ZWARTE GOUD 4D 1P rf u$ Waar het gedolven wordt Buitenlands Overzicht Provinciale Kroniek E dint Kort Nieuws uit Indië 00000000000000 alser KER jgbaat r tl 00000000000000 44e Jaargang No. 16 Vrijdag 27 Febr. 1948 Streekblad West. Bolsward Friesland Uitgave Zuidwest OS1NGA - Drukkerij Fa. A. J. voor e n van oele jmadet jlswa’ gemeli avondi m, W l KW eidlng’ rtonlni >oer tel „Dl Deze derde conferentie zal zich dus be- tan Gysbert Japiks Hoe de crisis in Tsjecho-Slowakije ontstond. De communis ten willen de baas spelen. Heeft Rusland dezelfde tactiek als eenmaal Hitler? Benesj aanvaardde een kabinet met de helft communisten. De Driemogendheden-Conferentie te Londen, ondanks een Russisch protest De onhoudbare toestand in Palestina. et, kol iis H* i in et - rnw—M Bolswards Nieuwsblad ilen 7 3 IJssport overal. jTAAlkAARt VAN JAVA) JÓI INDRAJ IKRAWANl IN iRffltHD 1 chekTb* Jagers bijeen. De kort geleden opgerichte Friese vereniging Dat earst moai skynt, kin nei griizje. nei later; griizje grijs worden. 'OSt- tma. wea. lotje -uit- gen er veel fijne kolen, dan was het niet erg, dat was zacht maar als er weinig lagen op de leistenen van de bodem, dan was ’t erg. De opzichter haastte mij niet, want bijna bij elke houwer bleef hij even liggen om een technisch kolenhou- wersgesprek te voeren. En er lagen nog al een stuk of wat in deze 180 m. lange aardsleuf. Ik heb gesproken met een Groninger, met ’n Zuid-Hollander, een Zeeuw, een Gel en Frankrijk het in 1938 deden, thans voor Tsjecho-Slowakije te velde trekken, al zou den er protesten op papier komen. Tijdens het samenstellen van dit overzicht bereikte ons via de radio het bericht, dat Benesj het kabinet dat Gottwald samenstel de, heeft aanvaard. Hierin worden 12 zetels ingenomen door communisten, terwijl de an dere partijen tezamen de andere 12 zetels verdelen, waarvan de soc. democraten, die eveneens als „kameraad” worden betiteld, er 4 bezetten. In feite is dit dus een commu nistische overwinning. Misschien is Tsjecho- Slowakije hiermede voorlopig uit de impas se. Voor hoelang echter? Iaiavia HuiTEN 1 ZORO ’48. nnes irten Ca van i :helllii|| Woni Abonnementsprijs 1.25 per kwartaal bij vooruitbetaling Advertentieprijs10 cent per m.m. Giro 87926 en ran sia tak zv ina ins, /o- ria, iria ’48. iren erp. nna iein te 'jit- dv Vit- ntje a v, zv ukje errit persoc f7.Jl olswart d 2 ut Bettw ken vu 15K.il eer. van jr-, d., i. 5*jmaranfl Regionale Omroep. Voor Friesland hebben daarin zitting: Prof, dr. J. H. Brouwer» dr. A. L. Heerma van Voss, pater Halvard Hettema O.F.M., dr, W. Kok, K. Leijenaar, D. de Loor, ir. A. Von deling, Tsj. de Vries, drs. J. J. van Weringh. De lt.-gouverneur-generaal, dr. H. J. van Mook heeft een decreet uitgevaardigd, volgens hetwelk het eiland Madoera als „aparte politieke eenheid” In de Archipel wordt erkend. Madoera zal als georgani seerde staat in de toekomstige souve- reine Verenigde Staten van Indonesië worden opgenomen, aldus seint Reuter uit Batavia. Met de moeilijkheden, uitgebroken in het nationale front, was de langverwachte crisis in Tsjecho-Slowakije, het laatste land binnen de Russische invloedssfeer, waar de commu nisten het regeringsapparaat nog niet volle dig beheersten, gekomen. Het nationale front werd gevormd door de communisten, sociaal democraten, de Volkspartij, welke katholiek gericht is, de nationale socialisten (ook wel de partij van president Benesj genoemd) en de Slowaakse democraten en op deze partijen steunde de regering. Soc. democra ten en communisten samen vormden boven dien een volksfront dat in het voorlopige parlement de, zij het een kleine, meerderheid heeft. Zoals echter in alle landen binnen de Rus sische invloedssfeer waren de communisten in Tsjecho-Slowakije met verkiezingen in 't vooruitzicht roerig geworden, zij trachtten zich van bepaalde sleutelposities meester te maken, om het verkiezingsapparaat te beheersen, waarna een communistische ver kiezingsoverwinning maar een klein kunstje zou zijn. Zo is het in andere landen in Oost- Europa gegaan en zo is het ook nu in Tsje1- cho-Slowakije gegaan, hoewel echter de an dere partijen hier meer ruggegraat toonden dan eilders. Bij de verkiezingen voor het voorlopig par lement behaalden de communisten 38 pet. der stemmen, algemeen wordt aangenomen dat zij bij een zuivere stemming ditmaal aanmerkelijk lager zouden komen. Maar. een communist was eerste minister in Tsje cho-Slowakije, het minstede van binnenland se zaken was ook door een communist bezet en daardoor was ook het politie-apparaat in communistische handen, waarmee ze al een heel eind op weg waren naar een allea beheersende positie. Minister Neher is voornemens 8 Maart voor besprekingen naar Nederland te vertrekken. Het verblijf in Nederland zal circa veertien dagen duren. Op Maandag 23 Februari is de derde West-Java-conferentie te Bandoeng of ficieel geopend. Aan deze Conferentie, die een week zal duren, wordt deelgeno men door 98 gedelegeerden, waarvan ’n absolute meerderheid uit Indonesiërs be staat, die door verkiezingen zijn aange wezen. De" afgevaardigden vertegen woordigen een bevolking van 13 millioen welke begrepen is tussen de status-quo- lijn van West-Java bij Bantam en in het Oosten de oude provinciale grens tussen West- en Midden-Java. In December j.l. kwam reeds de tweede conferentie te Bandoeng bijeen. Zij sprak zich uit voor de vorming van een ne-, gara West-Java in het verband van de Federatie. Constitutie, regering en volks vertegenwoordiging zouden in de hierna te houden derde conferentie tot stand worden gebracht. We passeren een aantal wissels, gaan een zijgangetje in en moeten dan langs ijzeren laddertjes afdalen in een stikdon. kere put. Om de 5 meter moeten we een paar stappen omlopen om bij het vol- gende laddertje te komen. Er was geen kunst aan, alleen moest je er voor zor- gen niet zonder ladder in de put te stap pen. Het geruststellende was dat je door de grote duisternis de donkere afgrond niet zag gapen. Wel zag ik op een be- paald moment, toen ik voor de variatie eens naar beneden keek, ergens ver daar onder een zwak lichtje zich dansende van mij af bewegen. Dat was mijn voor ganger. We kwamen weer uit in een andere, veel kleinere gang, overal gestut met z.g. mijnstutten, ronde paaltjes van dennen hout. Al spoedig hadden we het einde van de gang en daarmede het begin van de „pijler” bereikt. De pijler dat is de kolenlaag welke men bezig is „uit te hakken”. De gang stond precies dwars op die laag. Opzichter Van Kerkvoort, die zeker dacht dat enige gymnastische oefeningen mij geen kwaad zouden doen, had mij gebracht bij „De Finefrau”, een sleuf in de aarde van ongeveer 60 cm hoog en hier en daar nog heel wat cen timeters minder. Maar dat wist ik toen nog niet; Ik zag op borsthoogte een smalle sleuf waarin zich helemaal voor aan, vlak onder het electrische licht, een transportband bewoog, dat is een band zonder eind, die steeds maar doorrolt, zoiets als een gladgestreken roltrap. De mannen bij ons in de gang, gooiden mijnstutten stempels op de band en ruwe planken van ruim 1 m. lengte en met de kolen die er op lagen, verdwe nen die’ergens in dié sleuf. Vlak voor ons en uit de sleuf kwam het nijdig gerik- ketik van pheumatische hamers en dat maakte wel zoveel lawaai, dat ik de op zichter vrijwel niet kon verstaan, toen hij me vroeg hem te volgen. Hij gaf bevel de transportband te laten stilstaan en werkte toen zich zelf er over heen en aan zijn uitnodigend gebaar begreep ik dat het de bedoeling was dat ik hem zou volgen. Dat deed ik en de daar liggende mijn werkers zullen zich wel heerlijk ver maakt hebben over de manier, waarop ik over de band crawlde. Ik ben in het water dan ook beter thuis dan in „de Finefrau”. Plat op mijn buik schoof ik door de smalle opening en verloor na tuurlijk mijn mijnlamp, die ergens op de band bleef liggen, maar die ik toch nog weer kon grijpen voordat de band er mee vandoor ging. „Hier onder In de pijler ligt een Fries," raasde van Kerkvoort mij In het oor en meteen schoof hij op de manier van zee honden voor mij uit. Ik zag het wit van ogen schitteren en een dubbele rij blin kende tanden, die bij nader bezien ble ken te behoren aan Jan Rlnla van Mak- kum. Hij keek wel even gek op en het is eigenlijk ook wel een beetje gek als je daar op ruim 500 meter onder de grond plotseling een oud-plaatsgenoot de hand gaat drukken. „Hoe foldocht lt dy hjlr?" vraag Ik, nog hijgend van de Inspanning. „Och, wol goed, ju. It bigjint ai aerdlch to wennen. Ik bin hjlr nou ryklik In jler.” „Gietst ek wer foart, as dyn tiid om is?” ben ik belangstellend te weten. „Dat wit Ik noch net. Hwat moat men yn Mak- kum. Ik fortsjlnje hjlr bést. Tsien goune dels yn in sjicht fan 8 Üren en der wurdt dan sahwat seis üren fan arbeide.” Wij praten nog even over dit en dat en over mijn neef, die ook In deze pijler ge. werkt heeft, maar omdat hij te groot was en zich wenden noch keren kon, nu er gens anders aan het werk was. Wi draaien ons zo goed en zo kwaad als dat gaat om en verdwijnen weer en reeds hoor ik zijn pheumatische hamer weer in de kolenlaag bijten. En dan begint de tocht, waar ik nu met plezier aan kan terugdenken, maar die me toen dikwijls me zelf heeft doen af vragen, hoe ik in hemelsnaam zo gek kwam om door die smalle gleuf te krui pen, terwijl er boven zoveel ruimte was. Het gangetje was meestal niet hoog ge noeg om te kunnen kruipen en dan moesten we ons zelf vooruit schuiven, en niet alleen vooruit, maar ook omhoog, want het pad voerde zacht hellend naar boven. Mijn knieën, alleen bedekt door een dunne broek, voelden elk stukje steenkool en er lagen zóveel stukjes. Het duurde dan ook niet zo heel lang, of Ik moest eerst voorzichtig tasten naar die plaatsen die het minst hard waren. La- Te Londen zou Woensdag de Drie Mogendheden Conferentie bijeen komen, waar de kwestie West-Duits- land zou worden geregeld, Wegens het te laat arriveren van de Belgische afgev. moest het begin worden uitgesteld. De Benelux- landen zullen er bij zijn als het gaat over agendapunten, waarbij zij direct belang heb ben; maar bij welk vraagstuk inzake West- Duitsland hebben zij eigenlijk geen belang? Zij zullen er met een gezamenlijke vertegen woordiging zijn met aan het hoofd een Ne derlander. IAN [oost MIANOAN’ het oog van Moskou de laatste brug tussen Oosten en Westen zoals Tsjecho-Slowakije wel eens is genoemu af te breken en men geloofde zelfs dat de Tsjecho-Slowaakse communisten desnoods daarvoor ook directe hulp van Rusland zou den inroepen, dus onder voorwendsel dat een samenzwering niet alleen Tsjecho-Slowakije maar ook Rusland in gevaar zou brengen, Russische troepen Tsjecho-Slowakije zouden binnenhalen zoals eenmaal de Sudeten-Duit- sers er Hitlers armee te hulp riepen. Tsjecho-Slowakije zou dan vermoedelijk een verloren post voor het Westen zijn, de Ver enigde Staten zouden, evenmin als Engeland palen tot de uitvoering van het besluit, dat op de vorige conferentie werd geno men: de instelling van een vertegen woordigend lichaam, de vaststelling van de staatsregeling, het kiezen van een staatshoofd (Wali Negara)' en de be noeming van een college van bestuur. Het ligt in het voornemen om op 29 Fe bruari a.s. met een en ander gereed te zijn. De nadelen. De sterke Oostenwind h'eeft enkele schepen voor de Friese kust parten gespeeld. De „Volharding" uit Bruinisse liep tussen de eilandei) en de kust op het Wad en is daar in het ijs geraakt. Toen het ijs begon te kruien hebben ze de noodvlag gehesen en de bemanning van de reddingboot van Schiermonnikoog heeft hen er afgehaald, dit maal niet met een reddingboot, maar voor een gedeelte van de weg met een auto en een gedeelte te voet. De „Volharding" was naar de Wadden gevaren om mosselzaad te vissen. Of er nog wat zal komen van die visserij hangt er van af wat het ijs met het 39 tons scheepje zal uitvoeren. Verder strandden er in de buurt van Har lingen een sleepbootje, de „Harry” van de aannemer Hofstra op Vlieland en de tjalk „Onderneming”, welke met grind beladen op weg was naar Vlieland. Hoewel de Harlingen 10 een vissersvaartuig van de heer Van Hurck uit Harlingen probeerde de schepen los te slepen, mocht dit niet gelukken. Later had het schip meer succes en heeff de beide vaartuigen, zonder- noemenswaardige be schadigingen te Harlingen kunnen binnen brengen. In de Noordelijke gewesten is een comité opgericht om op te komen voor de belangen van de rniTTi maleis JAVAANS msa madoerees rrmrn JAVAANS VERMENOO tttLttü MET MAOOÈREES nrn JAVAANS VERMENGD U-'* j MET 5OENDANEES, GRENS VAN PASOENOAN tijdig het gehele verkiezingsapparaat in han den te nemen en hun druk op de kiezers be hoorlijk te organiseren. Natuurlijk hebben de communisten, zoals dat eerder in Hon garije, Bulgarije en Roemenië al het geval was, de gebruikelijke samenzwering tegen de veiligheid van de staat ontdekt, en, daar zij, zoals gezegd, een groot deel van het politie apparaat in handen hadden, konden zij allicht daardoor een aantal kopstukken van de an dere partijen voorgoed of tljdelijk voor hen onschadelijk maken. Tsjecho-Slowaakse burgers mochten de republiek al niet meer verlaten zonder toestemming van het com munistische ministerie van binnenlandse za ken, dit om een eventuele vlucht van politici zoals in Hongarije, Polen en Roemenië voor kwam te voorkomen. Maar president Benesj die de democratische koers bleef volgen in deze dagen van crisis, had al eerder voor hete vuren gestaan. Men herinnert zich al licht nog hoe Hitler tegen: „den Benesj" te keer kon gaan in zijn redevoeringen. De Russische onderminister van buitenland se zaken Zorin en andere Russische figuren zijn thans te Praag en blijkbaar met de be doeling onder Een Russisch protest tegen het houden der conferentie is afgewe zen. Maar misschien zullen de Russen er toch hun waarnemers hebben want Zuid- Slavië, Polen en Tsjecho-Slowakije, die ook geprotesteerd hebben, hebben de wens geuit ter conferentie geraadpleegd te worden en het is mogelijk dat dit verzoek wordt inge willigd. Na deze conferenteie zal er een wor den gehouden tussen Engeland, Frankrijk en de Beneluxlanden over het plan der Wester se Unie en men kan wel aannemen, dat het resultaat van de eerste, dat van de tweede conferentie zal beïnvloeden. Naast deze problemen blijft het Palestijnse vraagstuk op de voorgrond. De Arabische aanslag op de Joodse zakenwijk te Jeruzalem, welke werd vernield, waarbij tientallen doden vie len, vestigt nog eens de aandacht op de on houdbare toestand daar. De Ver. Staten schijnen nu pogingen te doen het verdelings plan uit te stellen om alsnog te trachten een overeenkomst tussen Joden en Arabieren tot stand te brengen. Ook gaan er geruchten dat de Arabische Liga reeds bezig is Amerikaan se petroleummaatschappijen, die in de Ara bische landen olie winnen, hun vergunningen te ontnemen, al zouden niet alle Arabische leiders het hierover eens zijn, omdat ze dit te veel in hun beurs voelen. Een geheim zinnige geschiedenis is in het Arabische land Jemen voorgevallen, de 85-jarige imam (koning) Yekia, 3 van zijn elf zonen en de minister president zijn er vermoord. Van de overge bleven 8 zonen is er een imam en een minis ter-president geworden. De Arabische Liga I stelt een onderzoek in. Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS Redactie en Administratie Marktstraat 13 Bolsward •Telefoon 451 (K 5157) de inmiddels, uit protest op het handelen Harlingen uit is er één, de Trio, met een van de communistische minister van binnen- j sleep schepen naar Groningen vertrokken, landse zaken afgetreden ministers heeft aan- evenals de Sterna met een zevental tank- gespoord heen te gaan, omdat zij daardoor boten, in de haven van Staveren ligt de de communisten misschien de kans ontnamen bekende Tina gereed. Wel is het Ijsselmeer voor Staveren vrij van ijs, maar toch kan de veerdienst naar Enkhuizen^ niet worden uitgeoefend, omdat al het ijs zich voor de Hollandse kust heeft samengepakt. ■wm -- pfkiMDENTlES VAN PASOENDANÏ van beroeps- en kleine jagers kwam te Leeu warden in vergadering bijeen. De vergade ring was uitstekend bezocht. Een bestuur van 7 personen werd benoemd, bestaande uit de heren: F. Dijkstra van Leeuwarden, B. van Kalsbeek, Makkum, D. ten Dam, A. Hos pes ert N. Huismans te Workum, W. W. de Boer te Heerenveen en F. de Boer te Drach ten. De functies zullen onderling worden ver deeld, doch voorlopig zullen inlichtingen ve<- strekt worden en klachten worden ingenomeu door F. Dijkstra, Oldegalileën 217 te Leeu warden. Getracht is om zoveel mogelijk ver tegenwoordigers van de verschillende soor ten jacht in het bestuur ondergebracht te krijgen. ’t Bleek duidelijk, dat de tegenwoordige gang van zaken de jagers niet kan bevredigen en vooral waren er ernstige grieven tegen de jachtschappen. Er zal dan ook direct geijverd worden om de regeling, waarbij de grootte van de jachtterreinen op 40 hectare is be paald, ongedaan te krijgen. Ook zullen de gevallen waarbij om de een of andere reden een jachtacte wordt geweigerd, onderzocht worden en als daartoe reden zijn, een actie worden gevoerd voor de betrokken jager.-. In de allernaaste toekomst zullen door het bestuur zoveel doenlijk overal districtsverga- deringen worden gehouden om zodoende grondig kennis te kunnen nemen van wat er overal in Friesland leeft onder de kleine ja- Tenslotte werd de contributie vastgesteld op f 10.per jaar. Van hoeveel belang de aan wezigen het werken der vereniging achtten bleek wel het duidelijkst hieruit, dat men al gemeen genegen was een hogere contributie te betalen. Voor deze vergadering was ook belangstel ling van jagers van buiten de provincie. Veel belangstelling was er ook voor de films van de I dersman, een Brabander en natuurlijk met een man van het vak, een Limbur- i ger. Ongewoonte doet veel, maar ge- i woonte nog meer, want bijna allen wa ren ze zeer tevreden over het werk. Ze laten hun pheumatische hamers ratelen en hakken hun 8 bij 1 meter kolen er uit en gooien die met grote schoppen op de band. Zo gauw ze ergens de ko len weggehakt hebben, moeten ze eeist „bouwen”. Ze zetten een „stempel” en daar boven op een plank, waar ze eerst een inkeping in gemaakt hebben met de bijl, die ze bij de hand hebben. De plank ligt dan langs de zolder en wordt daar door de stempel, die natuurlijk rechtop staat, tegenaan gedrukt. Op het eind van de plank wordt dan later weer een stem pel gezet. Op die manier steunen ze de zolder. Overigens was ik uiteist ver baasd te zien, hoe glad die zolder was; het leek wel of die gepolijst was Friese motorclub, welke door de cineast ing P. Suir van Har lingen werden vertoond in een gecombineer de vergadering van de Friese en de Ko ninklijke motorclub in de Groene Weide te Leeuwarden. De films, door de heer Suir vervaardigd, ga ven een kostelijk beeld van de motorsport in Friesland. Hij had opgenomen de 11 steden en 11-merentocht, de Cross Country Garijp-Oos- termeer en de rennen op het vliegveld te Leeuwarden. De heer Suir had een aange naam aandoend rythme In zijn films weten te brengen door een geregelde afwisseling van Longshot en Close-up en zo nu en dan een klein stukje truc-film. Weliswaar heel eenvoudige trucs maar die het niettemin uit stekend deden. Hoewel de films voor een vrij groot gedeelte bij uitgesproken slecht weer moesten worden opgenomen, waren ze toch uitstekend belicht, al had de dieptescherpte hier en daar natuurlijk wel te lijden gehad. Minder goed was dat bij, de rennen de mo torvoertuigen in de bocht bijna in alle ge vallen verfcneld waren opgenomen en dus vertraagd op het doek kwamen. De camera opstelling zal daar voor een gedeelte wel schuld aan hebben gehad. Maar toch, alles bij elkaar genomen, uitste kend werk. Het doel is om de minister van het goed be- Friesland staat in het teken van de vorst, staansrecht van de Regionale Omroep te overtuigen. Door ’t comité worden gevraagd sympathiebetuigingen van particulieren, ve»- enigingen en sportorganisaties, maar boven dien ook geld, dat gestort kan worden op gironummer 510027 ten name van de stich ting „Je Maintiendrai-Friesland" onder ver melding „Actie Reg. Omroep". Het is wel gebleken, dat de R. O. N. zich mocht verheugen in een grote belangstel ling en dit geldt evenzeer voor de Ljouwerter Orkestforienlng, welke op initiatief van de Fryske Akademy in 1946 werd opgericht. Het is de bedoeling om in het komende jaar in Leeuwarden 3 concerten te geven en een jeugdconcert en dan nog concerten in Drach ten, Heerenveen, Franeker, Hallutn enz. Daar naast is er dan nog het begeleidlngswerk van de talrijke oratoriumuitvoeringen. Gezien de belangrijkheid van dit werk zullen de Friezen zich moeten inspannen om het bestaan der L. O. F. mogelijk te maken. President Benesj had er op gewezen, dat een kabinetscrisis de verkiezingen waarschijnlijk zou vervroe- ijsbrekers nog eens in actie zouden komen, gen en het is niet onmogelijk, dat dit zelfs En toch is dat nog het geval geworden. Van -z (MIDDÉ WIST PRIAI PRIANGAN wat heel gemakkelijk te constateren valt als men maar even de adverentiepagina's van de couranten naziet. Overal worden meer of minder belangrijke hardrijderijen gehouden. Bekende namen, welke in de andere jaarge tijden bijna nooit worden gehoord, duiken weer op. ike Nienhuis bewees, dat ze nog steeds de snelste is, maar Tine de Vries van Kortezwaag, het vorig jaar kampioene van de meisjes, liet zien dat ze een zeer te vre zen tegenstandster is. Jan Pomper van Hau- lerwijk, die het te Eelde verloor tegen de Nederlandse kampioen C. van Eikeren, van Badhoevedorp, nam te Briltil bij Zuidhorn revanche door het van de kampioen te win- nen. Overigens sloegen de oude ijsrotten Slof, Hielkema, Zeldenthuis en Barend van der Veen nog een uitstekend figuur en lieten zien, dat ze heus nog wel mee kunnen doen en in het beste gezelschap tot de prijzen I op kunnen klimmen. I Het was de vorige week, althans in het be- 1 gin van de week, niet te voorzien, dat de Aï, •«’’Ooeqg^T— ‘Ö|ogjakartq

Kranten in de gemeente Sudwest-Fryslan (Bolswards Nieuwsblad, Sneeker Nieuwsblad en Friso)

Bolswards Nieuwsblad nl | 1948 | | pagina 1