,s
Stille Bouke
Buitenlands Overzicht
Provinciale Kroniek
n
Bonnenlijst
Weet* en Zuidwest Friesland
Uitgave van DruHKerij Fa, A, J. OSINOA Bolsward
Streekblad voor
ard
rrij
A
en.
er-
r-
„SLAGZIN-PARADE”
No. 70
Vrijdag 12 Sept. 1947
43e Jaargang
Bolswards Nieuwsblad
Open kaart spelen
in,
7.
5.
6.
RED AKSJE.
'SOI
300
1.
2.
3.
M—12 div.
4.
O|
!r.
e-
erw.
•w.8
De datum van inzending van de oplossing
van onze
□K. JR.3K X^tC3tOtatOK3K3QICM
Wie re warden t
Dq’t seit fan: tsjoetsl
mient de hinnen allegearre
Hoe komt het?
Omtrent de hulp der Ver. Staten, welke
de meeste Europese landen zo broodno
dig ook In letterlijke zin hebben,
blijven de berichten onzeker, Nu eens heet
het dat Amerika spoedig en krachtig zal
bijspringen, dan weer blijkt uit berich
ten dat er in het Congres verzet tegen
dergelijke plannen bestaat en dat het
zeer twijfelachtig is of Amerika wel in
die mate zal helpen, dat deze hulp in
ieder geval voor de levenskrachtige lan
den zo ruim zal zijn dat zij weer defini
tief op de been kunnen komen. Dit is
vrij ontmoedigend voor deze Europese
landen, al mogen zij daarom hun eigen
pogingen om er boven op te komen, niet
staken, Inderdaad dienen zij hun inspan
ning te verdubbelen.
Te betreuren is het daarom, dat in tal
van landen dit nog niet algemeen wordt
ingezien en dat daar
dere delen van het land worden toe
gepast.
De mogelijkheid voor industrieves
tiging moet vooral gezocht worden
In Industrieën, die, wat hun grond
stoffen of hun afzet betreft, een ze
kere binding vertonen met de om
geving.
Het vraagstuk van de electrische
stroom zal nader moeten worden
onderzocht. Wat het verkeer betreft
biedt Bolsward weinig voordelen.
Kleine bedrijven behoeven hiervan
echter geen nadelen te ondervinden,
voor zover hun aan- en afvoer met
behulp van auto’s geschiedt.
Men mag niet verwachten dat boven
staande conclusies, voor zover hier
mede rekening wordt gehouden, op
korte termijn hun invloed zullen doen
gelden, 't Is nodig, dat men syste
matisch aan de toekomst van Bols
ward blijft doorwerken. Op de lange
duur zullen de resultaten hiervan te
bemerken zijn.
zitting genomen. Zelfs is de minister
president een liberaal, Sophoelis, maar
hij is 87 jaarl Thans zal op gematigde
wijze tegen het linkse verzet worden
opgetreden. Anderszijds hebben de Ver.
Staten voor de tweede maal te Moskou
geprotesteerd tegen de ter dood veroor
deling in Bulgarije van de leider der
boerenpartij Petkov. Zij noemen nu dit
vonnis ronduit schandelijk, en Rusland
belet een herziening omdat het als be
zettende mogendheid weigert daaraan
goedkeuring te hechten. Spanning
tussen Rusland en de Ver. Staten
blijft er ook bestaan over Korea, dat, als
Duitsland, in bezettingszönes is verdeeld,
een Noordelijke die de Russen bezetten
en waar alleen het communisme wordt
geduld en een zuidelijke, waar de Ame
rikanen een democratisch beleid voeren;
door deze splitsing is het land econo
misch er slecht aan toe, het moet zo
spoedig mogelijk weer een eenheid wor
den. De Amerikanen wilden begin van
deze maand een conferentie beleggen tus
sen China, Engeland, Rusland en de Ver.
Staten de vier landen die gedurende
5 jaar de voogdij uitoefenen om die
eenheid langs democratische weg te ver
wezenlijken, door In belde zönes verkie
zingen te houden en dan een nationale
volksvertegenwoordiging samen te stel
len, waarna met bijstand van de genoem
de mogendheden Korea een economische
en politieke basis zou krijgen, waarop
kon worden gebouwd. De Russen voelen
voor dit voorstel niets en komen niet ter
conferentie, zodat Korea voorlopig ook
wel een gespleten land zal blijven.
De verscheping door de Engelsen van
een aantal
M—02 div.
M—03 div.
M04 div.
M13 res.
M16 res.
AbonaemantsprQ» i
I.2S per kwartaal bij voorultbatillng
Advertcntlaprl|i i 10 cent paf m.sn.
Giro «7920
1600 gram brood
800 gram brood
mals
25
verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Redactie en Administratie i
Marktstraat 13 - Bolsward
Telefoon 451 (K 61Ö7)
M—21 melk
M21 vlees
M22 vlees
M21 kaas
M21 brood
M21 boter
M22 boter
17.
de
is;
•p-
:ta
:ra
SUS.
ge
sen,
mde
ta
lije
ris
:rd.
47.
>n-
dv
la-
Jr.
n-
m.
te
lia
>r-
;n
et
)-
al
is
n
joden naar Duitsland,
heeft, terwijl wij dit schrijven, tot min
der moeilijkheden geleid dan werd ver
wacht. Enige duizenden dezer Joden
werden te Hamburg zonder veel verzet
geland, op het derde schip moesten de
Engelse militairen echter heel wat meer
is met één week uitgesteld. De oplossingen
moeten dus thans voor of op 22 September
in ons bezit zijn.
De bedoeling van deze week uitstel is vooral
de oplossers, die met tekenwerk, een gedicht
of op een andere manier de oplossing origi
neel willen verzorgen, ruimschoots de tijd
daartoe te geven. Red.
stakingen
afbreuk doen aan de wederopbouw. Het
neerleggen van het werk door een vrij
aanzienlijk aantal mijnwerkers in Enge
land bijv, verhoogt er de economische
moeilijkheden zeer, en ook in België, dat
overigens met Ierland, Luxemburg,
Zwitserland en Noorwegen tot de 5 Euro
pese landen behoort, welke volgens
Amerikaanse opvatting het zonder on-
middelijke economische hulp kunnen stel
len, heerst thans onrust. De oproep van
de eerste minister Spaak tot de metaal
arbeiders in de omstreken van Luik om
aan het werk te blijven, heeft niets ge
geven. Er is een staking uitgebroken,
welke als Inzet heeft de uitkering van
een maand extra loon, welke de arbei
ders beschouwen als hun aandeel in de
grote winsten, welke deze industrie heeft
gemaakt. De werkgevers willen deze
maand wel uitbetalen, doch de regering
acht dit een verkapte loonsverhoging,
ook in
Gevaarlijk.
Oostermeer werd vroeg in de morgen op
geschrikt door een hevige knal. Het bleek
dat die was veroorzaakt door gassen,
welke zich hadden verzameld in de
schoorsteen van de zuivelfabriek en daar
ge
en een
een
een gezellige avond in de Harmonie werd
aangeboden en een boottocht over de
meren bij Grouw. De honderden mensen
uit de bouwwereld hebben zich in twee
vergaderingen bezig gehouden met in
terne kwesties, maar ook vooral met de
grote problemen van volkshuisvesting en
huishuren, De secretaris van de woning
raad, P. A. van 't Hout, hield een Inlei
ding over: De financiering van de wo
ningbouw en de financiële positie van de
bouwverenigingen.
Hoewel de aanwezigen overtuigd waren
van de noodzaak en ook van een feite
lijke onmogelijkheid tot het verhogen
van de huishuren werd toch ’t bestuurs
voorstel om er bij de regering op aan
te dringen om de huren van de vooroor
logse woningwetwoningen zodanig te
verhogen, dat woningbouwverenigingen,
en gemeenten in staat zullen zijn de ho
gere uitgaven voor onderhoud uit eigen
middelen te financieren; er met grote
meerderheid van stemmen door.
In de toelichting op het voorstel werd
uitdrukkelijk verklaard, dat de huurver
hoging uitsluitend zal worden aange
wend voor onderhoud. Immers, het ach
terwege blijven van het noodzakelijk on
derhoud is ten slotte toch ten schade van
de huurder. Verder wil het congres er bij
- de regering_ op aandringen om hogere
onderhoudsnormen vast te stellen voor
na de oorlog gereedgekomen woningwet
woningen.
hat nou klearrtehheit brocht yn de tsjus-
tere saek fan de moart op de tsjerke-
pleats. Yn haedstlk VI bigjlnt in nij
aventür fan Stille Bouke. Hwa’t oant
nou ta it forhael noch net lies, kin dus
mei haedstlk VI yn dit nümer gaedlik
bigjinne.
Een goede daad
wordt nog wel eens beloond. Dit hebben
ook de Friese pleegouders ondervonden
uit Sneek, Heeg, Ried, Beetgum, Beetgu-
mermolen, Wolvega en Heerenveen en
omstreken, die in de hongerwinter 1944-
1945 onderdak en verpleging hadden ge
geven aan de ruim vijfhonderd Amster
damse kinderen, welke door de Bataafse
Petroleum Maatschappij toen naar Fries
land hadden kunnen worden vervoerd.
De Bataafse heeft nu, als blijk dat zij
het goede werk, toen door die Friezen
gedaan gewaardeerd heeft en niet is
vergeten, deze pleegouders als gasten in
de hoofdstad ontvangen.
Des Vrijdags heeft men- excursies
houden, gevolgd door een diner
feestavond, terwijl des Zaterdags
rondvaart werd gemaakt en de Amster
damse ouders der kinderen bezocht.
Waren dus vele Friezen naar buiten
Friesland getrokken, omgekeerd waren
veel, overal van uit ons land vandaan
naar Leeuwarden gekomen.
Dit waren de afgevaardigden van de
Nederlandse bouwverenigingen
welke het te Leeuwarden gehouden con
gres van de nationale bouwraad be
zochten. De congressisten werden op ’t
stadhuis ontvangen, terwijl hen verder
M01 vlees
M02 vlees
M01 melk
M—03, M—05
melk
M—01 div.
M—11, M—12
vlees
M—13, M—15
melk
M—11 div.
België
bestaat de loonstop; staat men haar in
één tak van industrie toe, dan zullen de
arbeiders in andere takken natuurlijk ook
om deze verhoging komen, waardoor de
loon- en prijspolitiek In gevaar zou ko
men. De werkgevers hebben zich nu be
reid verklaard de binnenlandse prijs van
hun staalproductie te verminderen om
bij te dragen tot de verlaging van de
kosten van het levensonderhoud.
Dergelijke maatregelen werken echter
gewoohlijk slechts zeer traag door, al
doet de regering alles om ze door een
scherpe contröle ook werkelijk in de prij
zen der levensbehoeften tot uitdrukking
te brengen. Deze contröle, volgens de
Belgische middenstand maar al te vaak
onrechtvaardig toegepast, heeft deze
laatste, in het district Antwerpan er toe
doen besluiten de zaken te sluiten als
de contrölemaatregelen niet worden ver
zacht.
Er heerst dus velerlei ontevredenheid in
België, zoals dat ook het geval is in
Frankrijk,
waar Ramadier dezer dagen maar nau
welijks een motie van vertrouwen kreeg
naar aanleiding van een regeringsplan
tot subisidiëring van de genationaliseer
de kolenindustrie. Deze motie werd met
292 tegen 243 stemmen en 54 onthoudin
gen aangenomen, voor de regering stem
den de socialisten en de republikeinse
volksbeweging, de communisten waren
tegen, de uiterst rechtsen deden hetzelf
de of onthielden zich. De kleine meerder
heid, welke Ramadier haalde, gaf al aan
leiding tot geruchten, dat hij zou aftre
den, doch waarschijnlijk zal hij eerst wel
de uitslagen van de in October te hou
den gemeenteraadsverkiezingen afwach
ten voor hij daarover een beslissing
neemt. Aan de uitslag van die verkiezin
gen zal men immers de krachtsverhou
ding der partijen kunnen afmeten en
daaruit conclusies omtrent de steun, wel
ke het kabinet onder het volk-geniet,
trekken. Bij die verkiezingen zal ook de
groep-de Gaulle met eigen candidaten
uitkomen en met enige spanning wordt
afgewacht, hoe het de generaal zal ver-
tot ontploffing gekomen waren. Enkele
weken geleden was dit ook gebeurd,
doch nu waren de gevolgen voor de
schoorsteen ernstiger. Er werd een groot
gat in geslagen, terwijl het bovenstuk
gescheurd is en los staat. Persoonlijke
ongelukken deden zich gelukkig niet
voor.
Van meer dan één zijde heeft men ons
de publicaties over de mogelijkheden van
industrialisatie te Bolsward kwalijk ge-
nomen. Vanzelfsprekend zijn wij steeds
zeer gevoelig voor opbouwende critiek
en willen we zoveel mogelijk aan de
wensen van onze lezers voldoen. Maar
de gevoerde argumentatie tegen onze ar
tikels over de Industrie te Bolsward
van vroeger en thans, lijkt ons vrij zwak.
En de toegezegde publicatie van de ze
ven conclusies, zoals die door het rap
port van de B. B. G. zijn samengevat,
lieten we dan tot op heden ook niet ach
terwege, omdat wij toegaven aan de
bovenbedoelde geuite wensen toch maar
over deze kwestie te zwijgen, maar vond
zijn eenvoudige oorzaak in ons plaats
gebrek. Eerst n.l, vroeg in onze hoofd
artikels de Indonesische kwestie de aan
dacht en toen de Jaarmarkt. Maar wat
in het vat zit, verzuurt niet, en zo vindt
u dan hieronder de zeven conclusies, zo
als het Bureau Hendriks en Monster die
als adviseurs voor bedrijfsorganisatie
hebben opgesteld.
Het lijkt ons n.l. al te naïef om de re
sultaten van dit gedegen onderzoek
nu de B.B.G ons toestemming tot pu
blicatie gaf te verzwijgen, omdat de
conclusie, dat Bolsward niet de natuur
lijke factoren bezit tot de vestiging van
grootindustrie, eventuele initiatiefnemers
zou afschrikken.
Dit is toch wel de bedoeling van het rap
port negeren en de zaak op zijn kop
zetten.
Wanneer het rapport een onware voor
stelling van zaken zou geven, had het
daarmee, alle waarde verloren. Nu het
echter alle factoren nauwkeurig tegen
elkaar af heeft gewogen en tot een be
paalde conclusie komt, moet men ook
open kaart spelen. Temeer moet dit het
geval zijn, nu het rapport niet enkel ne
gatief is, maar integendeel de bestaande
mogelijkheden aanwijst en tevens mid
delen aan de hand doet deze mogelijk
heden te benutten en uit te bulten.
Juist de eerlijkheid van het rapport ver
hoogt de waarde ervan.
Een Initiatiefnemer zal toch ook niet
zonder meer zijn plannen als luchtkas
telen zonder fundament in het onzekere
doen zweven, maar na verzameling van
zakelijke gegevens daarop gaan bouwen.
Welnu deze zakelijke gegevens in over
zichtelijke vorm naar voren brengen was
het doel van onze artikels, dat is ook het
doel van de publicatie van de hierna
volgende zeven conclusies, die luiden als
volgt:
Het is komen vast te staan, dat Bols
ward niet beschikt over factoren,
die de plaats van nature aanlokke
lijk maken voor de industrie.
De conclusie onder 1 genoemd
brengt met zich mee, dat men door
een doelbewuste actie moet trachten
de invloed van minder gunstige fac
toren te verzachten. Naar de mening
van het rapport is het dus van pri
mair belang, dat van de zijde van ’t
Gemeentebestuur afgestapt wordt
van de traditionele grondpolitiek. Dit
geldt niet alleen voor de industrie,
doch ook voor de gronden, welke
bestemd zijn om er arbeiderswonin
gen op te bouwen.
Men kan er niet mee volstaan be
paalde terreinen voor industrievesti
ging toe te wijzen. Dit schept tevens
voor de Overheid de verplichting na
te gaan op welke wijze de verbin
ding met de aan- en afvoer van
grondstoffen en eindproducten tot
stand moet worden gebracht.
In Bolsward zelf kan men wijzen op
enkele verkeershiaten. Zo ontbreekt
een brug bij het Bolwerk, welke aan
sluiting geeft op de nog aan te leg
gen weg naar Hichtum. Wanneer
brug en weg werkelijkheid worden,
is hiermee een belangrijk stuk in
dustrieterrein toegankelijk.
Het arbeidersvraagstuk is uiteraard
moeilijk, zowel voor ongeschoolde
als geschoolde krachten. De omge
ving van Bolsward is welvarend en
betrekkelijk dun bevolkt, in tegen
stelling met de zandstreken. De ar
beidersbevolking, vooral ’t vrouwe
lijk deel, is daardoor niet industrie-
minded. Men heeft een afkeer van
het werken in de fabriek. Deze plat-
telandsaard is naar de mening van
het rapport de oorzaak, dat de ar
beidersbevolking niet gaarne over
gaat tot de regelmatige en meer ge
disciplineerde industrie-arbeid. Ver
betering kan worden gezocht door
stichting van een ambachtsschool en
door het scheppen van opleidings
mogelijkheden, zoals deze ook in an-
gaan. Deze zelf heeft er, naar aanleiding
van het feit, dat de Amerikaanse, Britse
en Franse deskundigen weer te Berlijn
bijeen zijn om een oplossing te vinden
voor de Franse eisen Inzake Duitse ko-
lenleveringen om de Franse staalindustrie
een blijvend overwicht op de Duitse te
geven, een rede gehouden, waarin hij er
op wees, dat Franrljk moest kiezen tus
sen Oost en West en natuurlijk aan de
zijde van het Westen moest staan; maar
de Ver. Staten móesten dan ook de Fran
se belangen steunen inzake de regeling
der Duitse kwestie, anders zouden zij de
eenheid van de Westerse wereld in ge
vaar brengen. Een wenk dus aan
Amerika
om tegemoetkomend jegens de Franse
eisen te zijn.
Amerika op zijn beurt had zekere verlan
gens ten opzichte der nieuwe Griekse re
gering geuit, welke Washington niet de
mocratisch genoeg was, als ze alleen uit
leden der volkspartij zou bestaan, die
tegen de guerilla-strijders zonder pardon
wilde optreden. Aan deze verlangens is
nu voldaan, doordat met de volkspartij
ook de liberalen in de regering hebben geweld gebruiken.
Ondeskundig.
Te Bergum werd door de rijkspolitie een
zekere H. J. A. uit Wassenaar gearres
teerd, die daar een auto van Engelse mi
litairen had gestolen, en niet alleen de
auto, maar ook de zich daarin bevinden
de waardevolle goederen. Bij zijn arres
tatie, H. J. A. gaf zich uit voor baron,
was er van de auto niet veel anders
over dan een rammelkast, .doordat de
baron zijn wagen zeer onoordeelkundig
had gebruikt.
Ondeskundig was ook de diefstal ge
pleegd door R. B. van Drachten, die zich
uit de noodslachting te Gorredijk de kop
van een pas geslachte koe toeëigende.
Het was omstreeks middernacht dat de
-J geslacht werd en R. B., die onder
invloed van sterke drank was, dacht ze
ker de kop als welkom thuis mede te
nemen. Het werd echter al gauw ont
dekt en de politie werd gewaarschuwd,
welke er al vrij spoedig in slaagde de
snode dief te achterhalen.
800 gram brood
400 gram brood
250 gram boter
250 gram margarine
of 200 gram vet
100 gram vlees
gram vlees
4 liter melk
Ongevallen.
Onplezierig was de aanrijding, die de
heer Nijholt uit Boyl had met de melk-
auto van Steggerda. In een bocht kwam
de motorrijder in aanraking met het
achterste gedeelte van de vrachtauto,
waardoor hij van zijn voertuig werd ge
slingerd, terwijl het voorwiel van de
motor uit het rijwiel werd gerukt. Hoe
wel de heer Nijholt na medische behan
deling naar huis vervoerd werd, had hij
toch maar een paar kleine verwondingen
opgelopen, wat nu weer niet gezegd kan
worden van de 15-jarige Jan Toering
van Olterterp, die met zijn fiets tegen
een hem achterop rijdende auto terecht
kwam. Met een dubbele armbreuk is hij
naar het ziekenhuis te Heetenveen ver
voerd.
Dit gebeurde ook met het 4-jarig doch
tertje van F. Brandsma te Akkrum, die
bij het oversteken van de straat door
een motorfiets werd aangereden. Zij werd
vrij ernstig gewond, doch kon, na in het
ziekenhuis verbonden te zijn, weer naar
huis worden meegenomen. Het kind had
voor het oversteken eerst wel goed uit- I koe
gekeken en nog een paar auto’s afge-
wacht, maar de motorrijder, waardoor zij
werd aangereden, had zij niet opgemerkt.
Het is toch erg oppassen met het tegen
woordig verkeer. Te Buitenpost fietsten
verschillende mensen, waaronder de 14-
jarige Jeltje Dalman uit Kooten op de
weg, toen een vrachtauto van de hout
handel C. van Kaller uit Groningen pas
seerde. Hoewel de auto voldoende ruim
te gaf, ontstond er verwarring onder de
fietsers met het gevolg, dat Jeltje Dal
man van haar fiets viel en onder het
achterwiel van de auto terecht kwam.
Ernstig gewond werd zij opgenomen om
naar het ziekenhuis vervoerd te worden.
Het mocht echter niet meer baten en
reeds tijdens het vervoer is zij overleden.
De politie stelt een onderzoek in naar de
juiste toedracht der zaak.
Te Leeuwarden viel ook een slachtoffer
van het verkeer en wel het 1-jarig doch
tertje van de familie Kruithof van Achter
Landbuurt. De kleine Adriana zat in een
wandelwagentje, toen haar moeder ter
hoogte van het Burmaniahuis op de
Nieuwstad nog net voor een naderende
personenauto wilde oversteken. Bij het
oversteken viel het kind uit het wagen
tje en kwam precies voor het voorwiel
van de auto terecht Het kindje werd
overreden en was vrijwel op slag dood.
800 gram brood
250 gram boter
125 gram margarine
of 100 gram vet
7 liter melk
200 gram kaas of 250 gram
korstloze kaas
125 gram koffie
50 gram thee
250 gram waspoeder
(geen soda)
geldig tot en met 27 Sept. ’47.
Bonkaarten KA, KB, KC 709
(Serie M):
M01 brood
M02 brood
M01 boter
M02 boter
M03 res.
M06 res.
Bonkaarten KD, KE 709
(Serie M):
M11 brood
M—11 boter
M—12 boter
M21 eieren
Op de vleesbonnen voor personen, ge
boren in 1942 eh vroeger, is deze veer
tien dagen 400 gram vlees beschikbaar,
dus 100 gram extra.
100 gram vleesi"
12 liter melk
100 gram kaas of 125 gram
korstloze kaas
250 gram waspoeder
(geen soda)
800 gram brood
250 gram waspoeder
(geen soda)
Bonkaarten MA, MB, MC, MD, ME,
MF, MG, MH 710 fbijz. arbeid
a.s. moeders en zieken)
(Serie M):
800 gram brood
250 gram boter
250 gram margarine
of 200 gram vet
5 liter melk
300 gram vlees
100 gram vlees-
200 gram kaas of 250 gram
korstloze kaas.
5 eieren
