1
[Gesprek]
id
um
inj
114
met onze lezers
Martinytoer
I
Fan de
n
door Nederland
1 'H
Dinsdag 28 Oct. 1947
No. 83
43e Jaargang
'ARD
Streekblad voor West* en Zuidwest Friesland
Rijens is gjin rqnskens.
praan
a.s.
5 uur
tr in
stuur
ids
ereid
Tj. de J.
epen;
iandel
m 562
at 10
.vaart
eigen
KEN,
31a
Een 29-jarige arts uit Eüoemendaal had
een lifter meegenomen vanaf de Moer
dijk. Op de grens van Heemstede-Ben-
nebroek verzocht de lifter te stoppen.
Toen de auto stil stond viel de lifter
de dokter met een ijzeren staaf aan. Er
ontstond een worsteling. De dokter kreeg
zeven klappen op h$t hoofd, maar was
ondanks dat niet bewusteloos. De on
dankbare lifter koos het hazenpad.
Van Engeland naar Nederland is een
nieuwe telefoonkabel gelegd, waarover
84 gesprekken tegelijkertijd gevoerd
kunnen worden.
Een Nederlandse baby van zestien maan
den gaat alleen per vliegtuig naar Ame
rika om in de kliniek van de Temple-
universiteit te Philadelphia te worden
even
van
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Redactie en Administratie
Marktstraat 13 - Bolsward
Telefoon 451 (K 5157)
geopereerd. Het kind heeft een stukje
afgebladerde verf in een long gekregen.
In ons land beschikt men niet over de
instrumenten om de operatie te verrich
ten.
Zeven agenten van het politiebureau aan
de Warmoesstraat, w.o. een hoofdagent
zijn uit de dienst geschorst en gearres
teerd, in verband met door hen gepleeg
de onregelmatigheden.
De productie der Limburgse mijnen in de
maand Sept, bedroeg 895.213 ton, waar
mee de inzinking van Augustus over
wonnen en de productie van Juli over
schreden is. Ook de dagproductie is ge
stegen en bedraagt nu 34.431 ton te
gen 33.246 ton in Augustus en 30.005 in
September van het vorige jaar.
Abonnementsprijs:
1.25 per kwartaal bij vooruitbet; ling
Advertentieprijs: 10 cent per mm.
Giro 87926
idien if
van de
'A in df
brillen
ielita
fnaade
ter dan
Wiere tvurden
IVAN,
ETTE
18 jaar
22 uur
Uitgave van Drukkerij Fa, A. J. OSINGA - Boleward
I
senverbaal op. Hierbij waren 9728 ver
dachten betrokken, van wie er 287 in
verzekering werden gesteld. In 1504 ge
vallen werd tot inbeslagname van goe
deren overgegaan.
Ieder schoolverzuim wordt thans zonder
waarschuwing direct vervolgd. De straf
fen zijn bovendien verzwaard: Hoogstens
100 gulden boete, bij nieuwe overtreding
binnen zes maanden ten hoogste 300
gulden boete of een maand hechtenis.
Een inwoner van Middelburg, die met
zijn gezin ruim twee jaar in Colijnsplaat
ondergedoken is, geweest, en daardoor
deportatie naar Westerbork en Polen is
ontlopen, heef in dank hiervoor aan de
gemeente een kerkklok aangeboden, daar
de vorige door de bezetters was mee
genomen.
De paar koudere dagen in het begin van
vorige week hebben het aanbod van
slachtvee plotseling doen toenemen.
In verband hiermede deelt het Centraal
Distributiekantoor mede, dat voor het
tijdvak van 24 October tot en met 8 No
vember a.s. op bon Q03 vlees 100 gram
vlees of vleeswaren verkrijgbaar is.
Een huis vol tweelingen is dat van de
familie Melis in de Eerste v. d. Bosch-
straat te Den Haag. Daar is nu de derde
tweeling in vijf jaren tijd geboren.
De misdadigheid in de grote steden is
sinds de oorlog, vergeleken met de pe
riode daarvoor, met niet minder dan ruim
200 pet. gestegen. Dit betreft alleen de
„normale” ernstige delicten: tegen per
soon, eigendom en zeden. De economi
sche delicten, gevolgen van oorlog en
distributie (zwarte handel e.d.) zijn hier
bij buiten beschouwing gelaten.
De oud-burgemeester der gemeente ’t
Zandt (Groningen) de heer E. E. Cleve-
ringa, is, toen hij na een fokdag te heb
ben bezocht, per fiets huiswaarts keer
de, omstreeks één uur in de nacht van
Woensdag op Donderdag te water ge
raakt en verdronken.
Bij inspectie van een turfhoop achter een
Amsterdamse suikerfabriek werden 27
bruine dameskousen gevonden, gevuld
met suiker.
Het was uitgelekt, dat de arbeiders sui
ker stalen door deze in bruine kousen te
doen en door de ramen op de turfhoop
te gooien, waar ze door hun kleur niet
opvielen.
De „Nieuw Amsterdam”, het vlaggeschip
van de Holland-Amerikalijn, ligt weer
geheel hersteld en in vele opzichten ver
beterd aan de Wilhelminakade te Rotter
dam gereed, om de reizen naar de Nieu
we Wereld te hervatten.
Geprikkeld door sensatielectuur he«ft ’n
van het leven beroofd. Onlangs gebeur
de hetzelfde te Hengelo.
Enkele inwoners van Doetinchem willen
met een jeep-amphibie een tocht dwars
door Afrika ondernemen om inlichtingen
in te winnen betreffende de in dat we
relddeel heersende politieke en sociale
toestanden.
Tussen het Horeca-bestuur en de rege
ring worden besprekingen gevoerd om
te komen tot grotere toewijzingen voor
hotels en restaurants.
Het aantal verkeersongevallen in ons
land over Augustus 1947 bedroeg 3187.
Hierbij werden 85 personen gedood, 626
ernstig en 652 licht gewond.
Luitenant Derks, in de volksmond Jopie
genaamd, heeft een paar drukke dagen
achter de rug. Hij is namelijk de orga
nisator van het vervoer van de Kerst
pakketten van de NIW1N, waarvan de
eerste zending op 25 September niet de
Kota Inten van de Rotterdamse Lloyd ar
riveerde.
Welke vreemde toestanden het distribu
tiestelsel met zich brengt, blijkt wel uit
het feit, dat men in de kerken op het
platteland, met name op de Veluwe, het
kerkbezoek opwekt, om in plaats van
geld, eierenbonnen in de collectezak te
werpen! Hierom wordt vanaf de kansel
verzocht.
De inlandse tabak van de oogst 1947
dient, alvorens te worden verwerkt, ge
fermenteerd te ’zijn. Daartoe zal deze
tabak moeten worden ingezonden tot
uiterlijk 1 Maart 1948 bij een formenteur
of fabrikant of bij een door hen aange-
goede wei. wezen inzamelaar. De zendingen moeten
1 tenminste één kg tabak bevatten.
De melkprijs is thans ingaande 27 Octo
ber voorlopig vastgesteld op 18 cent
per kg bij een vetgehalte van 3.30 pet.
Om deze reden is de winterprijs, geldend
tot eind April 1948, voorlopig vastge
steld op 20 cent per kg.
len, af gezien nog van die gevallen die
hem eerst bekend worden, wanneer
ze reeds in het verleden liggen.
De pers heeft een dienende functie,
maar men dient het uitoefenen van
die functie niet onnodig moeilijk, zo
niet onmogelijk te maken door de al
lereerste vormen van wellevendheid
te verzuimen. In geen geval diene men
het de redactie kwalijk te nemen,
wanneer van een vergadering geen
verslag wordt gemaakt, indien men
de betrokken verslaggever hier niet
mee op de hoogte heeft gebracht.
Van redactiewege wenst men niet an
ders dan een zo volledig mogelijk
beeld te geven. We hopen dat na de
ze uiteenzetting een ieder zal willen
meewerken dit doel te bereiken.
Een aantal wilde zwijnen heeft verleden
week Maastricht in rep en roer gezet.
Leden van het politiecorps en jachtop
zieners bonden de strijd aan. Midden in
de nacht wisten zij de beesten bijeen te
drijven in een park, waar zes der dieren
deze invasie in een bewoonde stad
het 'was de eerste maal, dat de gevrees
de everzwijnen zich in een dichtbewoon
de plaats waagden met hun leven
moesten bekopen.
De 25-jarige Hoomse typograaf v. d. B.
trouwde in Mei 1945 een Berlijnse ty
piste, in September 1946 bovendien nog
het Hoomse meisje J. D. Doordat zijn
Duitse vrouw op grond van haar huwe
lijk toelating vroeg tot ons land, kwam
dit aan het licht.
We gaan de winter weer tegemoet, Een vader te Hoogkerk deed dezer da
gen aangifte van de geboorte van een
zoon. Tot zijn grote verrassing ontdekte
hij bij thuiskomst dat het aangegeven
kind geen zoon, maar een dochter
was.
De tekenaar Jo Spier en de schrijver Piet
Bakker zijn met een K.L.M.constellation
naar Curasao vertrokken, waar zij zes
„Wêz dysels, sei ik tsjin immen, mar hy
koe net, hy wie nimmen.”
Dizze sizwize hat ek foar lis tiid in djip-
pe wiere klank. Hy komt op tsjin de
man sünder namme, sünder eare, sünder
idealen, tsjin de man, dy’t allinnich mar
libbet foar iten en drinken, fortsjinjen
en jildwinnen. Hy giet yn tsjin de slop-
pe massaminske, dy’t him it iten en de
klean, de fordividaesje en de Ontspan
ning foarskriuwe lit, omdat oaren it ek
dogge, dy’t seis gjin smaek hat en gjin
ynsjoch, gjin kennen en gjin kinnen, mar
dy’t libbe wurdt troch de geast fan syn
omjowing.
Us tiid kin massaminsken, publyk folk,
dat seit hwat de krante skriuwt, dy’t
docht, hwat de measten dogge, dy’t lib
bet sa’t de mannichte libbet, dy’t leaut
hwat in oar leaut.mar dy’t net wit,
hwa’ti hy einllks is en hwat er seis wol.
As in folk forwurdt ta massa, dan wurdt
it ek as massa eksploiteard, dan komme
de reklame-minsken en de demagogen,
dy’t dy massa meinimme nei alles, hwat
foar de lieders profytlik is. De Friezen
hawwe jimmer greatsk west op it feit dat
hja gjin massa wiene, mar stik foar stik
persoanen, minsken meiUn eigen smaek
en fielen, mei eigen ynSjoch en forant-
wurding. Sünder mis is hjir de wearstên
tsjin dy allesgelykmeitsjende massa-
het beter te zwijgen, want spreken
mag dan zilver zijn, zwijgen is in zo’n
geval zeer zeker meer dan goud.
Maar wanneer iemand iets zegt, moet
die iemand geen „niemand” zijn, zo
als die figuur uit dat versje van De
Genestet. Integendeel een |„iemand”
veronderstelt altijd een persoonlijk
heid en een persoonlijkheid heeft al
tijd een eigen mening en een eigen
zienswijze. We betoogden dit reeds
eerder, maar wij herhalen het, omdat
de winter met zijn vele films, verga
deringen, „stukken” enz. Vaak zul
len wy wegens plaatsgebrek zeer
kort moeten zijn. Plaatsgebrek is ook
de reden, waarom wij in onze redac
tionele kolommen niet iedere cultu
rele avond, niet iedere collecte of
film, ook al is het „voor het goede
doel”, kunnen aankondigen en aan
bevelen.
Door toe te geven aan de zeer be
grijpelijke wens om „stukjes in het
voor te schrijven”, zouden het nieuws
als zodanig en de verslagen van het
geen geweest is te veel in het ge
drang komen.
En tenslotte nog dit verzoek. Heeft
U een besloten vergadering, komt er
in Uw familie- of zakenleven een ju
bileum voor, opent U een nieuwe
zaak of in het algemeen heeft U
„nieuws” voor de krant, dat U gaar
ne geplaatst zag, wilt U dan i
onze verslaggever of de redactie
dit blad een „tip” geven?
Wij danken U bij voorbaat!
weken zullen blijven teneinde een repor
tage te maken over West-Indië.
>e 62-jarige kunstschilder R. R. uit de
2e Weteringdwarsstraat te Amsterdam
is van de eerste etage van de trap ge
vallen en op slag gedood.
Te Rotterdam is bij het zoeken naar ko
len op een spoorwegemplacement de 9-
jarige L. M. van H. door een spoorwa
gon overreden en gedood.
De 58-jarige schipper M. W., te Rotter
dam, is van zijn sleepboot, liggende in
de Koningshaven over boord gevallen en
verdronken.
In September j.l. waren in Nederland
2.231.057 runderen en 1.043.279 varkens
aldus blijkt uit de cijfers van de herfst-
telling 1947. Ten opzichte van 1946 be
tekent dit voor de rundveestapel een
achteruitgang van rond 78000 stuks en
voer de varkensstapel van rond 125.000
stuks.
Alle Zweedse pleegouders die Neder
landse kinderen liefderijk hebben opge
nomen, ontvangen dezer dagen ’n boek
werk „Holland Fosterbrnes Hemland”
(„Holland, het vaderland der pleegkin
deren”).
Tussen Haaksbergen en Enschedé wer
den kraanvogels waargenomen en vol
gens een oude volkswijsheid zijn deze
vogels aankondigers van minder goed
weer.
De A. N. W. B. wil de wegwijzers op
onze wegens ’s avonds en ’s nachts ver
lichten.
De Nederlandse Baptisten hebben ver
zocht de Baptisten-Wereldjeugdconfe-
rentie volgend jaar te Amsterdam te
houden.
Ambtenaren van de C. C. D. maakten In
September 1947 in totaal 7036 proces-
1 knaap te Enschedé zich door ophanging
ren op üntsteane. De persoan, de hüs-
hülding is hjir it wichtitehste, it lytse
doarp, it greate doarp, de lytse stêd, dy
moatte harren seis wêze doare en alles
losmeitsje, hwat it libben yn dat formid-
den op heger plan bringe kin. Dêrom is
it net it wichtichste, dat ynstellingen ta
bloei komme mar it folk moat ta bloei
komme, fan ünderen to bigjinnen. Yn dit
forbün is it plicht hulde to bringen oan
it initiatyf fan de gemeente Boalsert, om
alle war to dwaen, dat hjir in ambachts-
skoalle komt.
Jawis, de jonges üt de stêd en üt de
neiste omkriten moatte op de minst bi-
swierlike wize flink in fak leare kinne,
dat is fan bilang; it is net fan bilang,
dat bisteande skoallen yn greatere sen-
tra mar al greater wurde. Yn sommige
plakken hat men seis, sawn parallelklas-
sen, en de learlingen kinne fan fier en
hein mar sjen, dar hja yn sokke skoal-
pakhuzen in plakje fine. Foar it folk is
dat mis, desintralisaesje moat it bied-
wurd wêze, sprieding oer safolle müglik
plakken. Rounom hwer’t kin, leafst sa
i ticht müglik by de minsken moatte de
skoallen komme, dat is folksbilang. Lês-
tendeis kaem in widdou om har hiklach
to dwaen oer de nije tariven foar de am-
i bachtsskoallejonges. Seis, sawn goune
moast hja yn ’e moanne deltelle foar de
bus, dat is sechstich goune ekstra yn it
jier. Hwer moat men it weiskuorre, sei it
i minske.
Wy hoopje dat wy har gau treaste kinne
mei it blide birjocht dat yn koarten de
t jonges net langer nei de skoalle reizgje
hoege, mar dat de skoalle by harren
komt. Dat is de iennichste
geast sterker as op de measte oare plak
ken, mar ik soe net graech sizze doare,
.dat it hjir yn oarder is. It binne ek by
uzes dochs mar inkelde minsken, dy’t
har eigen libben meitsje doare as de
mannichte it oars docht.
Algemien sjocht men dat dizze selsstan-
nige geast it bést biwarre bliuwt op it
plattelên wylst de greate stêdden it ge-
faer fan massa hast fansels oproppe.
Hoe sil men jin eigen libbensstyl biwarje
as men ien is fan de tsientüzenen ut in
greate stêd, hoe wol men dêrre in hüs
bouwe, sa’t men it seis lije mei, hoe sil
men dêrre de bern great bringe op eigen
manear, hwer’t alles twongen wurdt nei
in fêst patroan. Dêrom is it in bliid te
ken, dat de mear selsstannige kultuer-
gebieten yn üs lÊn harren mei ynmoed
sette ta it bihêld fan it eigene en dus
tsjin de nivellearjende ynloed fan de
massa-geast üt it Westen.
Yn Bakkefean hawwe dizzer dagen foar-
oansteande minsken üt seis provinsjes
byinoar west om meinoar to rieplacht-
sjen hoe’t men it eigene biwarje kin en
hoe’t men de Haechse ambtenarij yn in
oare wei oerskeakelje kin. Wy binne
bliid mei dit initiatyf en hoopje fan her
ten, dat dit stribjen hieltyd wer nije sup
porters krije sil. De provinsjes moatte
folie mear frijheit en macht, folie mear
jild en selsstannich rjocht krije; itselde
jildt foar de gemeenten, dy’t tsjintwur-
dich hast allinnich bistjürsapparaten
wurden binne fan sentrale ynstansjes.
Wy achtsje dit stribjen fan great bilang
mar moatte fuortendaliks warskógje, dat
it gjin fortuten dwaen sil as it folk seis
dizze idealen net bigrypt. It folk seis,
dat binne wy allegearre, moat folie mear
doaren en wollen hawwe foar eigen
rjocht, eigen kultuer, eigen bilang. In
soun folkslibben wurdt net fan boppen-
öf makke, wurdt net fan steatswetten
skepen, dat moat droegen wurde troch
it ütlibjen fan de krêften, dy’t fan Ünde-
en teleurstelling kan voorkomen. He
laas ontvangt de redactie de goe
den niet te na gesproken slechts
zelden een dergelijke uitnodiging, zo
dat men er op de een of andere ma
nier maar moet trachten achter te ko
men, -waar en wanneer een bepaalde
vergadering wordt gehouden. Nu
hebben door de ervaring die zo on
der de hand wordt opgedaan, de re
dactie en de verslaggevers wel gen
fijne neus gekregen voor zulke bijeen
komsten, maar men mag noch van de
redactie, noch van de plaatselijke ver
slaggevers een scherpzinnigheid ver
wachten a la Stille Bouke. Daar komt
nog bij dat het voor de betrokken
verslaggever altijd enigszins onaan
genaam is wanneer hij niet weet of
zijn werk daar op prijs wordt gesteld
of niet.
Heel anders is het wanneer de pers
officieel wordt uitgenodigd en de be
trokken organisatie de overigens niet
overbodige service biedt van het ver
strekken van een gereserveerde plaats
al of niet aan een perstafel.
Verder zijn er tientallen kleine vrien
delijkheden, die een verslaggever nu
wel niet vereist, maar die toch door
hem op prijs worden gesteld als daar
zijn de gratis consumptie, speciale
voorlichting, het ter inzage ontvan
gen van belangrijke bescheiden, het
ontvangen van een doorslag van de
gehouden redevoering enz. Welis
waar is het voor sommige organisa
ties een vanzelfsprekend feit in de
eerste plaats aan de pers te denken,
maar te vaak heeft de verslaggever
het gevoel nauwelijks geduld te wor-
Lectori Salutem!
Eigenlijk is het opschrift boven dit
epistel niet correct. Want immers, het
is toch zo, dat ieder artikel in ons
blad, ieder verslag en! iedere sugges
tie, of dat nu is in de vorm van een
„bitterkoekje”, een reportage of een
doorwrocht betoog, in zekere zin een
gesprek bedoelt te zijn, een gesprek
met U en met al onze lezers.
Natuurlijkerwijs is dit vaak een ge
sprek in de vorm van een alleenspraak
van onze kant, waar U het mee eens
kunt zijn en er dan ja op kunt knik
ken en waarmee U het ook niet eens
kunt zijn en dan Uw vlammend pro
test in de vorm van een ingezonden
stuk aan ons kunt mededelen.
Het woord „gesprek” komt van
„spreken” en een ieder die spreekt,
moet iets te zeggen hebben, anders is
ook dezer dagen in een particulier ge
sprek men zich het weer liet ontval
len, dat ons blad in vele gevallen van
een bepaalde gebeurtenis geen ver
slag gaf maar een commentaar. Ge
zien de bovenstaande gedachtengang
kan zo’n opmerking niet anders be
schouwd worden, dan als een compli
ment, ook al zal ze niet als zodanig
zijn bedoeld.
Het zou geen grote kunst zijn ons
blad te vullen met overgeschreven
agendapunten, nageschreven pro
gramma’s enz. Maar wij geven er de
voorkeur aan, dat de lezer achter het
verslag, het artikel, achter het een
voudigste gedichtje of welke andere
hoe geringe bijdrage ook, een per
soonlijkheid ziet.
Dit komt niet anders dan ons blad
ten goede en wij verheugen ons er
over dat onze medewerkers, of dat nu
de schrijver van de Martinitoren is,
onze sportverslaggever, Marijkemuoi,
of een correspondent van de rubriek
Uit de omtrek, dit in het algemeen ook
zo aanvoelen. Wanneer wij ons niet
vergissen is het mede hierdoor, dat
ons blad Uw huisvriend is.
Toch is het niet dit onderwerp, waar
over wij in deze kolom zeer speciaal
iets wensen te zeggen en het was dan
ook niet alleen om deze reden, dat we
onze aanhef begonnen met te consta
teren, dat het opschrift eigenlijk niet
correct was. Wij wensen ons in het
hleronderstaande en dat is name
lijk de hoofdreden niet tot ALLE
lezers te richten, maar slechts tot een
gedeelte van hen. We bedoelen iets
te zeggen tegen de malcontente lezers
n.l. die lezers die het (overigens zeer
terecht) betreuren, dat ons blad niet
in staat is in volle perfectheid een
beeld te geven van het leven in stad
en land, in dorp en gehucht. Tegen
die lezers, die het b.v. niet logisch
vinden dat van een kleine vergade
ring een groot verslag wordt ge
maakt en een grote vergadering soms
wordt verzwegen. Wanneer ons blad
een spiegel wil zijn van het dagelijk
se leven, wil weergeven, hoe het de
burger vergaat en hoe het in stad en
land reilt en zeilt, dan klopt het ten
enenmale niet, dat zoiets voorkomt.
We zijn het misschien klinkt het
U vreemd in de oren voor de vol
le honderd procent met de malcon
tente lezers eens. En wel omdat we in
dit opzicht zelf ook malcontent zijn.
En wanneer U vraagt naar de oor
zaak, dan willen we ook eerlijk onze
mening hierover zeggen. Het is voor
al te wijten aan de onkunde (dit ho
pen we althans) of aan de onwelle
vendheid (dat vrezen we soms) van
de organisatoren van die diverse ver
gaderingen of gebeurtenissen, die tot
verwondering van het publiek in ons
blad worden verzwegen.
Wat ligt namelijk meer voor de hand,
dan dat men wanneer men inder
daad een beschouwing of verslag
wenst daartoe de „pers” uitno
digt? In vele gevallen n.l. wanneer
door een geplaatste advertentie of
gezonden particuliere convocatie de
vergadering bekend mag worden ver
ondersteld, is het officieel, uitnodigen
van de pers, d.i. in Bolsward de re
dactie en in de dorpen de plaatselij
ke correspondent, slechts een vorm.
Maar dan toch een vorm, die bij cor
recte toepassing vaak misverstand
Bolswards Nieuwsblad
