De Boalserter merk
OPENINGSMARKT
BOLSWARD
Martinytoer
Gysbert Japiks
op Donderdag 18 Maart 1948
Fan de
00000000000000
door Nederland
00000000000000
No. 21
44e Jaargang
Dinsdag 16 Maart 1948
Streekblad
voor West*
Zuidwest Friesland
Uitgave van Drukkerij Fa. A. J. OSINGA Bol sward
e n
Tj. de J.
Twa wegen binne der foar de boeren
yn NederlAn, mar der Is mar len^ dy't
yn üs tlden noch to blgean is. Beide,
folk en boerestAn moatte ynsjen, dat hja
net sünder elkoar, dus meielkoar, llbje
en drage moatte. It Is wol slngeller, dat
fan 'e wlke de praktyk fan dlzze theory
sa düdlik nel foaren komt. De earste
wlke fan de wykmerkaksje. It strlbjen
om de stêd jit better tsjlnstber to meit-
sjen oan de omkriten. It skikken fan
molkjildbiteljen op deselde del, it brln-
gen fan „service” en aerdichhelt oan de
Aide biwende Tongersdei, hwertroch It
bütenfolk op in natuerlike wize sin en
wille forlenigje kin. Dat kin tige mel-
wunkje om de stêd it plak to jaen, dat
him takomt. In stêd of stedtsje moat in
tsjinjend plak ynnlmme foar de büten-
wacht oer, oars groeije de forhAldingen
skeef. En dit wurdt it bést oanfield troch
de lytsere stêdden, dy’t sa ticht by It lAn
oanslute. Der leit dan ek it natuerlike
plak foar in merk, foar it winkeljen, It
boadskipjen en sa. Party miene, dat hja
perfoarst nel de greate stêd moatte om
har geriif to finen, mar meastentiids is
dat net wier.
Faek en folie komme hja dêr net, hwer’t
Hwant sel er:
„Hja smlje jild yn blauwe sekken,
Al sünder swit of lea to brekken.”
En hoewol Winering it him öfprate wol
en wakker opjowt fan It libben op it
plattelAn, skilderet Egge üs it bünte
merklibben fan syn tiid, doe’t Boalsert
noch Hanzestêd wie en ek bütenlAnske
keaplju har waer hjir oan ’e merk broch-
ten:
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Redactie en Administratie
Marktstraat 13 - Boisward
Telefoon 451 (K 5157)
Abonnementsprijs
1.25 per kwartaal bij vooruitbetaling
Advertentieprijs10 cent per m.m.
Giro 87920
De Burgemeester van Boisward:
J. O. S. BRUINSMA.
fan Gysbert Japiks
Forskaet aerd
Of tsjinstridich sin,
Dat pearet kwealk,
Dat fet gjin min.
yn de tiid fan
hynders folie mear as rydhynders brükt
waerdient as tsjintwurdich. It hynstepaed
is sa fansels ek oan syn namme kom
men; de hapkes waerden dêrre bidraefd.
De gewoane merkdei wie doe noch net
op Tongersdei, mar op Sneon.
Sa forhellet Gysbert Japiks b.g. ek hoe’t
twa boerelju togearre op Sneon nei de
merk ta geane. Earst binne dizze Egge
en Winering geandefoet, dêr’t hja al oer
kleije mei de wurden:
Hoe moat in hüsman steesoan rinne,
Troch tsjok en rin, oer miede en finne,
Yn wiet, yn droech, dan hjit, dan kAld;
Al wurdt men klomsk en traech en
Aid.
mar letter kinne se mei de wize Gods-
freon del ride. Dus ek yn Gysbert syn
tiid hiene de lju al forstAn fan „liften”,
ek al sille se dat wurdt wol net kennen
ha. Soks kaem har goed fan pas, hwant
hja woene leaver net „to let to mercke”
komme. Sa al petearjende wei hearre wy
hiel hwat oer de stêd, oer syn foar en
ek oer syn tsjin.
Egge soe der wol wenje wolle.
„En doch in binnenhüske nearing,
In keapmanskip of oar hantearing
In pis-biloitser, In barbier,
In abbekaet of sok in dier.”
Lk soe de lêzers riede wolle, dat hiele
petear ris nei to lézen, it jowt jin in aei-
dich ynsjoch yn de tiid fan doe. GAns
is sünt lykwols foroare. Hjoeddeis sjocht
men gjin Turken, en Perzen mear op ’e
merk. It plnda-mantsje is den foar yn it
plak kommen. Mar oan 'e oare kant fynt
men hjoed de del ek In bulte fan it Aide
werom. De „oargel en muzyk”, dêr’t Eg
ge fan sprlek, giet ek nou noch Boal-
serts strjltten roun en de boeren fan nou
binne ek net altyd flj fan It „dolhollich
wiet”. Mar dat alles selt üs mar In bytsje.
Hwat mear selt is it feit, dat ek hjoed de
del Boalsert noch datselde boereslntrum
wêze en wurde kin, dêr’t it as plattelAns-
stedtsje rjocht op hat.
„East Ynje sjoch ik der forkeapjen,
En Turk en Pers har waren heapjen,
West Ynjes skat en Spanjes swiet,
Ja Frankryks djür dol-hollich wiet,
Mei alle snorrepiperlje,
Dat wy üt Noard en East-lAn krije,
De niget dy’t me ’r heart en sjocht,
Us it hert ta 't ear en each üttsjocht.”
Aan een tot mij gericht verzoek om iets te zeggen over de grote
actie, welke thans wordt gevoerd om de wekelijkse markt in Bois
ward tot nieuw leven te brengen, voldoe ik gaarne.
Uit de overal verspreide biljetten heeft U waarschijnlijk reeds gelezen
dat op Donderdag 18 Maart a.s. een grote OPEN1NGSMARKT zal
worden gehouden.
Deze OPENINGSMARKT is noodzakelijk, omdat er mensen uit Bois
ward en omstreken! zijn, die van het bestaan van een Donderdagse
markt in Boisward niet meer afweten, in ieder geval hiervan niet
veel meer bemerken.
Burgers van Boisward, aan deze onwetendheid zal een einde komen!
De veehoudersorganisaties en veehandelaren hebben in samenwerking
met de middenstand en het gemeentebestuur maatregelen getroffen
om de wekelijkse markt in Boisward weer tot nieuw leven te brengen.
Uit deze groepen is een commissie gevormd, welke met een grote
activiteit een en ander heeft aangepakt.
In dit blad vindt u een tot de veehouders gericht schrijjven van de
gezamenlijke besturen van hun organisaties. Ook het gemeentebe
stuur roept alle veehouders een hartelijk welkom toe en betuigt
gaarne adhaesie aan het verzoek van de organisaties.
Heren veehouders, laat het Donderdag niet een „kraampjes-” maar
een „vee”markt worden. Het is vooral UW belang, dat er in Bois
ward een LEVENDIGE veemarkt KOMT en BLIJFT!
Wij zullen elke maand een speciale markt trachten te organiseren. Elk
seizoen heeft zijn typisch eigene. Wij kennen uw belangen en zullen
daarnaar handelen.
Maar, wat is een markt; met veel „vee", dodh zonder „kooplieden”?
Heren veehandelaren, ook uw organisatie stelt zich achter deze actie.
Komt niet alleen op 18 Maart, maar IEDERE DONDERDAG naar
onze goede oüde Hanzestad en maakt er weer een „handelscentrum”
van. Ook uw belangen staan op het spelj
Heren middenstanders, ook voor U is er thans een kans.
Uw goed verzorgde etalages zullen zeker kopers trekken.
Laten wij gezamenlijk trachten meer en nieuw leven in de stad te
brengen!
Ik vertrouw, dat alle Bolswarders zullen begrijpen, dat alle maat
regelen zijn getroffen met de beste bedoelingen, in het belang van
de gehele stad en dat we alleen iets zullen bereiken, indien de gehele
bevolking spontaan achter deze actie staat.
Tot slot nog een woord van opwekking tot de vrouwen van Boisward
en uit de omliggende dorpen.
Laat Donderdagmorgen de stofzuiger eens rusten en komt naar de
stad, zodat het een gezellige drukte wordt langs de zoals altijd goed
verzorgde etalages van de bekende Bolswardse winkeliers, langs de
veemarkt en langs de ouderwetse marktkraampjes.
Laat de Donderdag voor u een andere dag zijn, dan elke gewone
dag. De Donderdag is ook uw marktdag, waarvan gij kunt profiteren.
Burgers van Boisward, juist vandaag ben Ik een jaar burgemeester
van uw gemeente. Wat zou lk het fijn vinden deze dag temidden
van een gezellige marktdrukte te kunnen doorbrengen, waardoor
wederom bewezen wordt, dat de markt voor Boisward niet verloren
is, maar een nieuwe toekomst tegemoet gaat.
De commissie en het gemeentebestuur hebben gedaan wat zij MOES
TEN en wat zij KONDEN doen, de DAAD is aan de boeren, vee
handelaren en de gehele bevolking van Boisward.
papier. Zowel prijs als afzetgebied ma
ken deze exploitatie zeer lonend.
Ze kampeerden. De politie van Velsen
heeft in de duinen twee mannen aange
houden, die in een tent huisden en zich
voor Duitsers uitgaven. Het bleken ech
ter twee uit het gesticht te Hello ont
snapte S.S.ers te zijn.
Daar gingen de Paaseitjes. Door de po
litie te Harlingen zijn 15000 kippeneieren
die van Dokkum naar Harlingen werden
vervoerd om daar aan de winkeliers te
worden afgeleverd, in beslag geno
men.
Dokterspraatje. In Nederland zijn mo
menteel 7000 artsen, specialisten inbe
grepen, hetgeen betekent één arts op
1400 personen.
Kleur bekennen. De kleuren van de 6 ct.-
postzegels is gewijzigd van bruin-zwart
in blauw-grijs.
Studenten hebben gelden bijeengebracht
om aan de Koningin bij haar Regerings
jubileum de herbeplantlng van de histori
sche wallen van Sluis te kunnen aanbie
den. Zij zullen zelf In groepen van 50
man het werk uitvoeren.
Op de Bloeyende Cruydthof bij Enschedé
het eerste Nederlandse bedrijf voor krul-
denteelt, dat tevens de kruiden verder
verwerkt, begint weldra de productie van
genees- en tafelknuiden.
Samen oud geworden. De 77-jarlge v. d.
Meer te Oostermeer houdt o.a. een paard
van 27 jaar en een koe van dezelfde leef
tijd. De koe staat steeds op stal, wordt
niet meer drachtig en geeft nog melk met
6 A 7 pct. vet.
Export van Nederlandse koelhuisboter
(2000 ton naar Engeland en 1000 ton
naar België) heeft plaats gevonden, me
de met het oog op de komende verse bo-
terproductie.
Achtervolgd door de politie door geheel
Amsterdam is een auto, waarvan de be
stuurder dronken scheen te zijn en wei
gerde te stoppen, hoewel er verscheidene
malen op de wagen gevuurd werd, uit de
stad ontkomen. Het nummer is be
kend.
De tarweposltie. De in Washington af
gesloten Internationale taweovereen-
komst behelst voor Nederland de toezeg
ging, dat in de komende vijf jaren ge
middeld per jaar 835.000 ton tarwe kan
worden uitgevoerd. Van deze hoeveel
heid is 85000 ton voor Indonesië be
stemd. Vljf-zesde deel van de Invoerbe-
hoeften aan tarwe zijn In de komende 5
jaren gedekt.
hja wêze wolle, hja binne der to folie
nümer en frjemd. Yn It eigen gea heart
alles sa to wêzen, dat de measte dingen
fan bldrluw en hüshAldlng der gesklkt
en goed to finen binne. Derfoar heart de
winkel- en ambachtsman him tlge yn to
spannen. Dat wie hjlr ek In Aide en geve
tradysje. Mar de oarloch en de frjemde
forhAldingen, dy’t der üt fuortkamen,
hawwe dit net better makke. It Is tlge
moedjaend, dat der nou wet* sa'n goede
warbere geast oer de lju wekker wurdt.
In stêd hat In tsjlnjende funksje, seinen
wy nils, mar dat kin alllnnlch bllke as de
stêd In blfolklng hat, dy't yn har wurk
tsjinje wol. It Is nou wol düdlik, dat it
stêdsbistjür dlzze geast folsleln de lelje
jown hat. Jlmmeroan komt er fan dy kant
oantreastlng, en Inltlatyf, elts dy’t foarüt
wol en) plannen hat, fynt der gehoar.
En In fikse ploech soslaelfielende boar-
gers spant harren seis foar de ploege om
de taelje groun om to krljen. Hja binne
net foar len gat to fangen en hja witte
fan trochsetten.
Dêrom Is It in bllang foar de stêd, dat
har wurk fortuten docht en stees mear
dwaen sil. Mar ek Is it in great bilang
foar de omkriten, foar it boerefolk, dat
hja hjir op in geskikte en fortroude wize
torjochte kinne, dat it hjir it plak Is,
hwer’t ek har fé op de minst kostbere
wize oan ’e merk komme kin, dat hja
net om fierrens sykje hoege, hwat hjir
mei gollens bean wurdt. „De minsken
moatte meiinoar stean, dan sil har strl-
den better gean," sa binne de rigels fan
in wier rymstikje. En dan moatte de
algemiene bllangen de foarstap hawwe
op de lytsere groepsbilangen. Net alle
groepen kinne likefolle bilang hawwe by
de ien of oare maetrigel. It kin soms
wêze, dat In bipaeld ding skea docht oan
inkele lju. Mar is it gehiel in forbetterlng.
wurdt men der meiinoar sterker fan, dan
kin men de strou net om ien ael bldjêrre.
Lykwols sil men goed dwaen sa mln
mügllk minsken to steuren.as It kin.
Hwant de saek moat fuortgong hawwe
en dy’t by de swlerrichheden, dy’t elts
ding melbrlngt, net fan trochsetten wit,
kin better net blgjlnne. Boalsert Is as
merkestêd blsongen troch Oysbert-om en
de bruorren Halbertsma. Ds. Joast, dy't
hjir as dümny stlen hat, joech mei syn
broer Eeltsje, dokter to Qrou, en letter
mei Tsjalllng de büterkeapman, yn 1822,
syn earste Fryske boekje üt ünder de ti
tel: „De Lapekoer fan Gab? Skroar".
Dit wie mar 36 blêdkanten great en Ds.
stjürde it forgees oan famylje en freo
nen.
De lju foiunen it sa moal, dat hja der om
tsierden en sa as Dr. Buitenrust Hettema
meidield hat, seis acht goune foar in ek-
semplaer bean waerd. Dit lytse boekje
blgjint mei it forneamde sankje: „To
Boalsert yn 'e merke, seach ik in famke
gean”. En rounom hwer’t Friezen wenje,
wurdt dit sankje ophelle. Hwant jimmer
wie it sa: De bütenminsken woenen
graech nel Boalsert ta. Hünderten jlerren
hat Boalsert dizze taek fan merkeplak en
hannelsstêd mei eare ynnomd, It kin net
oars of ek nou sil it folk om utens en de
Boalserter oaljekoeken mekoar fine op
it natuerlike plak: de merke. Dat er fan
wearskanten goede wil en tagedienens is
dat hat nou de léste wiken wol bllken
dien. Foar lAn en stêd soe it in skoan
ding wêze, dat dit blsykjen tige slagje
mei. Dan kin dit ek wer in skeakeltsje
wurde yn it keatling, dat de boerestAn
forbine moat mei it folk, hwer’t it foar
arbeidet en hwermel it libje en florearje
wol
Fansels geane üs tinzen yn dizze snuorje
nou’t it praet fan alleman giet oer de
merk fan Boalsert, suver fansels üt nei
de tastAn fan ’e merk yn eardere tiden.
Aide minsken kinne noch forhelje fan de
fleur dy’t de Boalserter merk by Aids
kinnen hat
Hja forhelje fan de greate rige hoambis-
ten de hiele Koumerk lAns oan’t it Skild-
wyk ta, fan de fleurige drokte by de
Waech, fan ’e hinnemerk op it hynste
paed en de selligens by de kreamen. It
ütjaen fan üs merknümer is noch al hom
mels opkommen, dat wy koene yn dy
koarte tiid net genöch boarnen fine, dy’t
üs forhelje fan de tastAnnen by Aids.
Wol binne der yn gemeente- en parti
culier bisit ü.o. Aide kaerten en printen
dy’t üs ien en oar sizze oer de tastAnnen
yn eardere ieuwen. Sa hinget der b.g.
by notaris Alma in kleure plattegroun fan
’e stêd, dy’t jin tiden wille jowt, hwant
men rekket der net op ütsjoen. It sil wol
gjin tafal wêze, dat om de titel hinne
allegearre emblemen tekene binne üt it
boerebidrluw sa as kij, skiep, hinnen, in
tsjeme, tsizen en in harke: Boalsert wie
him doe ek al biwust, dat it binammen
lAnstêd wie en sintrum fan boer en bü-
tenman.
Dy printen fan ’e stêd binne tekene yn
’e bloeitiid. Dat wie doe noch yn de
tachtichjierrige oarloch en de kanünen
op de bolwurken binne düdlik to sjen.
De stêd lei mlds dübelde grêften en de
goed forsterke poarten joegen alllnne ta-
gong. De sklpkes en skütsjes, dêr’t de
boeren har waer mei nel stêd brochten
en de selsmakke büter en tsils nei de
Waech koene mar op twa plakken ta de
stêd yn komme by de St. Janspoarte en
de SAnpoarte. It fait jl ndaliks op dat der
yn dy tlden folie mear pipen yn ’e stêd
wlene. Gjin pipen fan fabriken fansels,
hwant dy wlene der noch net, mar roune
mitsele stiennen brechjes, dy’t pipen
neamd waerden. Moast In boer fan 'e
St. Janspoarte mei syn skütsje nei de
Waech by it stêdshüs, dan moast er ün
der 7 sokke pipen troch en kaem er
troch de SAnpoarte dan moast er 5 sokke
pipen passearje, hwant yn de grêft by
de merkstrjitte lAns lelne doe wol In
stik as fjouwer sokke pipen. It wetter
roun „efter de Smeden" lAns en skaette
de Dyk en Bargefenne noch yn twaën.
Ek op oare plakken wiene doe noch grêf
ten, lyk as bg op It Sklldwyk enl Leech.
Op de Koumerk, dy’t hja doe ek al „Het
nieuwe Merckt” neamden, stiene doe ek
al beammen en De Doele stie der ek al
op. De hynstemerk („Het Perde merckt”
stiet der) waerd hAlden dêr’t nou it Post-
kantoar en de Amsterdamse Bank stea-
ne. Op de printen stiet oanjown hoe’t
de hapkes bidraefd waerden. Dat die men
doe noch „ünder de man”, omdat de
Dakloos. Het woonschip van de heer van Het rietafval van de Noord-Oostpolder,
Oaliën te Drachten is plotseling gezon- I dat tot nu toe werd verbrand, wordt
ken. De bewoners konden zich ternau- I thans gebruikt voor de fabricage van
wernood in veiligheid stellen. Het voor-
naamste der Inboedel Is gered.
Demonstratie. Op het Domplein te
Utrecht werd Woensdagavond een open-
lucht-bijeenkomst gehouden, waar de
jongeren van deze stad protesteerden te
gen de gebeurtenissen in Tsjecho-Slo-
waklje.
450 Nederlandse houthakkers zullen In
April van dit jaar aan het werk gaan In
het Duitse Schwarzwald, om bomen te
rooien voor de Nederlandse wederop
bouw.
De grote Bengaalse koningstijger „Ro
land" uit Burgers dierenpark te Arnhem
was zwaar ziek, Ondanks verdubbelde
vleesrantsoenen en belangrijke doses ge
neesmiddelen namen de krachten van het
waardevolle exemplaar met de dag
af. Het toedienen van Peniciline hielp
hem er weer bovenop.i
H. M. de Koningin zal wegens vermoel-
held op advies van haar geneesheer haar
werkzaamheden voorlopig tot na Pasen
beperkten tot de dringende regeringsza
ken.
Te De Wllp is het huls, bewoond door
I familie W. Veenhuizen doordat kinderen
speelden met lucifers, tot de grond toe
afgebrand. De inboedel bleef ten dele
behouden.
De huwelijkszwendelaar Annlvela, die 'n
meisje te Velp huwelljksvoorstellen deed
en haar f 24000 oplichtte, is veroordeeld
tot 2i/2 jaar gevangenisstraf.
Een winkeltje bij Venlo, dat half op Ne
derlands en half op Duits grondgebied
stond, bezorgde de grensautoriteiten veel
last. Het was een smokkelcenitrum bij
uitnemendheid. De eigenaar heeft zelf
voor een oplossing gezorgd. Hij probeer
de namelijk een mijn te demonteren en
vloog toen met winkeltje en al de lucht
In.
Lijkje gevonden. Dezer dagen werd uit
het kanaal te Raalte het lijk opgehaald
van een 4-jarig knaapje.
Vijfling geboren. Een leeuwin in Burgers
dierenpark te Arnhem wierp 5 welpen.
Een diertje stierf. De andere werden
eerst afwisselend door een herdershond
en de moeder en thans alleen door de
moeder gevoed,
Vrouw aan boord. Het vermoeden be
staat, dat de „Volendam" het schip, dat
2140 militairen en veertien journalisten
naar Indonesië vervoert, een soldaten
moeder als verstekellnge aan boord
heeft. Hoewel men alles heeft afgezocht
heeft men haar nog niet kunnen vinden,
aldus een briefschrijver.
Bolswards Nieuwsblad
12
