BOLSWARD
Martinytoer
als stad
met florerende groothandel
Fan de
Fqi
C^C,hJjS'~
door Nederland
Nb.
43b Jaargang
Dinsdag 21 Qpt. 1947
West.
Zuidwest Friesland
Uitgave
Drukkerij Fa. A. J.
e n
OSINGA -
Bo 1 s ward
van
Tj. de J.
I zoals bij bijna alle andere kwesties, wel
ke in het Rapport worden besproken, een
kwestie van persoonlijke durf, voortva
rendheid en ondernemingsgeest van de
eigenaren, respectievelijk leiders dezer
bedrijven,
De geschiedenis bewijst, dat verschillen
de groothandelsbedrijven tot bloei zijn
gekomen In een tijd, dat het voor Bols-
ward, wat de verkeersmogelijkheden
aanging, er heel wat ongunstiger voor
zat dan thans het geval is.
Het wil ons evenwel voorkomen, dat er
vooral met betrekking tot de Zuid West
hoek nog wat meer aandacht door onze
Bolswardse grossiers aan dit natuurlijke
achterland moet worden besteed.
In het verleden was Bolsward hèt voor-
zieningscentrum voor dit deel van de
provincie.
De omstandigheden, en hiermede bedoe
len wij voornamelijk het feit, dat Bols
ward indertijd niet aan de spoorlijn is
komen te liggen, zijn oorzaak geworden
dat een ander centrum in onze omgeving
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Redactie en Administratie i
Marktstraat 13 Bolsward
Telefoon 451 (K 5157)
Abonnementsprlls i
1,35 per kwartaal bij voorultbeti llng
Advertentieprijs i 10 cent per m.m.
Giro 87926
Wie re warden
Men kin in pod salang wol M
troepje, dat er boarst.
Bij opruimingswerkzaamheden in het
hartje van de stad Groningen kwam men
tot de ontdekking dat daar een partij
van 600 kilo schokbuizen en ander ont-
stekingsmateriaal uit de eerste wereld
oorlog lag opgeslagen.
Engelse deskundigen, die, op uitnodi
ging van Nederlandse zijde, in opdracht
van hun regering de coloradokeverbe-
strijding in Nederland hebben bestudeerd,
waren zeer geïmponeerd door wat hier
te lande op dit gebied was bereikt en
zij kwamen tot de conclusie, dat het zeer
gewenst was soortgelijke maatregelen
internationaal toe te passen, teneinde op
deze wijze het Coloradokeverprobleem
in Europa onder de knie te krijgen.
De belangstelling voor de Kerstppkket-
ten-actie van de Nationale Inspanning
Welzijnsverzorging Indië (NIWIN) is
dermate groot, dat nu reeds vHjwel alle
beschikbare etiketten aan de plaatselijke
comité’s zijn uitgegeven. Zoals men
weet, worden deze pakketten verkocht
éi f 5.voor welke prijs namens de af
zender (s) een Kerstpakket wordt gezon
den naar een militair in Indië of een al
daar onder gelijke omstandigheden le
vende burger.
1
f, I
>44.kijf
Brandstoffen.
Met ingang van 20 October worden
geldig verklaard de bonnen 76 en 77
van de kaart T A 707 en bon 76 van
de kaart T B 707 (kamerbewoners).
Elk dezer bonnen geeft recht op het
betrekken van drie eenheden vaste
brandstoffen. Teneinde het de handel
mogelijk té maken de bestellingen re
gelmatig uit te voeren, is het noodza-
kelijk, dat de bonnen prompt worden
ingeleverd.
De bezorging zal in gedeelten plaats
hebben, zodat aflevering van alle
eenheden niettegelijk kan worden
verlangd.
Men dient zich voor de winter op de
totaal beschikbaar gestelde 12 eenhe
den, resp. 6 eenheden voor kamerbe
woners, in te stellen, daar een hoger
rantsoen helaas niet zal kunnen wor
den verstrekt.
De brandstoffenkaarten T A 707 en
T B 707 dienen zorgvuldig te worden
bewaard.
Dinsdagavond omstreeks half vijf werd
de 16-jarige J. K. uit Jisp te Purmerend
door een aanhangwagen, geladen met
bieten, overreden en gedood. Het politio
neel onderzoek is gaande.
Volgens de „Sillon Belgo” heeft België
reeds 70.000 ton pootaardappelen in Ne
derland besteld.
De Arnhemse politie heeft dezer dagen
aangehouden de 27-jarige Gideon van
den Berg, die z,^h in talrijke plaatsen in
het land aan oplichterij heeft schuldig
gemaakt.
De Amsterdamse politie heeft een bende
van jeugdige dieven van 18 tot 20 jaar
ingerekend. Enige van hen waren uit
rijksopvoedingsinrichtingen ontsnapt.
Uit een weide nabij Meppel zijn zevert
koeien ontvreemd. Volgens de sporen is
een auto bij deze diefstal gebruikt. De
hele veestapel van de heer Kloeten is op
één koe na, die zich niet liet vangen,
verdwenen.
De Haarlemse brandweer zal in het ver
volg branden met watermist bestrijden.
Watermist heeft n.l. een grotere blus-
kracht dan de onverdeelde water
straal.
veel van 'deze „goodwill’ gratis heeft
overgenomen.
Nu de omstandigheden weer gunstiger
voor Bolsward zijn geworden, al geven
we direct toe, dat ze nog voor verbete
ring vatbaar zijn, moeten de grossiers
alle krachten inspannen om het eenmaal
verloren terrein te heroveren.
Wij twijfelen er niet aan, dat verschil
lende grossiers een open oog hebben
voor de kans die hun hierin gegeven
wordt, maar het komt ons voor, dat nog
niet voldoende beseft wordt, dat het her
overen van verloren terrein dubbele In
spanning kost.
Het Is nodig juist een stapje harder te
lopen dan de concurrent en juist Iets
meer service te geven, en HetIs nodl|g
over geduld te beschikken.
En dat In een tijd waarin het schijnt
niet zo nodig te zijn deze deugden te
beoefenen. Men bedenke evenwel, dat al
leen zij, die ook in deze tijden van
schaarste vasthouden aan het devies:
„de Klant is Koning” op de duur zullen
blijken aan het langste eind te hebben
getrokken.
En vooral met het oog op die tijd, is
het nodig thans alle krachten in te span
nen de Zuid Westhoek voor Bolsward
terug te winnen.
Dat de Bolswarder grossiers zich in
deze even ^diligent mogen betonen als zij
waren in het veroveren van nieuwe ge
bieden, is onze hartelijke wens.
krêft to jaen. Lit in oar mar skreppe,
hja sille de risseltaten likegoed krije
as de oaren. En sokken hawwe wol
sa slim dübelfel foar de kop, dat alle
arguminten en düdlike riddenaesjes
neat üthelje. Seis it lilke wurd: para-
syt, hellet harren net üt har anti-so-
siale sünde wei. Yn Fryslan, binam-
men yn bou- en greidhoeke, is fier-
wei it greatste part yn in boereorga-
nisaesje opnommen. Hja bitelje der-
troch ek de ünkosten, dy’t dizze for-
ienigs meitsje dit is wol it mini
mum en dogge dos finansjeel har
ienfaldige plicht.
Nei de oarloch hawwe de trije boere-
organisaesjes en de trije boere-arbei-
ders-organisaesjes meiinoar oprjuch-
te de Stifting foar de LSnbou. It doel
derfan is to kommen ta ien publyk-
rjuchterlik orgaen, dat dos mei de
selde krêft wetten en foarskriften jaen
kin as bygelyks in Wetterskip of Pol-
derbistjür. Óm safier to kommen
moatte lykwols wettelike foroaringen
makke wurde en derneist moatte de
groepen dêr moreel klear foar wêze.
It hjitte doe, dat dit mei in heal jier
wol klear wêze soe. Mar 1947 rint al
aerdich nei de ein en noch is it Pu-
blykrjuchterlik Orgaen net to sjen.
Om in bigjin to meitsjen hawwe de
seis boppeneamde organisaesjes doe
de Stifting finansierd troch elkmis
20.000 goune to jaen. It soe mar foar
ien kear wêze, tocht men en hawar,
dan slokt men wolris in hiele jirapel
troch. Mar yn 1946 stie men wer foar
de lege jildponge en doe hawwe hja
jitteris ta de büse west. Elkmis
30.000 goune. De net-organisaerden
laken spotsk. Lit se mar! As hja bet-
tere prizen biwrotte, as hja de biles-
tingwetten hwat mylder foar de boe
ren meitsje, wy profitearje der like
goed fan. En sa kaem 1947 yn sicht.
De Stifting hie him yn dy tiid mei
foarsje op har wurk talein en sa’t dat
Distributienieuws.
Fietsbanden.
Het Centraal Distributiekantoor deelt
mede, dat t.e.m. 30 November a.s. op
de bon C 31 van het inschrijvingsbe-
wljs voor vervanging van fietsbanden
B I 611 een tourbuitenband verkrijg
baar li.
Verder I* eveneena tot genoemde da
tum op bon A 13 van het inechrij-
vlngibewlji voor eerate montage een
buitenband en op bon B 13 van dit
inschrijvingsbewijs een binnenband
verkrijgbaar.
De banden kunnen rechtstreeks op de
bovengenoemde bonnen betrokken
worden. Inwisseling tegen een ban
denbon bij de distributiedienst is niet
nodig.
De léste fyftich jier hat him it orga-
niöaesjelibben ünder de boeren linken-
dewei Üntjown en net op it leste plak
yn Fryslên. De Fryske Maetskippij
hie hjir de foarstap en dernei hawwe
de Christelike Boeren- en Tünders-
boun en de R. K. Boereboun har fol-
ge. Ek de boerearbeiders binne yn
trije organisaesjes foar har taek en
rjuchten opkomd en sa koe eltse agra
riër in formidden fine, hwer’t hy
mienskiplik foar eigen en collega’s
stribje koe .nei forbetteringen en so-
siael rjucht. Dy organisaesjes hawwe
gSns fortuten dien foar de boerestSn.
Binammen sünt 1930, doe’t de krisis
bigoun, hat de boerestAn alles oan
harren to tankjen. En de tastSnkom-
ming fan de Hierwet yn 1939 wie al-
wer in swide frucht fan it agrarysk
organisaesjelibbén. Men kin fan tin
ken wol ha, dat de lju, dy’t harren
mei liif en siel efter dit bodzjen set
hawwe net bést sjen koene, dat er jit
hünderten boeren en ek boerearbei
ders binne, dy’t dit wurk net stypje.
It is hast ünbegryplik, dat er kontrij-
en yn üs lên binne, hwer’t noch net
de helt fan de boeren lid binne fan
ien fan de lanbouorganisaesjes.
altyd giet, as der hwat barre moat,
dan kostet it ek jild.
Binammen doe’t düdlik waerd, dat de
boer greate bilangen hie by de bü-
tenlünske merk en de internationale
öfspraken op dit terrein, bigoun it
oan to kneppeljen. Minister Mans
holt woe wol ta de büse, sei er, as de
boeren sjen litte koene, dat it brea-
noadich wie. Dat frege sekure boek-
haldingei^, accountantsrapporten en
al sa meat. De bigreating foar 1947
fan de Stifting wiisde op in ütjefte-
sifer fan meat as in miljoen. Moasten
de organisearre boeren dat wer al-
linnich bistuiverje ek foar de meirin-
ners. Aldergeloks is der in oare wei
foun. In wei, dy’t in definitive wei
wêze sil, dat mist net. De Minister
hat goedkard, dat de Stifting fan elt
se mingel molke, fan elts baeltsje set
ters, fan eltse fracht sükerbiten en
fan eltse tünboufeiling in lyts krom-
meltsje yn it pantsje kriget. O, mar
och sa’n lyts bytsje. It neamen net
wurdich. Fan eltse bus molke ien sint,
fan eltse bael setters oardelsint en fan
eltse 80 kg. sükerbieten ien sint. Fan
de feilingen fan eltse tsjien goune ien
sint, sjeder dat is alles. Hwat in krom-
melerij net! Mar de opbringst is foar
1947 it leave somke fan 1.250.000
goune. En nou ris net fan de organi
searre boeren allinnich, mar fan alle-
gearre meiinoar. En nou kin de Stif
ting him mar üntjaen mei it rêstige
gefoel, dat alles, hwat hja foar de hie
le boerestün en de boerearbeiders
dogge, ek troch allegearre jbitelle
wurdt. En hjirmei wurdt alwer ta
wierheit it aide sechje: De measte
minsken ha meat biswier tsjin ien
goune üt de pong as tsjin in tientsje
dat harren öfhalden wurdt.
Geconstateerd kan worden, dat de Bols- de bestaande groothandelszaken en het
wardse groothandel in het algemeen flo-1 uitbreiden van deze tak van handel is,
reert en sommige grossierderijen hun
producten ver buiten de provincie ver
zenden, wij denken hier aan de koffie en
thee, alsmede aan schoenen, fruit, aard-
appelen en groenten, rijst- en meelpro-
ducten, conserven, kruidenierswaren,
bakkerijgrondstoffen, houtwaren, textiel
producten, likeuren, jenever en wijnen.
Over het algemeen klagen deze bedrlj-
ven over verkeersmoeilijkheden, waar
van het voornaamste Is het vervoer over
twee veren. Dit punt Is echter reeds bij
de Industrie uitvoerig besproken.
Verder bestaat er gebrek aan opslag
ruimte. Sommige groothandelaren heb
ben zes of meer oude huizen of panden
als opslagruimte. Wij moeten er op wij
zen, dat deze methode van opslag, waar
van de kosten toch nog altijd een be
langrijk deel uitmaken van de totale kos
ten van de groothandel, weinig efficient
is.
Het is zelfs de vraag of enkele oude
huizen niet wepr bewoonbaar zouden
kunnen worden gemaakt.
Bolsward biedt weinig mogelijkheid tot
het maken van contact. Leeuwarden en
Sneek lenen zich hier beter voor. Ook dit
punt is reeds bij de industrie besproken,
doch het is nodig erop te wijzen, dat er
dus op de grossierderijen, wanneer zij
eenmaal een bepaalde grootte hebben
bereikt, een steeds sterker wordende
zuigkracht wordt uitgeoefend. Het voor
deel is echter, dat de groothandel over
het algemeen niet arbeidsintensief is, zo
dat zij hun zakén ver kunnen uitbreiden,
zonder dat zij met het personeel vastlo
pen.
Uit de algemene economische ontwikke
ling blijkt duidelijk dat de positie van
de groothandel in het algemeen sterk
wordt belaagd door het grootwinkelbe
drijf, combinatie van winkeliers en co-
operatie van verbruikers. De grossiers
in Bolsward hebben over het algemeen
de tekenen des tijds begrepen en zich op
een of andere wijze aangesloten tot gros-
siersverenlgingen. Enkele grossiers in le
vensmiddelen zijn aangesloten bij een
gemeenschappelijk inkoopbureau; zij le
veren aan de winkeliers, die vrijwillig
lid zijn van hun combinatie alle artike
len, die de winkel verkoopt. Die winke
lier moet een bepaalde omzet behalen.
De aangesloten winkeliers betalen jaar
lijks contributie, waarvoor zij gratis ad
vies op het gebied van winkelinrichting
en reclame krijgen.
Er moet op gewezen worden, dat ook
de groothandel profiteert van de verbe
tering van de verkeersmiddelen en van
de actie, die in Bolsward is ingezet om
de aandacht op deze plaats, als centrum
van de Zuidwesthoek, te vestigen. Op
deze wijze kan door een goed georga
niseerde groothandel ’n belangrijke taak
t. o. v. de detaillisten in de omliggende
dorpen worden vervuld. Hoewel plaatsen
als Sneek door hun ligging op natuur
lijke wijze gemakkelijk de afnemers
trekken, bestaat hier toch de mogelijk
heid om door persoonlijke contacten de
relaties te verstevigen.
Verschillende grossiers hebben de ver
anderde tijdsomstandigheden begrepen
en treden in vele gevallen niet alleen als
leveranciers op, doch ook als adviseurs
van de winkeliers. Het grote voordeel
hiervan is, dat op deze wijze de groot
handel de verkoop van zijn artikelen ook
bij de winkeliers kan pousseren. Het per
soonlijke contact kan met succes wor
den verstevigd, door een aantal winke
liers naar Bolsward te laten komen en
hun in een bijeenkomst te vertellen, wel
ke artikelen de betreffende groothande
laar nu of in de toekomst zal gaan le
veren.
De in een d§r volgende artikelen bij de
detailhandel te bespreken demonstraties
verdienen zeker de aandacht. Men stelt
hierdoor de winkeliers in het bezit van
betere verkoopargumenten en zij wor
den tevens opmerkzaam gemaakt op de
typische eigenschappen van het betref
fende product.
Naar het oordeel van de grossiers zou
de reeds bestaande Hansacursus, waar
de eerste beginselen voor handel en
boekhouden worden bijgebracht, voor
uitbreiding vatbaar zijn. Waarschijnlijk
is er ook belangstelling voor een cursus
in warenkennis.
Dan zijn er nog een paar kwesties die
in verband met de groothandel de aan
dacht trekken en waarover de voorzitter
van de B.B.G. op ons verzoek zijn me
ning heeft te kennen gegeven.
Hij schrijft dan als volgt:
Het verder tot ontwikkeling brengen van
De fruitteeltbedrijven welke weinig in
tensief gedreven worden en waarin geer,
bespuitir.gen worden uitgevoerd, kan df
wintervlinder gemakkelijk tot een mas
sale vermeerdering komen. Het is in de
ze boomgaarden mogelijk de wintervlin
der te bestrijden door het aanleggen van
lijmbanden. Deze dienen om de onge
vleugelde vrouwelijke vlinders te belet
ten hun eieren aan de takken, af te zet
ten.
Een Haagse inkoopvereniging van krui
deniers had besloten geen kersenjam
meer te verkopen, Zoals men weet, I»
alle jam In de handel van gelijke kwali
teit. Kersenjam Is duurder dan andere,
doch onderscheidt ilch daarvan kwali
tatief niet, De Inkoopvereniging ziet ker
senjam als een weelde-artlkel, en aan
gezien men op dit artikel een wlnetmar-
ge heeft van minder dan 20 Is tot
boycot overgegaan.
In de eerste acht maanden van dit
jaar bedroeg de waarde van goederen
die uit de V.S. werden ingevoerd
802,1 millioen gulden, waartegenover
slechts voor 23,2 millioen gulden werd
uitgevoerd.
Etalage verlichting is wederom toe
gestaan voor de middag- en avond
uren van een half uur na zonsonder
gang tot het tijdstip van sluiting der
winkels.
Minister Vos zeide in een vergade
ring te Groningen: „Indien iedere Ne
derlander zijn arbeidsprestaties meti
10% zou opvoeren, zou dit ons land
f 100 millioen per jaar méér opbren
gen.
Een voorman van Openbare Werken
te Heemstede werd uitgeroepen tot
„Hondenvanger van Heemstede”,
met de taak, die honden te vangen,
die de nieuwe aanplant in het plant
soen bedreigen.
De Leuvense Universiteit heeft kar
dinaal De Jong, aartsbisschop van
Utrecht haar eredoctoraat in de the
ologie toegekend, mede om hulde te
brengen voor zijn verzet tegen het
nat. socialisme.
Frits Diepens Vliegtuigen N.V. zal
door aankoop van het vliegveld Y-
penburg de lucht-taxi-dienst voorlo
pig op dit vliegveld centraliseren.
Jacky Bulterman, de componist-prran-
geur en trompettist van de „Ram
blers”, maakt sinds 1 Oct. geen deel
meer uit van dit dansorkest, doch
wijdt zich uitsluitend aan het schrij
ven van muziek.
Toen de sluiswachter van sluis 7 aan
de Zuidwillemsvaart dezer dagen in
de avondlijke uren zat te lezen, werd
hij plotseling opgeschrikt door een lui
de plons in de sluis, welke bleek te
zijn veroorzaakt door een wild var
ken. Het beest trachtte zich te red
den, maar slaagde er niet in. De sluis
wachter wierp als een volleerde cow
boy een lasso om het varken en slaag-
StreeKblad voor
Hja profitearje wol fan har wurk, hja
ite der alle dagen fan, mar hja binne
to egoistysk om ek har diel yn jild en
de er na een uur ingespannen wer
ken in het ongewone „visje" van cir
ca 80 kg. met behulp van enige hulp
vaardige toeschouwers op het droge
te trekken’.
In de buurtschap „de Nd” ten Noor
den van Olst, werd met behulp van
een wichelroede op ongeveer 11 me
ter diepte in de aarde een niet-ont-
plofte bom gevonden, welke daar tij
dens de bezetting is neergekomen.
De algemene Nederl. grafische Bond
houdt dezer dagen zijn tweede bonds
vergadering in Amsterdam.
Aan de hand van statistische gege
vens, wordt de schade, die de sterili
teit bij runderen in '45 aan de Neder
landse veehouderij heeft berokkend,
begroot op ongeveer 35 millioen gul
den.
Vrijdagmiddag is te Deventer het 3-
jarig dochtertje van de familie L. uit
de Barmhartigesteeg, spelend in de
Noordenbergstraat, onder een vracht
auto van een beschuitfabriek uit Hol
ten geraakt en op slag gedood.
De Aaltense landbouwer D. J. H. had
een bijverdienste gevonden in het
smokkelen van goederen naar Duits
land. Wegens overtreding van het de
viezenbesluit werd hij veroordeeld tot
12 weken gevangenisstraf met af
trek.
De beruchte Post, vroeger N. S. B.-
commissaris van politie te Deventer,
is terwijl hij gezellig met zijn bewa
kers in een Zutphens café zat koffie
te drinken, er in geslaagd te ont
vluchten.
Generaal Dwight D. Eisenhower nam
uit handen van onze Amerikaanse
ambassadeur, Mr. E. N. van Klef-
fens, het gouden zwaard als geschenk
van H. M. de Koningin namens het
Nederlandse volk in ontvangst.
De gemeentkas van Eethen (N.-Br.)
is spoorloos verdwenen. Het tijdstip
waarop de kas, welke ongeveer f 4700
bevatte, is verdwenen, valt niet juist
te acherhalen. De rijkspolitie tast vol
komen in het duister.
Het West Indisch Bedrijf der K.L.M.
heeft in de eerste week van Septem
ber een recordaantal passagiers ge
boekt. In de periode van 31 Aug. tot
en met 6 September j.l. werden in to
taal 2118 personen vervoerd. In ver
gelijking met 1946, waarin gemiddeld
ongeveer 1000 personen per week
werden vervoerd, betekent dit een
toename van meer dan.100%.
Onze regering heeft aan de Egypfti-
sche regering de levering van 100.000
eenheden cholera-vaccin aangebo
den. Dit aanbod is in dank aanvaard.
Bolswards Nieuwsblad
I
te a»
J||
