ongeveer 2’/2 ha. bos en heide
is verloren gegaan. Gelukkig voor ons
natuurschoon wist de brandspuit van
Oldeberkoop met succes het vuur te be
strijden.
Minder gelukkig was de brandspuit bij
een boerderijbrand te Nijehorne, waar
de brandweerlieden eerst een 1000 meter
brandslang moesten uitleggen, voordat
zij water konden krijgen. Bovendien
moest eerst een gemaaltje in werking
gesteld worden. Natuurlijk was de brand
weer van Heerenveen, die spoedig na
het uitbreken der brand ter plaatse was,
niet voorzien van een dergelijke lengte
aan slangmateriaal, zodat het eerst nog
opgehaald moest worden. Met een en
ander gingen enige uren gemoeid, waar
de brand intussen niet op wachte. De
gehele boerderij, bewoond door Jelle
Nijenhuis, brandde uit, waarbij 50 voer
hooi en de landbouwgereedschappen plus
twee fietsen verloren gingen. Het woon
huis, dat los van de schuur stond, bleei
gespaard, evenals de daar inmiddels uit
gehaalde inboedel. Verzekering dekt de
schade. Overigens een rare toestand
daarin Nijehorne, dat het bluswater zo
irsma
llerlel
ntjes.
t iets
vijlen
leven
:kua,
n ten
voor
aan
voor
etreft
vard.
*s zal
van
echt-
ag 9
Idags
vijlen
leven
:kum,
izien-
lapen
De energievoorziening.
De belangrijkste factor hierin is de elec-
triciteitsvoorziening. Deze kan door de
vrij hoge tarieven (4 tot 4J/2 cent) per
kWh. voor bedrijven, welke tot 100.000
kWh per jaar afnemen niet als zeer gun
stig worden beschouwd. Over het alge
meen worden de voorwaarden, welke
het P. E. B. stelt bij de aanschaffing van
een transformator, als afschrikwekkend
beschouwd. Het grote bezwaar Is, dat
een bedrijf, dat zich eerst op een bepaald
industrieterrein gaat vestigen, de volle
dige kosten van de aan te schaffen
transformator moet dragen. De capaciteit
hiervan is echter niet aangepast aan ’t
gebruik van de te vestigen fabriek, maar
met het oog op eventuele uitbreidingen
en vestigingen van andere bedrijven van
een veel hogere capaciteit, zodat kleine
re Industrieën (deze komen In Bolsward
het meest voor) hierdoor afgeschrikt
worden.
Het is noodzakelijk, dat met het P.E.B.
nader contact gezocht wordt om te
trachten een voordeliger tarief voor der
gelijke gevallen te bedingen. Gezien de
principiële zijde van deze kwestie lijkt
het aanbevelenswaardig, dat het E.T.I.F.
bij de oplossing van deze kwestie wordt
Ingeschakeld.
De gastarieven daarentegen zijn billijk.
Een volgende keer spreken we nog over
de aanwezigheid van een afzetgebied,
het transport, de aanwezigheid van ka
pitaal en de organlsatlefactor om dan
een 7-tal conclusies te publiceren, die
door de opstellers naar aanleiding van
Op bescheiden, maar gepaste wijze heeft de heer G. van der Zee
j.l. Woensdag de dag mogen herdenken, dat hij voor 45 jaar zijn
loopbaan in het drukkersvak begon. Steeds is hij trouw en vol
plichtsbetrachting werkzaam geweest in hetzelfde bedrijf, zoals dat
eerst werd geleid door de heer P. de Jong en thans door de Fa. A. J.
Osinga.
Als leerjongen van nog geen dertien jaar zette hij zijn eerste stap
pen in onze drukkerij, die destijds nog bestond uit een wel zeer klein
gebouwtje. Zijn loon bedroeg toen vier stuivers per week!
In de loop der jaren is de heer v. d. Zee als het ware met het
bedrijf samengegroeid en het afdrukken van ons blad laat zich moei
lijk denken zonder zijn wakend oog over de rotatiepers, waarop
duizenden kilometers courantenpapier onder zijn hoede zijn af ge
leverd.
Geheel onverwacht werden de heer v. d. Zee en zijn vrouw op deze
anders zo trieste dag in de bloemetjes gezet, terwijl de fa. Osinga
hem een enveloppe met inhoud aanbood en als blijk van goede
onderlinge verstandhouding het gezamenlijk personeel hem een
paar fraaie boekwerken schonk.
Namens patroons en personeel wensen wij de heer v. d. Zee en
gezin ook op deze plaats nog vele goede jaren. Eens hopen wij zijn
gouden feest te vieren. RED.
De aanwezigheid van grond
stoffen.
De grondstoffen beperken zich tot de
producten van het veeteelt- en welde-
bedrljf: melk, vlees, hulden en gras. Voor
bedrijven, welke van een van deze
grondstoffen uitgaan, Is Bolsward on-
heer. Door het organiseren van bij
eenkomsten voor het personeel,
waardoor de band tussen bedrijf en
arbeiders wordt verstevigd e.d. kan
men de onderwaardering, die er
vooral in Friesland ten opzichte van
het beroep van industrie-arbeider
bestaat, trachten weg te werken.
Tévens dient er voor gezorgd te
worden, dat de bestaande bedrijven
worden ingericht, dat het ook voor
de plattelandsbevolking vanuit het
oogpunt van hygiëne, verlichting,
ventilatie enz. prettig is om er te
werken. Vele bedrijven hebben ook
reeds ingezien, van hoeveel waarde
het is de ontspanning van hun per
soneel te bevorderen door sport
clubs, verenigingen e.d. Het schep
pen vanjen goede vervoersgelegen-
heid van de omgeving naar Bolsward
mag tevens niet uit het oog worden
verloren.
Is het Bolsward ernst met de pogin
gen tot Industrialisatie, dan is er
thans de noodzakelijkheid de oplei
ding van nieuwe arbeidskrachten ter
hand te nemen. Bij de vestiging van
een niet te klein industrieel bedrijf
kan men reeds spoedig een zekere
spanning op de arbeidsmarkt voelen
Het is dan niet denkbeeldig, dat men
de arbeiders bij het ene bedrijf weg
haalt om een ander bedrijf op gang
te kunnen helpen.
Bij de besprekingen met Industriëlen
blijkt hoe noodzakelijk het is om ook
de bestaande industrie te helpen
door de bouw van arbeiderswonin
gen en het opruimen van bouwval
lige woonruimte. Het is bekend hoe
moeilijk dit probleem tot oplossing
te brengen is, doch het dringt te
meer nu Bolsward een nieuwe in
dustrie rijker is geworden.
Middelen tot verbetering.
Men kan zich afvragen, welke middelen
zouden kunnen worden aangewend om
tot een verbetering van het aanbod van
geoefende arbeiders te komen:
a. Over het algemeen wordt het zeer
urgent geacht, dat de plannen tot
stichting van een ambachtsschool
worden verwezenlijkt. Een dergelijke
Inrichting zal zeker in een grote
leemte voorzien, wanneer men na
gaat, hoe groot het aantal leerlingen
uit Bolsward, Wonseradeel en Hen-
naarderadeel is, dat dagelijks de
ambachtsschool te Sneek en Harlin
gen bezoekt, momenteel 80. Van de
leerlingen, die een diploma halen,
wordt een aanzienlijk percentage te
werk gesteld in de plaats, waar de
school is gevestigd. De praktijk leert
dat dit vooral te Sneek het geval is.
b. Ook voor andere bedrijven moet de
mogelijkheid tot opleiding nader
worden onderzocht. In verschillende
plaatsen in Nederland is het n.l. ge
bleken, dat het mogelijk is vrouwe
lijke arbeidskrachten op korte ter
mijn voor de industrie geschikt te
maken door hun een systematische
opleiding in de eerste beginselen van
het vak te geven. Vooral in de con-
fectieindustrie zijn plaatselijk door
samenwerking van fabrikanten goe
de resultaten bereikt.
Door een beter personeelbeheer. Ook
in Bolsward moeten de gevestigde
bedrijven meer gebruik maken van
de moderne wijze van personeelbe-
Bolswartls Nieuwsblad
op de
furtu»
lagen,
delen
n vu
putna
>oor I
ide- I
res- I
ling I
.11-00
