Rooms-Protestantse Polemiek 1 X X I s s Martinytoer Kort Nieuws uit Indië Fan de K door Nederland No. 93 43e Jaargang Dinsdag 2 Dec. 1947 Zuidwest Friesland Streekblad voor Weit. Uitgave van DruHKeriJ Fa, A. J, OSINGA Bol s word e n Vk Wordt vervolgd. L. het 5 TJ. DE JONG. I r k e Wiere tuurden t Nlje welnen u/olle u/olris kreakje. ez. an ol de een van komen. Ds. geantwoord op sis en en ar it. te Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS Redactie en Administratie Marktstraat 13 Bolsward Telefoon 451 (K 5157) Abonnementsprijs i 1.25 per kwartaal bij voorultbetrllng Advertentieprijs t 10 cent per m m. Giro 87920 1- te m le 1 F srk na, in mg S. sn- er- 10- jre jk. >en n dat alleen dat waardevolle ituk verkocht Is, waar Protestantse boeren gevestigd zijn.” Ja, dat is eigenaerdlch as men wit, dat de Paters om In stik forsocht hawwe, hwer't gjln boeren op wennen, mar net krije' koene. Dan hlene se it fuort brüke kind en nou moatte hja earst wachtsje oant de hierjierren om blnne en dan oan trlje pleatsen sjen to kommen.sünder boeren. En hwat soene dy Paters dan woun hawwe, as hja trlje Protestantske boeren op In oar spul set hlene. Nlje macht? Och kom, as It Comité nou ris efkes neltinke woe, soene se melstlmme, dat it foar de nlje elgners In great krüs ia, dat hja it stik, hwat hja graech hlene, net krije koene. En freegje nou it Depar- temlnt ris nel of It wier is of netl „Niemand weet met welk recht de Pa ters zich op de Slangenburg gevestigd hebben.” Nou, hawarl Hja hawwe in dlel fan de Slangenburg koft en bitelle. Is dat foar harren net genóch? It kastlel is har ren forhlerd, omdat hja troch de Düt- skers forjage wlene üt Bingerden, hwer- by de gebouwen fornield waerden. It blstjür fan de‘Orounkeamer blstlet üt sawn leden. Derfan blnne trlje kathollken en fjouwer net-katholiken. Foarsltter en secretaris blnne net-katholyk en it Ad- visearend lid, de Consulent foar Oroun- en Pachtsaken is ek in net-katholyk. Oer it léste punt, it ündersyk fan de Justysjd, klnne wy it lens wêze. Dat wachtsje wy rêstlch Of. En as dan bllken docht, hwat hjir net yn oarder west is, dan mei men dat en dy minsken derfan in forwyt meitsje. Mar dat moat jlt ün- dersocht wurde, netwier. En sa blykt wol düdlik, dat oan dizze tiid ta foar de „het ze” tsjin Rome, hwermel men dan alle kathollken yn NederlAn in kroan op 'e kop sette woe, neat mar dan ek neat gjln reden wie. Ds. Krop en hja dy’t syn wurk fuortsette, hawwe in bom brükt, dy’t de forkearde kant ütsprongen is. Ik hoopje jit altyd, dat hja ynsjen sille, dat it fier mis west hat. I ra sr en m. in de :r- is- n n- ils n- •ij. >d. te In de avondzlttlng van de Oen. Synode der Ned. Herv. Kerk besprak men de verhouding tussen het zendlneswerk en dat van de Prot. Kerk In IndlC, ar. Ras- ker, rector van de Hogere Theol. School te Batavia, verklaarde o.m., dat de Prot Kerk zeer op contact, zowel met de zen ding als met de moederkerk In Neder land, is gesteld, en dat er op de duur een uitwisseling van Indische en Nederlandse predikanten voor niet te lange tijd zal moeten komen. De vergadering droeg 't moderamen op, op korte termijn met dr. Rasker de definitieve vorm van contact uit te werken. Verklaring der Ned.-Ind. regering. In te genspraak met andersluidende berichten heeft de Ned.-Indlsche regering de vol gende verklaring verstrekt: Het staat vast, dat onder de huidige om standigheden nergens tot ontruiming van bezet gebied zal worden overgegaan. Overal, waar Nederlandse troepen zijn, zullen zij blijven. Over aflossing wordt Inderdaad overleg gepleegd. Aflossing zal echter niet plaats hebben, voordat de aflossenden de hun wachtend taak volledig hebben overge nomen. De temporalre krijgsraad te Batavia heeft de Japanner Ogawa Kiyonori, die tijdens de bezetting hoofd van de gevangenis in Ambarawa is geweest, tot de dood ver oordeeld. De „Kota Inten” is Woensdag mét 1500 man aan boord naar Indonesië vertrok ken; volgens verklaringen van de kapi tein bevinden zich genoeg reddingboten en vlotten aan boord. keek lelijk op zijn neus, toen het varken van de gelegenheid gebruik maakte om de portefeuille van de boer met f200.— Inhoud, op te peuzelen. Bij contröle op hotels en andere eetgele genheden constateren ambtenaren van de C.C.D. herhaaldelijk overtredingen van de distributiebepalingen. Zo had een ho-1 som van een circulaire, door de minister dijk o.m. Rome wil doen geloven. Men moet j historisch juist le- king van de Kerkhervorming heeft plaats gehad? Omdat ik van mening ben, dat hier kwaad gesticht is, dat hier over en weer gevoeligheden zijn opge roepen en zelfs spanningen en verwij deringen, in elk geval misverstanden en dat het daarom bij deze onbevredi gende afloop van de discussie niet blij ven kan. Onverschillig, of de heer de Jong dan wel Ds. Krop gelijk heeft, in $et belang van de verhoudingen tussen Ds. Krop docht der It swljen ta. Ik hle him de krante tastjürd, mar der komt gjln andert Ik fyn It in goed teken, dat it Comité ynsjocht, dat hja ek in Indi recte forantwurdllkhelt drage, foar hwat hjir op 31 Okt. bard is. Ik hle dit for- wachte. Mat hja hawwe in wike-mannich geduld dien. Hwerom, dat witte hja seis It béste en der kom Ik ek net op. Allin- nlch blstlet It gefaer, dat de lêzer net krekt mear wit, hwer't It om gyng. En hwat lt Comité nou dizze kear nel foaren brlngt is, ütseln punt ft hweryn deselde toan brükt wurdt as yn de rede fan Ds. Krop, en punt b. saekllk steld en brlngt nlje punten yn lt debat. Ik ha der gjln blswier tsjin, mar wy sille goed dwaen earst lt filde öf to hanneljen. 1. De saek is al fan Febr. 1047, doe Is in dlel fan de Slangenburg forkoft oan de Paters Behedlctynen. Ds. Krop wist net op hokfor wlze. „Niemand weet hoel" röp er üt. Ik ha yn lt foarige stik sein „hoe en hwat” en lt Comité wit nou alles hlerfyn, sa’t bllken docht. Hja nea- me trlje biswieren, dy’t Ds. Krop net neamde. Wy sille ek dat ündersykje, mar dat kost efkes tiid, ik hoopje net trije wike. Wist Ds. Krop dizze dingen net? Hwerom neamde er se net? Dan koe men fuort neigean, hwat wier wie en hwat net. Hy sel allinnich: As Rome der efter siet, dan joegen alle Wetten neat. Dat Is in swiere biskuldiging tsjin de kathollken hwant dat sille hja wol mei „Rome” bl- doele en tsjin de integriteit fan de Jus- Rome jowt neat om de Pachtwet. Dat is net wier. De Pachtwet regelt de wlze fan hleropslzzen en de contlnu- aesje. De Pachtkeamer moat yn gefal fan opslzzen neigean, hwaens bllangen lt measte to lijen hawwe (art. 35 fan de Pachtwet). En dan komt de blsllssing mei In regeling fan de skeadllke gefolgen. Blnne de partijen it net lens mei dizze ütspraek, dan folget In birop by lt Ge rechtshof to Arnhlm. Sünder ütspraek fan de Pachtkeamer hoecht net len fan syn pleats óf, dy’t om contlnuaesje for- siket. Mar blsllst de Pachtkeamer fan wol, dan giet It oan, Rome as gjln Rome (art. 47-52). 4. De Paters blnne folie fierder glen dan de Pachtwet foarskrluwt. Hja haw we de hierboeren oanbean in mlnllke sklkking, hwerby hja frijwllllch gean soene, as hja In lykweardlch spul der- foar yn lt plak krlgen. lt Comité jowt dit ta, mar selt: Toegezegd! 1 I Ja, hwat oars. Tochten de Comltéleden, dat dizze Paters, dy’t seis sykje om plak, In stlk- mannich buorkerljen hlene, sünder boe ren, dy’t hja mar oanblede koene? Mar wie lt net in rejael oanbod? Hokfor eig- ner, dy’t seis lt spul yn gebrük nlmme wol, biedt dat syn hierders oan? Op se- gel! En net earder deröf, foardat hja seis oardielje klnne oft it harren .sinneget. De hearen sizze: hun boerderij, hja bi- doele, de buorkerljen, dy’t de Paters koft en bitelle hawwe en dy’t sy hierd hlene. Dat hja der hündert jier op wenne haw we, kin lt skieden swler meitsje, mar as de skiedende hlerboer hjir yn Fryslfln fan de eigner in lykweardlch spul oan bean waerd, soe syn namme mei gouden letters oan ’e balk komme. Leau dat mar. En nou de nlje dingen. „Eigenaardig is, het Roomse en Protestantse bevolkings deel van Bolsward (en omgeving!) moet deze discussie op een ander ni veau gebracht worden en tot een bevre digend einde. Hetgeen hier geschreven wordt is bedoeld als een bijdrage daar toe. Voor dit maal besluiten wij met als onze mening kenbaar te maken, dat Ds. Krop in ieder geval behoort te ant woorden. Kan hij de beweringen van de heer de Jong ontzenuwen, dan zal hij dat zeker niet laten. Het late ant woord kan dan verontschuldigd wor den met de tijd, die hij nodig had om zijn gegevens te verzamelen. Kan hij dat niet, hij neme zijn beweringen openlijk terug en doe amende honora ble. Met die éne klaarblijkelijke on juistheid hoeft zijn betoog niet te staan of te vallen. Hoe dit zij, hij antwoorde! Het boetekleed ontsiert de man niet. NASCHRIFT VAN DE RED. Zoals reeds uit de inhoud van dit stuk blijkt was Ds. V. toen hij bovenstaande schreef nog niet bekend met het „in gezonden” van het Comité van aanbe veling. Toch meenden we dit artikel ongewijzigd te moeten opnemen. Ten overvloede maken wij onze lezers er 'nog eens op attent dat ons blad alszoda- nig in deze kwestie geen partij kiest, maar juist het orgaan wil zijn waarin een ieder zich kan uitspreken. Ook als nieuwsblad wenst onze courant een ieder recht te doen. Het feit dat het verzorgen zowel van een uitvoerig ver slag van de Bisschopswijding als van de Hervormjngsherdenking ons van weerskanten wel eens is kwalijk geno men, bewijst helaas, dat niet iedere le zer zich van de algemeenheid van ons blad bewust is. Natuurlijk wil dit niet zeggen dat wij de discussie tot in het oneindige wensen te rekken. Wanneer volgens onze mening de zaak van di verse kanten voldoende is belicht, be houden wij ons het recht voor, de dis cussie te sluiten. van Binnenlandse Zaken dezer dagen aan de gemeentebesturen verzonden. De Kon. Rotterdamse Lloyd deelt mede, dat ze heeft moeten besluiten alle pogin gen, om het m.s. „Brastagl” te bergen, op te geven. De Ver. „Nederland-Canada” verneemt, dat de kansen op een spoedige overtocht voor ouders, die hun in Canada verblijf houdende dochters willen bezoeken, zeer klein is. Han van Meegeren, die ter verpleging is opgenomen In de Valerlus-klinlek te Am sterdam, zal te zijner tijd, vermoedelijk in een bijzondere strafgevangenis, wor den opgesloten, voor het ondergaan van zijn straf. Moordenaar bekent. De man, die dezer dagen Is aangehouden verdacht van moord op een taxi-chauffeur bij War mond, heeft een bekentenis afgelegd. Naar de minister van Justitie mededeel de, kon het totaal der op 1 Januari 1948 nog te berechten politieke delinquenten worden geschat op 10.000 personen. Dat kon ook. Het Is toegestaan, dat in restaurants op vleesloze dagen (Dins dags en Vrijdags) gevogelte wordt op- gedlend. In December zullen weer 8000 ton sinaas appelen ons land binnenrollen, die eind December of begin Januari In de distri butie zullen worden gebracht. Op epn perron van het station H. S. te Den Haag Is een kistje met geld, Inhou dende f58000, toebehorende aan Van Gend en Loos, tijdens het vervoer per rijwiel ontvreemd. „Kunst aan Allen” te Sneek heeft een tentoonstelling van origineel schilder werk georganiseerd. In de bovenzaal van het Scheepvaartmuseum zijn een 40-tal aquarellen te bezichtigen van de beken de Haagse kunstschilder Jan v. Heel. As it net kin, sa’t lt moat, dan.Aan een Chr. Lyceum In het Westen van ons land worden 30 lesuren wiskunde ge geven door een predikant In functie, die geen speciale studie In de richting van wiskunde gedaan heeft. Aan dezelfde school geeft een andere predikant 10 lesuren Nederlands, terwijl er Frans ge doceerd wordt door een jonge dame, die dit jaar voor de akte Frans A is afgewe zen. Dit is voorbereidend hoger onder wijs In Nederland anno 1047. Blijkens het Statistisch Bulletin bedroeg hfet totaal aantal paarden volgens de uit komsten der Inventarisatie van land- en tuinbouw In Mei j.l. 367.220. Van dit aan tal werden er 315.665 of ca. 86 pet. In hoofdzaak In de landbouw gebruikt. Ver geleken met Mei 1939 heeft de paarden stapel, ondanks de oorlog, een uitbrei ding ondergaan. Deze uitbreiding be draagt globaal 45000 stuks of ca. 14 pet. t.o.v. 1930. daanheid achter te laten over deze laat ons eerlijk zijn in feite mislukte demonstratie tegenover Rome. Maar daarbij is het niet gebleven. Mijn vriend en medewerker uit de tijd, dat wij met elkander in de Redactieraad van het Bolswards Nieuwsblad zaten, de heer Tj. de Jong, heeft de bewerin gen van de tweede spreker Ds. Krop aangevochten. Op het eerste gezicht op deugdelijke gronden. De heer de Jong heeft het niet bij een ontkenning gela ten. Hij heeft de beweringen van Ds. Krop ter plaatse onderzocht en is tot volkomen tegengestelde resultaten ge- - Krop heeft tot nu toe niet j de critiek. Misschien is hij nog bezig ook zelf ter plaatse ge gevens te verzamelen. Ik hoop zeer, dat I hij antwoorden zal. Voor hem zelf in de eerste plaats. Ik beken eerlijk, dat ik met spanning naar zijn antwoord uitzie en vooral daarom naar ieder nummer van de Bolswardse Courant grijp om te zien, of hij reeds van re plies gediend heeft. Ik heb ook daar om tot vandaag, Woensdag 26 Novem ber gewacht, alvorens mij in deze zaak te mengen. Nu meen ik niet langer te mogen wachten. De zaak zou volkomen verouderen en aan het ophalen van oude koeien heeft niemand iets. Waarom ik er dan nu toch over schrijf, bijna vier weken, nadat deze herden- Protestantse Noorden, Bolsward inbe-1 tysje. En trêd blskuldigje se dermel op lt foarste plak lt Departemint fan Lftnbou dat dizze dingen blhanle hat. Wy sille ófwachtsje, hwat hjir fan wier is. 2. De hierboeren warden op 'e dyk set, Ondanks de Pachtwet. Dat is In perti nente ünwlerhelt, dy’t lt Comité tajowt, hja wenje noch altyd op de Slangen burg. 3. Bij restauratiewerkzaamheden In Prinsenhof te Delft werd een tot nu toe onbekende trap blootgelegd, waar langs vermoedelijk de moordenaar van Prins Willem van Oranje, Balthazar Gerards, zo vlug wist te. ontsnappen, Een boer uft Nieuwe Pekela gaf het hok van zijn varken en flinke beurt, maar Ik besef ten volle, dat het een hachelijk ding is om daarover in dit blad te gaan schrijven. Maar de zaak is er aan de orde geweest en m.i. niet op bevredi gende wijze verlopen. De onmiddeflijke aanleiding was de herdenking van de Kerkhervorming op 31 October van dit jaar. Die herdenking droeg een wezen lijk ander karakter dan gewoonlijk. Het was alles massaler en opvallender dan op andere jaren. Ook daarvan is de oorzaak wel aan te wijzen. Het was een Protestantse reactie op de nadruk, die van Katholieke zijde was gelegd op de bisschopswijding van Monseigneur Hettinga, de nieuwbenoemde bisschop van Pakistan. Dat dit voor de Katholie ke bevolking van Bolsward een oorzaak van grote vreugde en van uitgebreid feestbetoon was dan ook een Protestant se medeburger verstaan. Maar mis schien ligt de aanleiding tot de Pro testantse reactie, waarvan de Hervor mingsdag getuigde, toch wel vooral hierin, dat aan dit bisschopsfeest te veel een openbaar en te weinig een besloten kerkelijk karakter is gegeven. Bolsward moet naar men mij van meer dan één zijde heeft verzekerd in die feestdagen hat karakter hebben gehad van een Roomse stad gelijk Maastricht bij het Maria-congres van onlangs. En in Maastricht met zijn overwegend Room se bevolking neemt men dit gemakke lijker dan in het nog altijd overwegend grepen. Ik heb het gevoel, hoezeer ik de blijdschap der Bolswardse Katholieken begrijp, dat hier de gevoelens der Pro testantse stadgenoten, ik neem gaarne aan onopzettelijk, niet op voldoende wijze zijn ontzien. Ook het hijsen van de vlag op de oude Martinitoren, was m.i. tactisch niet gelukkig. Dit alles maakt de Protestantse actie op Hervormingsdag verklaarbaar. En nu kwam in onze goede oude stad de con troverse Rooms-Protestants in het volle licht. Ook deze Protestantse reactie wekte weer Roomse tegenbewegingen op. En dat was evenzeer begrijpelijk. Wij willen hier wel eerlijk verklaren, dat wij de wijze dier Protestantse demon stratie niet in alle opzichten gelukkig gevonden hebben. Daar was in de eer ste plaats tie rede van Prof. Zuidema. Het leek ons alweer een tactische fout om in een bijeenkomst, die als een de monstratie van Protestantse eenheid was bedoeld de verschillen tussen Oud- en Nieuw-Protestanten ter sprake te brengen. Ik kan me begrijpen, dat menige Rooms-Katholiek gemeesmuild heeft bij het lezen (of horen) van deze aanval op de Neo-Protestanten en te recht! Het getuigde ook van weinig goede smaak om op deze wijze het Neo- Protestantisme ter sprake te brengen in een bijeenkomst, waarvan hij, Prof. Zuidema, weten kon, dat ook Neo-Pro testanten, in casu Vrijzinnige Hervorm den en de Doopsgezinden, daaraan deel namen. Ik laat hier buiten be schouwing, of hij cultuur- en dogma- hlstorisch gelijk had met het Neo-Pro- testantisme te schilderen als een gees teskind van de franse revolutie. Ik meende zo, dat het Neo-Protestantisme zijn verre wortels had in bewegingen en stromingen, die reeds ten tijden van de Reformatie bestonden en net als nevenstroming der Hervorming meet af hebben gevoed, waarbij met name aan Renaissance en Humanisme te denken is. Reeds toen heeft zich het Neo-Protestantisme voelbaar gemaakt in bewegingen als spiritualisme, het do- perisme en het tertium genus reforma- tionis, in het bijzonder in Nederland. Het komt ons voor, dat men met meer recht zeggen kan, dat de franse revo lutie en haar beginselen de uitkomst zijn van een proces van verwereldlij king en ontkerstening van Neo-Protes- tantse beginselen, Waarmee dan na tuurlijk niet gezegd wil zijn, dat de franse revolutie een product van_pro- testantse bodem is g, gaarne wil doen geli hier de verhouding 1 ren zien en dan is Prof. Zuidema mis met zijn bewering, dat het Neo-Pro- testaptisme een resultaat van de franse revolutie is gelijk Rome mis is met zijn stelling, dat de franse revolutie uit het Protestantisme is voortgekomen (niet uit het Neo-Protestantisme alleen, Prof. Zuidema, maar uit hét Protestan tisme, het Oude en het Nieuwe samen). Maar ik laat dit punt verder rusten. Juist of onjuist, Prof Zuidema was er tactisch naast met zijn opmerking er over daar en toen. Zijn tactiekfout was voldoende om niet alleen bij de Neo- Protestanten een gevoel van onvol- telhouder In Amsterdam gedurende de periode van 1 Januari tot 22 September C --- j.l. voor f32.346 aan kaas, rijst, eieren en vetten zwart Ingekocht. f De broodbloem-melange zoals die thans I f) zal worden samengesteld, bevat weer 5 pet soyabloem. Verder blijven 'bijge mengd 10 pet. maisbloem en 5 pet. aard appelmeel. Bij vlfegend weer is vorige week Maan dag omstreeks half twee het 622 ton me tende motorsrhip „Madjoe”, dat met een lading grint onderweg was van Amster dam naar Zwolle, ongeveer 10 km ten Westen van het Keteldlep bij Kampen op het IJselmeer gezonken. De beman ning van drie personen is door een El- burger visser gered. „Koopt U een boek?" Koop er dan twee. en geef er een aan de jongens overzee!” Onder dit voor zich zelf sprekende motto doen de Nationale Inspanning Welzljns- verzorging Indië (NIWIN) en het Neder landse Rode Kruis een beroep op de boekhandelaren en het lezende pu bliek. Ds. Fokkema heeft In de Tweede Ka mer geprotesteerd tegen het feit, dat in Nederland een film voor de vertoning Is vrijgegeven waarin een der spelende per- sonen God de Here voorstelt. Hij is daar bij gekleed in jacquet en draagt een ho ge hoed. Het bezoek dat de Franse Minister van Onderwijs, de heer Naegelen, op 16, 17 18 en 19 November aan ons land zou brengen, is wegens een dreigende sta king van onderwijzers In Frankrijk, uit gesteld. Het Comité „Hulp aan de in nood verke rende jeugd” heeft een enquête gehouden waarbij ontstellende cijfers aan het licht kwamen. 5 pct. van de schoolgaande jeugd bezoekt tweemaal of meer per week de bioscoop, daarbij nog vaak een duur „ijsje” gebruikend. Het is geen uit zondering, dat kinderen van 16 jaar f20 f 30 per maand aan deze „liefhebberij” uitgeven. Het bestuur van het NOC heeft reeds thans uitgemaakt, dat Nederland bij de Olympische Winterspelen alleen met vier schaatsenrijders zal zijn vertegenwoor digd. Prinses Irene kabouter. Dezer dagen werd Prinses Irene met twee andere meisjes als kabouter geïnstalleerd In de kabouterkrlng van het Nederlandse Pad- vlndstersgllde te Soestdljk. Het hefflngspercentage van de vermake lijkheidsbelasting zal door de gemeente besturen tot 50 pet. moeten worden op gevoerd en in gemeenten, waar deze be lasting nog niet wordt geheven, dient zij te worden Ingesteld. Dit is de slot- Bolswards Nieuwsblad T i t ii in

Kranten in de gemeente Sudwest-Fryslan (Bolswards Nieuwsblad, Sneeker Nieuwsblad en Friso)

Bolswards Nieuwsblad nl | 1947 | | pagina 1