het Kerstgebeuren)
zag
Nieuwjaarsgroeten
in
o
Hoe de Middeleeuwse dichter
Buitenlands Overzicht
id
Provinciale Kroniek
k’
t
11”
Vrijdag 1» Dec. 194>
No. 98
*3e Jaargang
de
Streekblad voor West.
Uitgave
OSINGA - Bolsward
J.
was
“N
tven
IRA
ouni
ebou
„So schier als hi gheboren was,
Wert hi gheleyt, also ic las,
In eender coude cribben
Want daer gheen ander wieghe en
Daer hi in mocht ligghen.
Alleluia.
God groet u edel maechdekijn,
Ghebenedyt so moeti sijn
Al opten dach van heden I
Ghi hebt ghebaert een kindekijn
Al sonder wee ende sonder pijn
Dat edel is van leden.
Alleluia.
Die herden ghlnghen al te samen
50 langhe dat si tot Bethlehem quamen,
Daer si die maghet vonden.
51 songhen vrollc, si'dreven jolijt,
Si aenbeden dat klnt ter selver tijt,
Si saghen daer aen groot wonder.
Die osse ende ooc dat eselkyn
en conden niet gespreken,
doe Jesus in den cribben lach,
doe Heten sie hoer eten.
Die osse ende ooc dat eselkyn
die dreven daer grote feeste
doe Jesus in den cribben lach,
tusschen tween stomme beesten.
Die osse ende ooc dat eselkyn
die dreven daer groten wonder
doe Jesus in der cribben lach
In cranken doeken gewonden.
gen het hunne bij tot meerdere glorie
van de Heer.
En eindelijk het spreekt haast vanzelf
had de Middeleeuwer ook wiegelie
deren, die dienen moesten, om de kleine
Zoon van Maria in slaap te sussen. We
vinden hier hetzelfde refrein van suja,
suja kindje, dat de moeders uit die tijd
bezigden, als zij hun kleintjes wiegden:
Ons genaket die aventstar,
die ons verlichtet also claer.
Refrein:
Wel was hoer doe,
Susa, ninna, susa noe,
Jesus minne sprak Marien toe.
Dat huus dat hadde zo menich gat,
Daar Christus in gheboren was.
Refrein:
Si sette dat kint op haren schoot
Si cussedet voor sijn mondekijn root.
Refrein:
Toduc-
en de
Het Kerstlied irt later eeuwen is minder
verhalend en minder naïef. En voor velen
zal het mogelijk wat moeilijk vallen, zich
de gedachtengang in te denken van de
mensen, die een eeuw of vier, vijf ge
leden Kerstmis vierden. Maar als wij hun
oude liederen opzoeken en hun oude taal
lezen, treft het ons herhaaldelijk, dat er
zoveel innigheid, zoveel zuivere liefde
was.
Maar vooral wordt het ons duidelijk, dat
er bij die oude zangers zulk een diep
besef was van de grote genade, die door
’s Heren geboorte het deel is geworden
van alle mensen.
Japan hun_nu, evenals Duitsland noi
ge.
VROEGTIJDIGE inzending is dringend
gewenst, uiterlijk tot 30 Dec. v.m. 10 uur.
Ook aan onze agenten kunnen deze ad
vertenties worden opgegeven.
DE UITGEVERS.
/oor
is.
e in
van
laar
nu’s
de
lan-
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Redactie en Administratie
Marktstraat 13 - Bolsward
Telefoon 451 (K 5157)
Het was steeds een goede gewoonte om
bij de wisseling van het jaar, door mid
del van een
NIEUWJAARSWENS
in Bolswards Nieuwsblad, aan familie,
vrienden en zakenrelaties zijn beste wen
sen voor het nieuwe jaar kenbaar te ma
ken.
Ook bij de wisseling 1947-’48 is daar
voor de gelegenheid in het laatste num
mer van 1947, dat zal verschijnen op 31
December a.s.
De prijs van deze advertenties is de nor
male regelprijs tot 15 mm f 1.50. Meer
dere ruimte, ook voor advertenties over
2 kolommen 10 cent per m.m.
Abonnementsprijs:
1.25 per kwartaal bij vooruitbetaling
Advertentieprijs10 cent per m m.
Giro 87926
te dekken. Is dat niet ontroerend
liefde?
Hier is een ander voorbeeld:
een
van
Zoe
tig”,
po-
i de
/oe-
)A0
uur
fan
istjüt
i
Su
iting
'g
n.
S,
>4.
Wie re warden M
Men moot In oar qjin bline X
hqnders foar de doar liede X
Bond uit naam van de verschillende Ver
enigingen welke hij vertegenwoordigde.
Hierna trok hij in zijn korte speech van
leer tegen „enkele Friezen” de schrijvers
van de anonieme brochure „Friesland
op de tweesprong”.
Hij zei het zo: „Nu hebben zich in de
laatste weken enkele wolken aan de ho
rizon vertoond. Maar Ik wil hier die en
kele Friezen verklaren, dat Friesland
niet op de tweesprong staat, integen
deel, wij hebben een vaste lijn. Friesland
is nog niet arm en aalmoezen behoe
ven wij niet te vragen. Wat wij kunnen,
kunnen wij nog wel op eigen kracht, rijp
als we zijn aan ervaring en rijk aan
goede organisaties, die werken onder
de hoge bescherming van de autoriteiten.
Wij willen er voor zorgen, dat het blijft
wat het is: Een vrije provincie en een
hechte steun voor ons Nederlands ge
menebest."
Een gouden bond.
Het belangrijkste gebeuren van de afge
lopen week is zeker geweest het 50-jarig
jubileum van de Bond van Coöperatieve
Zuivelfabrieken en de viering van dit
heuglijke feit.
Vele hoge gasten waren aanwezig en,
zoals te verwachten was, zijn er vele
goede woorden gesproken. De voorzitter
van ,de Bond, J. N. Wassenaar, sprak
o.m. tot de Minister van Landbouw en
Visserij: „Wij menen hiermede te kennen
te geven, dat wij een goede verhouding
tussen onze Minister en Friesland op
hoge prijs stellen, en dat het van onze
kant aan medewerking niet zal ontbre
ken, waarbij wij hopen, dat U nu en in
de toekomst rekening wilt houden met
onze adviezen. Wij durven U zulks te
vragen, omdat wij er van overtuigd zijn
dat onze adviezen steunen op een jaren
lange en gedegen ervaring, terwijl wij
nimmer uit het oog hopen te verliezen,
dat wij onderdanen zijn van Hare Maje
steit, onze geëerbiedigde Koningin,” en
ten koste van Duitsland dan wel heel
weinig zal komen. Dat het de Ver. Sta
ten ernst is met de mobilisatie van het
niet-communistisch deel van Europa
tegen Rusland, blijkt wel uit het feit
dat
verder tot de Commissaris der Koningin
in Friesland: „Het verheugt ons evenzeer
de Commissaris der Koningin in ons mid
den te zien en van harte welkom te he
ten. Hoewel U slechts sinds twee jaren
Uw hoge ambt bekleedt, heeft ons de
ervaring reeds geleerd, dat Friesland U
na aan het hart ligt en dat wij ons ge
lukkig mogen prijzen dat het H. M. be
haagd heeft U als Haar vertegenwoordi
ger voor Friesland te benoemen. Uw
stem wordt gehoord op het platteland;
zij wordt daar op hoge prijs gesteld.”
Natuurlijk moesten nog velen worden
toegesproken en hebben verscheidene
sprekers het woord gevoerd. Zo bracht
Minister Mansholt de gelukwensen van
de Regering over aan de Bond IN HET
EERSTE ZUIVELGEWEST VAN ONS
LAND.
Het is voor onze boeren plezierig zo
iets te horen uit de mond van een Mi
nister.
De heer R. Buisman, voorzitter van de
Kamer van Koophandel, feliciteerde de
We zien, dat men er oog voor had
en^dus gevoelde, wat het betekende
heel arm te zijn. Zoals de eigen boeren-
kindertjes het arm hadden, zo had ook
Hij het arm gehad, die ’s Vaders hemel
rijk verlaten had voor arme zondaars.
Hooi en stro dienden tot bed en Jozefs
kousen werden gebruikt om het kind toe
van
Alleluia.
Een os ende ook een eselkijn,
Verwermden dat kint die lede syn,
Die aen der cribben stonden.
Het was seer cout int huselkijn,
Ai daer en was roe noch hemdekijn,
Hi lach int hoy ghewonden.
Uiteraard is het niet altijd gemakkelijk
de Middeleeuwse liederen met hun ouder
wetse spelling en verouderde woorden
te lezen. Maar wie zich de moeite geeft
de liederen enkele malen hardop te lezen,
zal er toch veel schoons in ontdekken.
Nemen we b.v. dat lied, hetwelk na een
inleiding aldus aanvangt:
Op luttel hoey wert hy gheleyt
Josephs coussen sijn eerste cleyt,
Daer was hi in ghewonden
Noyt en was meerder ootmoedicheyt
In deser werelt vonden.”
Alleluia.
Die conlnghen quamen aldaer van verre,
Oheleit bl eenre nlever sterre.
Si brachten haer offerhande
Als merre, wirooc ende gout,
Si gavent den klnde In syn behoat,
Si toghen wederom te lande.
Ook In dit vers komt duidelijk uit, hoe
de zangers van zulk een Kerstlied mee
leefden met wat daar in Bethlehem ge
schied was. Gaf het wel zoveel, of de
mensen sommige dingen verkeerd begre
pen? Het hart was er Immers bij?
Ja, en dan was er nog iets eigenaardigs,
ook reeds in het laatst geciteerde vers;
daar waren die os en die ezel, de beide
„stomme beesten”1 die, zo legde de volks
fantasie het uit, reeds wisten, wie het
was, die, daar vlak bij hen lag:
Zó blij zijn die eenvoudige Middeleeuw
se mensen, dat ze heel kinderlijk zelfs
de beesten doen mede genieten van hun
vreugde. Ook zij, de os en de ezel, dra-
Alweer onenigheid.
De besprekingen der Grote Vier te Lon
den zijn Maandag voor onbepaalde tijd
verdaagd. Dat wil dus zeggen, dat ze
zijn mislukt. En daar van den beginne
ar niet anders werd verwacht, kwam
dit bericht ook niet als een verrassing,
al blijft het een teleurstelling. Men is
het niet eens geweest over de agenda
bij het begin der conferentie en men
kon het ook niet eens worden over het
slotstuk der conferentie, waarin de ver
daging officieel zou worden medege
deeld. En tussen agenda en slotstuk lag
een reeks van onenigheden over schier
alle punten, welke te berde werden ge
bracht. Het punt waarbij de onderhan-
delingen werden afgebroken, was dat
der herstelbetalingen. Terwijl
de Russen
voor zich en Polen 10 milliard dollar
van Duitsland uit de lopende pi
tie eisten, waartegen Engeland
Ver. Staten zich verzetten, omdat zij
er in hun zónes nog steeds geld bijleg
gen, beschuldigde Molotoff deze landen
zich op verkapte wijze de zakken te
spekken in die zónes. Deze totaal onge
gronde beschuldiging, kennelijk be
ogend Amerika en Engeland bij het
Duitse volk in een kwaad daglicht te
stellen, deed de deur toe. Nadien is er
eigenlijk geen officieel verkeer meer
tussen Russen en de anderen geweest
behalve op de slotzitting.
Alleluia.
Nu laet ons allen mlt herten rein
Aenbeden dat soete kindekijn cleln,
Ende sijn lieve moeder mede,
Dat hi nae deser corter tijt
Ons wil gheven syn hemelrijc
Ende sinen ewlghen vrede.
den Russisch graan te krijgen maar
de Congresleden zullen nu allicht tot
de conclusie komen dat het niet wijs
zou zijn West-Europa van Russische
steun afhankelijk te maken. Ook wordt
de gedachte geopperd dat de Ver. Sta
ten thans het
Duitse en Oostenrijkse vraagstuk
bij de Ver Naties aanhangig zullen ma
ken, waardoor de mogelijkheid bestaat
ook de Zuid-Amerikaanse landen ste
viger in slagorde tegenover Rusland in
te schakelen. Het huidig moment is
echter niet zeer geschikt om deze zaak
in de Ver. Naties te brengen, omdat
de Arabische leden juist hevig ver
toornd zijn over haar besluit inzake de
verdeling van
C. A. F.
Werd er feest gevierd door een grote
Coöperatieve instelling, een andere hield
haar jaarvergadering en wel de C. A. F.
Uit de mededelingen van de directeur
stippen we aan: In de periode van 1
Sept. 1947 tot 18 Januari 1948 wordt
280.000 ton veevoeder In ons land ge
distribueerd. Verwacht wordt, dat de
totale toewijzing dit jaar Iets hoger zal
liggen dan het afgelopen jaar.
De teruglevering van ondermelk wordt
teruggebracht tot 25 pet. Voor de Inge
houden ondermelk wordt kalvermeel In
de plaats gesteld. Hoewel de vooruit
zichten voor Kunstmeststoffen In het al
gemeen gunstig te noemen zijn, maken
de kallmeststoffen hierop een uitzonde
ring. Wel* zijn er flinke contracten afge
sloten maar aflevering vindt zeer traag
plaats.
De strosltuatie is moeilijk en dat Is reeds
zo goed als zeker dat de beloofde 250 kg
niet volledig gehonoreerd kan worden.
De C. A. E. heeft 15.400 ton veevoeders
geproduceerd, hetgeen 68 pct. is van de
totale Friese Coöperatie productie.
Aan het jaarverslag ontlenen we het vol
gende:
Naast een flinke zakelijke vooruitgang
stond een verdere ultgrelding van de or
ganisatie. Er traden 151 nieuwe leden
toe. Te Mlldam en Spannenburg werden
afdelingen opgericht, terwijl te Óorredljk
en Sneek filialen konden worden opge
richt.
De omzet der veevoeders steeg van
13.700.000 kg tot 16.600.000 kg. Dit Is
maar nauwelijks 40 pct. van de omzet
van het topjaar 1938-’39. Hieruit blijkt
dus wel duidelijk het tekort aan vee
voeder.
De omzet Kunstmeststoffen steeg van
10.800.000 kg tot 24.400.000 kg hetgeen
85 pct. Is van de hoogste voor-oorlogse
omzet. In Augustus had men prijsver
laging kunnen toepassen.
In stro, bieten enz. steeg de omzet van
24.000.000 kg tot 32.000.000 kg. De
voorziening van stro bracht vele moei
lijkheden met zich mee, waarbij de zwar
te handel van grote invloed was ge
weest
De afname van zaai- en pootgoed was
iet& gedaald en wel tot 400.000 kg. Ge
durende de oorlog was deze afdeling
sterk gestegen, maar voor de oorlog
zette die slechts 85.000 kg om.
De geldomzet steeg van f 5.600.000 tot
f 8.000.000. Uit de exploitatie konden
flinke afschrijvingen worden gedaan, ter
wijl er toch nog een saldo overbleef van
168.980,45. Het bestuur stelt voor dit
India en Pakistan
thans hun onderlinge geschillen alle
behalve dat omtrent Kasjmir op
vredelievende wijze hebben geregeld,
blijft ten slotte de vraag hoe het met
Japan zal gaan nu over de Duitse
kwestie de breuk tussen Rusland en het
Westen er is. Ook Japan heeft nog
steeds geen vredesverdrag, een poging
van Washington om alle elf staten die
in oorlog met het land van de Rijzende
Zon waren, aan een vredesconferentie
te doen deelnemen stuitte destijds af op
Russisch verzet. De Amerikanen willen
ook deze zaak gaarne afdoen, omdat
Japan hun nu, evenals Duitsland nog
geld kost. De breuk met Rusland zal
het verlangen van de Ver. Staten om
ook in
Japan
de zaak te regelen, wel versterken, om
dat ook aan dat land een rol is toebe
deeld in de Amerikaanse strategische
omsingeling van de Russische kolos.
„Strategische omsingeling”, is ’n oor-
logsterm, maar de breuk te Londen
maakt het gebruik er van gewettigd.
Die breuk geeft ook het Marshall-plan
meer het karakter van een mobilisatie-
maatregfl, dan van een zuiver econo
mische hulpactie, terwijl de Kominform
niet anders gezien kan worden dan als
van cca handelsverdrag met Rusland een Russische poging het Marshall-plan
kans thans bijv, belangrijke hoeveelhe- te vernietigen.
Palestina.
De mogelijkheid zou bestaan dat dit af
breuk deed aan de eensgezindheid,
waarmee men partij koos tegen Rusland
en z’n aanhang. Het is trouwens hoogst
twijfelachtig of de Ver. Naties in haar
huidige vorm de behandeling van dit
conflict zou overleven. Inzake de Pa-
lestina-kwestie is nog vermeldens
waard, dat ofschoon de heerser van
Saoedi Arabië het eens is met de an
dere Arabische vorsten, Rij er niet aan
denkt de Amerikaanse maatschappijen
haar olieconsessies op te zeggen, hoe
zeer zijn vrienden er ook op aandron
gen. Maar Saoedi Arabië verdient dan
ook enorme sommen aan die consessies.
Het Perzische parlement
deed ten opzichte der Russen, die in
Azerbeidsjan dergelijke concessies eis
ten om een reserve te vormen tegen de
tijd dat hun eigen bronnen in Kaukasië
zijn uitgeput en te verhinderen dat
Amerikaanse en Engelse petroleumbe-
langen zich in Noord-Perzië vestigen,
anders. Het stuurde de eerste minister
Qavam weg, die deze consessies des
tijds aan de Russen had beloofd, toen
ze Azerbeidjan ontruimden. Men weet
dat ook toen de Ver. Staten Rusland in
de weg traden en verklaarden, dat de
aanwezigheid van Russische troepen in
een Perzische provincie Washington
niet onverschillig kon laten. De Russen
trokken toen terug. Wanneer we nog
vermelden dat
Wat nu?
Officiële gegevens daaromtrent zijn
nog niet bekend. We mogen echter wel
aannemen, dat de Ver. Staten, Enge
land en Frankrijk thans hun eigen weg
zullen gaan, en Rusland ook. De breuk
is thans volkomen Misschien zullen de
drie eerstgenoemde landen, nu een
conferentie van alle landen welke met
Duitsland in oorlog waren bijeenroe
pen, en zullen die landen voorzover ze
niet tot de Russische invloedssfeer be
horen, daaraan ook deelnemen. Daar
zal men dan moeten spreken over de
verhouding tot West-Duitsland; het
lijdt nauwelijks twijfel of Frankrijk zal
zijn zóne thans ook doen opnemen in de
samenwerkende Amerikaans-Britse zó
nes, Wellicht zal die conferentie dan
vooral
Si sette dat kint op hare enien,
Si sprak: „Groot eer moet u gheschienl”
Refrein:
Si sette dat kint op haren aerm,
Met groter vrouden sach sijt aen.
Refrein:
Die moeder makede den kinde een bat,
Hoe lieflic dattet daer inne satl
Refrein:
Dat kindekijn pletterde mitter hant
Dattet water uten becken spranc.
R e f r et n:
Die os ende oec dat eselkijn
Die aenbeden dat soete kindekijn.
Refrein:
Alleluia.
Heer Jezus lag int cribbekijn,
Men sach syn naecte ribbekijn,
Syn decsel was seer dinne.
Van couden so weende dat kindekijn
Doe sprac Maria die moeder sijn:
Nu swighet myn lieve minne!
economische zaken
bespreken, want de Europeese deelne
mers zullen zolang mogelijk de deur
willen open houden voor Rusland om
aan de politieke oplossing van het Duit
se probleem mee te werken. Het is ech
ter mogelijk dat de Ver. Staten druk
zullen uitoefenen om alles nu maar zon
der Duitsand hf te doen en dat zij de
consekwentie uit de breuk te Londen
willen trekken. Die consekwentie is dat
op de duur
een gewapend conflict tussen
Westen en Oosten
mogelijk moet worden geacht en dat
daarom zo spoedig mogelijk dat gedeel
te van Duitsland dat in handen van het
Westen is zo moet georganiseerd dat
het een buffer tussen Rusland en het
meer Westelijke deel van Europa
vormt. Voor deze inschakeling is de
medewerking van de West-Europese
kleine landen evenzeer nodig als een
welwillende houding tegenover Duits
and, zodat we vrezen dat van schade
loosstellingen voor die kleine landen
president Truman
Zondag, toen de laatste Amerikaanse
bezettingstroepen Italië verlieten, ver
klaarde: „dat de Ver. Staten belang
stelling blijven koesteren yoor het be
houd van een vrij en onafhankelijk Ita
lië. Mocht de vrijheid of onafhankelijk
heid van dat land rechtstreeks of indi
rect worden bedreigd, dan zullen de
V. S. als ondertekenaar van het vredes
verdrag en als lid der V. N. zich ver
plicht gevoelen maatregelen te beramen
ter handhaving van vrede en veilig
heid.” Ongetwijfeld koesteren de Ver,
Staten dezelfde gevoelens ten opzichte
van Frankrijk. Het West-Europese blok
mag onder de gegeven omstandigheden
niet verder afbrokkelen. De tussentijdse
hulp aan Frankrijk is door de Ver. Sta
ten niet in de laatste plaats verschaft
om te verhinderen dat de communisten
er de macht in handen kregen, Was
hington heeft ook de overtuiging ge
kregen dat de regering-Schuman het
communisme aandurft. Tussen haakjes
zij er op gewezen, dat de breuk te Lon
den de kansen dat het Marshallplan
zelve ook door het Amerikaanse Con
gres zal worden aangenomen, heeft
doen toenemen. De tussentijdse hulp
aan enige landen liep maar over ruim
een half milliard dollar, het
Marshallplan
vordert echter ongeveer 20 milliard en
tal van Congresleden schijnen daarte
gen bezwaren te hebben, waarvan ech
ter wordt vermoed, dat ze terzijde zul
len worden gezet, nu overeenstemming
met Rusland niet mogelijk bleek. Er
leefde in het Qongres de gedachte dat
door samenerking tussen West- en
Oost-Europa de Amerikaanse hulp ge
ringer kon zijn inderdaad heeft En
geland door het in beginsel afsluiten
van een
en Zuidwest Friesland
van Drukkerij Fa, A. J.
Bolswards Nieuwsblad
