Nuchterheid
en
rd
n
:n
n
zelfbezinning |f
EI
I
'J
tl
110
Martinytoer
gevraagd
Fan de
FIS
door Nederland
No. 65
43e Jaargang
Dinsdag 26 Auga. 1947
iRD
Zuidwest Friesland
Streekblad voor West-
e n
een
Ds. H. F. WINTERWERP.
ÏR
o.a.
,AN
Tj. de J.
2afé
)aar
allen. En NIET zij over elkander. En
dat niet alleen met de mond, maar met
de DAAD!! Want van de grootste bete
kenis voor dit congres is geweest, dit
feit, dat Nederlanders en Indonesiërs sa
men hebben kunnen spreken en worste
len om elkander niet te verliezen uit de
eenheid in Jezus Christus Heer, juist toen
het gewapend optreden begonnen was.
De gemeenschappelijke verklaring, die
zij ten slotte na moeizame en toch vaak
indrukwekkende besprekingen en na een
gemeenschappelijk gevierd Avondmaal,
aan de conferentie hebben voorgelezen,
heeft op doorslaggevende wijze de rich
ting gewezen aan het congres.
DAAR werd iets groots verrichtAcht
het niet te gering, al lijkt het van mi
nieme betekenis voor de oplossing van
de grote vraagstukken, die er nog rijzen
tussen twee volkeren. Want dan kon ons
geloof wel eens te gering blijken.
Deze jongeren hebben hun volkeren en
de wereld een beschamend voorbeeld
gegeven. Ze hebben er van getuigd, dat
déér de sleutel ligt ook voor de oplos
sing van onze nationale moeilijkheden.
Nuchterheid en zelfbezinning gevraagd!
Die uit de Christenmens opkomen krach
tens zijn Geloof. Dat Geloof broeder Z.,
dat bergen verzetten kan! Ja, dat de we
reld kan redden! Ook Nederland en In
donesië!!
den
451
Abonnementsprijs
1.25 per kwartaal bij voorultbetellng
Advertentieprijs: 10 cent per m.m.
Giro 87926
IStus
en te
THY
uur
ssie
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Redactie en Administratie
Marktstraat 13 - Bolsward
Telefoon 451 (K 5157)
rouw
osby
lount
eftijd
■2 uur
De woartelsi fan de mienskip moatte soun
bliuwe, dat freget omtinken fan de oer-
heit en alle greate lichems. Hwat der is
jit in greate efterstén yn to heljen. Mar
yn inkelde dingen wurdt neffens dit prin-
syp min of to mear hannele.
By de post kostje alle brieven likefolle,
ek de tillefoantariven binne rounom ge-
lyk. En dan noch hat de greate stêd in
reed foar omdat hy in bulte pleatselike
brieven en petearen hat dy’t minder
kostje. Mar hjir is tominsen in goed bi-
gjin. Mar hoe stiet it mei oare dingen:
de electriciteitstariven bygelyks. Hwat
kostet in K.W.U. yn Ljouwert en hwat
yn Bakhuzen? It is in bilangryk ding, dat
wy war dogge om unifoarme tariven to
krijen, sadat eltsenien mei deselde kos
ten fan dizze publike tsjinsten gebrük
meitsje kin. Op it twadde plak moatte
de oanslutingen yn de doarpen en op de
pleatsen algemien oanbrocht wurde, sün-
der dat hja der in ekstra great offer foar
bringe moatte.
De P. E. B. is mei in millioenensubsydzje
fan de provinciale jildmiddels ta stén en
ta bloei brocht. It is moai dat Ljouwert
en Boalsert electrysk Ijocht en krêft haw-
we, mar it is pas goed as ek yn de Par-
regaster Mar en op Beabuorren en roun
om yn de provinsje dit greate gemak
oanbrocht is. By it ünderwiis binne wy
en moat men needsaeklik de bern de
oplieding ünthélde, dy’t harren yn in stêd
mei alle gemak jown wurde koe. Dizze
dingen binne foar mannichien neat gjin
nijs, mar it moat hieltyd wer sein wurde,
opdat oan dizze klassejustity in ein mak
ke wurdt. Wol men de klassifikaesje bi-
hélde, my bést, mar dan oarsom. In béste
functionaris yn Blauhüs of Parregea
heart earder opslach dan koarting to
krijen, mar yn elts gefal moat dizze ün-
seedlike klassifikaesje in ein nimme. In
ein moat ek komme oan it stribjen, hwat
fan dizze situaesje in needsaeklik ge-
folch is, dat men bilangrike ünderwiis-,
administraesje- en bistjürsynstellingen üt
de lytsere plakken weihellet. Dertroch
wurket men mei sin de saek de forkear-
de kant üt.
De lytsere sintra moatte net leechhelle
wurde, mar harren moat alles taparten
wurde, hwat der mar reedlik bistean kin.
In Kantongerjqcht, in Bilestingkantoar
en ynspeksje, in Bankkantoar, in Skoalle,
in Cönsulintskip, al soksoarte dingen
meitsje it libben yn de lytsere sintra riker
en jowt oan harren de müglikheden om
to libjen net allinnich materieel, mar ek
kultureel. De béste en de kostberste din
gen moat men hjir dochs al misse, omdat
dy praktysk net ütfierber binne. Men kin
gjin great museum, gjin Artis en gjin
Universiteit yn iWarkum hawwe, mar
hwat der al kin, moat men mei greate
soarch der hélde en de kéns jaen ta fier
dere Üntjowing. Wol men de woartels
fan it libben soun hélde, dan binne der
noch géns mear dingen, ik tink oan wen-
tebou, oan boartersplakken, sportfjilden,
en in hiele rige mear. Of binne dat de
ünbiskreaune privileges fan de stêd?
I En daarmee zou de kous afgebreid zijn.
De zelfbezinning schijnt immers toch
zoekl Het wereldgebeuren lijkt allemaal
even dwars en ongerijmd! Het beste er
van te maken door zo politiek en flink
als maar mogelijk is aan het grote po-
kerspel mee te doen?! Nuchter te zijn
alleen in dit opzicht, door mee te huilen
met de wolven in het bos?!
Dat wil zeggen: Gaan staan aan die
kant; waar Nederland nog de meeste
kansen heeft zo weinig mogelijk te ver
spelen??!!
Maar is dit wel de werkelijke nuchter
heid en bezinning?
Pokeren we dan niet mee, totdat het
scherm opgaat voor het laatste grote
bedrijf? De wereld in twee kampen
en dan de strijd van allen tegen allen?
Wij zullen in dat geval getroost kunnen
zeggen onze bijdrage voor het vuurtje
geleverd te hebben.
De briefschrijver zal zijn hoofd wel
schudden en denken: Sjonge, sjonge,
wat slaat die dominé weer op hol! En
waar blijft hij met zijn gepraat en ge
daas? Een daad gevraagd!!! Want daar
kan iets groots verricht worden!!!
Welnu! Op de tweede wereldconferentie
der Christelijke jeugd te Oslo werd be
leden door Russen en Amerikanen, Polen
en Duitsers, Tsjechen en Fransen, Engel-
sen en jongeren uit India, Nederlanders
en Indonesiërs, dat Christus Heer is over
In November komt een automatische te
lefoonverbinding tussen Leeuwarden en
Utrecht tot stand.
In een grossierderij te Den Haag is inge
broken. Er wordt f 10.000 vermist. Enige
honderden rantsoenborinen voor suiker,
zeep, bloem en boter zijn eveneens ver
dwenen.
Gedurende 310 Aug. kwamen geen
sterfgevallen tengevolge van het mond
en klauwzeer voor.
De 61-jarige betonwerker S. Breure te
Rotterdam is bij het vastleggen van een
vaartuig gestruikeld, over boord gesla
gen en verdronken.
Tijdens het zwemmen in het haventje
van Hoogvliet te Rotterdam is de 26-
jarige J. C. van ’t Hof in de Oude Maas
verdronken.
De K. L. M. bracht Zweedse en Neder
landse journalisten tezamen op een re
ceptie in het Victoria Hotel te Amster
dam. Dit) naar aanleiding van de lijn op
Gothenburg, die begin September wordt
geopend.
Kinderen verdwalen regelmatig op het
strand van Schevenlngen. De Haagse
politie moet per dag ruim 200 kinderen
bij hun ouders terug bezorgen.
■r A
De zeer speciale geluiden van een bijen
koningin zijn door de Vara-reporter Jan
de Troye op een plaat vastgelegd. Hij
slaagde er eveneens in het geluid van ’t
openbreken van een nieuwe cel te regis
treren.
Nederlandse gladiolen worden op een
New Yorkse bloemententoonstelling aan
een bewonderende schare vertoond.
Monteurs en oud-monteurs der Kon. Ne-
derl. Marine hielden in Hilversum een
bijeenkomst ter versteviging van het
contact.
Een kraan van een Rotterdams haven
bedrijf heeft in de Maashaven een Duit
se tijdbom opgehaald van 1000 kg.
In de Merwede werden bij Gorkum op
dezelfde plaats achtereenvolgens 3 per
sonen het slachtoffer van het water. De
slachtoffers waren resp. 11, 7 en 20
jaar.
„Neen, ik doe het niet,” zei een bruidje
te Roosendaal toen zij het gemeentehuis
naderde, liep weg en liet de beduusde
familie stomverbaasd achter.
Een li/2-jarig dochtertje van de familie
Hoogland te Helloo raakte onder de
trein en is gedood.
Een invasie van lieveheersbeestjes is ont
ketend op Urk. Een onuitputtelijke
stroom uit de N. O. Polder komt daar
binnen.
Het Amsterdamse echtpaar Pouw, dat ’n
pension hield en tal van Joden aan de
S. D. overleverde, is veroordeeld, de man
tot levenslange gevangenisstraf, de
vrouw tot 5 jaar.
93 ton sinaasappelen en 2i/2 ton citroe
nen zijn door het stoomschip „Cottica”
uit Suriname te Amsterdam aangevoerd.
Deze vruchten zullen bonvrij in de han
del gebracht worden.
Aan de Haagse verkeersagenten, die op
post staan, is het, in verband met de
warmte, toegestaan dienst te doen in
overhemd.
In het natuurbad „De ijzeren man” in
Vught is het driejarig dochtertje van de
familie van E. uit Den Bosch, dat onder
toezicht der ouders aan het pootjebaden
was, voor hun ogen verdronken.
Het tekort aan rijwielen is nog zo groot
en de productie nog zo klein, dat ophef
fing van de rijwieldistributie voorlopig
nog een vrome wens moet blijven.
Op een kruispunt te Kerkrade zijn twee
motorrijders met elkaar in botsing geko
men. Een hunner, de 35-jarige Kools, uit
Kerkrade, sloeg met het hoofd tegen de
trottoirband en overleed aan de gevol
gen.
safier, by de post in hiel ein hlnne, mar
mei electriciteit en wetterlieding liket it
noch nearne nei. En hwer binne dizze
dingen wichtiger as op in öfgelegen
pleats en yn in lyts plakje? Dizzer dagen
wie ik by in boer yn ’e Mar, dy’t gjin
reed nei de dyk hat. Yn de léste winter
hiene hja moannen lang mear illinde
meimakke as alle stedtsjers meimekoar.
De man kaem by de eigner mei twa-
tüzen goune yn ’e büse en woe dy
graech jaen as der in reed komme koe.
Né, gjin trottoir, minsken, allinnich in
reed, dat hja droech op ’e dyk komme
koene. Hwat fielt in stedman fan sokke
dingen. Ut de pong fan allegearre wurde
strjitten mei trottoirs oanlein, ja yn stêd
en great doarp, mar foar de rest, moatte
de lju mar sjen hoe’t hja winterdeis üt
modder en drek nei tsjerke, skoalle, win
kel en mark komme kinne.
Wy binne oan dy dingen wend, mar liket
it einlings hjir of der op? Nei sikenhüs
of specialist, nei LénbouhÜs of Verkears-
ynspeksje, nei in Consert of in Biblio
theek, it is allegearre itselde lietsje. De
man fan it plattelén kostet it ekstra sin
ten en ekstra tiid, hy sit Oren yn Ünge-
sellige wachtkeamers en is foar elts put-
sje in heale of hiele del kwyt. Moatte
wy noch op 'e tekst oer de prizen fan
guod yn stêd en lén? Ik ha jierren yn in
doarp wenne en doe wiene de bern noch
lyts, mar yn elts opsicht wie it guod
minder en djürder, allinnich de harteli-
kens en tagedienens fan in doarp keapet
men yn in stêd net. Mar alle krudeniers-
artikels, alle manfakturen, elektryske ta-
stellen, ja seis alle grienten wiene djür
der of men moast nei de stêd. As men in
inkelde kear nei in ütfiering of toaniel-
stik woe, kaem der sünder mis mear by
dan de kosten fan de kaerten.
En hoefier men binefter stiet as de bern
hwat greater wurde en in fak of birop
leare moatte, stekt net nau. Dan stiet men
foar ütjeften, dy’t yn de tüzenen rinne
Ten tweede het feit, dat daardoor recht
en veiligheid in ’t gedrang komen de
wederopbouw en de welvaart belemmerd
en onmogelijk gemaakt wordeh.
Dit waren dan ook de redenen, iedere
Nederlander weet dat, waarom de rege
ring als laatste middel tot beperkt poli
tioneel optreden overging. Hetgeen in
tussen de toestanden wijzigen zich
snel al weer tot het verleden behoort.
Wat, gezien de huidige gang van zaken,
de toekomst brengt, is niet te zeggen.
Maar het doet het ergste vrezen. Alles
toegegeven! Deze gang van zaken heeft
ook zijn recht tot op zekere hoogte.
En wat is nu begrijpelijker en logischer
dan dit, nog eens, dat zij, die onder de
moeilijkste omstandigheden hun plicht
doen in Indonesië, zowel militairen als
burgers kort en bondig worden. Elke
Nederlander, die niet direct betrokken is
bij de actie en de directe moeilijkheden
heeft te bedenken, dat zijn landgenoten
het onnoemelijk veel zwaarder hebben
ginds, dan wij hier. En in dat licht ook
moet ieder keer de uitingen en reacties
van een ieder, die thans in Indonesië
tot een of andere taak geroepen is, zien.
Maar en daar komt het op aafi
niet elke reactie of uiting is in dit op
zicht zonder gevaar. Velen leven hier op
de berichten uit Indonesië van zoons,
man of verloofde. Zovelen zijn daardoor
juist gevoelig voor een persoonlijke har-
tekreet en vormen op grond hiervan snel
hun oordeel. En nu herhaal ik, wat ik
ook eerder beweerde: dan houden Indï-
sche brieven als die van onze briefschrij
ver een gevaar in. Het gaat in de ge
wraakte brief om een GRONDTOON, die
al te simplistisch, al te eenvoudig een
stemming kweken kan onder de mensen
van: „Och, ze offeren die jongens maar
op in de schiettent van van Mook en
Schermerhorn!”
„En ze zouden die boevenbende, die zich
„de regering der Republiek” noemt, de
hand boven het hoofd. Terwijl het in
wezen gaat om een zaakje tussen een
stuk of wat Nederlanders en enkele on
willige Inlanders.”
Dat praatje hoort men veel! Men gelooft
het ook graag! Maar al zijn er zelfs enige
millioenen Nederlanders, waarde brief
schrijver, die de Republiek met zijn iet
wat potentaat-achtige duistere Soekar-
no-figuur op zijn zachtst gezegd wel wat
onverstandig en kortzichtig vinden (ik
hoor daar ook bij! geen Nederlander
mag ooit uit het oog verliezen, dat in
het hele Oosten een machtig ontwaken
van de oude koloniale gebieden gaande
is.
Dit moge dan wat ongeremd gaan zo
hier en daar de Fransen weten dat
nog beter dan wij een feit Is, dat de
volkeren van het Westen daar zeif schul
dig aan zijn. Een nog belangrijker feit
is, dat millioenenvolken, vele malen in
aantal al de volkeren van Europa te
samen overtreffende, zich bewust wor
den van hun eigen waarde en kracht.
Dit is geen sprookje. Ook geen groot-
Aziatische propaganda van Japanse ban-
zai-roepers, maar werkelijkheid.
Nuchterheid en zelfbezinning gevraagd!
Het nuchterste volk ter wereld, de En-
gelsen, die altijd bewezen hebben de
grote wendingen in de historie op tijd te
verslaan, hebben een dezer dagen een
volk van 400 millioen zelfbestuur ge
geven en trekken hun troepen terug in
de kortst mogelijke tijd uit India.
Nuchterheid en zelfbezinning gevraagd!
Van Cairo tot Sydney worden Nederlan
ders gehinderd in havens en op vlieg
velden.
De grote broer Amerika naar wien
alle kleintjes, die het niet van de Russi
sche beer moeten hebben, opzien, stemt
vóór toelating in de Veiligheidsraad van
een zekere meneer Soetan Sjahrir, die
niet eens een volmacht heeft van de Re
publiek, laat staan van de wettige over
heid het Koninkrijk der Nederlanden.
Het geallieerde China, dat zovele van
zijn onderdanen mishandeld weet door
Republikeinse benden, maakt ook een
onvriendelijk gebaar tegenover Neder
land, als de Chinese afgevaardigde in de
Veiligheidsraad voorstelt Mr. van Klef-
fens niet terstond repliek toe te staan op
het betoog van Sjahrir. Om van het ver
bod tot spreken van de Oost-lndonesi-
sche gedelegeerden door de Veiligheids
raad nog maar te zwijgen.
Is het niet om razend te worden als
je nog een Nederlands hart in je voelt
kloppen?! OF ZIJN DIT AANWIJZIN
GEN?!
Nuchterheid en zelfbezinning gevraagd!
Iemand probeert nog een „nuchter” ant
woord te geven: „Het is alles bolsjewis
tisch gestook!!”
Wanneer ik onze vriend Z„ de schrijver geen ogenblik veilig is.
van de brieven uit Indië, van antwoord
zal dienen op de open brief aan mij in
het nummer van 15 Augustus gericht,
onder het opschrift: „De knuppel in het
hoenderhok?”, dan bekruipt mij
zekere vrees, geachte radactie.
Niet de vrees, dat ik'opnieuw publieke
lijk „een geestelijk pak slaag voor m’n
eerwaarde broek” zou krijgen, van een
zo hier en daar tamelijk gevat jong
mens, omdat ik in m’n onnozelheid
natuurlijk en door m’n slecht ontwikkeld
taalgevoel blijkbaar onjuiste critiek
zou hebben uitgeoefend op zijn betoog.
Dat inderdaad zó glad is ik heb mij
daarin zeker niet vergist dat het voor
tweeërlei uitleg vatbaar blijkt, zo hier
en daar.
Het lijkt mij daarom volkomen onvrucht
baar om punt voor punt allerlei detail
kwesties nog eens weer aan te snijden
en te weerleggen. Maar de hele vraag
van geweld of geen geweld eens aan de
orde te stellen.
Eén punt is er in het antwoord van de
briefschrijver, waar ik nog wel op in wil
gaan. Aan het slot van zijn wederwoord
raakt hij nog even de kwestie aan van
het tekort aan geestelijke verzorging der
troepen. Waar blijven de veldpredikers?
Een teer punt.ik zou na deze perti
nente vraag, zo persoonlijk aan mij zelf
gericht, bijna de moed verloren hebben
nog eens in de pen te klimmen.
Maar ook die vrees ben ik te boven ge
komen, dat ik me zelf geen recht van
spreken laat staan van critiek uit-
oefenen zou mogen aanmatigen, zo
lang ik een gemeente van Christus in
het vaderland meen te moeten dienen, in
plaats van de uniform van veldprediker
aan te trekken en mijn koffers te pakken
voor de overigens zo noodzakelijke
geestelijke verzorging van de in Indone
sië verblijvende troepen. Er kunnen prin
cipiële en practische redenen zijn, waar
om niet elke geestelijke gevolg mag en
kan geven aan die roep om te gaan en
een daad te stellen.
Intussen dit ter gerustelling van onze
briefschrijver heeft de ring Bolsward
der Ned. Herv. kerk de afgelopen herfst,
ondanks de grote onderbezetting der
predikantsplaatsen* in haar midden, toch
voor dit doel een van haar bekwaamste
predikanten afgestaan. Al stond hij ook
juist op een post, waar hij om meer dan
gewone redenen, zeer slecht gemist kon
worden. De gemeente Wommels weet
daar van.
Maar dit laatste tussen twee haakjes. Ik
had het over vrees. Mijn enige vrees is
deze, dat wij, de briefschrijver en ik, vol
komen langs elkaar heen blijven praten,
totdat ons gesprek toch verlegd wordt
naar het terrein van het politieke steek
spel, waar we hier in Nederland zo
„heerlijk” van genieten alle dagen door
pers en radio. Briefschrijver wil die
kant niet op. Daarvoor is hem de zaak
te ernstig. Doch de zaak is mij te ern
stig, dan dat we er ons maar zouden af
maken met wat holle frasen, daarbij een
beroep doende op nationale eenheid.
Briefschrijver ontkomt aan dat politieke
steekspelletje zelf ook geenszins al
maakt hij zich wijs, dat hij niet politiek
geschoold is. En ons daarbij. Spelde-
prikjes kunnen ook irriterend werken! Ik
heb liever een klap in m’n gezicht! Dan
weet ik tenminste zeker, dat het in ernst
bedoeld is.
Nu dan, laten we het kindje bij name
noemen. Ik betwijfel ten zeerste, of onze
briefschrijver, zelfs met de beste bedoe
lingen, die zijnerzijds voorgezeten heb
ben, er in geslaagd is, ons een voorlich
ting te geven van de stand van zaken,
welke een bijdrage zou zijn tot het wer
kelijk beter verstaan van de wezenlijke
dingen, waarom het gaat in de verwik
kelingen tussen Nederland en Indonesië.
Het gaat om het al of niet gebruiken van
geweld. Meer nog. Het al of niet ver
overen en bezetten van het Republikein
se gebied en het neerslaan van de re
gering Djokja.
Onze briefschrijver schrijft ook als sol
daat zijn ervaringen. En dat hij daarbij
de dingen eens wat ongezouten zegt, is
begrijpelijk en logisch in een situatie,
waar het uiterste aan zelfbeheersing van
onze jongens wordt gevraagd.
Twee dingen zijn er, die in elk geval
militair optreden van de kant van de
Nederlanders enigszins rechtvaardigen.
Ten eerste het feit, dat de Republiek
in casu de regering van Djokja totaal
geen macht blijkt te bezitten over een
deel der onder haar staande strijdkrach
ten en uitvoerende organen, waardoor èn
’t leven van de minderheden (sommigen
beweren, dat het een meerderheid is!)
èn van onze eigen soldaten en burgers
Uitgave van DruRRerlJ Fa, A. J. OSINGA - Bolsward
Der’t de hearen ride stout de X
moude. a
Visserslatijn? De fok van de schouw
Wilster (ei|g. J. Stijve te Groningen)
schepte water op het Pikmeer en deed
meteen dienst als schepnet. Een snoek
van 3 4 pond spartelde in de boot.
Coöperatief melken is iets nieuws, waar
mee in Groningen proeven worden geno
men. 80 90 koeien kunnen door 3 per
sonen met behulp van de machine twee
maal per dag worden gemolken.
Jaarlijks verdwijnen 64000 runderen,
328000 varkens en 130.000 schapen in de
zwarte handel.
In de bakkerswereld heerste ontevreden
heid. In Amsterdam en enige andere
plaatsen staakten vele bakkers. Inmid
dels is de staking opgeheven, maar de
ontevredenheid bleef.
De portiers van bioscopen en luxe hotels
verdienen per dag soms f200 tot f400.
Van fooien moet je het maar heoben.
Wegens de droogte zijn de boeren hier
en daar genoodzaakt de koeien op stal
te zetten.
Het veerhuis te Beesd is tot de grond
toe afgebrand.
Bij het circus Strassburger te Scheve-
ningen is een jonge kameel geboren.
Bolswards Nieuwsblad
