Onze prijsvraag
een
Martinytoer
succes!
Fan de
door Nederland
44e Jaargang
No. 3
Dinsdag 13 Jan. 1948
West-
Bols ward
Drukkerij Fa. A. J.
OSINGA -
Tj. de J.
1.
2.
3.
4.
5.
artikel
Hoofdartikel
Buitenl. overzicht
Kris Kras
Prov. Kroniek
Fan de Martinytoer
Stille Bouke
Marijkemuoi
Br. uit Indië
Onder de leesl.
Bitterkoekje
Foto-reportage
Waterproblemen
Kappie
Gedichtjes
Vogelboekje
Burg. Stand
Voor 50 jaar
Dorpskroniek
Voor de Vrouw
86
81
79
76
73
Het potje. In de loop van deze maand
zal een aanvang worden gemaakt met
de terugbetaling van het geld, dat te
veel betaald werd bij de aanschaffing
uit Indië voortaan vollediger verzorgd
worden en een vaste plaats krijgen bo
ven het Stadsnieuws. Ook de rubriek
voor de Vrouw, die zelfs door mannen
(misschien alleenstaanden?) wordt ge
waardeerd, hopen we voortaan meer ge
regeld te plaatsen.
Tenslotte leert ons deze enquête, dat al
met al de dames, ondanks hun bijna
spreekwoordelijk geworden drukke da
gelijkse bezigheden, trouwer krantlezers
zijn dan de heren.
Leeuwen, is bevorderd tot kapitein ter
zee van de Kon. Marine Reserve voor
speciale diensten.
De Zeeuwse gemeente Ritthem is maar
een klein dorp van 600, meest Ned. Herv.,
Inwoners, maar het behoort tot de kleine
kern van gemeenten die niet noodlijdend
zijn. Sinds 1932 varieert het batig saldo
tussen de f 1000 en f 4300. Thans wil men
de gemeente opheffen.
Overijsel nog vlagloos. Oed. Staten heb
ben n.l. hun voorstel betreffende een
vlag met rode, gele en blauwe kleuren
ingetrokken, daar de meeste Statenleden
de voorkeur gaven aan een vlag met een
geel veld, een blauwe horizontale balk
en een rode kruisbalk.
Jeugdige boefjes. De recherche te Venlo
fiere mar oars gjln ynfler as dat hja seis
llkefolle ütflere melje. Amearlka slt yn
itselde boatsje; mlllloenen tOnen stjürt
hja nel Europa, mar weromnlmme och
sa'n bytsje. Wy foarmje mei de lannen
fan West-Europa In hlele wlnkelstrjltte,
mar de klanten blnne alllnnlch yn steat
to keapjen as wy fan harren keapje wol-
le. Omdat wy allegearre Onder de skald
sltte, moatte wy folie mear forkeapje
as dat wy seis keapje klnne en nou mei
der wol In wQnder barre om tiat spul In
bytsje draelje to lltten. Wy wolle mar
slzze, dat It greate yndustrlallsaesjeplan
net klear Is, mei It to sjen fanüt Os lén
alllnnlch, It hlnget alhlel gear mei de
frage oft de lannen om Os hlnne deroan
melwurkje wolle, En dêrop mei men, kin
men net hoopje. Hwant dan hopet men
op dingen, dy’t net wurkllkhelt wurde
klnne. Wy blnne tlge bang, dat yn koar-
te tlld deselde swlerrlchheden komme
sille as wy In jler as 15 lyn rounom yn
’e wréld Onderfoun hawwe. En <<an kin
men it teare of keare, dan is It net to
foarantwurdzjen om üs hlele spul op de
kaert fan de exportyndustry to setten.
Ondanks alle riddenearing en forstannlge
ütstellen, rinne wy hjir yn West-Europa
dochs wer nel in soarte fan autarky. Dat
wol slzze, dat elk lérnhim safolle moog-
lik seis rédde moat. In ekonomysk lib-
ben, dat him ynstelt op de blhoeften fan
it eigen folk hat nel üs bltlnken dit foar,
dat It rekkent mei de realiteit. Dat lib-
ben sil lang net wêze klnne, hwat wy
graech woene, mar It hat dit great foar-
dlel, dat It stevlch stiet en dat It ek de
béste lénsfordlgenlng Is. Lénsfordlge
nlng...? Jawisse, hwant de frede op ier-
de is jlt fier fan üs öf.
Verschflnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Redactie en Administratie
Marktstraat 13 - Bolsward
Telefoon 451 (K 5157)
Vrouw
36
21
97
48
53
77
79
70
42
85
48
6
54
'll
30
96
78
44
90
63
97
96
90
85
79
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
1.
2.
3.
4.
5.
Wiere ivurden i
Sizzen is neat
mar du/aen is in ding
aan zou staan. Daar deze rubriek ook
bij de mannen echter favoriet was (resp.
was dit door de mannen en vrouwen
voor 22 en 17 geraden) hebben
wij als redactie besloten deze rubriek
niet meer wekelijks, maar voortaan in
elk nummer te plaatsen, zoals ook reeds
in het voorgaande nummer geschiedde.
Ook de rubriek Fan de Martinytoer vindt
(als men bedenkt, dat er toch een zeker
deel van de lezers de Friese taal niet
voldoende machtig is) onder de leden
van beiderlei kunne een ruirfie lezers
kring, wat nog meer het geval is met de
populaire feuilleton Stille Bouke.
Bij dit laatste moet men ook nog rekenen
met het feit, dat er een aantal lezers is,
dat de feuilletons uitknipt en niet eerder
leest, dan wanneer het verhaal uit is.
Eigenaardig is ook, dat de kinderrubrie
ken door de volwassenen ruimschoots
worden gelezen, waarbij vooral Marijke
muoi door de moeders buitengewoon (en
o.i. volkomen terecht) waardering vindt.
De vrouwen zo blijkt verder snoe
pen nog even meer bitterkoekjes dan de
mannen, lezen de brieven uit Indië met
meer interesse en houden zich tevens iets
meer dan de mannen bezig met het lezen
van boekbeoordelingen. Ook tonen zij
veel belangstelling te hebben voor de
gedichtjes. Het aantal lezers van de wa
terproblemen door vakman voor vak
mensen geschreven stelt evenmin te
leur, al is dit niet zo hoog als dat van
de vogelvrienden. Zoals te verwachten
was is de Burgerlijke Stand bij de vrou
wen zeer in trek. De laatste 4 rubrieken,
door ons vaak beschouwd als bladvul
ling, blijken veel lezers te hebben en dit
is voor ons een reden hier meer aandacht
Eindelijk.
Na veel gecijfer is dan eindelijk de op
lossing van de door ons gehouden prijs
vraag uit de bus gekomen. De vorige
maal toonden we U reeds op welke ru
briek door de inzenders was geraden.
Thans en daar was het ons, zoals U
wel zult begrijpen, vooral om te doen
zijn wij in staat U een overzicht te
geven op welke manier ons blad door
het publiek wordt gelezen. Het resultaat
was, dat de rubrieken als volgt worden
geconsumeerd:
Man
81
61
86
67
67
73
25
64
39
79
49
29
53
53
57
69
76
59
9
Kort nieuws uit Indië 69
bou om kin men slzze dat de lytse bl-
driuwen troch de bank In greatte fan
10 H.A. ha moatte, sil der In bistean foun
wurde klnne. Wolnou, dat Is mei de
greatste helt net It gefal. Hjlr sil dus
sanearlng komme moatte, sa mlene de
measte mlnsken, hwant op de dür kin
men net forwachtsje, dat de stipe fan de
Oerhelt dizze lytse bldriuwen yn It llb-
ben hélde kin. Hjlrby sjocht men dan
noch foarby oan de kwesje, dat de jon-
gereln op dizze lytse spullen seker In
oar plak fine moat en dus Is It bést to
forstean, dat men mlent mar len kéns
to hawwen, dy fan de sterke yndustrall-
saesje. Minister Huysmans hat birekke-
ne, dat üs yndustriële produksje 2700
miljoen greater wurde moat, sille de
mlnsken hjlr yn Nederlén Itselde pell fan
Hbjen hélde klnne as yn 1939.
Lit üs ris oannlmme, dat de Amerikanen
üs by steat stelle sille om dit produksje-
apparaet op to bouwen, dan mei men
dochs wol freegje, oft dan in kéns bi
stean sil om dizze produkten kwyt to
wurden. Hwant wy witte noch blinderse
goed, dat yn de jierren tusken ’25-’35 de
wréld neat die as fjochtsje tsjin de yn-
fier en wrotten foar de ütfier. En as wy
nou sjogge hoe’t de lannen, hwer’t wy
it fan ha moatte al drok itselde paed op
geane, omdat hja net oars klnne, dan
sjogge wy dy yndustriële ekspansje mei
greate soarch yn ’e mjitte. Hwant al
dizze klanten sltte mei deselde kwael as
wy seis ünder de lea hawwe. De jlld-
ponge is skjln leech, de bilêstlngen blnne
ta It heechste peil opskroefd en men ho
pet der wer boppe op to kommen.troch
ütfier. Frankryk hat syn grlnzen foar alle
ütfier fanüt België al sluten. Dertroch
moat België ek wer minder ynfiere oars
kin it saekje net lyk hélde, mei Dütsklén
liket It, noch op neat, Ingelén is oan de
ein fan syn financiële krêft, wol wol üt-
Friesland
Abonnementsprijs
1.25 per kwartaal bij vooruitbetrling
Advertentieprijs10 cent per m.m.
Giro 87926
De uitslag.
Ons vermoeden, dat niemand de juiste
rubrieken geraden heeft, is uitgekomen.
Nog geen 2 van de mannen en nog
geen 1 van de vrouwen had immers
geraden dat Kris Kras door Nederland
de meest gelezen vrouwenrubriek was
en degenen die dit wel geraden hadden,
hadden de mannen beschouwd als ver
woede hoofdartikellezers, vrienden van
het Bitterkoekje, Kappie enz., maar juist
niet als Kris Krasliefhebbers.
Om toch onze prijzen aan de man te
brengen hebben we toen besloten deze
te verloten onder de inzenders, die óf de
meestgelezen mannen- óf de dito vrou
wenrubriek geraden hadden.
Nu eens geen wederafbraak. Het „zwart”
gebouwde gymnastieklokaal bij het kas
teel Nijenrode zal niet worden afgebro
ken, doch aan de P.T.T. worden overge
dragen.
Een hyacinthenkweker te Voorhout heeft
het’ winterdek van zijn bloembollenvel
den moeten halen, omdat de bollen be
ginnen uit te lopen.
Verkeersslachtoffer. Een autobus op weg
van Maassluis naar Maasland, kwam in
botsing met een luxe wagen. De chauf
feur werd gedood, terwijl verschillende
buspassagiers gewond werden. Ook de
bestuurder van de luxe wagen werd vrij
ernstig gewond.
Goed nieuws uit Palestina en Spanje. De
zer dagen kwamen te Rotterdam 37000
kisten met sinaasappelen uit Palestina
aan. De consumentenprijs zal 76 ct. per
kilo bedragen. Wij vernemen, dat boven
dien ruim 700.000 kisten sinaasappelen
uit Spanje zijn te verwachten.
Op slag gedood is een zekere H. uit
Zwolle, die op zijn motor rijdende in
aanraking kwam met de bomen van een
plotseling kerende melkwagen.
Schiphol is met ongeveer 74 landingen
en opstijgingen van verkeersvliegtuigen
per dag op één na het drukst bevlogen
vliegveld van Europa. Het wórdt alleen
overtroffen door Kastrup, het vliegveld
van Kopenhagen, waar per dag gemid
deld 76 landingen en opstijgingen wor
den geteld.
Door de koning van Engeland werd het
echtpaar Martens te Elden (Old.) onder
scheiden met het „Silver V Laurel Lea-
fe” wegens de hulp en gastvrijheid tij
dens de oorlog aan talrijke geallieerde
piloten verleend.
De 75-jarige P. H. is, toen hij de onbe
waakte overweg aan de Veenweg bij
Apeldoorn wilde passeren, door een trein
gegrepen en gedood.
De vrije eiermarkt te Apeldoorn zal bin
nenkort worden heropend in een loods,
die niet ver van de plaats der vroegere,
vernielde eierhal ligt.
Te Gorredijk is de 32-jarlge Anne van
Zwol uit Terwlspel tegen een N.T.M.bus
gelopen en zo ernstig gewond, dat hij
In het ziekenhuis te Heerenveen Is over
leden.
Op zijn elf en dertlgst Naar wij verne
men zijn dezer dagen de prijzen verzon
den aan de „winnaars” van de beruchte
Elfstedentocht van 8 Febr. 1947.
Te Nieuwe Bildtzljl Is tijdens afwezig
heid van de moeder het anderhalf jaar
oude zoontje van de heer J. Zljlstra In
een sloot achter de woning te water ge
raakt en verdronken.
Samen 18 pond. Te Staphorst werd In
het gezin van A. Compagner een drieling
geboren en wel twee jongens en een
meisje. De kleinen wogen ieder zes pond
Moeder en kinderen maken het goed.
Een nieuwe voorzitter. De Oen. Synode
der Ned. Herv. Kerk heeft tot voorzitter
van de synode benoemd ds. H. J. F. Wes-
seldljk In de plaats van ds. W. A. Zeyd-
ner, Ds. Wesseldljk Is verbonden aan de
Ned. Herv. Gemeente van Eindhoven.
Door de harde wind Is Woensdagmorgen
een met compost geladen schip op het
Bergumermeer gezonken.'De schipper H.
Dijken uit Oude Pekela en zijn vrouw
wisten zich In de opduwer In veiligheid
te stellen,
Defftse (sla)olle? De Nederlandse Aard-
olle-Maatschapplj voert op het .ogenblik
een proefboring In Delft uit. Op een
diepte van ongeveer 800 meter Is een
kleiachtig zand aangeboord, dat zwakke
ollesporcn bevat.
Hij alleen.Arnt Rökka, de enige over
levende van het Noorse s.s. „Skoghaug”
dat op Kerstavond voor de Nederlandse
kust is vergaan, Is Donderdag met een
vliegtuig van de Noorse Luchtv. Mij. naar
Noorwegen vertrokken.
Naar Denemarken. Jan de Bruin, Pierre
Doorenbosch, Luc Lucas en Nol Klein
vertrekken binnenkort naar Kopenhagen
waar zij op 23 Januari tegen sterke De
nen zullen boksen.
Heeft U al een certificaat? Familie van
een bij een bombardement aan de over
kant van het IJ omgekomen zoon heeft
te zijner nagedachtenis door hem ge
spaarde koperen centen In certificaten
omgezet. Er zijn moeders, die certifi
caten hebben gekocht voor kinderen, die
binnenkort eerst het levenslicht zullen
zien en er zijn 700 ouden van dagen in
Amsterdam, waaronder bijna honderd
jarigen, die dubbeltjes en stuivers bij el
kaar hebben gebracht om voor een be
drag van f225 aan certificaten te kun
nen kopen.
Enkele opmerkingen
willen we met het oog op de gepubli
ceerde lijst echter nog gaarne maken en
daarbij wijzen op de typische vrouwe
lijke en mannelijke Instelling, die de da
mes en heren onder onze lezers uit de
aard der zaak blijken te bezitten.
Zo heeft de vrouw maar weinig belang
stelling voor de hoofdartikels en nog min
der voor het Buitenlands Overzicht, ech
ter zeer veel Interesse voor de rubriek
Kris Kras door Nederland (nota bene
door 97 gelezenl). Wel zeer opvallend
Is intussen dat slechts 1 (dit is ook
nog afgerond, eigenlijk was het 0.8
der dames zich dit bewust was. Trou
wens er waren ook maar 2 van de
mannen die van mening waren, dat de
Kris Krasrubriek bij de vrouwen boven
in tlge forneamd ekonoom hat nelglen,
dat Nederlên by alle wlkseling fan om-
stannlchheden altyd 65-70 pct. fan syn
ütfier pleatst hat yn de lannen, dy’t tlcht
om üs hlnne llzze: Ingelén, Dütsklén,
België, Frankryk, Swltserlén en sa. Dat
hat ek yn It léste Jler net oars west: de
hannelsbalans wllst üt, dat yn dit skoft
üs ütfier foar 26 pet. gyng nel België en
Luxemburg, foar 9 pet. nel Frankryk,
foar 8.5 pet. nel Sweden, 8 pct. nel in
gelén, 8 pet. nel Swltserlén en 7 pet. nei
Dütsklén.
De oare lannen krigen allegearre minder.
Ek nou wie 70 pet. foar de buorlju, of
de lannen, dy’t deroan grinzje. It Regear
sjocht foar üs lén gjln oare ütkomst as
de yndustriële produksje trlje, fjouwer
kear sa great to meitsjen. Minister Huys
mans hat dat yn syn léste Memoary fan
|Antwurd jitteris ütiensetten. Rounom
moat de yndustry ta fierdere Ontwikke
ling komme en blnammen yn de folk-
rike provinsjes mei in heap lytse boeren
wurdt dy kant al raek ütgien. Men sjocht
de tlld wer kommen, dat it boerebldriuw
In blpaelde greatte ha moat, sil der In
bistean biwrotten wurde klnne en de
greatste helt fan de boerebldrluwen yn
I üs lén hat dy greatte net. BOten de Tün-
De uitslag hiervan was als volgt:
1ste prijs: Mevr, de VriesJager, Oos-
terlittens 40.
2de prijs: de heer J. Stapersma, Ooster-
end 94.
3de prijs: Mevr. J. VisserVeninga, St.
Jozefbuurt 22, Bolsward.
De prijzen, die bestaan uit fraaie boek
werken, zullen worden toegezonden.
U nogmaals dankend voor Uw genomen
moeite, zetten we hier het punctum en
kondigen alvast aan dat de volgende
prijsvraag (’n.l. die van de Wlere Wur
den) begin volgende maand zal worden
gehouden. Tot zolang dus.
Redactie.
Wat leert ons deze enquête?
Over 't resultaat van deze enquête zijn
we zeer tevreden. Met opzet hadden we
niet de rubrieken Stadsnieuws, Uit de
omtrek, Advertenties, Bonnenlljst en
Dlstrlbutleberlchten op de vragenlijst
geplaatst, hoewel wij ons wel bewust
zijn, dat deze rubrieken doorgaans meer
gelezen worden dan onze meer algemene
rubrieken. Ons blad wil Immers vóór
alles een nieuws- en advertentieblad zijn
voor West en Zuld-West Friesland.
Smalend wordt wel eens gezegd: „Als U
de bonnenlljst en het nieuws uit de om
trek niet plaatste, kon U de krant wel
opdoeken, het andere wordt toch niet
gelezen. Eerlijk gezegd heeft dit ons als
redactie wel eens ontmoedigd, want het
samenstellen van een krant vraagt meer
zorg dan een buitenstaander wellicht zou
vermoeden. En wanneer men dit moet
doen met de gedachte van „Het wordt
toch niet gelezen,” dan..afijn U begrijpt
ons wel. Daarom willen we er ook eer
lijk voor uitkomen, dat nu met het hou
den van deze, enquête het tegendeel be
wezen Is, wij over dit resultaat ten zeer
ste verheugd zijn.
Uit de binnengekomen antwoorden blijkt
Immers overduidelijk, dat ons blad zeer
intens wordt gelezen. Men moet zich In
een drukke en gejaagde tijd als de onze
vooral geen Illusies maken dat een krant
van a tot z gelezen wordt. Trouwens,
dat Is ook niet het doel van een courant
die zoals de onze een gevarieerde In
houd heeft en elk wat wils tracht te ge
ven. Dat de rubrieken bijna stuk voor
stuk zo’n „goed figuur maken" hadden
we niet durven hopen, laat staap ver
wachten.
aan te besteden. Zo zal het kort nieuws i heeft een jongen van 14 en twee jongens
van 15 jaar gesnapt, die een reeks dief
stallen hebben gepleegd. Op Oudejaars
avond vernielden zij bijv, een ruit van
de sigarenkiosk en gapten voor een be
drag van f500 aan rookartikelen.
Een Engelse handelsdelegatie zal aan het
einde dezer maand te Den Haag defini
tieve besprekingen houden voor het
sluiten van een handels- en financieel
verdrag tussen Engeland en Neder
land.
De haringaanvoer te Vlissingen en Bres-
kens is, gezien de resultaten van het
vorige jaar, nog ver beneden de ver
wachting. Men geeft hier de weersom
standigheden de schuld van en vermoedt
dat de grote vangst binnenkort zal be
ginnen.
Ze waren toch al niet goedkoop. De
maximumprijs van bananen is vastge
steld op f 1.38 per kg. Dit betekent een
kleine prijsverhoging de oude prijs
was f 1.32 per kg welke haar oorzaak
vindt in de overeenkomst, die de Bene-
lux-landen hebben gesloten ten aanzien
van invoertarieven.
Tragisch. Een typograaf uit Apeldoorn
heeft in een vlaag van waanzin zijn 1-
jarig dochtertje met een mes 'gedood,
terwijl hij daarna zijn vrouw en zich zelf
verwondde.
Eigenaardig (I?) In Zaandam daalde
de omzet aan melk van de melkslijters
sinds de invoering der bonnen „West”
met 17000 liter. Hoe komt dat zo?
Goed zoI De verlaging van de zieken
fondspremie ging op 1 Jan. ’48 in.
Wanverhouding. „Wij administreren ons
dood", aldus Dr. F. de Bruyn. Hij bere
kende n.l. dat er op de 12 industiie-
arbeiders 7 administrateurs extra gehou
den worden.
De Noord- en Zuld-Holl. Redding Mij.
heeft in het afgelopen jaar 56 personen
gered en vijftien schepen geborgen.
Hulde aan deze helden I
Revolutie in de metaalindustrie? Een Ne
derlandse firma heeft kogellagers van
plastic vervaardigd en gebleken is, dat
de levensduur van deze lagers ongeveer
tienmaal zo groot is als die van me
taal.
Jonge musici tussen 15 en 30 jaar kun
nen deelnemen aan het muziekconcours
te Scheveningen, dat georganiseerd
wordt door Philips Radio en de Mij. Zee
bad Scheveningen.
Tegen de lamp. Een bende, die er sinds
het najaar 1946 haar werk van maakte
om valse distributiebonnen te vervaardi
gen en in omloop te brengen en daarin
een winstgevend bedrijf vond, Is door de
rljksrecherche geknipt en in verzekerde
bewaring gesteld, -r
„Sorghvllet” In Den Haag Is, met uitzon
dering van het Catshuls, aan de Ameri
kaanse regering verkocht, die en een
nieuwe ambassade van wil bouwen.
Nieuwe deviezen. Uit ons land Is in het
afgelopen jaar voor 't eerst consumptie-
Ijs uitgevoerd,
En de meest gelezen vrouwenrubrieken:
Kris Kras door Ned.
Burgerlijke Stand
Voor de Vrouw
Bitterkoekje
Marijkemuoi
Resumerend zijn de meest gelezen man
nenrubrieken dus:
Kris Kras door Ned.
Hoofdartikel
Bitterkoekje
Voor 50 (25) jaar
Stille Bouke
van de hulsbrandstoffen. De datum is
nog niet definitief vastgesteld, doch zal
vallen In de tweede helft dezer maand.
Het onderwijs in het gedrang. Er is thans
bepaald, dat voorlopig tot en met 1952
de douw (herbouw, nieuwbouw en uit
breiding) van scholen, alsmede het her
stel van zwaar beschadigde scholen in
de regel slechts In seml-permanente
bouwwijze zal worden toegestaan en dat
geen toestemming zal worden verleend
voor de bouw van gymnastieklokalen.
De oud-mlnlster van marine, kapitein-
lultenant ter zee J. J. A. van Schagen van
Uitgave van
Streekblad voor
en Zuidwest
olswards Nieuwsblad
