Communisten Martinytoer Wat drijft Rusland en de Fan de door Nederland 00000OOO0O0000 No. 19 44e Jeargang Dinadag 9 Maart 1948 West- Uitgave van Drukkerij Fa. A. J. OSINGA - Bolsward kijk op de historische en maatschappelijke 2 ch, g van het radiovraag- ver- gemeente teer TJ. de J. lat iO- ste in t0’ an !on- en i verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS Redactie en Administratie Marktstraat 13 - Bolsward Telefoon 451 (K 5157) Abonnementsprijs 1.25 per kwartaal bij roorultbetf ling Advertentieprijs10 cent per m.m. Giro 87926 1 De lëU. 5^3 os-eo Ds. in- .45 er- i u. jn.'ai i u. ran lel. iel. .lur ?e- ndi ut cb-*! rg- 101 ten:», de:| DsüQi .30 I uur! distin UUJJII ak-> rn-rnl l u Dstü Irtri' ge-w >eWsi es-?.* Ds.- .anoK ma&ni jrdW tmim OUSIO ieem UIU."J nsfcs nwa arm unw» urn. uur» dé aar, de ols« er.)t uur un» 9.30 en fan Gysbert Japiks iet n- II ch ïn. te. ge en in de :k- ek heidsberoving (waaronder de Tsje chische studenten hebben te lijden De Tweede Kamer heeft goedgekeurd het verdrag betreffende de culturele betrekkingen tussen Nederland en Frankrijk. De Resident Nooteboom uit Indone sië zal binnenkort in ons land arri veren om hier gedurende twee maan den een studie te maken van ons dis tributiestelsel. Er als de kippen bij! De Nederland se regering heeft de uitnodiging om syn Aide dei llbje to kinnen sünder ear- moede of diakony. It bldrluw, dat syn jonge en mannekrêften brQkt hat, hat de morele plicht ek syn Jonkhelt en syn Aide del foar har rekkenlng to nlmmen. Dér- mel Is It morele rjocht op bernetaslach en fllderdomspensloen al oanjown en sll men, wol men fan de Steat gjln Slnte- klaes meltsje, erkenne moatte, dat de bl- drluwen foar dlzze dingen soargje moai- te. Deselde rlddenearrlng giet ek op foar syktnie en Invaliditeit. Dy’t de mlnske brQkt yn soune dagen, Is de earstoan- wllsde om ek yn syktme by to springen, hwant der blnne net folie dy’t sQnder krupsjes Aid wurde. En as men nou yn oare bldrluwen de lésten, dy’t dlzze so siale soarch melbrlnge moat, üt de bl- drluwsiitkomsten bltellet, hwerom soe men, dan yn It boerebldrluw dit net dwaen? Jawol seit men, alles goed en bést, mar dan wuirdt It spul fierst to djür. Dan sll men nea de prlzen fan molke en jlrapels en safoart wer brlnge klnne op In leger peil. En klnne wy dat folhfilde. Sjoch, dlzze frage giet oan de woartel fan lt ekonomysk llbben en dlzze frage trilt op dit stuit de Minister fan Lfinbou ek yn de earen. It is de greate frage, hwat wol men fan lt boerebldrluw melt sje. Der blnne twa wegen. De lene wei is, dy fan eigen avontuer. Produsearje foar de wrfildmerk, sa’t lt foar 1930 wie. De oare wei is produsearje sa as lt oare dlel fan it Nederlfinske folk dat docht. Neffens hér bltlnken, neffens hér leanpell, neffens hér sosiale wetten. Twa wegen I Büten It folk op eigen risico of mei en yn lt folk foar mlenskipllk ri sico. Hokfoar wel üs de lennlchste goede wel llket, hoopje wy de oare kear In wurdmannlch fan to slzzen. vrijheid, onze vrijheid van handelen op po litiek en sociaal terrein behouden? Toch ageer^ de Sovjet Unie op alle moge lijke manierén tegen het plan-Marshall. En de Communisten uit alle landen zeggen hun meesters het geleerde lesje gehoorzaam na. Waarom is men, aan communistische zijde zo tegen het plan-Marshall gekant? Is het, omdat de Communisten de noodtoe stand in Europa wensen te bestendigen; om dat zij uit tactische overwegingen op de chaos aansturen in de hoop en de verwach ting daarpit voor hun zaak politieke munt te kunrien slaan? Het is een feit, dat mensen in wanhoop tot extremisme geneigd raken. Zij zien geen uitweg meer en werpen zich in de armen van de meestbiedende. En in het bie den en beloven zijn de Communisten mees ters! Dan is hun letterlijk niets te dol. On bevredigende toestanden bieden hun prach tige agitatie-gelegenheid en die wordt dan ook tot het uiterste toe uitgebuit. Zij zouden er dus belang bij kunnen hebben, tactici als zij zijn, de armoede en.de nood in Europa te laten voortbestaan om ’t gehoor van de bre de lagen der bevolking te houden en steeds meer te verkrijgen. Daarom dan geen Mars hall-plan, dat bedoelt aan de nood en de el lende een eind te maken. Indertijd ging ook Hitlers aanhang in Duitsland precies op en I neer met de groeiende en afnemende werk loosheid! Dus geen welvarend Europa, maar een, dat In zijn niet eindigende armoede zich aan het Communisme overgeeft. Ik ben overtuigd, dat deze gedachten in de* communistische overwegingen een belang rijke rol spelen. De tactiek spreekt in hun hele doen nu eenmaal een geweldig woord mee. Toch doet men het Communisme on recht, wanneer men in deze overleggingen de enige reden van hun afwijzing van het Marshall-plan gelegen acht. Er is meer en dat meerdere is m.i. het eigenlijke in de agi tatie ertegen. Rusland en de communisten duchten van liet Marshall-plan en het daar door te bewerken herstel van Europa een herstel van het kapitalisme. En communisme en kapitalisme verhouden zich nu eenmaal als water en vuur. En herstel van Europa als herstel van een kapitalistisch Europa is voor het communistisch denken ten enen male onaanvaardbaar. Wij zullen de logische consequentie in deze afwijzing hebben te erkennen. Het Communisme kan geen her stel van het kapitalisme wensen. De billijk heid eist dit in te zien en te erkennen. Maar, kan men vragen, bestaat deze moge lijkheid dan? Het antwoord moet luiden: die bestaat inderdaad. Hierboven zeiden we reeds, dat Amerika het land van het hoog- kapitaüsme Is. Het 1» daar, alles free enter prise (vrijheid van onderneming) wat de klok slaat. Democraten en Republikeinen zijn bel de even kapitalistisch, denken volstrekt li beralistisch. Roosevelts New Deal, beschei den poging tot ordening op economisch ter rein, was gehaat als de pest en werd na zijn dood door zijn opvolger Truman haas tig overboord gegooid. En In Europa wer ken overal sterke antl-communlstlsche en antl-soclalistlsche krachten en machten. Een wend, dat de boere-arbelder de langste dagen makke, de langste wlke, de lytste delhler en de minste sosiale soarch fre- ge, Dels en Snelns stie de fêste boere- arbelder 12-14 Oren yn tsjlnst en as er sawntlch of soms tachtlch, wie, seach men him noch yn It lén of by de klj. Dêrby wie syn lean It leechste, hwat In arbeider fortsjlnne. Yn lt léste regea- rlngsforslach foar de oarloch kin men de slfers fine fan de boerearbelderslea- nen en der blsaut men nou fan. Alllnnlch hjlr yn de greldhoeke en yn de Hollfinske tdnbou koe men f 17.50 for- tsjlnje, yn Oelderlfin en Oerlsel wie lt f 15.— en yn de echte bouhoeken fan □rins en SélAn wie lt f 13.de wlke. Dêrby kaem dan noch It foarrjocht fan in stlkje jlrapellfin, mar dan wie lt ek skjln op. En kom nou ris. Net alllnnlch Is lt nominale lean gflns forhege en blnne hjlr de leanen fan de fêste boerearbelders op f 43.yn ’e wl ke komd, der oerhinne hawwe hja krlge in hiele kranse fan sosiale rjochten, hwer’t lt bldrluiw It greatste part fan de kosten fan drage moat. As alles wet wurdt, hwat der nou op ’e hispel stiet, sille dy sosiale lésten likernóch 50 pet. fan It lean ütmeltsje. Dêrmel is it reële lean hast filf kear sa heech wurden as foar de oarloch. It Is gjln wOnder, dat men dit sjende, hwat licht yn ’e holle wurdt en jin óffreget, kin dat allegear sa? Foarst sll men dan bitlnke moatte, dat lt tsjlntwurdlch wol frlj algemlen ynsjoen wurdt, dat lt wurk hwat in arbeider oan in bldrluw Jowt, him yn steat stelle moat llbje to kinnen neffens syn steat; de ar beider jowt syn krêften en hy, dy’t se brQkt, hat derfoar werom to jaen lt llb- bensQnderhfild. Is de arbeider Aid, dan lelt lt foar de hén, dat hy rjocht hat 9 As It net tsjlnslagget sll dit jler wol yn- flerd wurde In wettellke regeling foar In eigen bldrluwspensloen yn de Lfinbou. De tarledlngs blnne makke en yn de measte provlnsjes Is de lledende man foar dit nije stik sociale forsjennlng al blneamd. Yn Fryslfin is dat de hear Strulksma fan Aldemardum. Fierder Is men fan doel sklelk ek In wettellke regeling to meit- sjen foar de wurkleazens. It sll dan sa wurde, dat dit net mear giet oer lt Ryk of gemeente, mar dat de bldrluwen der foar seis ynskeakele wturde, sawol by It biteljen as by de ütfierlng. Dermei sll dan yn it earstoan de sosiale soarch foar de arbeiders yn lt boerebi- drluw syn bislach krlgen ha en lt is wol de moeite wurdich der In wurdmannlch fan to slzzen. It Is dochs sa, dat men yn dit stik fan saken wol In hiel oare koerts ynsleln is as In pear tsientallen jlerren forlyn. Men soe hast slzze, soks fan lt lene uterste yn lt oare. En as men de stlmmen fan party boeren heard, blnne der forskate, dy’t mlene, dat dlzze grea te sosiale lésten op den dür troch lt boe rebldrluw net droegen wurde klnne. Yn len opslcht bln Ik lt wol mei harren lens, lt Is In tlge greate en djlpgeande for- oarlng, dy’t nou yn syn wurken giet. Wy wiene lt yn lt boerebldrluw altyd sa In het vorig artikel bespraken wij uitvoerig het Russische imperialisme en de Russische methoden, door alle Communisten in alle landen getrouw gevolgd en gediend. Overal vormen de Communisten een vijfde colonne, waarop de Russen bij hun ondernemingen tegen een bepaald land kunnen rekenen, ge lijk de Duitsers het konden doen op de Nazi- organisati,es in andere landen, niet alleen op de Ausland-Deutsche, maar ook de N. S. B.ers in die landen. Nu schijnt het spelletje in Italië aan te gaan. Ook -daar heeft de minister-president de Gaspari de Communis ten beschuldigd van het vormen van comi- té’s van Actie gelijk die in de laatste dagen in Tsjecho-Slowakije hebben geopereerd en men mag gerust zeggen geterroriseerd (zui veren heet dat in het communistisch jargon). Is thans Italië aan de beurt? Hoe lang kan dit spel voortgang vinden, eer het tot een nieuwe botsing komt, die dan een derde wereldoorlog betekenen zal? Russen en Communisten spelen een gevaar lijk spel! Hitler heeft het ook jaren lang schijnbaar ongestraft kunnen voortzetten. Tot de bom barstte. En het werd geen Duit se overwinning! Zal het wel een Russische worden? Rusland is groot en sterk, 200 mil- lioen mensen plus de satellieten. Maar de rest van de wereld is stellig talrijker en sterker: Amerika 130 millioen, Engeland, Frankrijk, de Beneluxlanden samen 100 mil lioen. En de Engelse dominions zullen het moederland niet in de steek laten In deze dodelijke worsteling! Is het niet huivering wekkend om reeds drie jaar na de vrese lijke tweede wereldoorlog de balans van krachten voor een naderende derde te moe ten opmaken? Over de vraag,- wat hiertegen gedaan kan worden, schrijven wij nog in een slot-artikel. Thans gaat het om de ontleding van de krachten, die hier aan Russische en commu nistische zijde werken. Ik kom thans op de agitatie tegen het Mars hall-plan. Waar het om gaat is U bekend: Europa, het berooide Europa moet weer op de been gebracht worden, economisch ge sproken. En de Amerikaanse minister van buitenlandse zaken Marshall heeft daartoe een groot hulpverleningsplan opgesteld. Met behulp van Amerikaans geld zal het Euro pese economische leven weer op gang ge bracht moeten worden. Uit eigen kracht kan Europa er niet meer boven op komen. Er rest Europa niets anders dan dit aanbod dankbaar te aanvaarden. Het is zijn enige kans. Of er dan geen bezwaren zijn? Natuurlijk! Een kind, die ze niet ziet! Niemand zal zo naïef zijn te denken, dat alleen belange loosheid Amerika drijft. In de hoge politiek pleegt belangeloosheid een zeer bescheiden rol te spelen. Amerika heeft belang bij het plan-Marshall zo goed als Europa zelf. In het verkeer tussen de landen hebben alleen die dingen kans van slagen, waarbij de be langen evenwijdig lopen en beide partijen met een regeling gebaat zijn. Het Marshall plan Is heus geen uiting van Amerikaanse phllanthrople. Ook Uncle Sam vergeet geen moment, dat zaken zaken zijn, ook wanneer het om dat Marshall-plan gaat. De Verenig de Staten weten, dat alleen met een weer welvarend en koopkrachtig Europa op den duur goede zaken te doen zijn. En Amerika heeft een geweldig productie-apparaat, In de oorlog nog ontzaggelijk uitgebreid, Dat moet aan de gang blijven, dat moet blijven draaien; do producten moeten worden af ge zet; anders blijven ze liggen, hopen zich op, de toestand van overproductie treedt In, fa brieken moeten worden stilgelegd, werkloos heid ontstaat, I. e. w, het loopt op een nieu we crisis uit. Dat wil en moet Amerika uit welbegrepen eigenbelang voorkomen. Daai- om wenst het een Europa, dat zijn produc ten af kan nemen en daarom wil het Europa weer op de been helpen met zijn overtollige geld, Europa helpend helpt Amerika zich zelf. Maar ook Europa vindt er baat bij. Europa kan met Amerikaanse hulp tot nieuwe wel stand geraken. Wat rest daarom Europa an ders dan het Marshall-plan met belde han den aan te nemen? Goed, er zijn bezwaren en zelfs gevaren. Een zekere economische horigheid aan Amerika zal er het onvermij delijk gevolg van zijn. Maar dat zullen we op de koop toe moeten nemen. Wie aan de grond zit, moet niet al te veel pretenties hebben en zich niet al te hooghartig gedra gen! Europa Is nu eenmaal in de positie van afhankelijkheid en hulpbehoevendheid ge raakt. Beroerd voor zijn zelfgevoel, maar 't is niet andersl Men heeft ook wel geducht en die be duchtheid was begrijpelijk dat Amerika aan zijn hulp bepaalde politieke en sociale voorwaarden zou verbinden. Amerika is het land van het hoogkapitalisme. Zou het niet van zijn economisch overwicht gebruik ma ken om aan progressief geregeerde landen, met name aan het Engeland van Attlee be perkende bepalingen op te leggen: geen ver dere socialisaties bijv. Men heeft het wel gevreesd. Maar dergelijke dwang schijnt toch niet In de bedoeling van de Amerikanen te liggen. Men wil alleen de waarborg, dat het geld goed besteed wordt, d.w.z. alleen voor de economische wederopbouw, voor het her stel van het productle-apparaat In de betrok ken landen. En de vraag rijst: wat bezwaren zijn er dan nog, als we onze geestelijke Richard Runsveld, is veroordeeld tot twintig laar gevangenisstraf. De ver oordeelde hoorde de uitspraak lig gende op een brancard in de recht zaal. De twaalfjarige wielrijder H. J. Men- sink in Den Haag werd aangereden door een vrachtauto. Hij kwam tie vallen en raakte onder de aanhang wagen. In het ziekenhuis is hij over leden. Prinses Juliana heeft het erevoorzitter schap van het Nederlandse comité „United Nations Appeal for Chil dren (Verenigde Naties helpen het Kind) aanvaard. De ingewikkelde belastingheffing kan men thans het hoofd bieden door ge bruik te maken van het bemiddelings- kantoor te Sneek, dat onder leiding staat van de heren Postma en Vellin- ga. Met Pasen zullen de huismoeders wor den verrast met extra boter of mar garlne. Een tienjarig meisje werd te Amster dam Zaterdagavond met een mes ver moord. De 21 J. dader die niet nor maal was, heeft inmiddels bekend. Op de Schelde zonk na een aanvaring het motorschip Algarve. Het driejarig zoontje van de stuurman verdronk. deel te nemen aan de 16-landencon- ferentie over 't Marshall-plan, welke 15 Maart te Parijs begint, aangeno men. De gemeenteraad van Zwolle vond de door de regering voorgestelde ver makelijkheidsbelasting van 50 per cent nog niet hoog genoeg en heeft er voor dansavonden 100 percent van gemaakt. Een strooien huls. De directie van de N.V. Van Engelen-Vugts te Someren is er in geslaagd, uit geperst stro halmplanken te vervaardigen, die men kan zagen, spijkeren, behangen en verven. Het kan verkeren. Sergeant Cribb van de R.A.F. die de eerste luchtaanval op de Walcherense dijk leidde, is met een actie begonnen om in Engeland gelden in te zamelen als bijdrage voor de herbeplanting van Walche ren. Door de mist had op de Afsluitdijk bij het monument een ernstige aan rijding plaats, waarbij Mevr. Toor en de heer Flickers uit Sneek het le ven lieten. Een stiefmoeder. In Diergaarde-BUj- dorp te Rotterdam is een der leeuw innen moeder geworden. Zij weiger de echter haar kinderen te voeden, daar 2 welpen geen gehemelte had den. Het derde jong zou nu door een hond groqt gebracht worden, maar stierf eveneens. Schande! 'Te Uithuizen werden ge durende de winter honderden scha pen zonder voedsel en drinkwater ge laten, 16 stierven, terwijl er nog 17 moesten (worden afgemadkt. Een hevig uitslaande brand heeft het uitgebrelde complex der N.V. Vrij dag’s etiketten-, boek- en handels- drukkerijen te Eindhoven grotendeels in de as gelegd. De schade bedraagt een half millioen. Een treinbotsing had plaats bij De venter, waar twee goederentreinen tijdens de mist op elkaar liepen. De machines werden naast de rails ge zet. Er vielen geen doden. Met een helicoptère zal men in de N. O. Polder het onkruid bestrijden met een besproeiingsmiddel, waarvan het graan geen schade zal ondervin den. In de vroegere bierbrouwerij te Heus den zal zich de 's-Hertogenbossche tegelfabriek vestigen. Dit betekent voor Heusdens Industrie een nieuwe aanwinst. Zwarte aardappels. Te Eede^(Z.- VI.) werd aan het grenskantoor een machtige reactie maakt zich in toenemende 1 mate voelbaar, die maar één verlangen heeft; werkelijkheid. Lenin heeft eens gezegd: geen alle progressisme terug te dringen, de z.g. vrije maatschappij te herstellen en zij hoopt van een zich herstellend Europa vermeerde ring van haar kansen. In Engeland kennen we het gerief van Churchill tegen al wat so cialistisch denkt en voelt, in Frankrijk staat de Gaulle gereed om de macht over te ne men en ook in ons land loert een machtige conservatieve groep van liberaal tot conser- vatief-katholiek op het keren van het getij. zijn, hoewel minder aantrekkelijk van uiterlijk dan die uit andere produc tielanden, van goede kwaliteit en zeer saprijk. Kleine oorzaken. Vermoedelijk door het wegwerpen van een brandend peukje ontstond brand in een gebouw behorende tot het fabriekscomplex van Kurstjens Dakpannenfabrieken te Tegelen. De schade bedroeg 80.000 gulden. Vrede in de aether Op het depar tement van O. K. en W1. wordt de laatste hand gelegd aan het wetsont werp tot regi stuk. Generaal Serge Ingr, Tsjechoslo- waaks gezant in Nederland, heeft zijn functie nergelegd, aldus neemt men uit Den Haag. Royaal of niet? De Utrechtse ge meenteraad heeft het terreincomplex ten Westen van de Croeselaan zon der vergoeding aan de Jaarbeurs in gebruik gegeven. Een Nederlands studenten-comité heeft een protest gepubliceerd, waar in wordt geprotesteerd tegen de vrij- vrachtauto aangehouden, welke was geladen met 15.000 kg. pootaardap- pelen, bestemd voor de sluikhan del. Kwaadwilligheid? In de Doornspijk (Gld.) Is de laatste tijd een dertigtal honden door vergifti ging om het leven gekomen. De ex-burgemeester van Barendrecht en Zuidwest Friesland Thee-expert. Op 3 Maart 1948 is in de Landbouwhogeschool te Wagenin- gen gepromoveerd tot doctor in de landbouwkunde Ir. J. E. Tjia, gebo ren te Bandoeng, op proefschrift „Electrometrisch onderzoek der thee- fermentatie in verband met de kwali teit’’. Zeg het met aardappels! Tegemoetko mend aan de précaire aardappelsitua- tie in Engeland zal Nederland ten minste 70.000 ton aardappelen leve ren uit oogst 1947. Nat export! 30.000 hl bier en 130.000 kisten jenever, alsmede 20.000 kisten advocaat en 40.000 kisten likeuren kunnen naar Engeland worden uitge voerd. Bij een inbraak in het distributiekan toor te Hippolytushoef zijn 700 le vensmiddelenkaarten en tienduizend rantsoenbonnen en textielpunten ont vreemd. Een dode mus. In afwijking van het geen in enige vakbladen is bekend gemaakt deelt het C.D.K. mede, dat het niet in de bedoeling ligt de de taillisten een ruimere bevoorrading met gebak te verstrekken. Wegcontroleurs in uniform» Voor taan zullen alleen geuniformde amb tenaren het recht hebben motorrij tuigen voor contröle te doen stop pen. In intieme kring heeft de Israëlitische gemeente te Leeuwarden in de Syna goge aan de Sacramentsstraat haar eerste avonddienst na de bevrijding gehouden. Ze zijn goed! De in distributie ge brachte Surinaamse sinaasappelen Is- im int en ir. un :n- ieL :en edj> nisai Streekblad voor Bolswards Nieuwsblad 10 Vk. liflfiU ui 7 Ujl bevoorrechte klasse gaat vrijwillig heenmen moet haar omverwerpen. Hierin steekt een groot stuk historische waarheid: geen maat schappelijke klasse dbet inderdaad vrijwillig afstand van haar privileges. Dat deden Kerk en Adel niet aan het eind van de 18e eeuw. Zij moesten haar door de Franse Revolutie ontnomen worden. Dat doet de derde stand evenmin in de 20ste eeuw. De bourgeoisie vecht voor het behoud van haar voorrechten: de kapitalistische vrijheden en machtsposities. Ook zij denkt niet aan vrijwillige afstand. Daarmee rekent het communisme. En daar om maakte het de revolutie tot zijn me thode. En daarom verzet het zich tegen het Marshall-plan. Het wil de leiders van het eco nomische leven geen kansen geven tot her stel van hun geslonken macht. Wij dienen de logica der Communisten te erkennen, ook waar wij haar vooronderstellingen niet aan vaarden. In een slotartikel nog over de vraag naar onze houding. Wij spreken daar hier geen oordeel over uit; wij constateren slechts om de communis tische beduchtheid begrijpelijk te maken. Men vreest, dat de reactie het Marshall-plan ge bruiken zal om overal socialisme en com munisme terug te dringen en het kapitalisme te herstellen. Daarom bovenal keert het com munisme zich met alle macht tegen dat plan- Marshall. Het wil het kapitalisme in geen geval terug. Liever een arm en noodlijdend Europa met kansen voor hun ideaal dan een welvarend Europa, waar de oude heersers hun plaatsen weer hebben ingenomen. Deze houding hangt samen met de communistische Hwa tüd net brükt, De tiid üntglydt, Untfljocht, üntdükt, Men wurdt se kwyt.

Kranten in de gemeente Sudwest-Fryslan (Bolswards Nieuwsblad, Sneeker Nieuwsblad en Friso)

Bolswards Nieuwsblad nl | 1948 | | pagina 1